Một nghiên cứu mới trên tạp chí Nature Communications cho thấy sau 24 tháng, sự xáo trộn trong hệ thống miễn dịch ở hầu hết bệnh nhân mắc Covid kéo dài sẽ giảm dần và về lại mức bình thường. (Nguồn: pixabay.com)
Theo một nghiên cứu mới, sự xáo trộn trong hệ thống miễn dịch – một đặc điểm của bệnh nhân bị Covid kéo dài (long Covid) – phần lớn sẽ giảm dần sau hai năm kể từ lần nhiễm bệnh đầu tiên. Phát hiện này mang lại hy vọng rằng những bệnh nhân bị Covid kéo dài có thể sẽ phục hồi dần theo thời gian.
Cứ 10 người mắc Covid -19, bất kể bị nặng hay nhẹ, thì có 1 người gặp phải một loạt triệu chứng như mệt mỏi, (brain fog, cảm giác ít tỉnh táo, khó tập trung, đầu óc mơ hồ), lên cơn khó thở (shortness of breath), tim đập nhanh dồn dập (heart palpitations) và trầm uất (depression). Khi một người bị nhiễm Covid-19 và đã khỏi bệnh, nhưng tất cả các triệu chứng này vẫn kéo dài, được gọi chung là triệu chứng Covid kéo dài (long Covid). Ở Hoa Kỳ, long Covid hiện được coi là một dạng tật nguyền, những người bị Covid kéo dài có thể được hỗ trợ và bảo vệ theo Đạo luật Americans with Disabilities Act (Luật dành cho công dân Hoa Kỳ tật nguyền, ADA).
Các khoa học gia chưa tìm ra nguyên nhân nào gây ra triệu chứng Covid kéo dài, nhưng họ phát hiện ra rằng hệ thống miễn dịch hoạt động mạnh quá mức có thể là yếu tố chính. Một nghiên cứu mới, được công bố trên tạp chí Nature Communications, chỉ ra rằng hệ thống miễn dịch của các bệnh nhân bị Covid kéo dài sẽ bắt đầu hoạt động bình thường trở lại sau khoảng 24 tháng kể từ lần nhiễm Covid ban đầu.
Bác sĩ Gail Matthews, một chuyên gia về bệnh truyền nhiễm tại Bệnh viện St Vincent's ở Sydney, người dẫn đầu nghiên cứu, cho biết: “Có vẻ như hệ thống miễn dịch của những bệnh nhân này phần lớn đều trở lại bình thường. Và đây là một điều rất tốt.”
Nghiên cứu không đưa ra lý do giải thích tại sao một số bệnh nhân bị Covid kéo dài không hồi phục, nhưng theo Matthews, nguyên nhân có thể là do các vấn đề sức khỏe khác của bệnh nhân.
Nadia Roan, nhà miễn dịch học tại Viện J. David Gladstone, Đại học California San Francisco, nói: “Đây là tin tốt cho những người bị triệu chứng Covid kéo dài, vì cơ thể họ sẽ dần hồi phục, cả về hệ thống miễn dịch lẫn các triệu chứng cụ thể mà họ gặp phải.”
Các dấu ấn sinh học trong máu của bệnh nhân bị COVID kéo dài
Các khoa học gia tại Viện Kirby, UNSW Sydney, đã bắt đầu thu thập mẫu máu từ một số bệnh nhân nhiễm Covid-19 từ tháng 4/2020, khi đợt dịch đầu tiên bùng phát tại Úc. Những bệnh nhân này thường xuyên tự báo cáo thông tin về sức khỏe của họ, và không được tiêm vaccine khi bị nhiễm Covid-19 vì thời điểm đó vaccine chưa có sẵn ở Úc.
Vào năm 2022, các khoa học gia phát hiện ra rằng các phân tử của hệ thống miễn dịch liên quan đến sưng, viêm vẫn ở mức cao bất thường trong máu của một số bệnh nhân. Những người này thường cảm thấy mệt mỏi, khó thở hoặc đau ngực, dù đã hơn tám tháng kể từ lúc nhiễm Covid-19. Các phân tử này được gọi là cytokines. Lẽ ra nồng độ cytokines sẽ trở lại mức bình thường trong vòng 30-90 ngày sau khi hồi phục từ lần nhiễm Covid-19 ban đầu.
“Chúng tôi rất ngạc nhiên khi thấy rằng ngay cả sau khi mắc Covid-19 từ nhẹ đến trung bình, các dấu ấn sinh học liên quan đến sưng, viêm ở những bệnh nhân bị Covid kéo dài vẫn ở mức cao trong suốt tám tháng sau,” Chansavath Phetsouphanh, nhà miễn dịch học tại Viện Kirby, UNSW Sydney, cho biết. Phetsouphanh đã dẫn đầu nghiên cứu đầu tiên cho thấy phản ứng miễn dịch ở những người bị long Covid diễn ra lâu hơn so với những người đã nhiễm SARS-CoV-2 và hồi phục hoàn toàn. Các dấu ấn sinh học này bao gồm các phân tử kích hoạt tế bào miễn dịch – gọi là tế bào T – và gây ra sưng, viêm.
Trong nghiên cứu mới, các khoa học gia đã theo dõi 62 bệnh nhân bị Covid kéo dài thêm một năm rưỡi sau nghiên cứu ban đầu. Họ nhận thấy rằng các dấu ấn sinh học này đã giảm đáng kể và về lại mức bình thường. Nhóm nghiên cứu đã so sánh các dấu ấn sinh học liên quan đến sưng, viêm giữa những người đã hồi phục từ long Covid với những người chưa bao giờ bị long Covid. Kết quả cho thấy không có sự khác biệt nào giữa hai nhóm này.
Những nguyên nhân khác gây ra triệu chứng Covid kéo dài
Nghiên cứu được công bố trên tạp chí Nature Communications đã dựa trên một số dấu ấn sinh học để dự đoán rằng các triệu chứng của long Covid sẽ kéo dài đến tám tháng. Tuy nhiên, Wolfram Ruf cho rằng nghiên cứu này chưa xem xét hết tất cả các dấu ấn sinh học có liên quan đến Covid kéo dài. Nghĩa là còn nhiều yếu tố khác trong hệ thống miễn dịch có thể gây ra long Covid mà nghiên cứu chưa xem xét.
Thí dụ, nhóm nghiên cứu không xem xét hai yếu tố quan trọng có thể góp phần gây ra triệu chứng Covid kéo dài, đó là sự kích hoạt quá đà phần “bổ sung” của hệ thống miễn dịch và xáo trộn về sự đông huyết. Phần “bổ sung” của hệ thống miễn dịch là một phần của hệ thống miễn dịch có vai trò bảo vệ cơ thể khỏi bị nhiễm khuẩn và viêm. Còn xáo trộn về sự đông huyết cũng đã được chứng minh là gây ra một số triệu chứng của long Covid.
Trong nghiên cứu tại Úc, có 62% bệnh nhân cho biết sức khỏe của họ đã cải thiện trong thời gian theo dõi sau khi bị nhiễm Covid-19. Tuy nhiên, phần còn lại vẫn phải đối mặt với các triệu chứng khó chịu của long Covid dù các dấu ấn sinh học liên quan đến sưng, viêm đã giảm bớt.
Matthews nhấn mạnh rằng họ phải cẩn trọng để không bỏ qua thực tế là có một số người vẫn không hồi phục sau khi bị Covid kéo dài. Có thể còn những nguyên nhân khác dẫn đến tình trạng Covid kéo dài, chẳng hạn như virus SARS-CoV-2 vẫn còn sót lại trong cơ thể bệnh nhân; một số virus khác trong cơ thể bị tái kích hoạt; cơ thể có thể tạo ra các kháng thể tự miễn, tức là kháng thể tấn công các cơ quan và mô của chính cơ thể bệnh nhân; hoặc cũng có thể do hệ vi khuẩn trong đường ruột của bệnh nhân bị xáo trộn.
Theo Matthews, các vấn đề liên quan đến hệ miễn dịch chỉ là một phần trong những nguyên nhân gây ra Covid kéo dài. Có nhiều nguyên nhân khác nhau và nhiều cách khác nhau để chẩn đoán tình trạng này.
Các nghiên cứu khác đang được thực hiện với nhiều bệnh nhân hơn, chẳng hạn như RECOVER Initiative của Cơ Quan Nghiên Cứu Sức Khỏe Quốc Gia (National Institutes of Health, NIH), có thể sẽ tiết lộ lý do tại sao nhiều người vẫn còn triệu chứng Covid kéo dài nhiều năm sau khi nhiễm bệnh lần đầu.
Xáo trộn trong hệ miễn dịch chắc chắn có liên quan đến long Covid, nhưng liệu đó có phải là nguyên nhân chính gây ra triệu chứng Covid kéo dài hay không thì vẫn cần phải nghiên cứu thêm.
Nguồn: “Is long COVID forever? A new study has clues.” được đăng trên trang Nationalgeographic.com.
Gửi ý kiến của bạn
