Chuyện Gì Xảy Ra Với Cơ Thể Khi Chúng Ta Chỉ Ăn Thịt?

Sau hơn một năm bùng phát dịch sởi với hàng ngàn ca nhiễm, ngày 10 tháng 11, 2025, Tổ chức Y tế Liên Mỹ (PAHO) – cơ quan khu vực của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) – đã chính thức rút lại danh hiệu “quốc gia không còn bệnh sởi” của Canada. Quyết định được đưa ra tại cuộc họp của Ủy ban loại trừ bệnh sởi khu vực châu Mỹ tổ chức ở Mexico City. Là nhà dịch tễ học chuyên nghiên cứu sự lan truyền của bệnh truyền nhiễm, tác giả cho biết kết quả này không gây ngạc nhiên: sởi là một trong những bệnh dễ lây nhất, và việc tỉ lệ chích ngừa ở trẻ em tại Canada cùng nhiều quốc gia khác sụt giảm đã khiến hàng loạt trẻ mất khả năng bảo vệ.

Từ bao năm nay, giấc ngủ đông chỉ tồn tại trong tiểu thuyết và điện ảnh – từ 2001: A Space Odyssey đến Passengers. Nhưng ở Pittsburgh, các nhà khoa học đang từng bước biến viễn cảnh ấy thành thật. Trong một căn phòng tối của Phòng Thí Nghiệm Sinh Lý Ứng Dụng, bác sĩ Clifton Callaway – chuyên gia tim mạch và hạ thân nhiệt nhân tạo – đã đưa một người tình nguyện vào trạng thái mà ông gọi là “giấc ngủ chạng vạng.” Sau 18 giờ dùng thuốc an thần đặc biệt dexmedetomidine, thân nhiệt người ấy hạ từ 98,6°F xuống 95°F. Nhịp tim và huyết áp đều giảm, tốc độ trao đổi chất hạ 20%. Nhưng người ấy vẫn đủ tỉnh táo để đứng dậy, đi vệ sinh, gọi ăn – không cần máy thở hay dây truyền dịch.

Giới khoa học vừa đạt thêm một bước tiến quan trọng trong cuộc chiến chống ung thư: phát hiện một loại protein có thể điều chỉnh để khiến các tế bào ung thư tự hủy diệt từ bên trong. Hai nghiên cứu mới được công bố trên tạp chí Nature đã tập trung làm rõ vai trò của một enzyme mang tên ferroptosis suppressor protein 1 (FSP1). Enzyme này là “lá chắn” quan trọng giúp tế bào tránh một kiểu chết đặc biệt (bị phân rã từ trong ra ngoài). Khi loại bỏ lá chắn này, khả năng sống sót của tế bào giảm mạnh; và nếu đó là tế bào ung thư, khối u sẽ phát triển chậm lại đáng kể.

Một nhóm khoa học gia quốc tế vừa công bố trong Tạp chí Y khoa New England rằng họ đã phục hồi được một phần thị lực cho những người cao tuổi bị thoái hóa điểm vàng – căn bệnh mắt phổ biến và gần như không thể chữa trị trước đây. Thoái hóa điểm vàng do tuổi tác (Age-related Macular Degeneration – AMD) là nguyên nhân hàng đầu gây mù lòa ở người trên 50 tuổi, ảnh hưởng đến khoảng 200 triệu người trên thế giới. Căn bệnh xảy ra khi các tế bào cảm quang ở trung tâm võng mạc bị tổn thương do lão hóa, khiến bệnh nhân mất dần khả năng nhìn rõ các chi tiết ở trung tâm tầm nhìn.

Theo một nghiên cứu mới, vắc-xin HPV không chỉ tạo ra hàng rào bảo vệ vững chắc cho người được chích, mà còn tạo ra một “tấm lá chắn vô hình” che chở cho cả những người chưa chủng ngừa, mở ra hy vọng về một tương lai không còn nỗi ám ảnh mang tên ung thư cổ tử cung. Nghiên cứu được công bố trên tạp chí JAMA Pediatrics, thực hiện tại thành phố Cincinnati (Hoa Kỳ) từ năm 2006 đến 2023. Có 2,335 thiếu nữ và phụ nữ trẻ (từ 13 đến 26 tuổi) tham gia nghiên cứu, trong đó nhiều người thuộc nhóm có cơ nguy nhiễm HPV cao vì có nhiều bạn tình hoặc từng mắc bệnh lây qua đường tình dục.

Từ nhỏ, Dustin Chandler đã luôn bị thầy cô phàn nàn vì không bao giờ làm bài tập về nhà. Trong mắt mọi người, Chandler là một cậu học trò “lười biếng.” Nhiều năm sau, khi mẹ anh, lúc này đang làm việc tại một phòng khám nhi khoa, nhìn thấy anh loay hoay sửa sang căn nhà đầu tiên, bà mới nhận ra có điều gì đó không ổn. “Con à,” bà nói, “có lẽ con cần đi khám bệnh xem có bị ADHD không.”Năm 25 tuổi, Chandler được chẩn bệnh là mắc chứng rối loạn tăng động/giảm chú ý (ADHD, một bệnh tiến triển do sự thiếu chú ý và đãng trí, kém hoặc không tăng hoạt động). Khi biết bệnh này có thể di truyền, vợ chồng Chandler bắt đầu theo dõi những dấu hiệu tương tự ở các con. Bé gái thứ hai khá giống cha: ít nói và hay mơ màng. Cô bé thích đọc sách một mình; khi được thầy cô dạy riêng, bé học rất tốt. Nhưng đến lúc vào tiểu học, hai vợ chồng bắt đầu thấy lo.

Trong nhiều năm, các khoa học gia đã cho rằng “mô não nuôi cấy trong phòng thí nghiệm” (brain organoids) còn quá đơn giản để có thể suy nghĩ hay cảm nhận, nên các quy định nghiên cứu về lĩnh vực này còn khá lỏng lẻo. Nhiều người thường liên tưởng đến hình ảnh những bộ não “siêu việt” như trong các phim khoa học viễn tưởng, nhưng thực tế đó chỉ mới là những khối mô đơn giản, chưa thể hoạt động như một bộ não hoàn chỉnh.

Vì sao có người giống như “cục nam châm” hút muỗi, bị chích liên tục, trong khi người ngồi ngay bên cạnh lại chẳng hề hấn gì? Có lẽ đây là câu hỏi khiến nhiều người băn khoăn mỗi độ hè về. Để tìm câu trả lời, một nhóm khoa học gia Hà Lan đã tìm đến lễ hội âm nhạc Lowlands. Tháng 8 năm 2023, nhà sinh học Sara Lynn Blanken và các cộng sự tại Trung tâm Y tế Đại học Radboud đã dựng một “phòng thí nghiệm dã chiến” trong các thùng hàng container ngay tại lễ hội. Hàng trăm người tham dự lễ hội hào hứng ghi danh: họ điền bảng thăm dò về giấc ngủ, chế độ dinh dưỡng, thói quen tắm rửa, nhóm máu và việc sử dụng chất kích thích. Các khoa học gia còn đo hơi cồn của họ bằng máy thở, lấy mẫu da, rồi cho từng người đưa cánh tay áp sát lồng nhựa chứa muỗi cái Anopheles stephensi. Lồng chỉ có các lỗ nhỏ cho phép muỗi “ngửi” mà không thể chích, và có gắn camera ghi lại mọi cử động và phản ứng của muỗi với từng người