Trump vừa công bố mức thuế nhập cảng 10% đối với toàn bộ hàng hóa vào Mỹ và mức cao hơn cho khoảng 60 quốc gia. Chính sách mới khiến thị trường tài chánh chao đảo, trong khi các kinh tế gia cảnh báo nguy cơ suy thoái và chi phí sinh hoạt tăng vọt. (Nguồn: Chụp lại từ YouTube)
(WASHINGTON, ngày 2 tháng 4, Reuters) – Tổng Thống Donald Trump tuyên bố sẽ áp mức thuế cơ bản 10% lên toàn bộ hàng hóa nhập cảng vào Hoa Kỳ, đồng thời ban hành các mức thuế cao hơn đối với khoảng 60 quốc gia khác, bao gồm cả những đối tác mậu dịch hàng đầu của Mỹ. Hành động này khiến xung đột thương mại càng leo thang căng thẳng, thị trường tài chánh toàn cầu lao đao và các đồng minh thân cận của Mỹ không khỏi hoang mang, lo lắng.
Chính sách thuế mới sẽ dựng thêm các rào cản xung quanh nền kinh tế tiêu dùng lớn nhất thế giới, đảo ngược hoàn toàn khuynh hướng tự do hóa thương mại đã định hình hệ thống kinh tế toàn cầu suốt hàng thập niên qua.
Giới quan sát dự báo các đối tác thương mại của Hoa Kỳ sẽ nhanh chóng đưa ra các biện pháp đáp trả riêng, khiến giá cả nhiều loại mặt hàng, từ xe đạp cho đến rượu vang, sẽ tăng vọt trong thời gian tới.
Thị trường tài chánh lập tức phản ứng tiêu cực trước thông báo này. Hứa phiếu (stock futures) Mỹ sụt giảm mạnh sau nhiều tuần giao dịch đầy biến động, khi các nhà đầu tư hoang mang trước viễn cảnh các mức thuế sắp tới có thể ảnh hưởng tiêu cực đến nền kinh tế toàn cầu, đẩy cao lạm phát và làm giảm lợi nhuận của các công ty, xí nghiệp. Chỉ tính từ tháng 2 đến nay, thị trường chứng khoán Hoa Kỳ đã mất gần 5,000 tỷ MK giá trị vốn hóa.
TQ là quốc gia chịu ảnh hưởng nặng nề nhất với mức thuế nhập cảng mới là 34%, cộng thêm với 20% đã áp dụng trước đó, nâng tổng mức thuế lên 54%. Các đồng minh thân cận của Mỹ cũng không thoát nạn: Liên Âu phải đối mặt với mức thuế 20%, còn Nhật Bản bị đánh thuế 24%.
Một viên chức Tòa Bạch Ốc (ẩn danh) tiết lộ rằng các mức thuế cao hơn này sẽ có hiệu lực từ ngày 9 tháng 4 và áp dụng cho khoảng 60 quốc gia. Trong khi đó, mức thuế cơ bản 10% sẽ bắt đầu có hiệu lực ngay từ thứ Bảy tuần này (5/4).
Trump gọi đây là thuế “qua lại” (reciprocal tariffs) nhằm đáp trả những chính sách thuế và rào cản phi thuế quan mà các quốc gia khác đang áp đặt lên hàng hóa của Hoa Kỳ. Ông nhấn mạnh chính sách mới sẽ thúc đẩy ngành sản xuất trong nước và tạo thêm việc làm cho người dân Mỹ.
“Suốt nhiều thập niên qua, đất nước chúng ta đã bị cướp bóc, bị tàn phá và bị hiếp đáp bởi các quốc gia gần cũng như xa, bất kể là bạn hay thù,” Trump phát biểu trong buổi họp báo tại Vườn Hồng Tòa Bạch Ốc.
Tuy nhiên, nhiều kinh tế gia đã lên tiếng cảnh báo rằng các mức thuế mới có thể làm chậm tốc độ tăng trưởng kinh tế toàn cầu, tăng nguy cơ suy thoái và khiến chi phí sinh hoạt của các gia đình Mỹ tăng thêm hàng ngàn MK mỗi năm.
Canada và Mexico, hai đối tác thương mại lớn nhất của Hoa Kỳ, hiện đã phải chịu mức thuế 25% cho nhiều mặt hàng và sẽ không bị ảnh hưởng bởi đợt công bố thuế mới.
Các mức thuế “qua lại” sẽ không áp dụng đối với một số mặt hàng nhất định, bao gồm: đồng, dược phẩm, chất bán dẫn, gỗ, vàng, năng lượng và “một số loại khoáng sản không có tại Hoa Kỳ.”
Ngay sau bài diễn văn, Trump đã ký một sắc lệnh nhằm bịt lỗ hổng thương mại được gọi là de minimis, vốn cho phép các kiện hàng có giá trị từ 800 MK trở xuống được nhập cảng từ TQ vào Mỹ mà không phải đóng thuế. Theo quy định mới, các hàng hóa từ TQ và Hồng Kông sẽ không còn được miễn thuế theo diện này kể từ ngày 2 tháng 5.
Các viên chức chống ma túy của Hoa Kỳ cho biết nhiều công ty hóa chất TQ hiện là nguồn cung cấp chính các nguyên liệu thô mà các băng đảng Mexico sử dụng để điều chế những loại ma túy nguy hiểm chết người. Một cuộc điều tra của Reuters năm ngoái cho thấy các đường dây buôn lậu thường lợi dụng quy định de minimis để đưa các hóa chất này vào Hoa Kỳ. TQ nhiều lần bác bỏ các cáo buộc, phủ nhận mọi trách nhiệm liên quan.
Một viên chức tiết lộ thêm rằng Trump đang lên kế hoạch áp dụng thêm các mức thuế mới nhắm vào lĩnh vực chất bán dẫn, ngành dược phẩm, và có thể cả các loại khoáng sản chiến lược – những mặt hàng then chốt trong chuỗi cung ứng mà Hoa Kỳ không thể tự sản xuất đầy đủ.
Loạt biện pháp thuế quan liên tiếp đã gây rúng động các thị trường tài chánh và các công ty, xí nghiệp Mỹ vốn đã dựa vào những thỏa thuận thương mại được thiết lập từ giữa thế kỷ 20.
Cùng ngày, chính quyền Trump cũng cho biết một loạt thuế khác đối với xe hơi nhập cảng (được công bố vào tuần trước) sẽ có hiệu lực từ ngày 3 tháng 4. Trước đây, Trump đã từng áp mức thuế 25% đối với thép và nhôm, và sau đó mở rộng thêm sang các sản phẩm chế biến liên quan với tổng trị giá gần 150 tỷ MK.
Những lo ngại xoay quanh thuế quan đã làm chậm lại hoạt động sản xuất trên toàn cầu, khiến người tiêu dùng Hoa Kỳ tranh thủ mua xe hơi và các sản phẩm nhập cảng khác trước khi giá cả tăng cao.
Âu Châu bày tỏ sự thất vọng sâu sắc. Nhiều lãnh đạo cho rằng một cuộc chiến mậu dịch sẽ chỉ gây tổn hại cho người tiêu dùng và không đem lại lợi ích cho bất kỳ bên nào. Thủ tướng Ý Giorgia Meloni cho biết: “Chúng tôi sẽ làm mọi cách để có thể thỏa thuận với Hoa Kỳ, tránh một cuộc chiến mậu dịch khiến phương Tây suy yếu, tạo điều kiện cho các thế lực khác vươn lên.”
DB Gregory Meeks, người đứng đầu khối Dân Chủ trong Ủy Ban Đối Ngoại Hạ Viện, cho biết sẽ trình một dự luật nhằm chấm dứt các mức thuế này. Tuy nhiên, ông cũng thừa nhận rằng dự luật này khó có thể được thông qua vì Quốc Hội hiện đang nằm dưới sự kiểm soát của Đảng Cộng Hòa.
Meeks chỉ trích gay gắt: “Trump vừa giáng xuống người dân Mỹ một trong những đợt tăng thuế lũy thoái (regressive tax) lớn nhất trong lịch sử hiện đại – mức thuế khổng lồ áp lên mọi mặt hàng nhập cảng. Những chính sách liều lĩnh này không chỉ khiến thị trường tài chánh lao đao, mà còn gây thiệt hại nghiêm trọng cho các gia đình công nhân trên khắp cả nước.”
Gửi ý kiến của bạn
