[Lần đầu tiên trong lịch sử người Việt tị nạn, một vị dân biểu gốc Việt tổ chức hàng loạt sự kiện ở Quốc Hội Hoa Kỳ để tưởng niệm 50 năm ngày Sài Gòn thất thủ.]
Dân biểu Derek Trần phát biểu tại The House Triangle, Capitol Hill. (Ảnh: Derek Chan)
Capitol Hill, Washington D.C,. sáng thứ Tư 30/4 vẫn là một ngày làm việc bình thường của các vị dân biểu, thượng nghị sĩ, nhưng có một sự kiện thu hút truyền thông báo giới Mỹ tại khoảng sân trong khuôn viên của The House Triangle, Capitol Hill. Nơi đó, bên cạnh những lá cờ vàng ba sọc đỏ và quốc kỳ Mỹ, vị dân biểu liên bang Hoa Kỳ gốc Việt Derek Trần cất tiếng:
“Cộng đồng Việt tị nạn khắp thế giới đánh dấu thời điểm trang trọng thiêng liêng nhất trong năm, Tháng Tư Đen, không chỉ là một ngày lịch sử đáng nhớ, đó là lời nhắc nhở về ngày chúng ta mất tất cả, những gì thuộc về mình, cuộc sống mưu sinh và mất cả đất nước thương yêu. Cùng với các đồng viện của tôi ở đây, tôi tự hào giới thiệu một nghị quyết chính thức công nhận ngày 30 tháng 4 là 30/4 là Tháng Tư Đen, để bảo đảm lịch sử của chúng ta không bao giờ bị viết lại.”
“Sự sụp đổ của Sài Gòn năm 1975 đã để lại dấu ấn không thể phai mờ trong cuộc sống của nhiều thế hệ gia đình người Việt. Năm mươi năm sau, cộng đồng người Việt tị nạn không ngừng vươn lên. Tôi rất hãnh diện được đứng trước Điện Capitol của quốc gia chúng ta để chia sẻ câu chuyện của chúng tôi.”
Đó là lời phát biểu mở đầu cho một chuỗi gồm sự kiện tưởng niệm Tháng Tư Đen, do Dân biểu Derek Trần tổ chức tại Quốc Hội Hoa Kỳ.
Dân biểu Derek Trần phát biểu tại lễ tưởng niệm trước Lincoln Memorial (Ảnh: Kalynh)
Ngày 30/4/2025 đối với cộng đồng người Việt tị nạn không chỉ là một ghi nhớ lặp lại trong mỗi năm, mà nó là dấu ấn nửa thế kỷ của hành trình vượt biển tị nạn lớn nhất trong lịch sử Việt Nam. Năm mươi năm sau, có những người ra đi năm đó giờ không còn nữa. Nhưng, con sóng sau luôn tiếp nối con sóng trước. Thế hệ sau không bao giờ quên. Họ tưởng nhớ bằng lời nói, hành động, và những kế hoạch cụ thể tri ân cộng đồng, đất nước. Dân biểu Derek Trần (CA-45) là cựu chiến binh, con trai của một gia đình thuyền nhân, đắc cử vào Hạ Viện Hoa Kỳ khóa 119.
Dưới bầu trời trong vắt của thủ đô sáng 30/4, tại khuôn viên của The House Triangle, nơi mà bất kỳ ai đi ngang cũng có thể nghe và nhìn thấy, Dân biểu Derek Trần nhắc lại:
“50 năm trước, vào ngày 30/4/1975, miền Nam rơi vào tay quân Cộng Sản. Chỉ trong 30 tiếng, quân đội Hoa Kỳ đã đưa 7,000 người Mỹ và người Việt rời Sài Gòn đến nơi an toàn. Sau đó là hàng trăm ngàn người tìm đường chạy trốn. Phần lớn số đó ra đi trên những con tàu, hướng về những vùng biển không biết trước, và không biết điều gì đang chờ đợi mình.
Hôm nay chúng ta cùng nhau nói lên những điều lẽ ra phải nói từ lâu. Các cựu chiến binh chiến tranh Việt Nam, xin tri ân và chào mừng trở về nhà. Tôi mãi mãi mang ơn những người đã bị bức tử dưới tay Cộng sản và những linh hồn dũng cảm đã mất trong những chuyến vượt biển.”
Để tri ân những người đã nằm xuống, Dân biểu Derek nói rằng, với tư cách là người gốc Việt đầu tiên đại diện cho cộng đồng Little Saigon ở Orange County, California, ông xin nhận lãnh trách nhiệm với cộng đồng di cư lớn nhất thế giới, làm ánh sáng dẫn đường của hy vọng và lời nhắc nhở về sự bền bỉ, kiên cường vốn đã định hình nên cộng đồng Việt.
“Đó phải là một cam kết vững chắc về các giá trị quan trọng nhất của nền dân chủ, nhân quyền và tự do,” vị dân biểu gốc Việt nói.
Bên cạnh Dân biểu Derek Trần buổi sáng 30/4/2025 là Dân Biểu Sam Liccardo (California), Zoe Lofgren (California,) Judy Chu (California,) Grace Meng (New York) và Dân Biểu Tiểu Bang Virginia Kathy Trần.
Những vị dân biểu lần lượt chia sẻ về lịch sử phát triển ngày càng lớn mạnh của cộng đồng Việt trên khắp Hoa Kỳ suốt 50 năm qua. Họ ghi nhận nửa thế kỷ là dấu ấn đặc biệt cho sự hình thành nên một cộng đồng di dân trên đất nước này sau khi cuộc chiến kết thúc. Dân biểu Judy Chu nhìn thấy người tị nạn Việt Nam đến đất nước này với một tinh thần không gì lay chuyển được và lòng kiên quyết xây dựng lại cuộc sống của họ ở vùng đất xa lạ mà họ chưa bao giờ biết đến. Họ đã vượt qua tất cả rào cản, từ ngôn ngữ đến sự kỳ thị, phân biệt đối xử, làm việc không mệt mỏi để mang đến tương lai tốt đẹp cho con cháu của họ.
Trưa hôm đó, tại một vị trí rất đặc biệt của vùng Hoa Thịnh Đốn, một rừng cờ vàng ba sọc đỏ tung bay cạnh mặt hồ Refecting Pool, phía trước là đài tưởng niệm Lincoln Memorial, phía sau là National Mall. Tại đây, cộng đồng Việt Nam vùng Washington DC và phụ cận tổ chức chương trình tưởng niệm Tháng Tư Đen với những hoạt động như đặt vòng hoa, cầu nguyện, nhắc lại lịch sử những vị anh hùng vị quốc vong thân. Dân biểu Derek Trần bước lên, bắt đầu bài phát biểu của ông với câu chào bằng tiếng Việt: “Xin kính chào quý đồng hương, thưa thầy, thưa cha, chào mấy bác, mấy cô, mấy chị, mấy chú và mấy đứa em…” Lời chào rất Việt Nam của vị dân biểu nhận được tràng vỗ tay kéo dài của khoảng 300 người có mặt ngày hôm đó.
Dân biểu Derek Trần tổ chức hội luận bàn tròn với các cá nhân và tổ chức nhân quyền. (Ảnh: Kalynh)
Một trong những sự kiện đặc biệt do Dân biểu Derek Trần tổ chức ngày 30/4/2025 là buổi hội luận bàn tròn với hai đồng viện, Dân biểu Judy Chu (California) và Dân biểu Grace Meng (New York.) Mục đích của buổi hội luận là về quyền dân sự ở Việt Nam. Luật sư Đặng Đình Mạnh, ông Michael Nguyễn, ông Nguyễn Đình Thắng (BPSOS) và bà Quyên Đinh, giám đốc điều hành của tổ chức nhân quyền quốc gia SEARAC.
Một lần nữa, Dân biểu Derek Trần tái khẳng định ý nghĩa thiêng liêng của ngày 30/4. Đối với ông, chúng ta không chỉ tưởng niệm ngày 30/4, mà còn hàm ơn sự hy sinh của hàng triệu người di dân đã đánh đổi tất cả, kể cả mạng sống để cộng đồng Việt lớn mạnh như ngày hôm nay.
Bà Judy Chu đồng ý với ông Derek. Bà nói: “Chúng ta không thể có mặt ở đất nước này nếu không có những người di dân tiên phong.”
Những người đại diện cho nhân quyền tuần tự chia sẻ về kinh nghiệm họ đã trải qua, từ chính cá nhân mình hoặc từ những người họ đã giúp đỡ, để nói lên bức tranh nhân quyền trong nước Việt Nam. Luật sư Đặng Đình Mạnh cho ba vị dân biểu biết về những tự do bị tước đoạt trong nước như tự do báo chí, tự do tôn giáo, tự do ngôn luận, tự do lập hội, tự do biểu tình.
Ông Michael Minh Phương Nguyễn kể lại toàn bộ câu chuyện dẫn đến bản án 12 năm tù giam mà Tòa án Nhân dân Cấp Cao TP. HCM đã kết án ông năm 2019. Ông bị bắt giữ vào tháng 7/2018 khi về nước du lịch, thăm họ hàng và bạn bè, bị cáo buộc “hoạt động nhằm lật đổ chính quyền nhân dân” theo điều 109 Bộ luật Hình sự 2015. Nhiều Dân biểu Mỹ vào thời điểm đó đã cùng lên tiếng phản đối chính quyền Việt Nam bắt giữ và kết án tù ông Michael Nguyễn. Họ kêu gọi chính phủ Mỹ gây sức ép lên phía Việt Nam để trả tự do cho ông. Tháng 10/2020, ông được trả tự do trước thời hạn và trở về Mỹ.
Bà Judy Chu đặc biệt chú ý đến bản án của ông Michael. Bà hỏi về thủ tục của một phiên tòa hình sự của tòa án Việt Nam. Khi luật sư Đặng Đình Mạnh cho biết tòa án không có bồi thẩm đoàn, tất cả vụ án hình sự liên quan đến tội “lật đổ chính quyền” đều diễn ra và kết thúc nhanh chóng, gương mặt của bà thảng thốt, đôi mắt mở to như đang xem một cuốn phim viễn tưởng. Sau cuộc hội luận, bước ra ngoài văn phòng, bà Judy nói với Dân biểu Derek: “Câu chuyện cuối cùng (của ông Michael) thật không thể tin được. Không tin được.”
Tổ chức BPSOS và SEARAC lần lượt nói về tình trạng trục xuất trái pháp luật của chính quyền hiện tại và bắt bớ không theo luật của chính quyền trong nước.
Dân biểu Derek Trần tổ chức cuộc hội luận bàn tròn đúng vào thời điểm 30/4/2025 là một chủ ý đặc biệt. Ông muốn biết với vị trí dân biểu, ông và các đồng viện có thể làm gì để giúp cải thiện tình trạng nhân quyền trong nước. Ông nói: “Hy vọng chúng tôi sẽ có thêm nhiều thành viên trong Quốc Hội ủng hộ và lên tiếng cho những người đấu tranh vì dân chủ, nhân quyền.”
Buổi tối cùng ngày, Dân biểu Derek Trần tổ chức buổi tiếp tân với các lãnh đạo cộng đồng, với sự hiện diện của Lãnh Tụ Khối Thiểu Số Hạ Viện Hakeem Jeffries và bà Whip Katherine Clark, thành viên đảng Dân chủ quyền lực thứ nhì trong Hạ Viện.
Không ai có thể nhắc nhớ lịch sử và tri ân lịch sử một cách trọn vẹn hơn chính người của lịch sử.
Kalynh Ngô
Gửi ý kiến của bạn
