Cục Dự Trữ Liên Bang Không Giảm Lãi Suất Vì Kinh Tế Bất Ổn Và Lạm Phát Tăng Bởi Chính Sách Thuế Quan Của Trump
10/05/202517:51:00(Xem: 315)
Jerome Powell, Chủ Tịch Cục Dự Trữ Liên Bang (Federal Reserve) hay còn gọi là Ngân Hàng Trung Ương Hoa Kỳ, một lần nữa đã cảnh báo rằng thuế quan của tổng thống có thể làm tăng giá cả, tăng tỷ lệ thất nghiệp và làm suy yếu tăng trưởng nếu tiếp tục được duy trì.
Tình trạng kinh tế nguy hiểm này gọi là TRÌ TRỆ LẠM PHÁT (stagflation) và khó chữa trị hơn là một cuộc suy thoái bình thường vì Cục Dự Trữ Liên Bang không có một công cụ nào có thể đương đầu với lạm phát và thất nghiệp cùng một lúc.
Theo Politico, tình trạng trì trệ lạm phát có thể xẩy ra sớm hơn dự đoán và theo Business Insider, đình trệ lạm phát sẽ xẩy ra vào nửa cuối năm 2025.
TRÌ TRỆ LẠM PHÁT là một hiện tượng kinh tế độc đáo với sự kết hợp giữa tăng trưởng chậm, tỷ lệ thất nghiệp cao và giá cả tăng. Đây là những khía cạnh tồi tệ nhất của tình trạng hỗn loạn kinh tế. Các chính sách tiền tệ truyền thống hiện nay chỉ có thể chống lại một trong hai tình trạng hỗn loạn kinh tế.
Chứng khoán thường không tăng trong thời kỳ trì trệ lạm phát vì các công ty chịu thiệt hại trong thời kỳ này tăng trưởng kinh tế chậm và giá cả cao.
Chiến tranh thuế quan bất thường của Tổng Thống Trump làm gia tăng bất ổn kinh tế, làm xáo trộn chuỗi cung ứng toàn cầu, đảo lộn kế hoạch đầu tư của các cơ sở kinh doanh và quyết định chi tiêu của khu vực tư nhân.
Vì những lý do trên đây, Cục Dự Trữ Liên Bang đã quyết định giữ nguyên lãi suất kể từ tháng 12, 2024 ở mức 4.25% - 4.5%, mặc dù lãi suất lý tưởng là 2%. Trong những tháng gần đây, Tổng Thống Trump đã nhiều lần yêu cầu Fed cắt giảm lãi suất – và thậm chí còn tung ra lời đe dọa sa thải Chủ Tịch Powell, mặc dù ông không có thẩm quyền.
Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của Hoa Kỳ đã giảm trong quý đầu tiên của 2025, làm dấy lên lo ngại về tình trạng suy thoái trong khi giá lại tăng vì chính sách thuế quan của Trump bắt đầu tác động tai hại vào nền kinh tế.
Chủ Tịch Fed Jerome Powell phát biểu tại một cuộc họp báo rằng “Nếu mức tăng lớn về thuế quan đã được công bố được duy trì, chúng có thể sẽ làm lạm phát tăng, kinh tế chậm lại và tỷ lệ thất nghiệp lên cao.”
Cục Dự Trữ Liên Bang hiện trong tư thế chờ đợi vì tác động kinh tế của thuế quan vẫn chưa chắc chắn. Chủ Tịch Powell nói rằng phí tổn chờ đợi để tìm hiểu thêm về nền kinh tế là “khá thấp”. Ông muốn chờ đợi để xem các chính sách của Tổng thống Trump sẽ tác động như thế nào đến nền kinh tế trước khi thực hiện bất kỳ hành động nào về lãi suất.
Powell nói “Chúng tôi không cảm thấy mình cần phải vội vàng. Chúng tôi cảm thấy mình cần phải kiên nhẫn. Và khi mọi thứ diễn ra, tất nhiên, chúng tôi có hồ sơ - Chúng tôi có thể hành động nhanh chóng khi điều đó là phù hợp”.
Cục Dự Trữ Liên Bang cho biết họ sẽ đánh giá cẩn thận dữ liệu mới, thẩm định triển vọng trong tương lai và cân bằng những rủi ro để có các quyết định trong các cuộc họp trong thời gian tới.
Sau khi công bố quyết định không cắt giảm lãi suất, ông Powell cho biết Cục Dự Trữ Liên Bang có sự linh hoạt để làm như vậy vì nền kinh tế nói chung vẫn còn vững mạnh. Ông cũng nhấn mạnh rằng đó là quyết định thận trọng nhất vào thời điểm có quá nhiều bất ổn về mức thuế quan sẽ làm tăng lạm phát và tăng trưởng chậm.
Những thay đổi về chính sách đặt Cục Dự Trữ Liên Bang vào một tình trạng tiến thoái lưỡng nan. Cơ quan này phải quyết định xem nên tập trung nhiều hơn vào lạm phát tăng hay rủi ro thất nghiệp tăng.
Một số kinh tế gia lo ngại rằng việc cắt giảm lãi suất có thể làm lạm phát tệ hơn. Các nhà phân tích khác lo ngại rằng bằng cách giữ nguyên lãi suất cao như hiện nay khi nền kinh tế chậm lại, gây ra nguy cơ suy thoái mạnh hơn.
Hoa Kỳ lần đầu tiên trải qua tình trạng trì trê lạm phát, một giai đoạn lạm phát cao kết hợp với tăng trưởng kinh tế chậm và tỷ lệ thất nghiệp cao, vào những năm 1970. Tình trạng này là hậu quả của lệnh cấm vận dầu xăng của Ả Rập năm 1973 và Cách Mạng Iran năm 1979, khiến giá dầu tăng vọt và làm gián đoạn nền kinh tế toàn cầu.
Tổng thống Nixon đã cố gắng giải quyết tình trạng giá cả tăng cao bằng cách kiểm soát tiền lương và giá cả, nhưng những chính sách này phần lớn không thành công.
Hoa Kỳ đã giải quyết tình trạng trì trệ lạm phát của những năm 1970 chủ yếu bằng cách sử dụng kết hợp các điều chỉnh chính sách tiền tệ và can thiệp của chính phủ. Cục Dự Trữ Liên Bang, dưới thời Chủ Tịch Paul Volcker, đã tăng đáng kể lãi suất để kiềm chế lạm phát, ngay cả khi điều đó có nghĩa là gây ra suy thoái kinh tế. Ngoài ra, chính phủ đã khám phá các biện pháp như dự trữ dầu chiến lược và tăng sản lượng dầu trong nước.
Tình trạng trì trệ lạm phát đã tác hại hai nhiệm kỳ tổng thống của Gerald Ford và Jimmy Carter và gần phá hủy một nhiệm kỳ khác của Ronald Reagan. Việc kiềm chế lạm phát, hạ lãi suất và đảo ngược tình trạng mất việc làm trong thời kỳ suy thoái đã trở thành mối quan tâm hàng đầu của cả ba chính quyền. Tuy nhiên những biện pháp áp dụng để đương đầu với trì trệ lạm phát không mang lại kết quả mong muốn.
Có một khác biệt lớn lao giữa quá khứ và hiện tại cần chú ý. Tình trạng trì trệ lạm phát dưới thời Ford, Carter và Reagan chủ yếu do những biến cố tác động từ bên ngoài mà cả ba ông không thể kiểm soát trực tiếp. Ngược lại, cuộc khủng hoảng 2025 đang diễn ra là do chính Tổng Thống Trump gây ra.
Qua các mức thuế quan chưa từng thấy, sa thải nhân viên chính phủ, đồng thời hủy bỏ một số chương trình tài trợ cho y tế, khoa học và dịch vụ xã hội, chính quyền Trump đe dọa trực tiếp làm tăng chi phí sản xuất và giá tiêu thụ, thúc đẩy lạm phát, tạo ra sự bất ổn kinh tế. Điều này tác hại trực tiếp đến các kế hoạch đầu tư kinh doanh, phá vỡ chuỗi cung ứng, kìm hãm tăng trưởng kinh tế, và hệ quả khó tránh được là tình trạng thất nghiệp sẽ trở thành nghiêm trọng hơn.
Kinh tế học chưa tìm thấy một phương pháp nào tốt và hiệu quả để kiểm soát trì trệ lạm phát. Đối với trường hợp trì trệ lạm phát của Trump, Chủ Tịch Jerome Powell xem ra cũng sẽ đặt ưu tiên vào việc kiềm chế lạm phát.
THAM KHẢO
(1) Nick Timiraos, “Fed Warns of Rising Economic Risks as It Leaves Rates Steady.” Wall Street Journal, May 7, 2025.
(2) Colby Smith, “Fed Keeps Rates Steady and Flags Heightened Uncertainty About the Economy.” New York Times, May 7, 2025.
(3) Amber Ferguson and Kim Bellware, “Is the U.S. economy headed for stagflation? Here’s what to look for.” Washington Post, April 7, 2025.
Gửi ý kiến của bạn
