
(WASHINGTON, ngày 25 tháng 4, Reuters) – Từ việc đưa ra cảnh báo không nên rời khỏi Hoa Kỳ cho đến hướng dẫn cách hoàn thành chương trình học giữa tình hình rối ren, bất ổn, nhiều trường đại học Hoa Kỳ đang chủ động hỗ trợ sinh viên quốc tế tìm cách ứng phó với chính sách di trú cứng rắn của Tổng thống Donald Trump.
Sau những vụ bắt giữ nhắm vào sinh viên tham gia biểu tình ủng hộ Palestine, chính sách này đã mở rộng hơn nữa, hàng ngàn sinh viên ngoại quốc bị đưa vào danh sách trục xuất vì những lỗi lầm nhỏ nhặt.
Trước tình hình đó, nhiều cố vấn tại các cơ sở giáo dục hiện đang kín đáo khuyên sinh viên thuê luật sư, tiếp tục đi học bình thường, và chờ xem đơn kháng cáo có được giải quyết hay không. Nhiều giảng viên, giáo sư đại học cũng đã khởi kiện chính quyền, chất vấn tính hợp hiến của các vụ bắt giữ sinh viên quốc tế gần đây.
Theo Hội Các Đại Học Hoa Kỳ (Association of American Universities), hiện có khoảng 1.1 triệu sinh viên nước ngoài đang học tập tại Mỹ – con số cao nhất từ trước đến nay – và họ đã mang lại nguồn lợi kinh tế trị giá 44 tỷ MK trong năm ngoái.
Nhưng đây không chỉ là câu chuyện về kinh tế. Sally Kornbluth, Chủ tịch Học viện Công nghệ Massachusetts (MIT), cho biết: “Trường của tôi là một đại học Hoa Kỳ, và chúng tôi rất tự hào vì điều đó – nhưng nếu thiếu đi những sinh viên và học giả từ các quốc gia khác, ngôi trường này sẽ mất đi một phần tinh hoa vốn có.”
Sinh viên Ấn Độ bị ảnh hưởng nặng nề nhất
Theo Tổ chức Viện Giáo Dục Quốc Tế (Institute of International Education), hơn một nửa số sinh viên quốc tế đang theo học tại Hoa Kỳ đến từ hai quốc gia là Ấn Độ và TQ.
Hiện nay, Cơ quan cưỡng chế thuế quan và luật di trú (ICE) đã xóa hơn 4,700 hồ sơ khỏi Hệ Thống Thông Tin Sinh Viên và Trao Đổi Khách Mời (Student and Exchange Visitor Information Systems, SEVIS) – cơ sở dữ liệu dùng để giám sát tình trạng visa của sinh viên nước ngoài. Lý do thường được đưa ra là do liên quan đến các hành vi phạm pháp, theo phúc trình từ Hội Luật Sư Di Trú Hoa Kỳ (AILA).
Theo một nghiên cứu của AILA trên 327 trường hợp cụ thể, gần một nửa số hồ sơ bị xóa khỏi SEVIS là của sinh viên Ấn Độ. Phần lớn trong số họ đã tốt nghiệp và đang tham gia chương trình thực tập sau đại học Optional Practical Training (OPT) – chương trình cho phép họ ở lại Mỹ một thời gian để tích lũy kinh nghiệm làm việc.
Tricia McLaughlin, Phụ tá Bộ trưởng Bộ Nội An, đã đề nghị sinh viên bị hủy hồ sơ SEVIS nên rời khỏi lãnh thổ Mỹ. Bà cho biết: “Nếu quý vị đang lưu trú bất hợp pháp, chúng tôi sẽ bắt giữ, trục xuất, và quý vị sẽ không có cơ hội quay lại.”
Trước tình hình đó, nhiều viên chức tại các trường đại học đã chủ động hướng dẫn sinh viên thuê luật sư để kháng cáo. Theo lời một viên chức phụ trách cố vấn sinh viên quốc tế tại một đại học lớn (nhờ ẩn danh để không bị trả thù), các sinh viên đang khiếu nại về quyết định xóa hồ sơ khỏi SEVIS vẫn có thể tiếp tục theo học trong thời gian chờ đợi kết quả kháng cáo.
Luật sư di trú Clay Greenberg tại New York, đang đại diện pháp lý cho một số sinh viên bị hủy SEVIS, chia sẻ: “Hầu hết các sinh viên tôi gặp, trường của họ vẫn tạo điều kiện để các bạn được tiếp tục học.”
Theo thống kê của Reuters, hơn 200 sinh viên bị gạch tên khỏi hệ thống SEVIS đã được tòa án ban hành lệnh tạm thời, ngăn cản chính quyền tiến hành bất kỳ hành động cưỡng chế nào trong thời gian chờ xét xử.
Đại học George Mason tại Virginia đã gửi thông báo yêu cầu sinh viên liên lạc với các cố vấn học vụ để tính đường học cho xong khóa học của mình. Còn với hệ thống Đại học California, phát ngôn viên Rachel Zaentz cho biết trường cũng đang ráng tìm cách để giúp sinh viên tiếp tục học hành yên ổn.
Khi kỳ nghỉ hè đã cận kề, Đại học Duke khuyến cáo sinh viên quốc tế không nên về nước. Nhà trường lo ngại rằng họ sẽ không được nhập cảnh trở lại vào học kỳ mới nếu rời khỏi Mỹ trong giai đoạn nhạy cảm này.
Tâm lý lo sợ lan rộng, một số sinh viên tự nguyện rời khỏi Hoa Kỳ
Không ít sinh viên ngoại quốc đang sống trong tâm trạng bất an sau khi xem các đoạn clip quay lại cảnh sinh viên ủng hộ Palestine bị các đặc vụ liên bang bắt giữ. Một sinh viên tốt nghiệp ngành khoa học máy tính người Ấn Độ tại một đại học miền Tây Nam Hoa Kỳ chia sẻ (xin được ẩn danh) rằng nhiều người hiện đang lo ngại bị trục xuất chỉ vì những lỗi nhỏ như lỡ chạy quá tốc độ hay bị cảnh sát lấy dấu vân tay.
Quá lo sợ. Một số sinh viên chọn cách tự về nước cho xong. Trong số đó có Momadou Taal, người từng dẫn đầu các cuộc biểu tình ủng hộ Palestine tại Đại học Cornell. Taal đã rời khỏi Mỹ vào tháng 3, sau khi được yêu cầu ra trình diện Sở Di Trú.
Taal cho biết: “Tôi vẫn có thể học từ xa.” Bạn này mang hai quốc tịch Anh và Gambia, nên tính là sẽ học tiếp tại Anh.
Một sinh viên Ấn Độ tại tiểu bang Georgia cho biết visa của anh đã bị hủy sau khi hệ thống thấy có tên anh xuất hiện trong hồ sơ hình sự với cáo buộc vi phạm luật giao thông (lái xe sau khi uống rượu, bia). Vấn đề đáng nói là cáo buộc này đã bị tòa án bác bỏ.
“May là trường vẫn cho tôi tiếp tục học,” anh chia sẻ với vẻ dè dặt và nói thêm rằng,“Giờ mà chỉ cần thấy bóng dáng ai mặc đồng phục là tôi né chỗ khác liền cho lành.” Dĩ nhiên, anh này cũng nhờ Reuters ẩn danh.