Theo các bác sĩ và chuyên gia, phụ nữ bước vào độ tuổi 50 nên duy trì chế độ dinh dưỡng lành mạnh và tập thể dục nhẹ nhàng, điều độ để giữ sức khỏe và giảm bớt những triệu chứng khó chịu của mãn kinh. (Nguồn: pixabay.com)
Có lẽ không có giai đoạn nào trong cuộc đời trưởng thành của phụ nữ mang lại nhiều thay đổi đáng kể về sức khỏe như ở độ tuổi 50.
Ở Hoa Kỳ, độ tuổi mãn kinh trung bình là 51 tuổi. Cả giai đoạn mãn kinh lẫn những năm tiền mãn kinh đều gây ra nững thay đổi ảnh hưởng đến nhiều hệ thống khác nhau trong cơ thể. Tuy nhiên, nhiều phụ nữ không chuẩn bị sẵn tâm lý cũng như cách đối phó với những thay đổi này.
Asima Ahmad, một chuyên gia về nội tiết sinh sản và vô sinh và là y sĩ chính của Carrot Fertility, cho biết: “Phần lớn phụ nữ không biết trước những gì sẽ xảy ra. Rồi đến khi các triệu chứng bắt đầu xuất hiện, họ cũng không thực sự hiểu rõ tiền mãn kinh và mãn kinh có gì khác biệt.”
Mãn kinh có 4 giai đoạn: Premenopause (trước khi mất kinh), Perimenopause (sắp sửa mất kinh), Menopause (hết kinh) và Postmenopause (sau khi tắt kinh). Mãn kinh (hay hết kinh, menopause) là khi phụ nữ mất kinh trong ít nhất một năm. Còn tiền mãn kinh (perimenopause, sắp sửa mãn kinh) là giai đoạn ngay trước khi mãn kinh, thời điểm phụ nữ bắt đầu trải qua các triệu chứng liên quan đến việc cơ thể dần giảm sản xuất estrogen.
Ahmad giải thích: “Ở mỗi phụ nữ, quá trình mãn kinh có thể diễn ra hơi khác nhau một chút.” Thời gian ảnh hưởng trung bình là 7.4 năm, nhưng có thể kéo dài từ 14 đến 20 năm đối với một số người. Nhưng đây cũng là giai đoạn quan trọng có những thay đổi đối với sức khỏe tim mạch và chuyển hóa các chất trong cơ thể phụ nữ.
Kathryn Lindley, bác sĩ tim mạch tại Trung Tâm Y Khoa Đại Học Vanderbilt, cho biết: “Mãn kinh là một phần không thể tránh khỏi của cuộc sống. Tôi nghĩ đó là một cơ hội để đánh giá sức khỏe tim mạch của mình về sau này.” Lindley cho biết, mãn kinh không chỉ ảnh hưởng đến chu kỳ kinh nguyệt mà còn tác động đến sức khỏe tim mạch và sự chuyển hóa các chất trong cơ thể. Huyết áp, cân nặng, đường huyết, và cholesterol cũng bắt đầu tăng lên, làm tăng nguy cơ bị đau tim, suy tim và đột quỵ.
Cảm giác khi lên cơn đau tim ở phụ nữ có thể khác với nam giới, nên phụ nữ cần phải làm quen với các triệu chứng đau tim. Nguy cơ bị đột quỵ ở phụ nữ thậm chí còn cao hơn so với đau tim, nên việc biết rõ những dấu hiệu của đột quỵ cũng rất quan trọng.
May mắn thay, có rất nhiều phương pháp điều trị cho hầu hết các triệu chứng của mãn kinh và giúp giảm các yếu tố dẫn đến nguy cơ mắc bệnh tim mạch. Nhưng không có một phương pháp nào hiệu quả cho tất cả mọi người. Đôi khi chúng ta cần phải thử mới biết phù hợp hay không. Quan trọng là phải tìm được bác sĩ hoặc chuyên gia chăm sóc sức khỏe phù hợp.
Nhiều phụ nữ may mắn khi có thể thoải mái tâm sự về các triệu chứng tiền mãn kinh với bác sĩ của họ. Nhưng vào năm ngoái, một cuộc khảo sát của Carrot Fertility, công ty của Ahmad, cho thấy cứ 3 người được hỏi thì có một người cho biết họ chưa từng thảo luận về vấn đề mãn kinh với bác sĩ của mình.
Cần nói chuyện sớm với bác sĩ của mình để nhận được sự chăm sóc và hỗ trợ tốt nhất trong giai đoạn tiền mãn kinh và mãn kinh.
Và dù có thể gây ra nhiều sự thay đổi khó chịu, giai đoạn tiền mãn kinh không kéo dài mãi mãi. Sau cơn mưa trời lại sáng, cuối cùng mọi thứ sẽ dần ổn định trở lại.
Ứng phó với mãn kinh và chăm sóc sức khỏe tình dục
Khi nghe đến “mãn kinh,” điều đầu tiên nhiều phụ nữ nghĩ đến thường là những cơn nóng khó chịu (hot flashes). Nhưng tiền mãn kinh và mãn kinh có thể liên quan đến rất nhiều các triệu chứng khác nữa mà quý vị có thể chưa nhận ra.
Ngoài những cơn nóng bừng khó chịu, các triệu chứng của mãn kinh còn là sự thay đổi mức năng lượng trong cơ thể, bị mệt mỏi, khó tập trung, khó ngủ, trầm cảm, những chỗ dễ tập trung mỡ trong cơ thể cũng thay đổi, rụng tóc, sạm da và xương cũng yếu đi. Các triệu chứng về cảm xúc thường thấy là dễ phát quạu, hay rầu rĩ và lo lắng.
Chưa hết, vì cơ thể bị mất estrogen, phụ nữ sẽ dễ bị khô âm đạo, đau lúc giao hợp. Khoảng 17 đến 45% quý bà cho biết họ bị đau khi giao hợp trong thời gian này, và con số thực tế có thể còn cao hơn nhiều.
Không phải tất cả phụ nữ đều gặp phải tất cả các triệu chứng này khi bước vào giai đoạn tiền mãn kinh, nhưng đây là tình trạng thường gặp đối với hàng triệu phụ nữ.
Vì có nhiều thay đổi xảy ra do cơ thể bị mất estrogen, nên liệu pháp hormone có thể là một lựa chọn điều trị quan trọng. Đáng tiếc là vào năm 2002, có một nghiên cứu lớn đã bị hiểu lầm, nên nhiều năm sau đó người ta lo ngại và né tránh sử dụng liệu pháp hormone.
Đúng là liệu pháp hormone không phù hợp với tất cả mọi người, và cũng đi kèm một số nguy cơ như bất kỳ liệu pháp điều trị nào khác. Nhưng đối với đại đa số quý bà, quý cô ở độ tuổi 50, lợi ích mà hormone therapy mang lại vẫn lớn hơn nhiều so với nhược điểm.
Dù vậy, liệu pháp hormone cũng không phải là thuốc chữa bách bệnh. Nhiều người có thể sẽ cần kết hợp liệu pháp hormone với các phương pháp điều trị khác, bao gồm việc sử dụng các chất bôi giúp trị khô bên trong (vaginal lubricants), các liệu pháp điều trị những cơn hot flashes như các loại thuốc chống trầm cảm (SSRI) hoặc thay đổi cách ăn mặc, chẳng hạn như mặc quần áo thoáng mát và tránh các loại đồ ăn, thức uống có thể khiến các triệu chứng trở nặng.
Nhiều phụ nữ có thể còn bị chứng hay quên, nhưng nếu không quá nặng thì không cần lo lắng. Còn nếu thấy thật sự rất khó để tập trung hoặc ghi nhớ, đó có thể không phải là triệu chứng mãn kinh, mà là dấu hiệu của bệnh đãng trí. Quý vị nên đi khám bác sĩ để được điều trị đúng bệnh.
Cuối cùng, trong giai đoạn sau khi mãn kinh (postmenopausal), cơ thể phụ nữ bắt đầu bị nhẹ xương, cơ bắp mất sự săn chắc, mỡ thì dễ tích tụ. Quý vị nên sớm đi kiểm tra mật độ xương để phát hiện ngay những thay đổi và kịp thời điều trị. Điều quan trọng là quý vị nên thường xuyên tập thể dục (nên chọn các bài tập nhẹ nhàng để tránh bị chấn thương) và bổ sung đầy đủ vitamin D và canxi.
Sức khỏe tim mạch, chuyển hóa các chất trong cơ thể và sức khỏe bộ não
Điều cần thiết là quý vị nên nói chuyện với bác sĩ của mình, để được kiểm tra sức khỏe tim mạch, tiểu đường, huyết áp cao và cholesterol.
Theo nhiều chuyên gia, nếu trước đây quý vị không tập thể dục, bây giờ quý vị nên tập thể dục. Nếu trước đây không quan tâm đến chế độ dinh dưỡng, thì giờ đây quý vị cũng cần phải cân nhắc lại việc ăn uống của mình. Chế độ dinh dưỡng thường được các bác sĩ khuyến nghị nhất là chế độ Địa Trung Hải (Mediterranean diet): ăn nhiều trái cây, rau quả, các loại hạt có vỏ cứng và đặc biệt là dầu olive, đồng thời ăn ít chất béo (thường chỉ ăn các chất béo có trong dầu olive và acid béo Omega-3), đường và các loại đồ ăn làm sẵn.
Có lẽ một trong những điều làm phiền lòng phụ nữ nhất là chuyện tăng cân khi mãn kinh. Nguyên nhân chính là do sự thay đổi trong quá trình chuyển hóa các chất trong cơ thể của quý vị. Đó cũng là lý do tại sao việc tập thể dục và chế độ dinh dưỡng lành mạnh càng trở nên quan trọng hơn khi phụ nữ bước vào độ tuổi 50.
Vận động cơ thể và ăn uống điều độ không chỉ giúp quý vị bảo trì được dáng dấp mà còn giữ được sức khỏe tim mạch, đường huyết và huyết áp của mình. Sức khỏe tim mạch cũng có liên quan chặt chẽ với sức khỏe não bộ, vậy nên quý vị cũng sẽ bảo vệ được sức khỏe của bộ não. Bớt ăn mặn (ăn ít muối lại) sẽ không bị huyết áp cao, vì muối khiến cơ thể tích nước, làm tăng áp lực trong mạch máu. Nếu bị ngủ ngáy nghẹt thở (sleep apnea), quý vị cũng nên tìm cách điều trị, vì bệnh này làm tăng nguy cơ bị huyết áp cao và các bệnh tim mạch.
Tóm lại, phụ nữ ở độ tuổi 50 phải đối mặt với rất nhiều thay đổi sức khỏe, nhưng nếu hiểu được tình trạng sức khỏe của bản thân và biết cách ứng phó, quý vị sẽ có thể giảm bớt các triệu chứng và nguy cơ bệnh tật. Hãy luôn duy trì lối sống lành mạnh, thăm khám bác sĩ định kỳ và không ngần ngại chia sẻ mọi vấn đề sức khỏe để được hỗ trợ kịp thời. Vì sức khỏe tốt chính là nền tảng của cuộc sống viên mãn - mạnh khỏe, tự tin và yêu đời.
VB biên dịch
Nguồn: “This is the biggest health challenge women face in their 50s” được đăng trên trang Nationalgeographic.com.
Gửi ý kiến của bạn
