Hôm nay,  

Đỗ Việt Khoa: Anh Hùng Hay Tội Đồ

02/12/200800:00:00(Xem: 12117)

ĐỖ VIỆT KHOA: ANH HÙNG HAY TỘI ĐỒ

Nguyễn Thượng Long
(Thân tặng: Các em Châm, Nhự, Xuân, Chiêm, Lợi,… học sinh cũ của tôi những năm đầu 1970 ở hàng Trạm - Yên Thuỷ - Hoà Bình -- NTL, nguyên giáo viên trường C3- Lạc Sơn - Hoà Bình.)
Trong bài viết "Tiếng thở dài trên trường quay S10", tôi viết sau ngày Đỗ Việt Khoa (ĐVK) và tôi xuất hiện trong chương trình "Người đương thời" (NĐT) đầu tháng 7/2006, tôi có nhắc đến câu nói của cô giáo chủ nhiệm của ĐVK. Câu nói đó làm tôi và nhiều người rất dị ứng:
"Em làm việc đó (việc ĐVK phanh phui, gian dối ở trường thi Phú Xuyên A 2005 - 2006) làm gì. Cô sợ rằng rồi em sẽ không có chỗ đứng trong ngành giáo dục".
Tôi nghĩ, giá như cô giáo của Khoa nói: "Khoa ơi!Việc em làm là rất tốt nhưng cô sợ là em sẽ…" thì tôi phục cô giáo biết bao nhiêu, vì nếu ai cũng tránh né cái việc nói thẳng, nói thật đó, ai cũng đặt cái lợi ích cá nhân lên trên tất cả thì chắc chắn đến hôm nay chẳng một ai được chứng kiến cuộc vận động hai không trong ngành GD ĐT. Khi có cuộc vận động này, những người lạc quan nhất đã vội nghĩ từ nay GD ĐT đã tìm được nguồn sinh khí mới để đi lên và:
"Từ nay người biết yêu người
Từ nay người biết thương người".
(Văn Cao)
Chẳng lâu la gì ít ngày sau mọi người đã phải viện dẫn: "Thức lâu mới biết đêm dài" - "Đừng nghe người làm giáo dục nói! Hãy nhìn xem người làm giáo dục làm gì"". Những chân lý khách quan kể trên có thể chưa hoàn toàn chính xác với Hà Nội 1 còn với Hà Tây cũ! Dạ thưa, tôi dám chắc đó là một lời nhắc nhở rất thuyết phục. Hãy xem, tối 23/11/2008 ĐVK đã xuất hiện như thế nào trong bản tin thời sự tối của VTV1 Đài truyền hình TW.
Đâu rồi một ĐVK hào sảng và tự tin trước mọi người!
Đâu rồi một ĐVK trong mùa thi 2005 - 2006 đã dũng cảm xông vào những góc tăm tối nhất của GD ĐT Hà Tây để tả xung hữu đột!
Đâu rồi một ĐVK hiệp sĩ dám lách mũi kiếm chống tiêu cực để tách ra cái "Khối u ung thư" trầm trọng trên cơ thể GD ĐT Hà Tây. Cái khối bùng nhùng đó được nuôi dưỡng bằng những dòng máu tím đen những dối trá, tiêu cực, vô luân và vô đạo đã thành bản chất. Khi cái bọc đó vỡ ra tán loạn là những … Kính thưa các đồng chí đã lộ và chưa lộ! Có đồng chí đã lộ nhưng nhanh mắt nhanh tay mở két thì dông ngược lên trên! Có đồng chí chậm chân lỡ bước đành chấp nhận "Hạ cánh an toàn" với khối tài sản kếch xù. Các đồng chí khác thì thay hình đổi dạng, thay phấn đổi hương để trở thành những yếu nhân của vận hội mới.
Đâu rồi một ĐVK rạng rỡ bước lên đài cao để đón nhận danh hiệu NĐT được yêu thích nhất 2006!
Đâu rồi những lời có cánh của bộ trưởng Bộ GD ĐT lần ông xuất hiện tại tư gia của ĐVK trước một rừng ống kính các nhà báo.
Những gì đã đến với con người của công chúng ĐVK! Mà hôm nay ĐVK xuất hiện trong bộ dạng của một KẺ TUẪN NẠN thê thảm đến như vậy. Một ĐVK phờ phạc, mỏi mệt vì bị đồng nghiệp ở đó tẩy chay, cô lập, bị phân biệt đối xử, thậm chí còn bị xã hội đen cho vào vòng ngắm. Nhục nhã thay cho những người trí thức phổ thông trung học, người ta đã hành xử tồi tệ với Khoa như thế mà họ vẫn cúi mặt không dám phản đối điều gì. Tệ hại thay họ cúi mặt chỉ để vừa lòng vị sứ giả của lãnh đạo Sở GD ĐT Hà Tây cử xuống thay cho cựu hiệu trưởng THPT Vân Tảo Từ Ngọc Lĩnh lâm nạn trong mùa thi 2005 - 2006.
Là người luôn xuất hiện bên cạnh ĐVK vào những thời điểm nhạy cảm nhất, nhìn cảnh ĐVK trên chiếc xe đạp cà tàng, xiêu vẹo đạp đến cổng trường lòng tôi buồn đến tê tái. Giữa lúc tôi đang trộn rộn những hoài niệm về những ngày tháng 6, tháng 7 của 2006 thì hàng loạt cú điện thoại của học sinh cũ gọi đến. Trong những cuộc điện đàm đó tôi thực sự xúc động với cuộc điện đàm của một nữ sinh hiện cũng là một cô giáo sắp nghỉ hưu ở một trường PTCS thuộc huyện Yên Thuỷ - Hoà Bình gọi về. Sau những bày tỏ về những bức xúc nảy sinh khi xem bản tin truyền hình đó, cô giáo than phiền: "Thưa thầy! Chống tiêu cực, chống sai trái mà bị đối xử như thế! Em hỏi thầy còn ai dám chống tiêu cực, chống sai trái nữa"". Tôi chỉ biết động viên em: Em để ý mà xem khi kết thúc bản tin đó, người phát thanh viên nói một câu có giá trị như một tổng kết rất đắt giá về cái thời đại mà chúng ta đang sống. Người phát thanh viên nói: "Rõ ràng thực hiện nói không với tiêu cực không phải là dễ dàng và rất đáng tiếc chuyện này diễn ra không chỉ ở trong ngành giáo dục". Rất đúng, rất chính xác. Em thấy đấy mấy vụ lộn xộn gần đây, đặc biệt với vụ PMU 18 thì thật sự làm mọi người Việt Nam  trong và cả ngoài nước bất ngờ. Bốn anh hùng chống tham nhũng thì nhà báo, nhà thơ Nguyễn Việt Chiến báo Thanh Niên do kiên định là vô tội thì xộ khám 2 năm tù giam. Nhà báo Nguyễn Văn Hải báo Tuổi Trẻ do "Thành khẩn hối hận" được tha với 2 năm án treo. Thiếu tướng Phạm Xuân Quắc lĩnh án cảnh cáo nhờ những thành tích trong quá khứ. Thượng tá Đinh Văn Huynh - điều tra viên cao cấp với án 1 năm tù giam! Không dưới 7 ký giả khác bị tước thẻ hành nghề, vài ông Tổng biên tập, Phó tổng biên tập bị cách chức vì cái tội cứ hay "Xớ rớ" vào chống tham nhũng! Đặc biệt đáng buồn thay là chỉ thị gần đây của ban tuyên giáo TW: Báo chí phải đi đúng lề đường bên phải!"
Theo tôi bản chất của cuộc chiến chống tham nhũng là cuộc chiến giữa chính nghĩa và phi nghĩa, giữa điều chân thực và cái dối trá. Cuộc chiến đấu này không có đầu rơi, không có tiếng súng nhưng không vì thế mà nó không khốc liệt. Giờ đây trong cái thời tiết chính trị xã hội thế này nó còn phải tuân thủ cả những luật chơi bất thành văn và không ít chất rừng rú. Đó là luật mạnh được yếu thua. Có thể anh là chính nghĩa đấy, anh chỉ thực sự chiến thắng khi anh là kẻ mạnh. Một khi tuy anh là chính nghĩa nhưng anh cô đơn, cô độc thì dễ lắm anh sẽ bị cái phi nghĩa, cái vô luân nó nuốt chửng, nó đè bẹp, nó nhấn chìm. Quan sát hiện tượng ĐVK từ lúc bắt đầu xuất hiện đến nay ta thấy cái luật không thành văn kia hoàn toàn là chính xác. Mọi người đâu đã quên trong sự kiện Phú Xuyên A 2006 khi trong tay ĐVK là những CD ghi âm lời phát ngôn bừa bãi của những kẻ bảo kê cho gian dối thi cử, những băng hình quay tại trận ở các phòng thi đang "Họp chợ" thì Giám đốc Sở GD ĐT Hà Tây Uông Đình Hồng cùng các thuộc hạ là đám Chánh phó thanh tra sở ngày đó còn xưng xứng đe doạ Khoa: "Anh đã làm sai quy trình!". Thử hỏi một môn thi chỉ diễn ra từ 90 - 180 phút mà người phát hiện sai trái cứ phải răm rắp tuần tự báo cáo từ quan cấp tổ, cấp trường, cấp phòng, cấp huyện, cấp sở, cấp tỉnh rồi mới được tới cấp TW thì "Trộm" đã nhảy qua mấy lần hàng rào rồi còn đâu mà xét xử. Rất may cho Khoa, có lẽ cũng là nhờ vận nước, nhờ báo chí ngày đó chưa có lệnh cấm phải đi đúng lề bên phải, nhờ trong đời vẫn còn có những Lục Vân Tiên mà ĐVK bình an vô sự để được vinh danh là anh hùng chống tiêu cực của GD ĐT Hà Tây là NĐT được cả nước tôn vinh. Giờ đây các yếu tố THIÊN -  ĐỊA - NHÂN không còn thuận với Khoa và những ai muốn đi vào con đường của Khoa nữa. Tuy vậy, em có biết không duy nhất báo Tiền Phong ngay từ 17/11/2008 tức là 3 ngày sau ngày ĐVK bị khủng bố thô bạo đã chạy một tít gây bàng hoàng giáo giới và những ai quan tâm đến GD ĐT: "Thầy giáo chống tiêu cực ĐVK bị đe doạ hành hung tại nhà" và "Khoảng 21h30' ngày 14/11/2008, một số đối tượng đã đến nhà thầy ĐVK ở xã Vân Tảo - huyện Thường Tín - Hà Nội đe doạ hành hung rồi cướp đi của thầy chiếc máy ảnh Nikon D70S. Một bảo vệ nhà trường đã bị bắt giữ". Em hãy tìm đọc bài báo đó đi, em sẽ hiểu vì sao mà gương mặt ĐVK lại bơ phờ mỏi mệt và những lời anh ta giãi bày với mọi người lại nhuốm màu u ám và thất vọng đến như vậy. Qua bài viết này em sẽ thấy bi kịch ĐVK đã được báo trước ngay sau ngày anh ấy nhận danh hiệu là NĐT được nhiều người ưa thích nhất 2006.
***
21h30' tối ngày 14/11/2008 Khoa lâm nạn thì sáng 17 các trang mạng tràn ngập tin tức về việc Khoa bị khủng bố và lần này tôi xuất hiện tại nhà Khoa với một tư cách khác. Lần trước tôi đến thăm Khoa với tư cách là một đồng nghiệp với một đồng nghiệp đang bị đe doạ bởi cái kết luận vẩn vơ: "Anh đã làm sai quy trình!" của ông Giám đốc Uông Đình Hồng và Chánh thanh tra sở GD ĐT Hà Tây Lê Thiết Hùng. Lần này tôi đến với Khoa tôi đã là một ông giáo già về hưu, đã "Rửa tay cất phấn", đã bước ra khỏi con đò GD ĐT Hà Tây rách nát với những dấu vết vá víu tạm bợ của ba đời Giám đốc để chí thú cho những ngày tháng mùa đông cuộc đời với những suy tư mỗi khi ngoái nhìn lại những năm tháng đã qua. Em có biết không! Hôm đó Khoa kể với tôi rằng:
"Sáng 19/10/2008 trường THPT Vân Tảo tổ chức Đại hội công nhân viên chức. Lịch làm việc là 8 giờ khai mạc. 8 giờ kém 15 em đã có mặt ở phòng Đại hội rồi. Hai nữ giáo viên nhờ em về nhà lấy một vài tài liệu. 8 giờ 2 phút em đã lại đứng ở cổng trường. Cổng trưởng đóng im ỉm, khoá chặt. Em yêu cầu bảo vệ mở cửa cho vào dự họp, bảo vệ nói:"Thừa lệnh của lãnh đạo là nội bất xuất ngoại bất nhập". Quá lo sợ sẽ bị người ta ghi là tự do bỏ họp, em tìm đoạn tường thấp và trèo vào. Ngồi chưa ấm chỗ thì hai bảo vệ mặt mày bặm trợn, hầm hầm xông vào Đại hội nói: "Thừa lệnh của lãnh đạo họ có nhiệm vụ phải áp tải em ra khỏi cổng trường". Thế là trước mắt toàn thể hội đồng giáo viên, công nhân viên, trước cả các đại diện hội phụ huynh cùng với các quan khách được mời, hai bảo vệ kè hai bên gần như xốc nách em lôi tuột ra khỏi phòng họp và cũng lôi tuột ra khỏi cổng trường".
Em nghĩ gì về lối hành xử này!
Em cũng là một bà giáo sắp về hưu rồi, em nghĩ gì về nhân cách của cái con người đã ban ra cái lệnh quái gở đó!
Em nghĩ gì về bản lĩnh và nhân cách của Hội đồng giáo viên trường này khi họ buộc phải tỏ ra vô cảm để làm vừa lòng kẻ ra lệnh!
Em nghĩ gì về những người nông dân làm thuê kiếm sống trong đội bảo vệ của nhà trường này!
Em nghĩ gì về những khẩu hiệu người ta sơn kẻ, quét trên tường: "Tiên học lễ - Hậu học văn", là "…tình thương và trách nhiệm!"...


Tôi thực sự bàng hoàng về những gì mà Khoa đã vắn tắt giãi bày với tôi. Tôi chưa kịp an ủi, động viên gì Khoa thì Khoa vội vơ cặp dắt xe ra đường nói vội với tôi: "Thầy thông cảm sắp vào giờ rồi. Có nhiều buổi người ta chỉ xếp cho em 1 tiết, có 2 tiết thì tiết 1 rồi lại đến tiết 5 thế là mất toi đi cả một buổi. Thầy cứ ở đây dạy xong em sẽ về kể chuyện tiếp". Nhìn bóng Khoa khuất dần trên con đường bụi bặm, sau cơn lụt lội kinh hoàng vừa rồi, tôi sực nhớ tới cái đêm mùa đông lạnh giá đầu 2007, dịp đó Khoa mới nhận danh hiệu NĐT được nhiều người ưa thích nhất 2006. Đêm hôm đó lúc tôi sắp tắt đèn đi ngủ thì vợ Khoa gọi điện đến hốt hoảng như dựng đứng tôi dậy: "Thầy Long ơi! Nhà em hôm nay không biết ở trường người ta chuốc anh ấy uống rượu thế nào mà suốt buổi tối đến giờ anh ấy mê sảng, nôn mửa em sợ quá". Tôi vội nói với vợ tôi: Tôi phải đến với Khoa ngay bây giờ, tôi sốt ruột lắm. Vợ tôi gàn lại: Thôi để sáng hãy đi, ông có tuổi rồi, đêm hôm lạnh lẽo thế này đi xa nguy hiểm lắm. Tôi gạt đi: Tôi linh cảm thấy có điều gì đó rất bất ổn. Dắt xe ra đường, đường phố Hà Đông giờ này đã thưa vắng người qua lại. Những ý mã, những hoài niệm, những vọng niệm, những tạp niệm lộn xộn từ trong quá vãng xa mờ cứ trỗi dậy theo nhịp bánh xe lăn. Không phải ai cũng may mắn thoát hiểm, thoát khỏi những tà tâm, những ác đức của những người đồng nghiệp của chính mình, sống bên cạnh mình như những gì mà tôi đã phải trải qua ở trường THPT Trần Hưng Đạo - thành phố Hà Đông nhiều năm đã qua đâu. Con đường tới nhà Khoa đêm nay sao mà dài thế. Bỏ lại sau lưng những quầng ánh sáng vàng vọt của thị xã Hà Đông (Ngày đó Hà Đông chưa được gọi là thành phố), tôi băng qua đoạn đường dài xuyên qua nghĩa trang Văn Điển để ra đường số 1, rẽ phải một mình đi mải miết trong đêm đầu năm về phía ga Thường Tín. Đến nhà Khoa giữa lúc người khách cuối cùng bước ra khỏi quán Internet. Dựng xe xong tôi chạy bổ vào phòng Khoa thì thật sững sờ trước cảnh Khoa đang vật vã trong vòng tay người vợ trẻ, bên cạnh giường là chiếc chậu nhôm để sẵn. Vợ Khoa nước mắt lưng tròng nói: Em khổ quá thầy Long ạ. Không hiểu sao mà anh ấy lại ra nông nỗi này. Tôi chưa kịp hỏi han gì thì thấy Khoa co giật liên hồi rồi với lấy chiếc chậu nhôm dưới chân giường và thốc tháo trút ra những gì mà người ta vì "Yêu quý" Khoa quá họ tẩm bổ cho Khoa cả một buổi chiều. Vợ Khoa chua chát chép miệng: Thầy Long ơi! rõ khổ cho anh ấy toàn là tàn tích của cam, của ổi xanh thôi thầy ạ. Tôi bảo: Ói ra được như thế mới nhanh tỉnh em ạ. Em pha cho cậu ấy cốc nước chanh đi. Vợ Khoa chưa kịp đứng lên thì lại phải ôm chặt lấy chồng đang vừa giãy dụa, vừa kêu khóc trong trạng thái vô thức: "Anh Trung ơi! Anh hiểu sai về em rồi!", "Em không phải là con người như thế!". Có lúc Khoa lại nói sảng về một chủ đề rất lạ, lúc đó tôi không hiểu là chủ đề gì. Khoa ú ớ: "Đừng thu tiền như thế nữa! Không thể…không được thu tiền như thế, nh…ân…d…ân khổ…lắm….!" Tiếng Khoa như nức nở chìm lẫn trong những tiếng nấc, những tiếng oẹ khan. Tôi thật sự lúng túng, tôi không phải là dân nhậu, càng không phải là đệ tử của lưu linh nên chẳng biết cấp cứu cho người xỉn rượu là phải làm gì. Tôi lặng lẽ bỏ ra ngoài bấm máy. Lần thứ nhất tôi bấm máy cho Giám đốc sở GD ĐT Hà Tây Uông Đình Hồng, tôi thông báo cho ông ta tình hình rất xấu đang xảy ra với ĐVK. Thực ra với người khác tôi không làm phiền ông ta làm gì lúc đêm hôm. Đây là ĐVK, nhân vật chống tiêu cực cả nước biết tiếng, "Vua chúa" biết tên! Nói dại chẳng may Khoa làm sao GD ĐT Hà Tây biết nói gì với nhân dân cả nước" Ông Hồng trả lời tôi: Anh theo dõi tình hình của Khoa nhé và nhớ giữ liên lạc với tôi. Tôi cảm thấy ông ta có những lo lắng nhất định về việc này. Một lúc sau, có lẽ ông Uông khi đã nối máy được với lãnh đạo trường Vân Tảo, ông gọi tôi bằng một giọng lạnh lùng pha những bực dọc: "Chuyện uống rượu là bình thường, có ai bắt cậu ấy uống đâu. Say rồi sẽ lại tỉnh, tỉnh rồi có lúc lại say có gì mà ông Long phải quá lo lắng như thế"!" Rồi ông cúp máy tức thì. Tôi rùng mình thật không còn gì để mà nói nữa thưa ngài Giám đốc Sở GD ĐT Hà Tây, cựu hiệu trưởng trường Đảng Hà Tây. Thôi thì nhân vô thập toàn, tôi quay sang bấm máy cho Phó Giám đốc Sở GD ĐT. Tôi vắn tắt mô tả những gì đang diễn ra trước mắt tôi lúc đó. Thú thực tôi rất sợ ĐVK rơi vào hôn mê sâu, phải đi cấp cứu trong đêm thì rất nguy. Đáp lại lời thông báo của tôi, bà phó Giám đốc xinh đẹp và dịu dàng như một Ma Sơ nghiêm nghị nói với tôi bằng một chất giọng lạnh lùng còn lạnh hơn cả cú điện thứ hai của Giám đốc Uông gọi tôi. Người đẹp chắc lúc đó đang ngon giấc nồng nàn bị tôi phá quấy nên sẵng giọng: "Việc tổ chức ăn nhậu  bê tha đến say xỉn như thế này, anh hãy báo cho Công an xã Vân Tảo thì hợp lý hơn, anh gọi cho em làm gì". Nói đoạn người đẹp dịu dàng tắt máy. Em đã tàn nhẫn bỏ rơi ba chúng tôi đang bấn loạn trong cảnh ngộ này. Với tôi, đêm hôm đó "Thiên thần" đã về trời rồi! Thế gian này ô trọc lắm hay sao hỡi Ma Sơ!
Rất may cho tôi và vợ Khoa, một lúc sau có lẽ nhờ tống được những "Của quý" ở trong bao tử ra, Khoa tỉnh dần. Khoa mệt mỏi đờ đẫn nhận ra tôi, Khoa bảo: Chào thầy Long! Rồi Khoa lại nhắm nghiền mắt lại và chìm vào giấc ngủ với tiếng thở đều đều, trên gương mặt Khoa như còn vương vương những nét ngượng nghịu về tình trạng của mình. Tôi liếc qua đồng hồ, lúc đó đã bước sang giờ đầu của ngày hôm sau. Tôi hỏi vợ Khoa về số giờ dạy của Khoa ngày mai, dặn vợ Khoa nếu Khoa không đi dạy được thì cô phải đến trường báo cho họ là Khoa bị ốm kẻo người ta lập biên bản là bỏ giờ. Một vài tháng sau là kỳ thi TN PTTH, kỳ thi đầu tiên sau cuộc vận động hai không và "vàng 9999" của Hà Tây, của nhiều tỉnh khác nhiều năm qua bỗng dưng lòi tói chỉ là thứ vàng "Đểu". Tháng 9/ 2007, tôi nhận sổ nghỉ hưu, chính thức "Rửa tay cất phấn". Những gì đã xảy ra ở nhà ĐVK trong cái đêm mùa đông lạnh lẽo đó, những cuộc điện đàm cũng vô cùng lạnh lẽo giữa các lãnh đạo GD ĐT Hà Tây với tôi trong đêm hôm đó mãi mãi là những kỷ niệm u buồn. Tôi nén tâm để quên đi, để đừng bao giờ phải nhắc lại câu chuyện buồn đó. Tôi không muốn gặp lại những tác giả  của cuộc đối thoại đầu năm đó nữa. Câu chuyện buồn kể trên tôi chưa từng than thở cùng bất cứ ai suốt gần 2 năm qua. Giờ đây vì biến cố mới xảy ra với ĐVK, tôi buộc lòng phải làm nó sống lại.
Giờ đây Giám đốc Uông Đình Hồng cũng đã "Hạ cánh an toàn", nữ phó Giám đốc, người phụ nữ xinh đẹp đó đã về Hà Nội cùng với những tham vọng của cô ta. Cả hai con người đó chẳng ai dại gì mà nhớ lại làm gì những cú điện đàm vô tích sự cùng với tôi đêm hôm đó nữa. Tôi cũng chẳng gặp lại ĐVK một lần nào cho đến ngày tôi nhận được tin Khoa bị lâm nạn do những người đồng nghiệp ở ngôi trường chính quê hương Khoa.
Hôm nay tôi nhắc lại cái kỷ niệm buồn đó với lãnh đạo GD ĐT Hà Tây là muốn nói với mọi người, muốn nói với công luận đang nóng dần vào những ngày này rằng: Kết cục buồn của ĐVK lúc này đã được báo trước từ cái đêm mùa đông lạnh lẽo đầu 2007 rồi.
Tôi nghĩ THPT Vân Tảo là bức tranh thu nhỏ của GD ĐT Hà Tây sau nhiều chục năm phát triển một cách buông thả và bừa bãi nên nó đầy bệnh tật và GD ĐT Hà Tây cũng không phải là một biệt lệ đối với GD ĐT cả nước.
Tôi nghĩ rằng nguyên nhân để xuất hiện những suy thoái trong nền GD ĐT hôm nay vừa nằm trong những gì thuộc về nội tại của GD ĐT, vừa nằm trong điều mà người ta gọi là thứ lỗi của hệ thống chính trị. Vậy thì muốn GD ĐT tốt hơn, xứng đáng hơn trước hết mọi thành viên của nó phải thực sự xám hối, thực sự tiên trách kỷ, hậu trách nhân đã, đồng thời về phương diện vĩ  mô, về phương diện hệ thống chính trị… đã đến lúc chúng ta phải dám nói thẳng với đảng cầm quyền, nói thẳng với nhà nước CHXHCNVN rằng GD ĐT Việt Nam hiện nay làm sao mà chẳng bị tật nguyền, làm sao mà chẳng có những bi kịch như những bi kịch đã đến với người anh hùng chống tiêu cực ĐVK một khi về cơ bản nền GD ĐT đó có khác gì đâu dòng sông Thị Vải! Nếu có điều khác biệt thì chỉ là dòng sông đó phải chết một cách tức tưởi vì bị tư bản Đài Loan làm cho nhiễm độc. Còn với dòng sông GD ĐT của chúng ta hiện nay, nó trở nên tật nguyền là do người làm giáo dục, người quản lý giáo dục, người lãnh đạo giáo dục nhiều chục năm trời rồi họ chưa có tâm, chưa đủ tầm để làm GD ĐT. Tư bản Đài Loan vì lợi nhuận mà giết chết dòng sông Thị Vải bằng các ống xả thải lén lút trút vào lòng sông đó những phế thải chưa qua xử lý. Xã hội Việt Nam đương đại cũng cóvô số những áp lực, những hối thúc để làm xuất hiện trong dòng sông GD ĐT những bằng giả, những học giả bằng thật, những cuộc cải tiến cải lùi vừa vô bổ vừa vô tích sự, những áp lực dạy thêm học thêm hành hạ học sinh, những quá tải của chương trình, những yếu kém của sách giáo khoa, những gian dối của thi cử, những bạo hành của thầy trò cùng với những mánh khoé để tham ô, tham nhũng một cách tinh vi… Thử hỏi dòng sông GD ĐT như thế làm sao mà nó chẳng ô nhiễm, chẳng tật nguyền.
Trong bối cảnh của xã hội như vậy, trong một nền GD ĐT như vậy cần lắm những con người như ĐVK của Hà Tây cũ, như EDU 2 Lê Đình Hoàng của GD ĐT Nghệ An, cần lắm những nhà văn nhà báo như Quý Hiên, Xuân Mai, Xuân Cường, Nguyễn Tuấn … của báo Tiền Phong, cần lắm những con người dũng cảm, trung thực và vô tư đã và đang tiếp tục tìm đến với ĐVK.
Trận chiến đấu này, phần thắng lợi chắc chắn sẽ thuộc về những con người đó. Tôi vững tin như vậy.
Thành phố Hà Đông những ngày đông lạnh giá tháng 11/2008
Nguyễn Thượng Long
(Nguyên giáo viên dạy Địa lý thuộc GD ĐT Hoà Bình và Hà Tây cũ
Nguyên thanh tra giáo dục Sở GD ĐT Hà Tây
Chỗ ở: Thôn Văn La - phường Phú La - TP Hà Đông - Hà Nội
ĐTNR: 0433 521 066 - DĐ: 0953 298 198
Email: [email protected])

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Ở đời dường như chúng ta hay nghe nói người đi buôn chiến tranh, tức là những người trục lợi chiến tranh như buôn bán vũ khí, xâm chiếm đất đai, lãnh thổ của nước khác, thỏa mãn tham vọng bá quyền cá nhân, v.v… Nhưng lại không mấy khi chúng ta nghe nói có người đi buôn hòa bình. Vậy mà ở thời đại này lại có người đi buôn hòa bình. Thế mới lạ chứ! Các bạn đừng tưởng tôi nói chuyện vui đùa cuối năm. Không đâu! Đó là chuyện thật, người thật đấy. Nếu các bạn không tin thì hãy nghe tôi kể hết câu chuyện dưới đây rồi phán xét cũng không muộn. Vậy thì trước hết hãy nói cho rõ ý nghĩa của việc đi buôn hòa bình là thế nào để các bạn khỏi phải thắc mắc rồi sau đó sẽ kể chi tiết câu chuyện. Đi buôn thì ai cũng biết rồi. Đó là đem bán món hàng này để mua món hàng khác, hoặc đi mua món hàng này để bán lại cho ai đó hầu kiếm lời. Như vậy, đi buôn thì phải có lời...
Hồi đầu năm nay, một người bạn quen gọi đến, chỉ sau một tháng quốc gia chuyển giao quyền lực. Giọng chị mệt mỏi, pha chút bất cần, “Giờ sao? Đi đâu bây giờ nữa?” Chị không hỏi về kế hoạch chuyến đi du lịch, cũng không phải địa chỉ một quán ăn ngon nào đó. Câu hỏi của chị đúng ra là, “Giờ đi tỵ nạn ở đâu nữa?” “Nữa!” Cái chữ “nữa” kéo dài, rồi buông thỏng. Chữ “nữa” của chị dài như nửa thế kỷ từ ngày làm người tỵ nạn. Vài tháng trước, cuộc điện thoại gọi đến người bạn từng bị giam giữ trong nhà tù California vì một sai phạm thời trẻ, chỉ để biết chắc họ bình an. “Mỗi sáng tôi chạy bộ cũng mang theo giấy quốc tịch, giấy chứng minh tôi sinh ở Mỹ,” câu trả lời trấn an người thăm hỏi.
Chỉ trong vài ngày cuối tuần qua, bạo lực như nổi cơn lốc. Sinh viên bị bắn trong lớp ở Đại học Brown. Người Do Thái gục ngã trên bãi biển Bondi, Úc châu, ngay ngày đầu lễ Hanukkah. Một đạo diễn tài danh cùng vợ bị sát hại — nghi do chính con trai. Quá nhiều thảm kịch trong một thời khắc ngắn, quá nhiều bóng tối dồn dập khiến người ta lạc mất hướng nhìn. Nhưng giữa lúc chưa thể giải được gốc rễ, ta vẫn còn một điều có thể làm: học cho được cách ứng xử và phản ứng, sao cho không tiếp tay cho lửa hận thù. Giữ đầu óc tỉnh táo giữa khủng hoảng giúp ta nhìn vào ngọn cháy thật, thay vì mải dập tàn lửa do người khác thổi lên.
Trong những thời khắc nguy kịch nhất, thảm họa nhất, tổng thống Hoa Kỳ là người duy nhất có tiếng nói quyền lực với toàn dân để đưa họ vượt qua nghịch cảnh. Tổng thống sẽ trấn an dân bằng luật pháp, bằng ý chí kiên cường, bằng bản lĩnh lãnh đạo, bao dung nhưng dứt khoát. Thậm chí, có khi phải bằng mệnh lệnh sắc bén để khống chế những tư tưởng bốc đồng sẽ gây hỗn loạn. Mấy trăm năm lập quốc của Mỹ đã chứng minh rất nhiều lần như thế.
(Sydney – 14 tháng 12, 2025) - Hàng trăm người có mặt tại bãi biển Bondi, Sydney, để dự lễ Hanukkah đã chứng kiến một trong những vụ khủng bố đẫm máu nhất kể từ sau thảm sát Port Arthur năm 1996. Vào lúc 6 giờ 45 chiều Chủ Nhật, hai tay súng mặc đồ đen xuất hiện trên cây cầu bộ hành nối Campbell Parade với Bondi Pavilion, bắt đầu nổ súng xuống đám đông đang dự lễ. Hai kẻ này dùng súng trường, bắn liên tục trong khoảng 10 phút, khiến hàng trăm người hoảng loạn bỏ chạy, nhiều người ngã gục ngay trên bãi cát và công viên ven biển. Ít nhất 12 người thiệt mạng, trong đó có 9 nạn nhân thường dân, 1 cảnh sát và 2 tay súng (một bị bắn chết tại chỗ, một bị bắt nhưng sau đó tử vong do vết thương). Ngoài ra, có ít nhất 38 người bị thương, trong đó có 2 cảnh sát và nhiều nạn nhân ở tình trạng nguy kịch.
Năm 2024, con người trung bình dành hai giờ rưỡi mỗi ngày trên mạng xã hội. Nhân lên, đó là hơn một tháng mỗi năm nhìn vào màn hình, lướt ‘feed’ (dòng tin), đợi ‘notification’ (báo tin), đếm ‘like’ (lược thích). Bạn dành nhiều thới giờ cho Facebook, Instagram, TikTok. Và câu hỏi không phải "có nhiều không?", mà là "chúng ta nhận được gì?" Câu trả lời, theo một nhóm triết gia, nhà tâm lý học, nhà xã hội học đương đại, không phải kết nối, không phải hạnh phúc, không phải sự thật. Mà là cô đơn có tổ chức, lo âu có hệ thống, và sự thật bị thao túng. Mạng xã hội—đặc biệt Facebook, nền tảng với ba tỷ người dùng, lớn hơn bất kỳ quốc gia nào trên hành tinh—không phải công cụ trung lập. Nó là kiến trúc quyền lực đang định hình lại não bộ, xã hội, và chính trị theo cách mà chúng ta chưa kịp nhận ra. Và đây là điều đáng sợ nhất: chúng ta không bị ép. Chúng ta tự nguyện. Chúng ta mở Facebook vì muốn "kết nối." Nhưng sau ba mươi phút lướt, chúng ta cảm thấy trống rỗng hơn. Chúng ta vào để "cập nhật
Trong sân khấu chính trị đồ sộ từ cổ chí kim của nước Mỹ, hiếm có nhân vật nào diễn xuất giỏi như Donald J. Trump. Những cuộc vận động tranh cử từ hơn mười năm trước của Trump vốn đã tràn ngập những lời hứa, giáo huấn, sự tức giận vì “nước Mỹ quá tệ hại”, những lời phỉ báng đối thủ. Tất cả hòa hợp thành những bản giao hưởng ký tên DJT. Mỗi lần Trump bước lên sân khấu, điệu nhảy YCMA vô tư, không theo chuẩn mực, thay cho tiếng kèn hiệu triệu “hoàng đế giá lâm.”
Năm 2025 được xem là giai đoạn khó khăn cho ngành khoa học khi ngân sách nghiên cứu bị thu hẹp và nhiều nhóm chuyên môn phải giải thể. Tuy vậy, những thành tựu y học nổi bật lại chứng minh rằng sức sáng tạo của con người chưa bao giờ dừng lại. Hàng loạt phát hiện mới đã mở rộng hiểu biết của chúng ta về sức khỏe, đồng thời thay đổi cách chăm sóc bệnh nhân hiện nay. Dưới đây là chín trong số những khám phá ấn tượng nhất trong năm 2025.
Năm 2025 khởi đầu bằng nỗi lo dấy lên từ các sàn tài chính quốc tế. Tháng Tư, Tổng thống Donald Trump khơi lại cuộc chiến thương mại, khiến nhiều người e sợ suy thái toàn cầu. Thế nhưng, sau mười hai tháng, kinh tế thế giới vẫn đứng vững: tổng sản lượng tăng khoảng 3%, bằng năm trước; thất nghiệp thấp và chứng khoán nhiều nơi tiếp tục lên giá. Chỉ riêng lạm phát vẫn còn là bóng mây bao phủ, vì phần lớn các nước trong khối công nghiệp OECD chưa đưa được vật giá về mức ổn định như mong muốn.
Sự phát triển nhanh chóng của Artificial Intelligence/ AI và robot đặt ra nhiều thách thức về đạo đức xã hội và cá nhân, đặc biệt là trong việc thu thập dữ liệu cá nhân làm ảnh hưởng đến các quyết định quan trọng như tuyển dụng, trị liệu và xét xử. Mặc dù AI có thể mô phỏng cảm xúc, nhưng không có ý thức thực sự, dẫn đến nguy cơ làm cho con người phụ thuộc vào AI và robot và suy giảm kỹ năng giao tiếp xã hội...


Kính chào quý vị,

Tôi là Derek Trần, dân biểu đại diện Địa Hạt 45, và thật là một vinh dự lớn lao khi được đứng nơi đây hôm nay, giữa những tiếng nói, những câu chuyện, và những tâm hồn đã góp phần tạo nên diện mạo văn học của cộng đồng người Mỹ gốc Việt trong suốt một phần tư thế kỷ qua.
Hai mươi lăm năm! Một cột mốc bạc! Một cột mốc không chỉ đánh dấu thời gian trôi qua, mà còn ghi nhận sức bền bỉ của một giấc mơ. Hôm nay, chúng ta kỷ niệm 25 năm Giải Viết Về Nước Mỹ của nhật báo Việt Báo.

Khi những người sáng lập giải thưởng này lần đầu tiên ngồi lại bàn thảo, họ đã hiểu một điều rất căn bản rằng: Kinh nghiệm tỵ nạn, hành trình nhập cư, những phức tạp, gian nan, và sự thành công mỹ mãn trong hành trình trở thành người Mỹ gốc Việt – tất cả cần được ghi lại. Một hành trình ý nghĩa không những cần nhân chứng, mà cần cả những người viết để ghi nhận và bảo tồn. Họ không chỉ tạo ra một cuộc thi; họ đã và đang xây dựng một kho lưu trữ. Họ thắp lên một ngọn hải đăng cho thế hệ sau để chuyển hóa tổn thương thành chứng tích, sự im lặng thành lời ca, và cuộc sống lưu vong thành sự hội nhập.

Trong những ngày đầu ấy, văn học Hoa Kỳ thường chưa phản ánh đầy đủ sự phong phú và đa dạng về kinh nghiệm của chúng ta. Giải thưởng Viết Về Nước Mỹ thực sự đã lấp đầy khoảng trống đó bằng sự ghi nhận và khích lệ vô số tác giả, những người đã cầm bút và cùng viết nên một thông điệp mạnh mẽ: “Chúng ta đang hiện diện nơi đây. Trải nghiệm của chúng ta là quan trọng. Và nước Mỹ của chúng ta là thế đó.”


Suốt 25 năm qua, giải thưởng này không chỉ vinh danh tài năng mà dựng nên một cộng đồng và tạo thành một truyền thống.
Những cây bút được tôn vinh hôm nay không chỉ mô tả nước Mỹ; họ định nghĩa nó. Họ mở rộng giới hạn của nước Mỹ, làm phong phú văn hóa của nước Mỹ, và khắc sâu tâm hồn của nước Mỹ. Qua đôi mắt họ, chúng ta nhìn thấy một nước Mỹ tinh tế hơn, nhân ái hơn, và sau cùng, chân thật hơn.

Xin được nhắn gửi đến các tác giả góp mặt từ bao thế hệ để chia sẻ tấm chân tình trên các bài viết, chúng tôi trân trọng cảm ơn sự can đảm của quý vị. Can đảm không chỉ là vượt qua biến cố của lịch sử; can đảm còn là việc ngồi trước trang giấy trắng, đối diện với chính mình, lục lọi ký ức đau thương sâu đậm, và gửi tặng trải nghiệm đó đến tha nhân. Quý vị là những người gìn giữ ký ức tập thể và là những người dẫn đường cho tương lai văn hóa Việt tại Hoa Kỳ.

Với Việt Báo: Xin trân trọng cảm ơn tầm nhìn, tâm huyết, và sự duy trì bền bỉ giải thưởng này suốt một phần tư thế kỷ.
Khi hướng đến 25 năm tới, chúng ta hãy tiếp tục khích lệ thế hệ kế tiếp—những blogger, thi sĩ, tiểu thuyết gia, nhà phê bình, nhà văn trẻ—để họ tìm thấy tiếng nói của chính mình và kể lại sự thật của họ, dù đó là thử thách hay niềm vui. Bởi văn chương không phải là một thứ xa xỉ; đó là sự cần thiết. Đó là cách chúng ta chữa lành, cách chúng ta ghi nhớ, và là cách chúng ta tìm thấy nơi chốn của mình một cách trọn vẹn.

Xin cảm ơn quý vị.

NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.