Hôm nay,  

Nước Mỹ Mùa Thi

08/05/201200:00:00(Xem: 9886)
Mùa này phượng đang nở đỏ bên trời Việt Nam, báo hiệu sắp tới ngày thi và bãi trường cũng gần kề. Bên Mỹ không có nhiều phượng nhưng hoa học trò đang nở ở vài nơi. Phượng đỏ Hawaii, phượng tím Florida, phượng vàng Texas.

Thời gian cuối tháng Tư và đầu tháng Năm cũng là mùa thi ở Mỹ, từ cấp 1 lên đến bậc đại học. Cấp 1 đến cấp 3 đang thi lượng định trình độ. Các đại học sắp có những bài thi cuối học kì để kết thúc một niên học, sau đó sinh viên tốt nghiệp hay về nhà nghỉ hè.

Nước Mỹ không có chương trình giáo dục toàn quốc và cũng không có kì thi tốt nghiệp phổ thông, thi tuyển đại học tổ chức cùng một lúc khắp nơi. Chính sách giáo dục là do từng tiểu bang quyết định cho từng địa phương.

Sau nhiều cải tổ hệ thống giáo dục K-12, tức mẫu giáo đến lớp 12, từ thời Tổng thống Ronald Reagan (1981-1989), đến nay một chương trình giáo dục toàn quốc mới được soạn thảo, đang được các tiểu bang phê chuẩn và hy vọng sẽ được chấp thuận trong vài năm tới.

Với luật giáo dục “No Child Left Behind” do Tổng thống George W. Bush (Ông Bush con) ban hành năm 2001 đặt chú trọng hơn đến việc khảo sát học lực học sinh trên toàn quốc, lúc này là thời khắc của những kì thi từ cấp 1 đến lớp 11 với các môn học toán, Anh ngữ, khoa học và lịch sử, quan trọng nhất là toán và đọc viết Anh ngữ. Thời biểu thi do từng trường sắp xếp, thường trong khoảng giữa tháng Tư đến giữa tháng Năm. Ở bang California kì thi này có tên CST và điểm kết quả sẽ không ghi trong học bạ, không ảnh hưởng đến bảng điểm GPA của học sinh.

Điểm của kì thi CST không phải là quyết định để các em được lên lớp hay phải ở lại vì cách xếp lớp dựa vào tuổi của học sinh hơn là trình độ. Vì thế một em 13 tuổi là học lớp 7, cấp 2. Nhưng học sinh lớp 7 có em đã học đại số 1 với giải phương trình bậc nhất, bậc hai; có em còn học cộng trừ nhân chia phân số. Lên cấp 3 cũng thế. Học sinh lớp 12 có em học đến điểm động học, em nào kém toán chỉ học xong đại số 2, chẳng phải học lượng giác hay lớp toán cao hơn mà vẫn tốt nghiệp trung học.

buivanphu_20120507_nuocmymuathi_h01_hoaphuong_medium

Phượng nở báo hiệu mùa thi (ảnh Bùi Văn Phú)
Trước đây California không có kì thi CAHSEE (California High School Exit Exam), là tên gọi tắt của thi tốt nghiệp trung học. Hơn một thập niên qua các trường cấp ba đã phải tổ chức kì thi này chỉ gồm hai phần là toán và Anh ngữ, đọc và viết luận, trình độ lớp 10. Học sinh có thể lấy bài thi CAHSEE bắt đầu vào cuối năm lớp 10. Nếu không đạt đủ điểm có thể thi lại nhiều lần cho đến khi đậu với điểm tối thiểu 350/450 cho mỗi môn thì mới được cấp bằng tốt nghiệp. Với những thay đổi trong chính sách giáo dục, học sinh ở các bang khác hiện nay cũng phải qua kì thi tương tự như thế để tốt nghiệp cấp 3.

Còn các kì thi khảo sát trình độ do luật “No Child Left Behind” đưa ra, California có thi CST (California Standards Tests), Texas thi TAKS (Texas Assessment of Knowledge and Skills). Kết quả là để giúp giới chức có số liệu nghiên cứu và đưa ra những đề nghị cải cách giáo dục, tuyển chọn, huấn luyện và giám định giáo chức nhằm giúp cho học sinh tiến bộ hơn.

Chính sách này dựa vào điểm thi để đánh giá trình độ học sinh, năng lực chuyên môn của giáo viên và đã bị nghiệp đoàn giáo chức cùng nhiều tổ chức giáo dục phản đối nên sau đó đã có những thay đổi. Tổng thống Barack Obama năm 2010 đưa ra đề nghị cải cách giáo dục qua sáng kiến “Race to the Top” là những bổ sung cho luật “No Child Left Behind”.

Dù có những cải cách giáo dục trong hơn ba thập niên qua, nhưng nhìn chung trình độ toán và khoa học của học sinh trung học Mỹ hiện vẫn thấp hơn các nước phát triển ở Tây Âu và ở Nam Hàn, Singapore.

Trong khi học sinh các lớp đang thi khảo sát trình độ, lúc này không phải là thời gian thi vào đại học của học sinh lớp 12 vì các em đã thi SAT, ACT từ nửa năm trước. Các em giờ đang chuẩn bị thi các lớp AP, tức Advance Placement, hay ôn tập cho bài thi cuối học kì.

Những em nộp đơn vào đại học thì lúc này đã có thư báo được nhận hay không. Tại bang California, theo đẳng cấp giáo dục có 10 trường University of California (UC) là cao nhất, sau đến 20 trường California State University (CSU) rồi đến 110 đại học cộng đồng (community college). Bên cạnh đó là hàng chục đại học tư. Nếu không vào được một đại học có trình độ cử nhân hay cao hơn thì đại học cộng đồng là nơi sẵn sàng đón sinh viên mọi lứa tuổi, mọi trình độ sau khi rời bậc trung học. Nếu cố gắng học giỏi ở đó, sau hai năm sinh viên cũng có cơ hội chuyển lên các trường của hệ thống UC hay CSU để lấy bằng cử nhân hay tiến cao hơn trên đường theo đuổi sự học.

buivanphu_20120507_nuocmymuathi_h02_finalexams_medium

Mùa này sinh viên đang chuẩn bị cho những bài thi cuối học kì (ảnh Bùi Văn Phú)
Để được nhận vào các đại học danh tiếng, học sinh lớp 12 đã phải thi một hay tất cả những bài thi SAT, SAT-2, ACT từ nhiều tháng trước. Đây là những bài thi mang tính toàn quốc do College Board tổ chức nhiều lần một năm cho học sinh lớp 11 và 12.

Đại học Harvard chỉ nhận 6% số sinh viên nộp đơn. Harvard đòi học sinh phải thi SAT và ACT có phần viết cùng SAT-2 với ba môn chuyên. Những em được nhận nằm trong số 10% có điểm học bạ GPA cao nhất từ trường cấp ba đã theo học, đạt điểm SAT từ 2080 đến 2370 trên tổng số 2400 và điểm ACT từ 31 đến 35 trên tổng số 36. Với số điểm cao như thế, những học sinh này nằm trong số 1% hoặc 2% thí sinh đạt điểm thi cao nhất.

Còn Đại học U.C. Berkeley, học sinh được nhận vào phải đạt điểm SAT trong khoảng từ 1930 đến 2260 và bảng điểm học cấp ba phải từ 3.88 đến 4.35. Niên học vừa qua có 47 nghìn học sinh nộp đơn và Đại học Berkeley nhận khoảng 15 nghìn, nhưng cuối cùng chỉ có khoảng 5 nghìn quyết định chọn theo học tại đây.

Tại sao điểm học bạ GPA (Grade Point Average) của học sinh có thể hơn 4.0 trong mức thang thông thường với điểm A=4, B=3, C=2, D=1? Đó là vì các em đã lấy những lớp AP có thang điểm cao hơn, với A=5, B=4, C=3.

Ngày nay muốn được nhận vào các trường danh tiếng, học sinh cấp ba thường phải lấy những lớp AP (Advance Placement) là những lớp cao cấp, như AP Sinh học, AP Anh ngữ, AP Vật lí, AP Hoá, AP Sử, AP Ngoại ngữ là những lớp với trình độ chuyên sâu hơn lớp thường và có bảng điểm cao hơn nên một học sinh có thể đạt điểm trung bình hơn 4.0.

Nhưng đối với một học sinh gốc châu Á, dù có GPA và điểm thi cao thì chưa chắc đã được một đại học danh tiếng nhận vào. Để đạt ước mơ trên đường học vấn, một học sinh gốc Á còn phải vượt trội hơn nữa.

Tạp chí giáo dục Chronicle of Higher Education ngày 29-4-2012 có bài của Jonathan Zimmerman, giáo sư sử và giáo dục tại Đại học New York, viết về những bất lợi cho học sinh gốc Á hiện nay và so sánh điều này như đã xảy ra với người gốc Do Thái nửa thế kỉ trước. Trong bài viết "Asian-Americans, the New Jews on Campus" (Mỹ gốc Á, người Do Thái mới trong khuôn viên đại học) có trích dẫn một nghiên cứu của nhà xã hội học Thomas J. Espenshade thuộc Đại học Princeton cho biết nếu mọi thứ khác coi như bằng nhau thì học sinh gốc châu Á cần phải có 140 điểm SAT cao hơn học sinh da trắng để được nhận vào một trường danh tiếng. Bài báo cũng nhắc đến sự thiếu vắng trí thức Mỹ gốc Á trong vai trò lãnh đạo các đại học danh tiếng, dù những nơi đó có đông sinh viên gốc Á.

buivanphu_20120507_nuocmymuathi_h03_ucberkeley_medium

Đại học Berkeley ở California có đông sinh viên gốc Á theo học (ảnh Bùi Văn Phú)
Đây là một số liệu đáng quan tâm. Vì như thế học sinh và trí thức gốc Á có được đối xử đồng đều hay không?

Thực tế qua những năm dạy học, tôi đã thấy nhiều học sinh Việt có điểm SAT trên 2100 và GPA trên 4.0 nhưng không vào được Đại học Berkeley, một trong những trường hàng đầu của Hoa Kỳ. Đại học này từng có viện trưởng gốc Á từ năm 1990 đến 1997 là cố Giáo sư Chang-lin Tien (1935-2002) và hiện có số sinh viên gốc Á chiếm tỉ lệ khá cao.

Theo số liệu từ đại học này, niên học 2011-12 đã có 42.1% học sinh gốc Á được nhận vào năm thứ nhất, trong số này 3.2% là gốc Việt, cao nhất là gốc Hoa 21.1%. Trong khi số sinh viên da trắng được nhận là 27.1%. Cũng trong niên học vừa qua, trong tổng số gần 26 nghìn sinh viên ban cử nhân tại Đại học Berkeley, số sinh viên gốc Á chiếm 38.5%.

© 2012 Buivanphu.wordpress.com

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Ở đời dường như chúng ta hay nghe nói người đi buôn chiến tranh, tức là những người trục lợi chiến tranh như buôn bán vũ khí, xâm chiếm đất đai, lãnh thổ của nước khác, thỏa mãn tham vọng bá quyền cá nhân, v.v… Nhưng lại không mấy khi chúng ta nghe nói có người đi buôn hòa bình. Vậy mà ở thời đại này lại có người đi buôn hòa bình. Thế mới lạ chứ! Các bạn đừng tưởng tôi nói chuyện vui đùa cuối năm. Không đâu! Đó là chuyện thật, người thật đấy. Nếu các bạn không tin thì hãy nghe tôi kể hết câu chuyện dưới đây rồi phán xét cũng không muộn. Vậy thì trước hết hãy nói cho rõ ý nghĩa của việc đi buôn hòa bình là thế nào để các bạn khỏi phải thắc mắc rồi sau đó sẽ kể chi tiết câu chuyện. Đi buôn thì ai cũng biết rồi. Đó là đem bán món hàng này để mua món hàng khác, hoặc đi mua món hàng này để bán lại cho ai đó hầu kiếm lời. Như vậy, đi buôn thì phải có lời...
Hồi đầu năm nay, một người bạn quen gọi đến, chỉ sau một tháng quốc gia chuyển giao quyền lực. Giọng chị mệt mỏi, pha chút bất cần, “Giờ sao? Đi đâu bây giờ nữa?” Chị không hỏi về kế hoạch chuyến đi du lịch, cũng không phải địa chỉ một quán ăn ngon nào đó. Câu hỏi của chị đúng ra là, “Giờ đi tỵ nạn ở đâu nữa?” “Nữa!” Cái chữ “nữa” kéo dài, rồi buông thỏng. Chữ “nữa” của chị dài như nửa thế kỷ từ ngày làm người tỵ nạn. Vài tháng trước, cuộc điện thoại gọi đến người bạn từng bị giam giữ trong nhà tù California vì một sai phạm thời trẻ, chỉ để biết chắc họ bình an. “Mỗi sáng tôi chạy bộ cũng mang theo giấy quốc tịch, giấy chứng minh tôi sinh ở Mỹ,” câu trả lời trấn an người thăm hỏi.
Chỉ trong vài ngày cuối tuần qua, bạo lực như nổi cơn lốc. Sinh viên bị bắn trong lớp ở Đại học Brown. Người Do Thái gục ngã trên bãi biển Bondi, Úc châu, ngay ngày đầu lễ Hanukkah. Một đạo diễn tài danh cùng vợ bị sát hại — nghi do chính con trai. Quá nhiều thảm kịch trong một thời khắc ngắn, quá nhiều bóng tối dồn dập khiến người ta lạc mất hướng nhìn. Nhưng giữa lúc chưa thể giải được gốc rễ, ta vẫn còn một điều có thể làm: học cho được cách ứng xử và phản ứng, sao cho không tiếp tay cho lửa hận thù. Giữ đầu óc tỉnh táo giữa khủng hoảng giúp ta nhìn vào ngọn cháy thật, thay vì mải dập tàn lửa do người khác thổi lên.
Trong những thời khắc nguy kịch nhất, thảm họa nhất, tổng thống Hoa Kỳ là người duy nhất có tiếng nói quyền lực với toàn dân để đưa họ vượt qua nghịch cảnh. Tổng thống sẽ trấn an dân bằng luật pháp, bằng ý chí kiên cường, bằng bản lĩnh lãnh đạo, bao dung nhưng dứt khoát. Thậm chí, có khi phải bằng mệnh lệnh sắc bén để khống chế những tư tưởng bốc đồng sẽ gây hỗn loạn. Mấy trăm năm lập quốc của Mỹ đã chứng minh rất nhiều lần như thế.
(Sydney – 14 tháng 12, 2025) - Hàng trăm người có mặt tại bãi biển Bondi, Sydney, để dự lễ Hanukkah đã chứng kiến một trong những vụ khủng bố đẫm máu nhất kể từ sau thảm sát Port Arthur năm 1996. Vào lúc 6 giờ 45 chiều Chủ Nhật, hai tay súng mặc đồ đen xuất hiện trên cây cầu bộ hành nối Campbell Parade với Bondi Pavilion, bắt đầu nổ súng xuống đám đông đang dự lễ. Hai kẻ này dùng súng trường, bắn liên tục trong khoảng 10 phút, khiến hàng trăm người hoảng loạn bỏ chạy, nhiều người ngã gục ngay trên bãi cát và công viên ven biển. Ít nhất 12 người thiệt mạng, trong đó có 9 nạn nhân thường dân, 1 cảnh sát và 2 tay súng (một bị bắn chết tại chỗ, một bị bắt nhưng sau đó tử vong do vết thương). Ngoài ra, có ít nhất 38 người bị thương, trong đó có 2 cảnh sát và nhiều nạn nhân ở tình trạng nguy kịch.
Năm 2024, con người trung bình dành hai giờ rưỡi mỗi ngày trên mạng xã hội. Nhân lên, đó là hơn một tháng mỗi năm nhìn vào màn hình, lướt ‘feed’ (dòng tin), đợi ‘notification’ (báo tin), đếm ‘like’ (lược thích). Bạn dành nhiều thới giờ cho Facebook, Instagram, TikTok. Và câu hỏi không phải "có nhiều không?", mà là "chúng ta nhận được gì?" Câu trả lời, theo một nhóm triết gia, nhà tâm lý học, nhà xã hội học đương đại, không phải kết nối, không phải hạnh phúc, không phải sự thật. Mà là cô đơn có tổ chức, lo âu có hệ thống, và sự thật bị thao túng. Mạng xã hội—đặc biệt Facebook, nền tảng với ba tỷ người dùng, lớn hơn bất kỳ quốc gia nào trên hành tinh—không phải công cụ trung lập. Nó là kiến trúc quyền lực đang định hình lại não bộ, xã hội, và chính trị theo cách mà chúng ta chưa kịp nhận ra. Và đây là điều đáng sợ nhất: chúng ta không bị ép. Chúng ta tự nguyện. Chúng ta mở Facebook vì muốn "kết nối." Nhưng sau ba mươi phút lướt, chúng ta cảm thấy trống rỗng hơn. Chúng ta vào để "cập nhật
Trong sân khấu chính trị đồ sộ từ cổ chí kim của nước Mỹ, hiếm có nhân vật nào diễn xuất giỏi như Donald J. Trump. Những cuộc vận động tranh cử từ hơn mười năm trước của Trump vốn đã tràn ngập những lời hứa, giáo huấn, sự tức giận vì “nước Mỹ quá tệ hại”, những lời phỉ báng đối thủ. Tất cả hòa hợp thành những bản giao hưởng ký tên DJT. Mỗi lần Trump bước lên sân khấu, điệu nhảy YCMA vô tư, không theo chuẩn mực, thay cho tiếng kèn hiệu triệu “hoàng đế giá lâm.”
Năm 2025 được xem là giai đoạn khó khăn cho ngành khoa học khi ngân sách nghiên cứu bị thu hẹp và nhiều nhóm chuyên môn phải giải thể. Tuy vậy, những thành tựu y học nổi bật lại chứng minh rằng sức sáng tạo của con người chưa bao giờ dừng lại. Hàng loạt phát hiện mới đã mở rộng hiểu biết của chúng ta về sức khỏe, đồng thời thay đổi cách chăm sóc bệnh nhân hiện nay. Dưới đây là chín trong số những khám phá ấn tượng nhất trong năm 2025.
Năm 2025 khởi đầu bằng nỗi lo dấy lên từ các sàn tài chính quốc tế. Tháng Tư, Tổng thống Donald Trump khơi lại cuộc chiến thương mại, khiến nhiều người e sợ suy thái toàn cầu. Thế nhưng, sau mười hai tháng, kinh tế thế giới vẫn đứng vững: tổng sản lượng tăng khoảng 3%, bằng năm trước; thất nghiệp thấp và chứng khoán nhiều nơi tiếp tục lên giá. Chỉ riêng lạm phát vẫn còn là bóng mây bao phủ, vì phần lớn các nước trong khối công nghiệp OECD chưa đưa được vật giá về mức ổn định như mong muốn.
Sự phát triển nhanh chóng của Artificial Intelligence/ AI và robot đặt ra nhiều thách thức về đạo đức xã hội và cá nhân, đặc biệt là trong việc thu thập dữ liệu cá nhân làm ảnh hưởng đến các quyết định quan trọng như tuyển dụng, trị liệu và xét xử. Mặc dù AI có thể mô phỏng cảm xúc, nhưng không có ý thức thực sự, dẫn đến nguy cơ làm cho con người phụ thuộc vào AI và robot và suy giảm kỹ năng giao tiếp xã hội...


Kính chào quý vị,

Tôi là Derek Trần, dân biểu đại diện Địa Hạt 45, và thật là một vinh dự lớn lao khi được đứng nơi đây hôm nay, giữa những tiếng nói, những câu chuyện, và những tâm hồn đã góp phần tạo nên diện mạo văn học của cộng đồng người Mỹ gốc Việt trong suốt một phần tư thế kỷ qua.
Hai mươi lăm năm! Một cột mốc bạc! Một cột mốc không chỉ đánh dấu thời gian trôi qua, mà còn ghi nhận sức bền bỉ của một giấc mơ. Hôm nay, chúng ta kỷ niệm 25 năm Giải Viết Về Nước Mỹ của nhật báo Việt Báo.

Khi những người sáng lập giải thưởng này lần đầu tiên ngồi lại bàn thảo, họ đã hiểu một điều rất căn bản rằng: Kinh nghiệm tỵ nạn, hành trình nhập cư, những phức tạp, gian nan, và sự thành công mỹ mãn trong hành trình trở thành người Mỹ gốc Việt – tất cả cần được ghi lại. Một hành trình ý nghĩa không những cần nhân chứng, mà cần cả những người viết để ghi nhận và bảo tồn. Họ không chỉ tạo ra một cuộc thi; họ đã và đang xây dựng một kho lưu trữ. Họ thắp lên một ngọn hải đăng cho thế hệ sau để chuyển hóa tổn thương thành chứng tích, sự im lặng thành lời ca, và cuộc sống lưu vong thành sự hội nhập.

Trong những ngày đầu ấy, văn học Hoa Kỳ thường chưa phản ánh đầy đủ sự phong phú và đa dạng về kinh nghiệm của chúng ta. Giải thưởng Viết Về Nước Mỹ thực sự đã lấp đầy khoảng trống đó bằng sự ghi nhận và khích lệ vô số tác giả, những người đã cầm bút và cùng viết nên một thông điệp mạnh mẽ: “Chúng ta đang hiện diện nơi đây. Trải nghiệm của chúng ta là quan trọng. Và nước Mỹ của chúng ta là thế đó.”


Suốt 25 năm qua, giải thưởng này không chỉ vinh danh tài năng mà dựng nên một cộng đồng và tạo thành một truyền thống.
Những cây bút được tôn vinh hôm nay không chỉ mô tả nước Mỹ; họ định nghĩa nó. Họ mở rộng giới hạn của nước Mỹ, làm phong phú văn hóa của nước Mỹ, và khắc sâu tâm hồn của nước Mỹ. Qua đôi mắt họ, chúng ta nhìn thấy một nước Mỹ tinh tế hơn, nhân ái hơn, và sau cùng, chân thật hơn.

Xin được nhắn gửi đến các tác giả góp mặt từ bao thế hệ để chia sẻ tấm chân tình trên các bài viết, chúng tôi trân trọng cảm ơn sự can đảm của quý vị. Can đảm không chỉ là vượt qua biến cố của lịch sử; can đảm còn là việc ngồi trước trang giấy trắng, đối diện với chính mình, lục lọi ký ức đau thương sâu đậm, và gửi tặng trải nghiệm đó đến tha nhân. Quý vị là những người gìn giữ ký ức tập thể và là những người dẫn đường cho tương lai văn hóa Việt tại Hoa Kỳ.

Với Việt Báo: Xin trân trọng cảm ơn tầm nhìn, tâm huyết, và sự duy trì bền bỉ giải thưởng này suốt một phần tư thế kỷ.
Khi hướng đến 25 năm tới, chúng ta hãy tiếp tục khích lệ thế hệ kế tiếp—những blogger, thi sĩ, tiểu thuyết gia, nhà phê bình, nhà văn trẻ—để họ tìm thấy tiếng nói của chính mình và kể lại sự thật của họ, dù đó là thử thách hay niềm vui. Bởi văn chương không phải là một thứ xa xỉ; đó là sự cần thiết. Đó là cách chúng ta chữa lành, cách chúng ta ghi nhớ, và là cách chúng ta tìm thấy nơi chốn của mình một cách trọn vẹn.

Xin cảm ơn quý vị.

NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.