Tôi có một số kỷ niệm với Miền Đông Hoa Kỳ. Nhớ những ngày cùng theo nhà thơ Giang Hữu Tuyên ôm báo dưới mưa tuyết lất phất. Nhớ những buổi chiều ngồi tới khuya ở nhà anh Ngô Vương Toại, một nhà báo nổi tiếng từ thơi sinh viên ở Sài Gòn vì bị bắn trên một sân khấu nhạc ngoài trời và cuối đời trở thành một nhà truyền thông nổi tiếng trên đài Á Châu Tự Do RFA. Tôi nhớ giáo sư Nguyễn Ngọc Bích, người cực kỳ uyên bác với vốn học và nghiên cứu, và cũng là người cực kỳ thơ mộng với các phân tích về thơ Việt Nam và quốc tế. Và nhớ tới họa sĩ Đinh Cường, người khi vừa mới tới định cư ở Hoa Kỳ là đã có những cuộc triển lãm sôi nổi.

Nhà văn Trịnh Y Thư vừa ấn hành tuyển tập Theo Dấu Thư Hương 2, gồm nhiều bài viết trong nhiều chủ đề đa dạng, phần lớn là về văn học nghệ thuật, đôi khi là lịch sử, khoa học, xã hội. Tuyển tập dày 294 trang, đang lưu hành trên các mạng, như Amazon và Barnes & Noble. Nhìn chung, tác phẩm giúp độc giả soi rọi thêm nhiều cách nhìn đa dạng, mới mẻ, kể cả khi tác giả viết về những người viết chúng ta đã quen thuộc trong văn học Việt Nam, như về Ngô Thế Vinh, Đỗ Hồng Ngọc, Nguyễn Thị Khánh Minh, và nhiều người khác...

Khi nói tới những dòng thơ không bao giờ chết, nơi đây chúng ta chỉ muốn nói rằng có những dòng chữ sẽ vẫn được lưu giữ trong ký ức một dân tộc, bất kể là những trận mưa bom, đạn, mìn, đại bác không ngừng bắn vào họ. Và ngay cả khi những tập thơ, các trang giấy có bị đốt ra tro, những dòng thơ đó sẽ vẫn được lưu truyền từ đời này sang đời kia của một dân tộc, nếu họ còn sống sót. Chúng ta may mắn sống trong thời đại của điện thoại thông minh và Internet, nên được nhìn thấy những hình ảnh, đoạn phim, được nghe những tiếng kêu đau đớn từ dưới những đống gạch vụ, và được đọc những đoạn thơ ngắn được gửi ra rất vội từ những người sống sót sau các trận thảm sát. Thế giới này đầy những trận mưa tội ác, từ thảm sát Ukraine tới gạch vụn Gaza...

Từ thời say mê đọc sách trong các năm trung học, tôi đã nhìn thấy chung quanh mình như là một cõi phân đôi: thế giới thần thoại và thế giới đời thường. Cái nhìn đó vẫn theo tôi không rời, và tôi tin thật rằng các nhân vật trong truyện về các nàng Mị Nương, truyện Bích Câu Kỳ Ngộ của Việt Nam vẫn đang đi lại bên các vị thần của cổ tích Hy Lạp bên ngoài hiên nhà của tôi. Hễ tôi hé cửa nhìn ra là họ biến mất, nhưng khi khép cửa lại, tôi nghe được tiếng họ thì thầm như thúc giục tôi mở ra các trang sách để đọc về những cõi rất là thơ mộng.

Chương trình nhạc thính phòng Nguyên Từ Mỹ với chủ đề "Vẫn Mãi Không Quên" đã thực hiện thành công, với nhiều xúc động từ phía người trình diễn và khán giả, hôm Chủ Nhật 28/9/2025 tại hội trường Nhật Báo Người Việt. Khán giả đã ngồi đầy hội trường, trong đó có nhiều bạn từ xa tới, như họa sĩ Trần Đán từ Minnesota tới, nhà truyền thông Bùi Như Mai từ San Jose tới, và các bạn học xưa của nhạc sĩ nơi các trường CSU Long Beach, Chu Văn An Sài Gòn.

Tập truyện ngắn vừa phát hành của nhà văn Trần Kiêm Trinh Tiên có một nhan đề rất là buồn, “Hạt U Minh.” Nhiều truyện trong tập này như dường viết về các lằn ranh bị vượt qua. Thí dụ, lằn ranh tình yêu (hay như dường là tình yêu) giữa một ni cô và một chàng trai trong trường Dòng. Hay thí dụ, mối tình giữa một thiếu nữ Huế và chàng trai Mỹ, và chàng chết khi bùng nổ các trận đánh trong Tết Mậu Thân ở Huế. Hay như truyện cuối trong tập, khởi đầu là các hình ảnh liên hệ tới Kinh Thánh Ki Tô Giáo, giữa truyện là ký ức một thiếu nữ về một truyện Thiền... Cuộc đời, vâng cuộc đời, thực sự là không có lằn ranh, dù là màu da hay tôn giáo. Tác giả có vẻ như muốn nêu chủ đề từ những chuyện đời thường.

Bạn có thể xem bài này như truyện ngắn. Có thể gọi là nhiều truyện ngắn trong một truyện ngắn, hay là ghép từ nhiều mẩu truyện. Bạn cũng có thể đọc như tùy bút, hay bản tin, hay là vân vân... nghĩa là bất cứ những gì có chữ, có thể đọc lên, có thể nghe được như âm thanh. Đó là những gì tự nhiên hiện lên trong trí nhớ của tôi, những gì tôi bất chợt nghe bên tai khi ngồi bên sông, ven biển, góc rừng, hay khi nửa đêm nhìn ra hàng hiên.

Chúng ta đang sống bình yên tại Hoa Kỳ. Chiến tranh chỉ còn là một hình ảnh mờ nhạt rất là xa lạ nơi đây. Những gì đáng sợ đã lui vào quá khứ. Tuổi trẻ Miền Nam Việt Nam hơn nửa thế kỷ trước, hễ rời trường học là mang ba lô ra chiến trường. Tới lớp 11 là thi Tú Tài Một, hễ rớt là nhận giấy gọi nhập ngũ. Cuối lớp 12 là thi Tú Tài Hai, hễ rớt là cũng nhận giấy gọi nhập ngũ. Thi đậu, là còn học tiếp. Tuổi trẻ chúng ta ngây thơ, không biết lo sợ. Nhưng các bà mẹ thì khác. Hầu hết các bà mẹ đã trọn một đời chạy loạn, từ những ngày thơ ấu. Các bà mẹ lo sợ không chắc gì con mình sẽ trở về nhà bình yên sau mỗi trận hành quân. Những đứa con chỉ nhớ mẹ mỗi năm vào Lễ Vu Lan. Nhưng mẹ, ngày nào mẹ cũng nhớ con, và lo sợ cho con. Nỗi lo đó bây giờ là nỗi lo của các bà mẹ Ukraine. Nhà thơ Halyna Kruk sinh năm 1974 tại Lviv, một thành phố phía tây Ukraine. Bà là một nhà thơ, người viết tiểu thuyết và là một học giả nghiên cứu văn học Ukraine.

Tôi luôn luôn nhớ tới những trận đốt sách ở Miền Nam Việt Nam sau năm 1975, mỗi khi nhớ tới các công trình nghiên cứu của Võ Phiến, Nguyễn Mộng Giác, Ngô Thế Vinh... Họ không phải là những người chữa lửa. Thực sự, họ cũng là nạn nhân của một thời hậu chiến, khi các tác phẩm của họ cũng bị chính quyền mới thu vét để đốt. Họ là những người nhặt lại từ các trang giấy bị thiêu rụi để thu thập, tái hiện và lưu giữ các tác phẩm văn học Miền Nam trước 1975.

Trong hai ngày 19 và 20 tháng 7 năm 2025, cộng đồng nghệ thuật người Việt tại Quận Cam đã chào đón họa sĩ Đào Hải Triều từ San Jose đến triển lãm tranh cá nhân với chủ đề “Vital – Sức Sống” tại hội trường nhật báo Người Việt, thành phố Westminster, trái tim văn hóa của Little Saigon. Với gần 50 tác phẩm đủ kích thước sử dụng đa chất liệu như sơn dầu, acrylic, màu nước và một vài tác phẩm điêu khắc, triển lãm là bản hòa tấu sắc màu, phản ánh chiều sâu tâm hồn, ký ức và hy vọng. Tác phẩm của họa sĩ Đào Hải Triều vừa trừu tượng, vừa chan chứa tinh thần quê hương, như lời tri ân gởi đến quá khứ và niềm tin vào tương lai.