Hôm nay,  

Tưởng Niệm 30 Tháng Tư

4/29/200700:00:00(View: 11202)

Tưởng Niệm 30 Tháng Tư: Chính Phủ Cuối Cùng Của Việt Nam Cộng Hòa

Tháo chạy Sài Gòn.(Photo: vietnamwar.com)

Lời tòa soạn: Trong tinh thần tưởng niệm "Ngày 30-4-1975", VB trân trọng giới thiệu  bài tổng hợp về một số sự kiện quan trọng xảy ra trong những ngày cuối tháng 4/1975. Bài này được biên soạn dựa theo các tài liệu sau đây: hồi ký của cựu Đại tướng Cao Văn Viên do Trung tâm Quân sử Lục quân Hoa Kỳ phổ biến; hồi ký của cựu Trung tướng Trần Văn Đôn, Tổng trưởng Quốc phòng cuối cùng của Việt Nam Cộng Hòa;  một số bài viết của các  nhân chứng, từng giữ các chức vụ trọng yếu trong Chính phủ và Quân Lực Việt Nam Cộng Hòa, và tài liệu riêng của Việt Báo. 

* Tổng thống Trần Văn Hương từ chức, trao quyền cho ông Dương Văn Minh

Trong khi Cộng quân áp lực nặng quanh vòng đai Thủ đô Sài Gòn và miền Đông Nam phần, thì vào chiều ngày 28/4/1975, tại Dinh Độc Lập, Tổng thống Trần Văn Hương từ chức, trao quyền nguyên thủ quốc gia cho ông Dương Văn Minh, cựu đại tướng. Đại diện cho Quân lực VNCH  tham  dự  lễ bàn giao là Trung tướng Trần Văn Minh, Tư lệnh Không quân và Trung tướng Đồng Văn Khuyên, Tham mưu trưởng Liên quân thay mặt Đại tướng Cao Văn Viên. Trước khi bước xuống bục để nhường cho ông Dương Văn Minh đọc diễn văn nhận chức, Tổng thống Trần Văn Hương đã công bố sắc lệnh giải nhiệm Đại tướng Cao Văn Viên khỏi chức vụ Tổng tham mưu trưởng (theo nguyện vọng của Đại tướng Viên). Sau nghi lễ nhậnchức, ông Dương Văn Minh đã giới thiệu ông Nguyễn Văn Huyền làm Phó Tổng thống và ông Vũ Văn Mẫu làm Thủ tướng.

Theo lời kể  của cựu Trung tướng Trần Văn Đôn ghi lại trong Việt Nam Nhân Chứng,  trong buổi lễ bàn giao, ông Dương Văn Minh đã "trầm tĩnh đọc bản tuyên bố đường lối của mình là "sẽ chấm dứt chiến tranh bằng cách thương thuyết và hòa giải với Mặt trận Giải phóng miền Nam". 

Vào 6 giờ chiều, cuộc lễ xong, ông Minh tiễn cụ Trần Văn Hương ra cổng. Nhà của cựu Trung tướng Trần Văn Đôn ở gần dinh Độc Lập nên chỉ vài phút sau ông đã về đến nhà, lại nghe "tiếng nổ ầm ầm,  súng bắn lung tung, phi cơ bay. Trên dinh Độc Lập. Nưả giờ sau, tiếng súng ngưng nổ, tiếng động cơ máy bay nhỏ dần rồi im lặng.  Tướng Đôn điện  thoại cho Bộ Tổng Tham mưu và Bộ Tư lệnh Không quân thì được báo  cáo có 3 phi cơ của Không quân VNCH bị bỏ lại ở Đà Nẵng và Việt Cộng đã sử dụng để bay vào Sài Gòn dội bom. Hai phản lực cơ F-5 của Không quân đã bay lên nghinh chiến đuổi 3 phi cơ này. (Tài liệu của Đại tướng Cao Văn Viên cho biết đó  3 phi cơ tham gia cuộc dội bom là phản lực cơ A-37 ).

*  Tân Thủ tướng Vũ Văn Mẫu nhận chức, yêu cầu Mỹ rút khỏi VN

11 giờ 30 phút ngày 29/4/1975, ông Vũ Văn Mẫu chính thức nhận chức Thủ tướng. Theo tài liệu của cựu Trung tướng Trần Văn Đôn cho biết, do ông Nguyễn Bá Cẩn, Thủ tướng do Tổng thống Thiệu bổ nhiệm đã rời Việt Nam, nên Phó Thủ tướng Trần Văn Đôn thay mặt nội các cũ ký biên bản bàn giao với tân thủ tướng Vũ Văn Mẫu. Diễn tiến lễ bàn giao này được cựu Trung tướng Trần Văn Đôn ghi lại như sau.

10 giờ sáng ngày 29 tháng/4/1975, cựu Trung tướng  Trần Văn Đôn đến Phủ Thủ Tướng, đi đường Thống Nhất. Khi đi ngang Tòa  Đại sứ Mỹ, ông thấy nhiều người vô ra tấp nập như thường ngày.

Nguyên Phó thủ tướng Trần Văn Đôn đến Phủ Thủ Tướng cùng với sĩ quan tuỳ viên , nơi đây một số Tổng trưởng nội các mới đã có mặt. Nội các cũ thì có Phó thủ tướng Nguyễn Văn Hảo, Dương Kích Nhưỡng…. . . Một lúc sau, ông Châu, Bộ trưởng Phủ Thủ tướng cho biết ông Mẫu muốn điện đàm với Tướng Đôn. Ông Mẫu xin lỗi đến trễ một giờ vì phải qua đài phát thanh đọc lời tuyên bố quan trọng. 11 giờ  30 ông Châu cho biết ông Thủ tướng đến, Tướng Đôn ra cầu thang đón. Ông Mẫu đến đúng nghi lễ, đi bằng xe Mercedes dành cho Thủ tướng, có xe máy dầu hộ tống".

Phó Thủ tướng Trần Văng Đôn  mời ông Mẫu vào văn phòng Thủ tướng và bắt đầu cuộc lễ. Ông Mẫu ngồi bên tay mặt Tướng Đôn. Ông Châu đưa biên bản bàn giao để ký. Tướng Đôn ký xong trao cho ông Mẫu ký, nhưng ông  Mẫu ký hoài mà viết của ông ấy vẫn không ra mực nên Tướng Đôn phải đưa viết của ông cho ông Mẫu ký. Ai cũng im lặng chờ đợi. Ký biên bản bàn giao xong, cựu Trung tướng Trần Văn Đôn nói vài lời cầu chúc và ông Mẫu đáp từ. Sau đó, ông Mẫu nói chuyện với các Tổng trưởng:

-Tôi vưà lên Đài phát thanh tuyên bố, yêu cầu Mỹ rút khỏi Nam Việt Nam trong vòng 24 tiếng đồng hồ kể từ 5 giờ sáng nay( 29-4-1975)

Nghe ông Mẫu nói, Tướng Đôn dùng điện thoại màu xanh lá cây dành riêng cho Thủ tướng và Phó Thủ tướng để liên lạc với Tòa Đại sứ Mỹ. Có tiếng người bắt điện thoại, Tướng Đôn hỏi ngay: Chuyện gì đã xảy ra" Tôi vưà nghe ông Thủ tướng yêu cầu DAO (Cơ quan tùy viên Quân sự tại Đại sứ quán Mỹ) trong vòng 24 tiếng đồng hồ.

Phiá Đại sứ quán Mỹ trả lời:Không phải chỉ có DAO mà tất cả những người Mỹ sẽ rút. Nếu ông muốn đi thì lên Tòa Đại sứ Mỹ trước 2 giờ  trưa này (ngày 29-4-1975) 

*Tổng thống Dương Văn Minh cho Hải quân toàn quyền hoạt động

Theo ghi nhận của cựu Tướng Trần Văn Đôn ghi lại trong hồi ký, vào sáng ngày 29/4/1975, Phó Đô Đốc Chung Tấn Cang, Tư lệnh Hải quân đến gặp Tổng thống Dương Văn Minh cho biết hiện tình   tàu bè đủ để chở Chính phủ và binh sĩ xuống miền Tây, nhưng ông Minh cho biết đang lo thương thuyết. 5 giờ chiều cùng ngày, Tổng thống Dương Văn Minh gọi phó Đô Đốc Chung Tấn Cang đến gặp. Phó Đô Đốc Cang cử Phó Đề Đốc Diệp Quang Thủy đi thay. Tổng thống Dương Văn Minh nói với Phó Đề Đốc Thủy: "Tôi trao cho Hải quân được toàn quyền hoạt động."

*Tình hình chiến sự tại  Sài Gòn trong ngày 29/4/1975

Rạng sáng ngày 29 tháng 4/1975, Bộ Tổng Tham mưu, Căn cứ Không quân Tân Sơn Nhất, Bộ Tư lệnh Hải quân tại bến Bạch Đằng đã trở thành mục tiêu của pháo binh Cộng quân. Những đợt pháo kích liên tiếp của Cộng quân đã rót vào các vị trí trên. Ngay tại Bộ Tổng tham mưu và bộ Tư lệnh Hải quân chỉ bị thiệt hại nhẹ, nhưng căn cứ Tân Sơn Nhất bị thiệt hại nặng nhất. Các bãi phi cơ đậu, các ụ xăng dầu và các trạm truyền tin đều bị đạn pháo bắn trúng. Lửa cháy, đạn nổ khắp nơi.

Cộng quân bắt đầu tấn công bằng bộ binh và thiết giáp vào Sài Gòn bằng hai mũi: Phú Lâm và cầu Nhị Thiên Đường. Sau một đợt giao tranh, Cộng quân chiếm cầu Nhị Thiên Đường; Tại Phú Lâm, khu phát tuyến tại đây bị pháo kích nặng và bị tấn công. 9 giờ 30 ngày 29/4/1975, Căn cứ Không quân bị pháo kích nặng. Nhiều phi cơ trong bãi đậu, kể cả những chiếc A 37 và đặc biệt có 4 chiếc C 130 có gắn bom sẵn, bị trúng đạn pháo kích và nổ tung. Lửa cháy cùng khắp, lan đi rất nhanh. Căn cứ Tân Sơn Nhất hoàn toàn bất khiển dụng và hỗn độn. Khoảng hơn 3 ngàn người đang chờ sau lưng cơ quan DAO (Phòng Tùy viên Quân sự Sứ quán Hoa Kỳ) từ ngày 28

tháng 4/1975 để chờ phi cơ đến đón đi, kinh hoảng bỏ chạy ra khỏi căn cứ. Đến 10 giờ thì hầu như bộ Tư lệnh Không quân không còn kiểm soát được quân sĩ thuộc quyền nữa. Trên trời, từng đoàn trực thăng của Mỹ vần vũ và bay lơ lửng trên các nóc cao ốc và trong cơ quan DAO để đón nhân viên Hoa Kỳ. Lúc bấy giờ, khó phân biệt được trực thăng của Không quân Mỹ hay của Không quân VNCH.

Quanh vòng đai Sài Gòn, chiến trận khốc liệt đã diễn ra tại Long An, Hậu Nghĩa, Bình Dương, Biên Hòa. Tại Long An, các đơn vị Sư đoàn 22 Bộ binh đã giao chiến quyết liệt với hai trung đoàn Cộng quân muốn chọc thủng phòng tuyến thị xã Tân An. Sư đoàn 22 Bộ binh từ Quân khu 2 rút vào và được phối trí hoạt động tại khu vực này.Tại mặt trận Củ chi, Hậu Nghĩa, 7 giờ sáng ngày 29/4/1975, Bộ Chỉ huy Tiểu khu Hậu Nghĩa bị mất liên lạc với Bộ Tư lệnh Quân đoàn 3 & Quân khu 3. 10 giờ sáng cùng ngày, Quân đoàn 3/Quân khu 3 báo cáo về Bộ Tổng tham mưu là Tiểu khu Hậu Nghĩa thất thủ. 11 giờ sáng ngày 29/4/1975, Cộng quân tấn công vào phòng tuyến nam Long Bình, Sư đoàn 18 Bộ binh đã đẩy lùi được nhiều đợt xung phong của các trung đoàn Cộng quân.

 

THỜI ĐIỂM: LẠI MỘT VỤ ĐIÊN NỮA TẠI VIRGINA TECH

Lm. Trần Cao Tường

Lại một vụ bắn giết lãng xẹc tại Đại Học Kỹ Thuật Virginia (Virginia Tech). Cả nước Mỹ cũng như thế giới ngỡ ngàng. Người khóc thương, người tìm hiểu. Cũng chỉ đến một kết luận: Anh chàng Cho Seung Hui bị bệnh tâm trí, bóng đen bao phủ! Người ta tự hỏi: anh chàng này điên hay nhân loại đang có gì bất bình thường có thể tiến đến một giai đoạn khủng khiếp là tự hủy khi không còn căn bản nào để xây dựng bước tới! Cách đây không lâu là vụ trường trung học Columbine ở Colorado.

Rồi hằng ngày đầy những tin tức bom tự sát tại I-rắc, tại Do thái. Dân này lên án dân kia, quyết không đội trời chung.

 Vào thời điểm tháng tư mỗi năm, người Việt mình lại làm sống lại những vết chém "vốn ngồn ngộn, rói, tươi" của kẻ thắng người thua, mà xem chừng chả biết ai thua ai thắng. Chỉ thấy tội cho dân mình cứ mãi bầm dập thống khổ, như tiếng nấc nghẹn bi thảm của nhà thơ Quan Dương ở New Orleans trước những phi lý tù mù:

 Bấm đốt ngón tay ngồi đếm thử

Tha hương này nữa là bao năm

Mà vẫn tháng tư còn thống trở

Quanh quẩn u miên những góc hầm.

....

Ta cũng giống người không gì khác

Cúng giỗ như làm thủ tục thôi

Van vái u hồn cùng uổng tử

Linh hiển rủ về trẩy hội vui.

 

Tề tựu về đây cùng nhảy múa

Hồn ở đầu non xác cuối nguồn

Kẻ thắng dọn mâm bày mạo ngữ

Người thua bám đũa gắp hư danh.

 

Ai cũng có phần vui hết biết

Nhớ chi cái thuở sống lưu đầy

Lê lết xứ người thân vong quốc

Đàng nào cũng một nhúm tàn thây.

 SÁU MƯƠI NĂM TRẢ VAY TRÙNG ĐIỆP

 Tháng tư năm 2008 người Do Thái tưng bừng kỷ niệm 60 năm tái lập quốc sau gần hai ngàn năm mất nước. Cũng trong tháng tư này, hằng năm họ tụ họp nhau tại trại tập trung Auschwitz bên Ba Lan nơi Hitler đã thiêu cháy trên một triệu người Do Thái, lâu lâu có cả thủ tướng sang dự. Năm nay bẩy ngàn người Do Thái, trong đó có 500 người sống sót từ trại này, đã diễn hành từ cửa tử thần đến lò sát sinh. Thủ tướng Do Thái đã tuyên bố:

"Đây là bài học Holocaust, chính đây và chỉ đây mới là sợi dây nối kết sự hiện hữu của dân tộc Do Thái với tính cách ưu việt, và quân đội Do Thái đặt nền trên sức mạnh của niềm tin Do Thái."

Và họ đã thắp lên 6 bó đuốc cho sáu triệu người Do Thái bị Đức Quốc Xã giết chết chỉ vì cũng muốn chứng tỏ mình ưu việt hơn.

 Đúng 10 giờ sáng vào ngày trên thì toàn thể nước Do Thái rũ cờ tang, mọi sinh hoạt đều tạm ngưng lại để tưởng niệm. Một người ăn xin ở đường phố Jaffa mọi khi vẫn nằm thì lúc này cũng đứng thẳng dậy nghiêm chỉnh. Người Do Thái không cho phép thế hệ trẻ quên đi những nhục nhằn đó, nhưng luôn phải nhớ lại. Đó là bí quyết huấn luyện làm nên sức mạnh tinh thần để luôn có thể cảnh giác đương đầu với mọi nghịch cảnh.

 Đang khi đó thì người Ả Rập lại chỉ muốn ăn sống nuốt tươi đám người Do Thái quá khôn này. Người Palestine là dân địa phương vốn ở đây từ mấy ngàn năm trước cả dân Do Thái bỗng trở thành những kẻ ở bám đáng gờm cần phải canh phòng từng chút. Vậy là phải đòi giải phóng Palestine. Rồi chất nổ, rồi ám sát, máu thịt tiếp tục văng vãi. 60 năm tái lập quốc là 60 năm hận thù vay trả trả vay trùng điệp.

 DU TỬ LÊ CHÀO 21 VẾT THƯƠNG

 Cũng vẫn kẻ thua người thắng, kẻ hơn người thiệt. Lịch sử con người chẳng lẽ chỉ gồm những cuộc giành giật, đánh nhau, hận thù vay trả, cái vòng hệ lụy nghiệt  ngã cứ mãi kéo dài bất tận"

 Từ một hành tinh nào đó nhìn về trái đất,  người ta sẽ phải rùng mình nhận ra rằng cái đám sinh vật mà thường được gọi là loài người kia sao mà đáng tội nghiệp như thế, họ ít biết tươi cười thảnh thơi như con chim con cá! Sau mấy triệu năm tiến hóa sao vẫn chưa nhận ra chất người thực mà chỉ lo đi giằng giật miếng mồi và tiếng gáy kiểu những "con vật kinh tế" của Karl Marx. Chẳng riêng gì Việt Nam, mà là cả một nhân loại ngồn ngộn vết thương. Chỉ có loài người mới có tài giết nhau một cách thành khẩn, tận tụy, tinh vi có hệ thống và theo đúng bài bản "logic" như thế.

 Nhưng rồi một trăm năm, một ngàn năm cũng qua đi. Nhiều người tiên đoán qua những điềm thời đại. Chúng ta đang đi về đâu" Cái tinh cầu nhỏ bé là trái đất vẫn theo một nhịp mà quay theo thái dương hệ; và cả thái dương hệ cũng đang quay và chạy tới.

Nhà thơ Du Tử Lê đã chào ngàn năm mới với một bài thơ "Chào 21 Vết Thương." Nhiều người đã ra đi và nhiều người mới chào đời. Con người quá tiến bộ nhưng lại đánh mất linh hồn để xem ra tiến hóa gần hơn với cầm thú.

 những người giầu có sẽ thay thế những chiếc xe hơi trong garage của họ

bằng phi thuyền

để khi cần

họ có thể đi thăm

cha mẹ, anh em, bà con, người tình

làm ăn ở những tinh cầu khác

 

bằng phương pháp cloning

người ta sẽ sản xuất hàng loạt những con vật...

giống như con ngơừi

(chỉ khác con người ở chỗ không có đầu)...

nhưng chẳng nhờ thế

(mà) những người sắp chết đói

ở Á châu, Phi châu...

sẽ tự nhiên no bụng

cũng chẳng nhờ thế

(mà) nhân loại sẽ tẩy xóa được những vết thẹo linh hồn

vốn ngồn ngộn, rói, tươi

tích lũy từ nghìn năm trước

 

chúng ta vẫn bất lực

trước những người đã chết...

như linh hồn của những khối thịt không đầu kia

sẽ bơ vơ biết bao

vì chẳng có một ngôi đền nào

để trú, núp.

 TIN VUI THỜI ĐIỂM CẦN MỘT ĐIỀU GÌ KHÁC

 Nhân loại đã bước vào thiên niên kỷ mới, đang tiến lên hay giật lùi" Như nhà thơ Du Tử Lê, nhiều người cũng đã thấy được những sinh vật gọi là loài người không có đầu vì đánh mất hồn, đánh mất chính mình. Thì ra đã đến lúc con người đặt lại câu hỏi từ căn bản cho văn minh tiến bộ, cho ý nghĩa cuộc sống, từ "một điều gì khác".

 nhưng dù cho chúng ta có khua chiêng, gióng trống cách gì,

khoa học tiến bộ tới đâu

(thì) nhân loại cũng không thể triệt tiêu nổi

mặt bên kia

tấm gương đời sống.

 phải chăng,

vì thế,

chúng ta vẫn cần có lấy cho riêng mình

một điều gì khác"

 Đúng vậy. "Chúng ta vẫn cần có lấy cho riêng mình một điều gì khác." Cần một điều làm tụ điểm cho mọi xoay vần, làm nền giữ thăng bằng cho mọi chao đảo. Đó là niềm tin. Tìm được Chúa Kitô làm câu trả lời cho thời điểm mất hướng này. Bởi vì Ngài mới là Đường, là sự Thật và là Sự Sống. Ngài đã sống lại, hiện ra và có mặt săn sóc yêu thương mọi ngày cho đến tận thế như mục tử chăn chiên.

"Chiên của Ta thì nghe tiếng Ta; Ta biết chúng và chúng theo Ta. Và Ta ban cho chúng sự sống đời đời; không bao giờ chúng sẽ bị diệt vong, không ai giật chúng khỏi tay Ta được". (Gioan 10:27-28).

 Tìm đuợc niềm tin vào nơi mình phát sinh cũng là lúc tìm lại địa vị con người sinh ra trên mặt đất này. Và từ căn bản đó mới nẩy sinh tình người với nhau được.

 Đây cũng là lúc mình phản tỉnh nhìn lại lịch sử loài người, nhìn lại lịch sử của chính đới mình, từ ngày sinh vào trái đất này, để cho mình ngay từ hôm nay một dịp may: cần tìm lại cho mình một điều gì khác.

 Lm. Trần Cao Tường

(từ tác phẩm Nhịp Múa Sông Thanh, Thời Điểm xuất bản - mời thăm www.dunglac.net, Mạng Lưới Dũng Lạc, góp tư liệu xây nhà Văn Hóa & Niềm Tin.)

Send comment
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu.Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Your Name
Your email address
)
Ở đời dường như chúng ta hay nghe nói người đi buôn chiến tranh, tức là những người trục lợi chiến tranh như buôn bán vũ khí, xâm chiếm đất đai, lãnh thổ của nước khác, thỏa mãn tham vọng bá quyền cá nhân, v.v… Nhưng lại không mấy khi chúng ta nghe nói có người đi buôn hòa bình. Vậy mà ở thời đại này lại có người đi buôn hòa bình. Thế mới lạ chứ! Các bạn đừng tưởng tôi nói chuyện vui đùa cuối năm. Không đâu! Đó là chuyện thật, người thật đấy. Nếu các bạn không tin thì hãy nghe tôi kể hết câu chuyện dưới đây rồi phán xét cũng không muộn. Vậy thì trước hết hãy nói cho rõ ý nghĩa của việc đi buôn hòa bình là thế nào để các bạn khỏi phải thắc mắc rồi sau đó sẽ kể chi tiết câu chuyện. Đi buôn thì ai cũng biết rồi. Đó là đem bán món hàng này để mua món hàng khác, hoặc đi mua món hàng này để bán lại cho ai đó hầu kiếm lời. Như vậy, đi buôn thì phải có lời...
Hồi đầu năm nay, một người bạn quen gọi đến, chỉ sau một tháng quốc gia chuyển giao quyền lực. Giọng chị mệt mỏi, pha chút bất cần, “Giờ sao? Đi đâu bây giờ nữa?” Chị không hỏi về kế hoạch chuyến đi du lịch, cũng không phải địa chỉ một quán ăn ngon nào đó. Câu hỏi của chị đúng ra là, “Giờ đi tỵ nạn ở đâu nữa?” “Nữa!” Cái chữ “nữa” kéo dài, rồi buông thỏng. Chữ “nữa” của chị dài như nửa thế kỷ từ ngày làm người tỵ nạn. Vài tháng trước, cuộc điện thoại gọi đến người bạn từng bị giam giữ trong nhà tù California vì một sai phạm thời trẻ, chỉ để biết chắc họ bình an. “Mỗi sáng tôi chạy bộ cũng mang theo giấy quốc tịch, giấy chứng minh tôi sinh ở Mỹ,” câu trả lời trấn an người thăm hỏi.
Chỉ trong vài ngày cuối tuần qua, bạo lực như nổi cơn lốc. Sinh viên bị bắn trong lớp ở Đại học Brown. Người Do Thái gục ngã trên bãi biển Bondi, Úc châu, ngay ngày đầu lễ Hanukkah. Một đạo diễn tài danh cùng vợ bị sát hại — nghi do chính con trai. Quá nhiều thảm kịch trong một thời khắc ngắn, quá nhiều bóng tối dồn dập khiến người ta lạc mất hướng nhìn. Nhưng giữa lúc chưa thể giải được gốc rễ, ta vẫn còn một điều có thể làm: học cho được cách ứng xử và phản ứng, sao cho không tiếp tay cho lửa hận thù. Giữ đầu óc tỉnh táo giữa khủng hoảng giúp ta nhìn vào ngọn cháy thật, thay vì mải dập tàn lửa do người khác thổi lên.
Trong những thời khắc nguy kịch nhất, thảm họa nhất, tổng thống Hoa Kỳ là người duy nhất có tiếng nói quyền lực với toàn dân để đưa họ vượt qua nghịch cảnh. Tổng thống sẽ trấn an dân bằng luật pháp, bằng ý chí kiên cường, bằng bản lĩnh lãnh đạo, bao dung nhưng dứt khoát. Thậm chí, có khi phải bằng mệnh lệnh sắc bén để khống chế những tư tưởng bốc đồng sẽ gây hỗn loạn. Mấy trăm năm lập quốc của Mỹ đã chứng minh rất nhiều lần như thế.
(Sydney – 14 tháng 12, 2025) - Hàng trăm người có mặt tại bãi biển Bondi, Sydney, để dự lễ Hanukkah đã chứng kiến một trong những vụ khủng bố đẫm máu nhất kể từ sau thảm sát Port Arthur năm 1996. Vào lúc 6 giờ 45 chiều Chủ Nhật, hai tay súng mặc đồ đen xuất hiện trên cây cầu bộ hành nối Campbell Parade với Bondi Pavilion, bắt đầu nổ súng xuống đám đông đang dự lễ. Hai kẻ này dùng súng trường, bắn liên tục trong khoảng 10 phút, khiến hàng trăm người hoảng loạn bỏ chạy, nhiều người ngã gục ngay trên bãi cát và công viên ven biển. Ít nhất 12 người thiệt mạng, trong đó có 9 nạn nhân thường dân, 1 cảnh sát và 2 tay súng (một bị bắn chết tại chỗ, một bị bắt nhưng sau đó tử vong do vết thương). Ngoài ra, có ít nhất 38 người bị thương, trong đó có 2 cảnh sát và nhiều nạn nhân ở tình trạng nguy kịch.
Năm 2024, con người trung bình dành hai giờ rưỡi mỗi ngày trên mạng xã hội. Nhân lên, đó là hơn một tháng mỗi năm nhìn vào màn hình, lướt ‘feed’ (dòng tin), đợi ‘notification’ (báo tin), đếm ‘like’ (lược thích). Bạn dành nhiều thới giờ cho Facebook, Instagram, TikTok. Và câu hỏi không phải "có nhiều không?", mà là "chúng ta nhận được gì?" Câu trả lời, theo một nhóm triết gia, nhà tâm lý học, nhà xã hội học đương đại, không phải kết nối, không phải hạnh phúc, không phải sự thật. Mà là cô đơn có tổ chức, lo âu có hệ thống, và sự thật bị thao túng. Mạng xã hội—đặc biệt Facebook, nền tảng với ba tỷ người dùng, lớn hơn bất kỳ quốc gia nào trên hành tinh—không phải công cụ trung lập. Nó là kiến trúc quyền lực đang định hình lại não bộ, xã hội, và chính trị theo cách mà chúng ta chưa kịp nhận ra. Và đây là điều đáng sợ nhất: chúng ta không bị ép. Chúng ta tự nguyện. Chúng ta mở Facebook vì muốn "kết nối." Nhưng sau ba mươi phút lướt, chúng ta cảm thấy trống rỗng hơn. Chúng ta vào để "cập nhật
Trong sân khấu chính trị đồ sộ từ cổ chí kim của nước Mỹ, hiếm có nhân vật nào diễn xuất giỏi như Donald J. Trump. Những cuộc vận động tranh cử từ hơn mười năm trước của Trump vốn đã tràn ngập những lời hứa, giáo huấn, sự tức giận vì “nước Mỹ quá tệ hại”, những lời phỉ báng đối thủ. Tất cả hòa hợp thành những bản giao hưởng ký tên DJT. Mỗi lần Trump bước lên sân khấu, điệu nhảy YCMA vô tư, không theo chuẩn mực, thay cho tiếng kèn hiệu triệu “hoàng đế giá lâm.”
Năm 2025 được xem là giai đoạn khó khăn cho ngành khoa học khi ngân sách nghiên cứu bị thu hẹp và nhiều nhóm chuyên môn phải giải thể. Tuy vậy, những thành tựu y học nổi bật lại chứng minh rằng sức sáng tạo của con người chưa bao giờ dừng lại. Hàng loạt phát hiện mới đã mở rộng hiểu biết của chúng ta về sức khỏe, đồng thời thay đổi cách chăm sóc bệnh nhân hiện nay. Dưới đây là chín trong số những khám phá ấn tượng nhất trong năm 2025.
Năm 2025 khởi đầu bằng nỗi lo dấy lên từ các sàn tài chính quốc tế. Tháng Tư, Tổng thống Donald Trump khơi lại cuộc chiến thương mại, khiến nhiều người e sợ suy thái toàn cầu. Thế nhưng, sau mười hai tháng, kinh tế thế giới vẫn đứng vững: tổng sản lượng tăng khoảng 3%, bằng năm trước; thất nghiệp thấp và chứng khoán nhiều nơi tiếp tục lên giá. Chỉ riêng lạm phát vẫn còn là bóng mây bao phủ, vì phần lớn các nước trong khối công nghiệp OECD chưa đưa được vật giá về mức ổn định như mong muốn.
Sự phát triển nhanh chóng của Artificial Intelligence/ AI và robot đặt ra nhiều thách thức về đạo đức xã hội và cá nhân, đặc biệt là trong việc thu thập dữ liệu cá nhân làm ảnh hưởng đến các quyết định quan trọng như tuyển dụng, trị liệu và xét xử. Mặc dù AI có thể mô phỏng cảm xúc, nhưng không có ý thức thực sự, dẫn đến nguy cơ làm cho con người phụ thuộc vào AI và robot và suy giảm kỹ năng giao tiếp xã hội...


Kính chào quý vị,

Tôi là Derek Trần, dân biểu đại diện Địa Hạt 45, và thật là một vinh dự lớn lao khi được đứng nơi đây hôm nay, giữa những tiếng nói, những câu chuyện, và những tâm hồn đã góp phần tạo nên diện mạo văn học của cộng đồng người Mỹ gốc Việt trong suốt một phần tư thế kỷ qua.
Hai mươi lăm năm! Một cột mốc bạc! Một cột mốc không chỉ đánh dấu thời gian trôi qua, mà còn ghi nhận sức bền bỉ của một giấc mơ. Hôm nay, chúng ta kỷ niệm 25 năm Giải Viết Về Nước Mỹ của nhật báo Việt Báo.

Khi những người sáng lập giải thưởng này lần đầu tiên ngồi lại bàn thảo, họ đã hiểu một điều rất căn bản rằng: Kinh nghiệm tỵ nạn, hành trình nhập cư, những phức tạp, gian nan, và sự thành công mỹ mãn trong hành trình trở thành người Mỹ gốc Việt – tất cả cần được ghi lại. Một hành trình ý nghĩa không những cần nhân chứng, mà cần cả những người viết để ghi nhận và bảo tồn. Họ không chỉ tạo ra một cuộc thi; họ đã và đang xây dựng một kho lưu trữ. Họ thắp lên một ngọn hải đăng cho thế hệ sau để chuyển hóa tổn thương thành chứng tích, sự im lặng thành lời ca, và cuộc sống lưu vong thành sự hội nhập.

Trong những ngày đầu ấy, văn học Hoa Kỳ thường chưa phản ánh đầy đủ sự phong phú và đa dạng về kinh nghiệm của chúng ta. Giải thưởng Viết Về Nước Mỹ thực sự đã lấp đầy khoảng trống đó bằng sự ghi nhận và khích lệ vô số tác giả, những người đã cầm bút và cùng viết nên một thông điệp mạnh mẽ: “Chúng ta đang hiện diện nơi đây. Trải nghiệm của chúng ta là quan trọng. Và nước Mỹ của chúng ta là thế đó.”


Suốt 25 năm qua, giải thưởng này không chỉ vinh danh tài năng mà dựng nên một cộng đồng và tạo thành một truyền thống.
Những cây bút được tôn vinh hôm nay không chỉ mô tả nước Mỹ; họ định nghĩa nó. Họ mở rộng giới hạn của nước Mỹ, làm phong phú văn hóa của nước Mỹ, và khắc sâu tâm hồn của nước Mỹ. Qua đôi mắt họ, chúng ta nhìn thấy một nước Mỹ tinh tế hơn, nhân ái hơn, và sau cùng, chân thật hơn.

Xin được nhắn gửi đến các tác giả góp mặt từ bao thế hệ để chia sẻ tấm chân tình trên các bài viết, chúng tôi trân trọng cảm ơn sự can đảm của quý vị. Can đảm không chỉ là vượt qua biến cố của lịch sử; can đảm còn là việc ngồi trước trang giấy trắng, đối diện với chính mình, lục lọi ký ức đau thương sâu đậm, và gửi tặng trải nghiệm đó đến tha nhân. Quý vị là những người gìn giữ ký ức tập thể và là những người dẫn đường cho tương lai văn hóa Việt tại Hoa Kỳ.

Với Việt Báo: Xin trân trọng cảm ơn tầm nhìn, tâm huyết, và sự duy trì bền bỉ giải thưởng này suốt một phần tư thế kỷ.
Khi hướng đến 25 năm tới, chúng ta hãy tiếp tục khích lệ thế hệ kế tiếp—những blogger, thi sĩ, tiểu thuyết gia, nhà phê bình, nhà văn trẻ—để họ tìm thấy tiếng nói của chính mình và kể lại sự thật của họ, dù đó là thử thách hay niềm vui. Bởi văn chương không phải là một thứ xa xỉ; đó là sự cần thiết. Đó là cách chúng ta chữa lành, cách chúng ta ghi nhớ, và là cách chúng ta tìm thấy nơi chốn của mình một cách trọn vẹn.

Xin cảm ơn quý vị.

NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.