Hệ thống student loans của chính phủ liên bang đang rơi vào khủng hoảng do các vụ kiện pháp lý, dịch vụ hỗ trợ chậm trễ và kế hoạch bàn giao sang cho cơ quan khác. (Nguồn: pixabay.com)
Hệ thống cho mượn tiền học (student loans) của chính phủ liên bang Hoa Kỳ hiện đang rất hỗn loạn.
Beth Akers, một nhà nghiên cứu giáo dục đại học tại Viện American Enterprise Institute (AEI), cho biết: “Chưa bao giờ mọi thứ lại bất ổn đến vậy.”
Michele Zampini từ Viện Institute for College Access and Success, cũng không ngần ngại nhận xét tình hình hiện nay là “một mớ bòng bong.”
Ý của họ là: có tới 8 triệu người mắc nợ đang nín thở chờ đợi phán quyết của tòa án về tính hợp pháp của kế hoạch trả nợ SAVE; trong khi đó lại có thêm 9 triệu người khác đã trễ hạn thanh toán và đối mặt với nguy cơ vỡ nợ. Tất cả những điều này lại xảy ra đúng vào thời điểm văn phòng liên bang phụ trách giám sát toàn bộ hệ thống cho mượn tiền học (FSA) bị cắt giảm đến một nửa nhân sự, và thậm chí có thể sắp được điều chuyển sang một cơ quan khác.
Trước tình hình phức tạp này, tờ NPR đã dành nhiều tuần để tham vấn các chuyên gia hàng đầu trong lĩnh vực mượn tiền học, và liên lạc trực tiếp với chính quyền Trump để làm rõ những mối quan tâm lớn nhất của những ai hiện đang mang nợ.
1. Hơn 9 triệu người đang có nguy cơ vỡ nợ
Khi đại dịch COVID-19 ập đến, Bộ Giáo Dục Hoa Kỳ đã cho tạm hoãn yêu cầu thanh toán các khoản vay tiền học liên bang, nên mối lo về nguy cơ vỡ nợ cũng tạm thời lắng xuống. Giai đoạn “ân hạn” này kéo dài gần trọn nhiệm kỳ Tổng thống Biden, đến mức nhiều người đã dần quen với sự “dễ thở” ấy. Giờ đây, khi hệ thống dần quay lại guồng hoạt động bình thường, sự bất ngờ và hoang mang là điều khó tránh khỏi.
Kể từ ngày 1 tháng 10 năm 2024, chiếc đồng hồ tính thời hạn nợ nần chính thức bắt đầu hoạt động trở lại, bắt đầu đếm ngược đến thời điểm vỡ nợ đối với những ai không hoàn tất nghĩa vụ thanh toán đúng hạn.
Quy trình rất rõ ràng: chỉ cần chậm thanh toán quá 90 ngày, hàng loạt hậu quả sẽ ập đến. Đầu tiên là việc bị báo cáo lên các văn phòng tín dụng quốc gia, khiến điểm tín dụng bị hạ thấp, khiến mọi thứ trở nên khó khăn hơn, từ việc mua xe cho đến thuê nhà.
Nếu sau 270 ngày mà người vay vẫn không thanh toán, họ sẽ bị xem là vỡ nợ (default). Khi đó, chính phủ Hoa Kỳ có thể tịch thu tiền lương hoặc các khoản hoàn thuế của họ.
Nói cách khác: trước sau gì cũng phải trả, càng để lâu thì mình càng thiệt thòi.
Theo số liệu nội bộ của Bộ Giáo Dục, tính đến ngày 7 tháng 3, đã có 4.2 triệu người chậm thanh toán hơn 90 ngày; và gần 5 triệu người khác chậm từ 1 đến 90 ngày. Như vậy, trong tổng số 43 triệu người mắc nợ tiền học liên bang trên toàn quốc, có hơn 1/5 đang đứng trước nguy cơ vỡ nợ.
Wil Del Pilar thuộc tổ chức EdTrust cảnh báo: “Tôi tin chắc rằng chúng ta sẽ chứng kiến một làn sóng trễ nợ và vỡ nợ.”
Scott Buchanan, giám đốc của Student Loan Servicing Alliance, giải thích thêm rằng nhiều người lẽ ra đã vỡ nợ trong 4 năm qua nếu không có “lá chắn” từ đại dịch. Giờ đây, “làn sóng đó đang ập đến cùng một lúc.”
Buchanan cũng nhấn mạnh rằng luật pháp yêu cầu các đơn vị kiểm soát nợ phải liên tục gửi cảnh báo cho người vay trước khi họ bị vỡ nợ. Ông khuyên rằng: đừng bao giờ phớt lờ những cảnh báo đó. Nếu điện thoại reo và thấy “người gọi là nơi phụ trách khoản nợ của quý vị... thì quý vị nên nghe máy chứ đừng nghĩ rằng họ đang muốn chào mời mình mua cái gì.”
NPR đã gửi hơn 10 câu hỏi đến Bộ Giáo Dục để làm rõ vấn đề này, bao gồm cả việc xác nhận các số liệu về tình trạng trễ hạn. Nhưng Bộ chỉ trả lời duy nhất một câu hỏi liên quan đến các kế hoạch trả nợ dựa trên thu nhập.
2. Chương trình SAVE coi như đã chết
Chương trình SAVE (Saving on a Valuable Education) do chính quyền cựu Tổng thống Joe Biden khởi xướng từng được kỳ vọng rất nhiều. Với những điều khoản thanh toán cực kỳ hào phóng và lời hứa hẹn xóa nợ hấp dẫn, chương trình đã thu hút tới 8 triệu người ghi danh. Nhưng cũng chính sự hào phóng này lại dẫn đến nhiều vụ kiện tụng và hiện đang bị các tòa án liên bang xem xét.
Hiện tại, SAVE đang bị đóng băng. Khoảng tám triệu người đã ghi danh tham gia tạm thời không phải trả tiền hàng tháng, nhưng họ đang ở trong tình trạng pháp lý lấp lửng. Nếu quý vị là một trong số họ, hoặc đang nuôi hy vọng rằng ai đó sẽ “giải cứu” chương trình SAVE, thì đã đến lúc tính tới con đường khác.
Jason Delisle, một nhà nghiên cứu giáo dục đại học phi đảng phái tại Viện Urban Institute, nhận định thẳng thắn: “Sẽ không còn kế hoạch SAVE nào nữa. Hoặc là nó sẽ bị xóa bỏ bởi một đạo luật, hoặc sẽ bị bác bỏ bởi phán quyết của tòa án.”
Các chuyên gia khác cũng đồng tình, chỉ ra rằng phe Cộng Hòa tại Quốc hội có thể muốn tự tay “kết liễu” SAVE thông qua dự luật điều chỉnh ngân sách, nhằm sử dụng khoản tiền tiết kiệm được để bù đắp cho việc gia hạn các chính sách cắt giảm thuế từ thời Trump.
3. Các chương trình trả nợ dựa trên thu nhập (IDR) khác được mở lại
Phán quyết đóng băng kế hoạch SAVE kéo theo nhiều nghi ngại pháp lý đối với các kế hoạch trả nợ dựa trên thu nhập (IDR) khác của Bộ Giáo Dục, bao gồm PAYE (Pay As You Earn) và ICR (Income-Contingent Repayment).
Hơn một tháng trước, mẫu đơn ghi danh trực tuyến của các chương trình này đã bị gỡ khỏi trang web của Bộ Giáo Dục, khiến nhiều người không thể ghi danh mới hoặc thực hiện các thủ tục cần thiết.
Điều này gây ra vô số phiền toái, đặc biệt là cho những người đang tham gia các kế hoạch IDR và cần phải tái xác nhận (recertify) thu nhập hàng năm. Kết quả là nhiều người phải đối mặt với những tình huống kinh hoàng: khoản tiền trả nợ hàng tháng bị tính sai, tăng vọt, và không thể kiểm soát. Một người ở Austin, Texas, cho biết khoản nợ phải trả hàng tháng của cô đã tăng hơn bốn lần, chỉ vì không thể cập nhật lại mức thu nhập đúng hạn.
May mắn là, sau khi NPR đặt câu hỏi, Bộ Giáo Dục cho biết họ “đang làm việc để đảm bảo các chương trình [IDR] này tuân thủ phán quyết của Tòa Phúc Thẩm Khu Vực 8,” và mẫu đơn trực tuyến đã được khôi phục ngay sau đó. Scott Buchanan của Student Loan Servicing Alliance giải thích sự gián đoạn này không phải cố ý gây khó dễ cho ai, mà là vì mẫu đơn “thật sự” cần thời gian để điều chỉnh cho phù hợp với phán quyết của tòa.
4. PSLF: vẫn an toàn... Ít nhất là hiện tại
Chương trình Xóa Giảm Nợ của Dịch vụ Công cộng (Public Service Loan Forgiveness Program, PSLF) là một tia hy vọng lớn cho những người làm việc trong lĩnh vực công cộng, hứa hẹn xóa hoàn toàn khoản nợ tiền học sau 10 năm cống hiến. Chương trình này được thiết lập bởi một đạo luật của Quốc hội, do đó, chỉ Quốc hội mới có quyền thay đổi hoặc chấm dứt nó.
Tuy nhiên, gần đây, chính quyền Trump đã ban hành một sắc lệnh hành pháp nhằm siết chặt các điều kiện để được hưởng PSLF. Kế hoạch này nhắm đến việc loại trừ những người làm việc cho các tổ chức bị cho là “tham gia vào các hoạt động có mục đích vi phạm pháp luật nghiêm trọng.” Danh sách các hoạt động bị nhắm đến bao gồm: vi phạm luật di trú liên bang; ủng hộ khủng bố; buôn trẻ em đến các tiểu bang được xem là nơi ẩn náu cho người chuyển tính nhằm giúp các em tách khỏi quyền giám hộ hợp pháp của cha mẹ; tiếp tay và ủng hộ hành vi phân biệt đối xử; hoặc vi phạm luật tiểu bang về các hành vi như xâm nhập trái phép, gây rối trật tự công cộng, phá hoại tài sản, và cản trở giao thông.
Nhiều vị bên Đảng Cộng Hòa cho rằng chính quyền Biden đã mở rộng quá mức những đối tượng thụ hưởng PSLF và việc siết chặt này là cần thiết. Dù vậy, những thay đổi này không thể có hiệu lực ngay lập tức mà phải trải qua một quy trình xây dựng và ban hành phức tạp.
Trong lúc chờ đợi, trang web của Federal Student Aid cho hay: “Hiện chưa có bất kỳ thay đổi nào đối với chương trình PSLF, và người vay không cần làm gì cả.”
Nhưng có một lưu ý vô cùng quan trọng: nếu quý vị nằm trong số những người được tạm hoãn trả nợ do vụ kiện SAVE, thì khoảng thời gian tạm hoãn này SẼ KHÔNG ĐƯỢC TÍNH vào 10 năm yêu cầu để được xóa nợ theo chương trình PSLF.
5. Vẫn còn nhiều rối rắm chờ đón phía trước
Sự phức tạp chồng chéo của các vấn đề pháp lý, thay đổi chính sách và biến động chính quyền đã khiến hệ thống cho vay sinh viên trở nên khó hiểu hơn bao giờ hết. Ngay cả chuyên gia như Delisle cũng cho biết: “Thành thật mà nói, chính tôi cũng không rõ chuyện gì đang xảy ra.”
Akers nói thêm rằng người vay đang phải đối mặt với tình trạng quá tải thông tin, liên tục nghe về những thay đổi nhưng không rõ chúng sẽ ảnh hưởng cụ thể đến mình ra sao.
Tình hình còn có thể trở nên càng tồi tệ khi việc tìm kiếm câu trả lời cho những thắc mắc của người vay có thể sẽ khó khăn hơn rất nhiều. Bởi lẽ FSA đã bị cắt giảm tới một nửa số lượng nhân sự. Theo dữ liệu nội bộ gần đây của cơ quan, năm công ty lớn đang cung cấp dịch vụ cho vay tiền học nhìn chung đã làm tốt trong việc trả lời các cuộc gọi từ người vay trong suốt năm qua. Tuy nhiên, vẫn còn một số vấn đề đáng lo ngại: thời gian chờ trung bình khi gọi đến công ty kiểm soát nợ MOHELA lên tới gần 2 tiếng rưỡi! Hơn một nửa người gọi đã phải cúp máy vì chờ quá lâu.
MOHELA giải thích rằng danh mục hồ sơ họ phụ trách phức tạp hơn bình thường, với rất nhiều người vay hướng tới PSLF, nhiều người đang tham gia chương trình SAVE, cũng như các chương trình trả nợ dựa trên thu nhập khác. Ngoài ra, còn có nhiều người đã bước vào giai đoạn bắt đầu trả nợ – tất cả những yếu tố này khiến số lượng thắc mắc tăng vọt.
MOHELA cũng nhấn mạnh rằng các con số nêu trên chỉ là vấn đề xảy ra trong một thời gian ngắn, và họ vốn có tiếng là phục vụ khách hàng rất tốt.
Tuy nhiên, Buchanan cảnh báo rằng việc FSA không được tăng ngân sách trong dự luật ngân sách gần đây sẽ khiến tình hình chung trở nên tồi tệ hơn nếu Quốc hội không sớm cấp thêm kinh phí. Zampini thì thẳng thừng hơn: “Hệ thống sẽ không cầm cự nổi, và mọi hậu quả sẽ rớt lên đầu người vay.”
6. Lời khuyên sống còn: hãy tự cứu lấy mình!
Như thể mọi chuyện chưa đủ rối ren, mới đây Trump lại gây sốc khi tuyên bố sẽ “ngay lập tức” chuyển toàn bộ chương trình cho mượn tiền học sang CSở Kinh Doanh Nhỏ Liên Bang (Small Business Administration, SBA). Điều trớ trêu là thông báo này được đưa ra chỉ một ngày sau khi Tòa Bạch Ốc khẳng định chương trình sẽ vẫn thuộc Bộ Giáo Dục. Thêm vào đó, bản thân SBA cũng đang có kế hoạch cắt giảm hơn 40% nhân sự.
Khi được yêu cầu nói rõ, SBA cho biết họ đang “hợp tác chặt chẽ với Tòa Bạch Ốc, Bộ Giáo Dục và Quốc Hội để hoàn thiện kế hoạch bàn giao.” Điểm mấu chốt nằm ở cụm từ “và Quốc hội,” bởi vai trò quản trị chương trình của Bộ Giáo Dục đã được quy định trong luật, và chỉ Quốc hội mới có thẩm quyền thay đổi điều này.
Nhìn lại thì bức tranh toàn cảnh sẽ như thế này: một cơ quan trọng yếu quản lý 1.6 ngàn tỷ MK nợ của 43 triệu người dân (hiện đã đuổi hết một nửa số nhân viên), không được tăng ngân sách, lại đứng trước nguy cơ phải “chuyển nhà” sang một cơ quan khác (cũng bị cắt giảm nhân sự) mà không được cấp thêm bất kỳ nguồn lực nào.
Trước tình hình như vậy, các chuyên gia đồng loạt cảnh báo rằng: những ai đang gánh nợ tiền học phải tự tìm hiểu thông tin, trang bị kiến thức để sẵn sàng bảo vệ quyền lợi cho chính mình.
Hãy dành thời gian tìm hiểu lại thật kỹ về các khoản nợ của quý vị. Tích cực nghiên cứu các lựa chọn trên trang web của FSA và các nguồn tin uy tín khác. Đừng trông chờ vào thông tin rõ ràng, minh bạch và hướng dẫn tận tình từ các cơ quan hữu trách trong thời gian tới.
Hãy nhớ kỹ điều này: Thời kỳ “nương tay” đã qua. Nguy cơ vỡ nợ đang chực chờ.
Cung Đô biên dịch
Nguồn: “6 things borrowers should know about federal student loans right now” được đăng trên trang NPR.org.
Gửi ý kiến của bạn
