
(BOSTON, ngày 28 tháng 4, Reuters) – Chính quyền Tổng thống Donald Trump cho biết đang điều tra Đại học Harvard và Tạp chí Luật Harvard (Harvard Law Review) sau khi có cáo buộc rằng ban biên tập của tạp chí đã ưu tiên duyệt nhanh một bài viết của thành viên thuộc nhóm sắc tộc thiểu số chấp bút.
Thông tin về cuộc điều tra được thông cáo chỉ vài giờ sau khi một tòa án liên bang quyết định đẩy nhanh quá trình xét xử vụ kiện của Harvard nhằm ngăn chính quyền Trump đóng băng khoản tài trợ liên bang trị giá 2.2 tỷ MK – khoản ngân sách mà trường cho rằng rất quan trọng đối với nhiều nghiên cứu y khoa và khoa học.
Trong thông cáo chung, Bộ Giáo dục và Bộ Y tế và Nhân sinh cho biết, có thể ban biên tập Harvard Law Review đã “phân biệt sắc tộc,” vi phạm Điều VI của Đạo luật Dân quyền năm 1964.
Craig Trainor, Phụ tá Bộ trưởng Giáo dục về vấn đề dân quyền, tuyên bố: “Cách Harvard Law Review chọn bài viết cho thấy có sự thiên vị rõ ràng, dựa vào sắc tộc để xác định ai được chấp nhận và ai bị từ chối. Gốc gác của tác giả được coi ngang hàng, thậm chí đôi khi còn quan trọng hơn chất lượng bài viết.”
Phía Đại học Harvard và ban biên tập Harvard Law Review – một đơn vị hoạt động độc lập – vẫn chưa phản hồi các yêu cầu bình luận.
Trước đó, Thẩm phán Allison Burroughs đã ấn định ngày xét xử là 21 tháng 7, sau khi Harvard cảnh báo rằng việc đóng băng tài trợ, cùng những đe dọa cắt giảm ngân sách khác, đang gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến các dự án nghiên cứu của trường.
Hôm thứ Hai (28/4), Thẩm phán Burroughs đã chủ trì phiên điều trần đầu tiên kể từ khi Harvard đâm đơn kiện vào tuần trước, vì trường không đồng ý tuân theo các yêu sách của chính quyền Trump. Chủ tịch Đại học Harvard tại Cambridge, Massachusetts cho rằng các đòi hỏi này là bất hợp pháp (đòi kiểm soát việc tuyển dụng nhân sự và cả chương trình giảng dạy của nhà trường).
Cụ thể, chính quyền Trump yêu cầu Harvard phải cải tổ ban quản trị, thay đổi chính sách tuyển dụng và tuyển sinh để bảo đảm sự cân bằng về mặt tư tưởng, đồng thời chấm dứt một số chương trình đào tạo.
Đáp lại, Harvard nhấn mạnh rằng, mặc dù trường cam kết nỗ lực chống chủ nghĩa bài Do Thái, nhưng những đòi hỏi quá mức này vi phạm quyền tự do ngôn luận theo Tu chính án Số Một của Hiến pháp Hoa Kỳ.
Không chọn cách xin lệnh cấm tạm thời để ngăn chặn việc đóng băng tài trợ trong khi chờ xét xử, Harvard đã quyết định yêu cầu tòa đi thẳng vào việc xem xét nội dung vụ kiện – một bước đi mà cả Harvard lẫn Bộ Tư pháp Hoa Kỳ đều mong muốn và thúc giục Thẩm phán Burroughs nhanh chóng giải quyết.
Luật sư đại diện Harvard Steve Lehotsky cho biết: “Chúng tôi đều mong sớm được trình bày các luận điểm của mình, khi quý tòa có thể sắp xếp được lịch xử án.”
Harvard và nhiều trường đại học khác đã phải đối mặt với nguy cơ mất tài trợ liên bang, do chính quyền Trump không hài lòng về cách họ giải quyết các cuộc biểu tình ủng hộ Palestine, phản đối cuộc chiến tranh Gaza của Israel vào năm ngoái.
Ngoài ra, các trường còn bị chính quyền chỉ trích vì những chính sách DEI và cả những chính sách giúp đỡ người chuyển tính.
Vào cuối tháng 3, chính phủ liên bang công bố sẽ tiến hành rà soát khoảng 9 tỷ MK các khoản tài trợ và hợp đồng với Harvard, với cáo buộc nhà trường đã không thực hiện đầy đủ trách nhiệm bảo vệ sinh viên Do Thái khỏi tình trạng phân biệt đối xử, bài Do Thái.
Kể từ đó, chính quyền Trump đã đóng băng 2.3 tỷ MK tiền tài trợ cho Harvard, đe dọa tước bỏ quyền miễn thuế của trường, đồng thời cản trở việc tuyển sinh sinh viên quốc tế. Chính quyền cũng đòi Harvard phải cung cấp thông tin chi tiết về các mối quan hệ quốc tế, các nguồn tài trợ nước ngoài, số lượng sinh viên và thành phần giảng viên của trường.