Khởi đi từ hai câu thơ của thi sĩ Huy Cận trong bài thơ nổi tiếng "Ngậm ngùi", tác giả Trần Hoàng Vy, trích dẫn nhiều ca dao từ kho tàng văn chương bình dân Việt Nam, gửi đến người đọc bốn phương một bài tản mạn đặc sắc, thấm đẫm phong cách hoài niệm về... cái quạt, một vật dụng tuy đơn sơ nhưng rất quen thuộc trong cuộc sống người dân Việt thuở trước. Kính mời bạn đọc thưởng thức đoản thiên dưới đây để thấy... ấm lòng (dù là với cái quạt) trong những ngày giá lạnh của buổi cuối Thu.

Cũng đành thôi “anh ở vậy” mà thương hoa tím lục bình, cái màu áo em năm nào, xuống thuyền qua sông, bắt đầu “ Cỡi sóng”… mà phiêu dạt. Quên lục bình xanh thoi thóp một khúc sông về bên ấy, phải vừa rê máy đuôi tôm, vừa gạt lục bình cho thuyền ghe chạy. Bất chợt một khóm hoa vừa trôi, vừa tím một góc nhìn về phía nhà mẹ khói sương…

Cái hộp quẹt vỏ nhôm có nắp đậy, với cái bánh xe đánh ( quẹt, bật) vào cục đá lửa, do một cái lò xo phía trong một cái ống nhỏ đẩy lên, tạo thành tia lửa, bắt vào cái tim có tẩm dầu sát bên, tạo nên ngọn lửa vàng run rẩy, song cũng rất ấm áp với bao kỷ niệm của đời người?

Gió đã đổi hướng, nước dần dần rút, những bờ bãi ven sông ánh lên cái màu phù sa mịn màng, loáng nước. Những gốc bần, những rặng bần vẫn bám sâu rễ vào lòng đất, xanh dân dã đến thật thà. Một chiếc ghe đã cập vào bến, mũi gát vào gốc bần. Người ta đang chuyển tôm cá lên bến, vào bờ. Ngước mắt nhìn rặng bần, bắt gặp gió lay động và nụ cười vu vơ, xạt xào như hơi thở…

Nhiều khi một mình đứng giữa cánh đồng bao la, chập chờn sóng lúa, tôi lại thích ngẩng đầu lên, nhìn bầu trời xanh với vô số mây trắng bềnh bồng trôi, và mong tìm những cánh chim trong ca dao. Cánh chim của thời thơ ấu, vừa thích thú tò mò, lại vừa hồi hộp run sợ vì bởi đó là con chim…diều hâu và con chim quạ! “Chiều chiều quạ nói với diều/Cù lao Ông Chưởng có nhiều cá tôm”.

Suốt chiều dài những kênh, những rạch, bên hai bờ sông Vàm Cỏ Đông, tuổi thơ miệt trũng, miệt giồng bên cạnh những con trâu, con bò, con vịt… còn có những lá, cỏ và hoa trái gắn bó và làm quà cho tuổi nhỏ, đó là những thứ lá chua chua, chát chát, nhâm nhi nhấm trong miệng như lá vừng, lá mặt trăng, lá cóc, lá cách…, còn có những thứ trái với những hương vị ngọt, đắng, chua, chát, béo bùi như trái trường, trái trâm, trái chùm đuông, trái cò ke, trái gùi, trái bứa, trái bình bát và trái cà na!

“Kể chuyện mà chơi” dày 420 trang, gồm 65 “câu chuyện”, được tác giả thể hiện qua hình thức truyện ngắn và tản văn, với lối viết giản dị, có phần chân chất và mộc mạc qua góc nhìn của một người có khá nhiều kinh nghiệm về ứng xử và suy xét tế nhị, mang dấu ấn của người Việt và là tín đồ của cửa Phật, đó là sự bù trừ và luật nhân quả của thiền môn.