(CHICAGO, ngày 6 tháng 10, AP News) – Từ những chiếc trực thăng quần thảo trên nóc nhà đến lựu đạn khói và hơi cay tràn ngập đường phố, Sở Thi Hành Di Trú (ICE) đang khiến Chicago rúng động bởi loạt chiến dịch bố ráp ngày càng dữ dội. Hàng trăm người bị bắt, người dân hoang mang, các nhà lãnh đạo địa phương quyết liệt chỉ trích lực lượng liên bang đã biến thành phố lớn thứ ba Hoa Kỳ thành “vùng chiến sự.”
“Họ đang biến nơi này thành chiến trường,” Thống Đốc Illinois JB Pritzker tuyên bố trên CNN hôm Chủ Nhật. “Họ xịt hơi cay, quăng lựu đạn khói, có khác gì ở chiến trường đâu.”
Theo các viên chức tiểu bang, hơn 1,000 người đã bị bắt kể từ khi chiến dịch bố ráp di trú bắt đầu hồi tháng 9. Chính quyền Trump tuyên bố sẽ tiếp tục khai triển Vệ Binh Quốc Gia (VBQG) để đẩy mạnh kế hoạch trục xuất trên diện rộng. Nhưng trong danh sách những người bị bắt, có công dân Hoa Kỳ, di dân có quy chế hợp pháp và cả trẻ em, khiến nỗi sợ hãi, hoang mang bao trùm các khu dân cư đông đúc và vùng ngoại ô Chicago.
Trực thăng đột kích lúc nửa đêm
Một chiến dịch diễn ra rạng sáng Thứ Ba tại khu South Shore, nơi phần lớn cư dân là người da đen và gần đây có thêm một số người tị nạn đến sinh sống. Bộ Nội An cho biết có 37 người bị bắt trong đợt bố ráp này; Thống Đốc Pritzker đòi mở cuộc điều tra độc lập.
Theo NewsNation, lực lượng liên bang đã dùng trực thăng Black Hawk và xe không biển số để bao vây tòa chung cư năm tầng. Một số nhân viên thậm chí đu dây từ trực thăng xuống mái nhà, sau đó gõ cửa từng nhà, gọi người dân dậy lúc nửa đêm và trói tay họ bằng dây zip nhựa.
Liên Đoàn Di Dân và Tị Nạn Illinois (ICIRR) cho biết trong số những người bị bắt, bị trói, có cả trẻ em và công dân Hoa Kỳ.
Rodrick Johnson, 67 tuổi, một công dân Hoa Kỳ bị bắt giữ trong vài giờ, kể lại với Chicago Sun-Times: “Họ phá cửa nhà tôi, trói tôi lại. Tôi hỏi họ có lệnh của tòa không và yêu cầu được có luật sư. Họ chẳng có lệnh cũng không có luật sư.”
Dixon Romero, thành viên tổ chức Southside Together đang giúp đỡ các cư dân, cho biết: “Họ ngang nhiên phá cửa. Ai nấy đều hoảng loạn. Không ai cảm thấy an toàn. Thật không thể chấp nhận được.”
Thống Đốc Pritzker đã chỉ thị các cơ quan tiểu bang điều tra việc trẻ em bị trói gô lại và tách khỏi cha mẹ, nhấn mạnh rằng “chiến thuật quân sự kiểu này không được phép áp dụng lên trẻ em.” Hôm Chủ Nhật, một số DB (Dân Chủ) của Illinois đã tập trung tại hiện trường, yêu cầu chấm dứt các cuộc bố ráp.
Trong khi đó, Bộ Nội An giải thích là chiến dịch này nhằm vào những người bị nghi có dính líu tới băng đảng Tren de Aragua. Tuy nhiên, họ không tiết lộ chi tiết về danh tính những người bị bắt hay việc đối xử tệ với trẻ em, chỉ nói rằng “một số đối tượng bị truy nã vì buôn bán ma túy, tàng trữ vũ khí và vi phạm luật di trú.”
Bộ trưởng Nội An Kristi Noem đăng trên mạng X đoạn clip dài một phút ghi lại cảnh trực thăng quần thảo, các đặc vụ phá tung cửa và người dân bị trói tay. Nhưng đoạn clip đã bị chỉnh sửa, chèn nhạc nền che hết âm thanh thực sự ở hiện trường. DHS từ chối trả lời câu hỏi của báo chí.
Brandon Lee, đại diện ICIRR, cho biết một số người bị gắn thiết bị theo dõi vào cổ chân, nhiều người khác vẫn chưa rõ tung tích.
Hơi cay tràn ngập khu dân cư
Việc xịt hơi cay và quăng lựu đạn khói đã trở nên thường xuyên hơn trong tuần qua. Lý do ban đầu được cho là để kiểm soát người biểu tình, nhưng theo ICIRR, tuần này nhân viên liên bang đã khai triển ngay trên đường phố và trong các chiến dịch bố ráp di trú.
Hotline báo tin hoạt động của viên chức di trú nhận hơn 800 cuộc gọi hôm Thứ Sáu (3/10), cũng là ngày các nhà hoạt động cáo buộc nhân viên ICE ném lựu đạn hóa chất gần một trường học ở khu Logan Square. Trường Tiểu học Funston gần đó phải cho học sinh nghỉ trong lớp vì lo ngại khói độc.
Cùng ngày, Nghị viên Thành phố Chicago Jessie Fuentes bị còng tay ngay tại bệnh viện sau khi hỏi các nhân viên ICE về lệnh của tòa án đối với một ông bị gãy chân trong lúc bị họ truy đuổi.
“ICE hành xử chẳng khác nào quân xâm lược tràn vào khu dân cư của chúng ta,” DB Lilian Jiménez (Dân Chủ) tức giận nói. “Trực thăng bay là là trên mái nhà, khiến các gia đình khiếp sợ và cộng đồng không còn được yên ổn. Những hành động vô pháp này không chỉ vi phạm hiến pháp mà còn chà đạp lên quyền cơ bản của con người: quyền được sống mà không phải sợ hãi hay bị bức hại.”
Một sự việc khác cũng khiến dư luận dậy sóng: các nhân viên ICE đã nổ súng vào một phụ nữ bị cho là có vũ khí và định lái xe tông vào họ. Cơ quan này nói các nhân viên bị “bao vây bởi 10 chiếc xe.” Người phụ nữ cùng một người khác bị truy tố vì “tấn công và cản trở viên chức liên bang.” Tuy nhiên, các nhà hoạt động cho rằng chính ICE đã gây ra vụ tai nạn liên hoàn và bắt giữ cô này, vốn là công dân Hoa Kỳ.
Noem bênh vực đội ngũ dưới trướng mình, nói rằng “đây là nhiệm vụ đầy nguy hiểm” và “tính mạng các nhân viên đang bị đe dọa.” Bà nói trong chương trình Fox & Friends cuối tuần: “Đó là một tình huống rất nguy hiểm.”
Kiện tụng triền miên
Tại ngoại ô Chicago, làng Broadview (có trung tâm giải quyết hồ sơ di trú) đang trở thành tuyến đầu của chiến dịch di trú. Cộng đồng nơi đây chỉ hơn 8,000 dân, là nơi di dân được đưa tới làm thủ tục để giam giữ hoặc trục xuất. Các cuộc biểu tình bên ngoài ngày càng căng thẳng; ngày nào cũng có người bị bắt.
Các tổ chức dân quyền lên án ICE sử dụng bạo lực, chính quyền Broadview đã mở ba cuộc điều tra hình sự riêng biệt. Tuần trước, họ còn đệ đơn kiện chính phủ liên bang, yêu cầu tháo gỡ hàng rào cao 2.4 mét mà cơ quan liên bang dựng “trái phép” quanh trung tâm này, “ngăn cản lối ra vào của xe cứu hỏa và gây nguy hiểm cho công cộng.” Đơn kiện nhấn mạnh: “Hàng rào này là mối đe dọa ngay trước mắt đối với an toàn cộng đồng.”
Ngoài ra, tòa án cũng đang xem xét vụ kiện về việc ICE bị cáo buộc vi phạm phán quyết đồng thuận (consent decree) năm 2022, quy định cách nhân viên di trú liên bang được phép bắt giữ người tại sáu tiểu bang, trong đó có Illinois. Dù lệnh này đã hết hiệu lực vào tháng 5, các luật sư đang đề nghị gia hạn và nộp thêm hàng chục khiếu nại vi phạm mới trong tháng qua.


