Nguồn ảnh EMS
Cúm gia cầm, Oropouche, đậu mùa khỉ, Norovirus (virus đường tiêu hóa), metapneumovirus ở người (HMPV, virus đường hô hấp), mối đe dọa liên tục của Covid-19 là một số thách thức về sức khỏe cộng đồng mà thế giới phải đối mặt trong năm 2025.
Trong một cuộc họp báo qua zoom do Tổ Chức Phục Vụ Truyền Thông Sắc Tộc (EMS) tổ chức vào ngày 10/01/2025, nhiều chuyên gia y tế lo ngại rằng Hoa Kỳ, trước đây từng là nước đi đầu trong lĩnh vực sức khỏe cộng đồng toàn cầu, có thể không đủ khả năng đối phó với nhiều mối đe dọa y tế cộng đồng. Tỉ lệ chích ngừa ở Hoa Kỳ đang giảm mạnh trong những năm gần đây, khi khuynh hướng chống lại tiêm chủng đang có chiều hướng tăng trong giới chính khách. Thêm nữa, Hoa Kỳ có khả năng rút khỏi cộng đồng y tế toàn cầu dưới thời Tổng Thống Donald Trump nhiệm kỳ hai. Ông đã rút Hoa Kỳ khỏi Tổ Chức Y Tế Thế Giới (WHO) trong nhiệm kỳ đầu.
Tiến sĩ Nahid Bhadelia, giám đốc trung tâm về các bệnh truyền nhiễm tại Đại Học Boston, cho biết WHO đóng vai trò quan trọng kết nối các quốc gia để chia sẻ dữ liệu về dịch bệnh. Nếu Hoa Kỳ rút lui khỏi tổ chức này, người dân Mỹ sẽ có nguy cơ thiếu thông tin và nguồn lực để đối phó với những bệnh truyền nhiễm trên toàn thế giới.
Bà Bhadelia từng là cố vấn chính sách cấp cao cho nhóm ứng phó với Covid-19 của chính quyền Biden; đồng thời điều phối các khoản quyên góp vaccine trên toàn cầu. Bà lưu ý đến sự lãnh đạo trước đây của Hoa Kỳ trong một số cuộc khủng hoảng sức khỏe toàn cầu, bao gồm kế hoạch cứu trợ khẩn cấp đối phó với căn bệnh AIDS do cựu Tổng thống George W Bush xác lập vào năm 2003. Kế hoạch đã được tực hiện tại hơn 50 quốc gia, cứu được 25 triệu người được chẩn đoán mắc bệnh HIV/AIDS.
Trong đại dịch Covid-19, chính quyền của cựu Tổng Thống Joe Biden đã khởi động lại Liên Minh QUAD, tập hợp các nhà lãnh đạo từ Úc, Ấn Độ, Trung Quốc, đưa 1.2 tỷ liều vaccine được sản xuất tại Ấn Độ đến những quốc gia có nhu cầu cao nhất. Bà Bhadelia hy vọng rằng chính quyền Trump sẽ thấy được lợi ích của mối quan hệ QUAD. Chắc chắn mối quan hệ này đã đóng vai trò lớn trong nhiệm vụ đối phó đại dịch COVID-19, đặc biệt là phân phối và chia sẻ vaccine. Bà lưu ý tầm quan trọng của việc theo kịp các diễn biến về dịch bệnh đang phát sinh trên toàn thế giới. Bà nhắc lại câu nói thường được trích dẫn: “Những gì đang xảy ra ở Congo ngày hôm nay có thể sẽ xảy ra ở Colorado vào ngày mai”.
Một trong những căn bệnh ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng lớn nhất hiện nay là bệnh cúm ở người vào mùa đông. Trung Tâm Kiểm Soát Và Phòng Ngừa Dịch Bệnh (CDC) đưa ra một báo cáo vào ngày 3 tháng 1 2025, cho biết các ca nhiễm cúm tăng 20% so với năm 2023. Trong khi đó, phong trào phản khoa học chống lại việc chính ngừa sẽ khiến khả năng phòng bệnh cho cá nhân và cộng đồng bị sút giảm. Tiêm chủng không đủ liều là một mối đe dọa. Có thể thấy một số mạng lưới an toàn của miễn dịch cộng đồng đã bảo vệ con người từ giữa những năm 1900s nay đang bị loại bỏ.
Các chuyên gia y tế ghi nhận sự gia tăng đáng báo động các trường hợp mắc bệnh metapneumovirus ở người tại các quốc gia châu Á, bao gồm Trung Quốc, Ấn Độ, Malaysia, Kazakhstan. Căn bệnh này không phải là mới. Nó đã tồn tại trong nhiều thập niên trước tại nhiều quốc gia, bao gồm cả Hoa Kỳ.
Norovirus, thường được gọi là "bệnh nôn mùa đông" rất dễ lây lan; có thể lây lan qua tiếp xúc cá nhân, môi trường. Các chuyên viên y tế cho biết việc rửa tay thường xuyên bằng xà phòng và nước (không phải chất khử trùng) là hiệu quả nhất. Hiện chưa có vaccine nào cho Norovirus.
Dr.Chin-Hong, chuyên gia về bệnh truyền nhiễm, nói về loại virus Oropouche ít được biết đến, hiện đã lây nhiễm cho hơn 10,000 người ở Nam Mỹ, 188 trường hợp ở Hoa Kỳ, chủ yếu có liên quan đến những người đi du lịch. Loại virus này lây lan qua vết cắn của muỗi; và cũng lây truyền qua đường tình dục. Virus có thể gây viêm não hoặc viêm màng não ở những trường hợp nghiêm trọng. Dr. Chin-Hong cho biết thế giới đang chứng kiến một vụ bùng nổ dịch bệnh Oropouche chưa từng có, đặc biệt là ở Nam Mỹ và vùng Caribe. Sự bùng nổ có khả năng liên quan đến nạn phá rừng và biến đổi khí hậu.
Giống như Oropouche, bệnh đậu mùa khỉ (Mpox) đã lây nhiễm cho hơn 50,000 người ở Châu Phi; giết chết 1,000 trẻ em dưới 15 tuổi, cũng liên quan đến biến đổi khí hậu và nạn phá rừng. Mpox có thể lây truyền qua quan hệ tình dục, hoặc tiếp xúc với động vật. Trường hợp đầu tiên mắc Mpox ở Hoa Kỳ được phát hiện vào tháng 11 năm ngoái tại vùng vịnh San Francisco. Trung Quốc tuyên bố vào ngày 9 tháng 1 rằng họ đã xác định được một chủng virus dễ lây lan hơn.
Cúm gia cầm qua virus H5N1 đang gia tăng đáng báo động ở các châu lục. Nó hiện diện ở các loài chim cả hoang dã lẫn gia cầm, ở động vật và hiện nay cũng có ở người. Đó là căn bệnh đặc thù ở Bắc Mỹ, đã trải qua hơn 3 năm bùng phát, đang mở rộng về số loài bị nhiễm, vùng địa lý, tác động kinh tế và an ninh lương thực.
Một điều quan trọng đáng lưu ý: nước Mỹ hiện nay không có hệ thống giám sát tốt đối với những người lao động có nguy cơ mắc bệnh. Họ là công nhân trong ngành bò sữa hay công nhân trong ngành gia cầm. Nhà nghiên cứu tin rằng số người mắc bệnh cúm gia cầm có thể được báo cáo không đầy đủ. Vì công nhân trong ngành bò sữa và gia cầm phần lớn là những người nhập cư. Họ có thể lo ngại việc báo cáo bệnh tật có thể làm lộ tình trạng di trú của họ, dẫn đến khả năng bị trục xuất. Không có hệ thống giám sát tốt, nếu virus tiếp tục tiến hóa và đột biến, nó sẽ có khả năng lây truyền từ người sang người.
Về Covid-19, các chuyên gia khuyên người dân nên tiếp tục chích ngừa Covid hằng năm, để tăng cường sức đề kháng của cơ thể chống lại virus biến thể mới, đồng thời làm giảm khả năng lây lan trong cộng đồng. (VB)
Caption: Nguồn ảnh EMS
Gửi ý kiến của bạn
