Hôm nay,  

Trang Đất Việt: Thành phố Hà nội

25/07/201300:00:00(Xem: 8387)
THÀNH PHỐ HÀ NỘI

Thành phố Hà Nội, sau khi tỉnh Hà Tây sáp nhập vào Hà Nội. Hà Nội có thể gọi là Hà Nội mới hay Hà Nội mở rộng. Năm 2007, khi chưa sát nhập Hà Tây thì Hà nội có 9 quận, 5 huyện, diện tích: 922 km vuông và dân số 3.4000.000 người. Hà Nội vào năm 2011 (Hà Nội mới): Diện tích: 3.345 km vuông. Dân số: 6.699.600 người, mật độ 2013 người/km vuông. Sắc dân ở Hà Nội đa số người Kinh (98,73 %), người Mường (0,76 %) và người Tày (0,23 %).

Hà Nội mới gồm có: 1 Thị xã: Sơn Tây. 10 quận: Hà Đông, Hoàn Kiếm, Ba Đình, Đống Đa, Hai Bà Trưng, Tây Hồ, Cầu Giấy, Long Biên, Hoàng Mai, Thanh Xuân. 18 huyện: Từ Liêm, Sóc Sơn, Phúc Thọ, Đan Phượng, Ba Vì, Mê Linh, Quốc Oai, Thạch Thất, Thanh Oai, Mỹ Đức, Chương Mỹ, Thường Tín, Thanh Trì, Ứng Hoà, Phú Xuyên, Đông Anh, Hoài Đức, Gia Lâm.

Hà Nội ở vị trí từ 20 độ 53 phút đến 21 độ 23 phút vĩ độ Bắc và 105 độ 44 phút đến 106 độ 02 phút kinh độ Đông. Hà Nội ở phía tây bắc trung tâm vùng đồng bằng châu thổ sông Hồng Hà, bắc giáp Thái Nguyên, Vĩnh Phúc; đông giáp Bắc Giang, Bắc Ninh và Hưng Yên. Tây giáp Hoà Bình, Phú Thọ; phía nam và tây nam giáp Hà Nam, Hoà Bình. Hà Nội giao thông thuận tiện, phi trường Nội Bài là sân bay quốc tế.

Hà Nội có sông Hồng Hà, chạy san sát thành phố, nên từ đó gọi tên thành phố này là Hà Nội (Hà: sông Hồng Hà, Nội: phía trong của sông). Nhiệt độ trung bình của Hà Nội là 23 độ C.

Tỉnh Hà Tây cũ, có diện tích 2.190 km2. Dân số năm 2006 là 2.543.500 người, với sắc dân: Kinh, Mường, Dao, Tàu. Gồm có: Thành phố Hà Đông, thị xã Sơn Tây và 12 huyện: Ba Vì, Phúc Thọ, Đan Phượng, Thạch Thất, Hoài Đức, Ứng Hoà, Phú Xuyên, Quốc Oai, Chương Mỹ, Thanh Oai, Thường Tín, Mỹ Đức. Kể từ ngày 1 tháng 8 năm 2008, toàn bộ đất đai tỉnh Hà Tây sáp nhập vào thành phố Hà Nội; như vậy tỉnh Hà Tây kể từ ngày 1-8-2008, không còn tồn tại nữa.

Lịch sử thành phố Hà Nội: Năm 208 (TCN) An Dương Vương chọn Cổ Loa làm kinh đô. Thế kỷ thứ II đến thứ IV (TCN) thuộc quận Giao Chỉ. Năm 454 (SCN), lập huyện Tống Bình (gồm Hà Nội). Năm 544, Lý Nam Đế đóng đô ở Long Biên. Năm 866 Cao Biền xây thành Đại La.

Năm 1010, Lý Thái Tổ dời đô từ Hoa Lư đến Đại La, đổi Đại La là thành Thăng Long. Năm 1397, Hồ Quí Ly đổi tên là Đông Đô. Nhưng nhà Hồ chỉ tồn tại trong thời gian ngắn, thì năm 1407, bị nhà Minh (Tàu) tiêu diệt, thành Thăng Long quân Minh đổi tên thành Đông Quan; cho tới năm 1428. Năm 1428, Lê Thái Tổ giành được độc lập, và đến năm 1430, thành phố này đổi tên thành Đông Kinh. Năm 1466, dưới thời Lê Thánh Tông, vào năm niên hiệu Quang Thuận (1460-1469) được gọi là phủ Trung Đô; Hoàng thành Thăng Long, dưới thời nhà Lê, thành Thăng Long được nới rộng lớn hơn.

Sau chiến thắng của vua Quang Trung, đánh tan tác 20 vạn quân Thanh tại Thăng Long. Nhà vua đóng đô ở Huế, Thăng Long trở thành thủ phủ Bắc Thành. Năm 1802, Gia Long lên ngôi, đóng đô ở Phú Xuân (Huế), đến năm 1831, vua Minh Mệnh của Triều Nguyễn thành lập tỉnh Hà Nội.

Ngày 19-7-1888, Tông thống Pháp là Sadi Carnot ký sắc lệnh thành lập thành phố Hà Nội. Với sự quy hoạch của người Pháp, thành phố Hà Nội trở thành bộ mặt mới. Lũy thành cũ dần dần triệt hạ, đến năm 1897, hầu như sang sửa hoàn toàn, chỉ còn lại Cột Cờ, Cửa Bắc, Cửa Đoan môn và lan can rồng đá ở trong hoàng thành cũ. Đến năm 1902, Hà Nội trở thành thủ đô của toàn liên bang Đông Dương.

Kể từ năm 1946, Pháp và Việt Minh giằng co, nhưng Pháp vẫn còn kiểm soát thành Hà Nội, mãi đến năm 1954, sau khi Việt Minh chiến thắng trận Điện Biên Phủ, Hồ Chí Minh thực sự dùng Hà Nội làm thủ đô. Tháng 4-1961, một số xã của Hà Đông, Bắc Ninh, Vĩnh Phúc và Hưng Yên, sáp nhập vào thành phố Hà Nội, có tổng diện tích là 584 km vuông, dân số 91.000 người. Ngày 29-5-2008, toàn bộ tỉnh Hà Tây, huyện Mê Linh của tỉnh Vĩnh Phúc và 4 xã thuộc huyện Lương Sơn của tỉnh Hòa Bình sáp nhập vào thành phố Hà Nội. Ngày 11-12-2008, quận Hà Đông được thành lập từ thành phố Hà Đông của tỉnh Hà Tây trước đây và tành phố Sơn Tây cũng được đổi thành thị xã Sơn Tây thuộc tthành phố Hà Nội.

Cung cấm Thành Hà Nội: Hà Nội đã tồn tại 8 thế kỷ, với tên Thăng Long qua các triều đại: Lý, Trần, Lê, đến nhà Nguyễn thì kinh đô dời vào Huế (Phú Xuân), thành Hà Nội là Tổng Trấn Bắc. Thành cổ Hà Nội được kiến trúc ba vòng (tam trùng thành quách). Thành trong cùng gọi là Tử Cấm Thành (nhà Lý gọi là Cung Thành, nhà Trần gọi là Long Phượng thành, đến nhà Lê mới gọi là Cấm thành). Cấm thành chỉ để vua, hoàng hậu và con của vua ở. Vòng giữa gọi là Hoàng thành, để các quan văn võ ở và có chánh điện để hội họp việc nước. Vòng ngoài gọi là Kinh thành là nơi ở và sinh sống của nhân dân.

Thành Hà nội, các nơi thường được nhắc nhở:

- Bắc Môn, là cửa Bắc để giao thông giữa Hoàng thành và Kinh thành. Bắc Môn là cổng duy nhất còn lại của thành Hà Nội.

- Hậu Lâu là tòa nhà ở sau Hành cung, khi xưa Công chúa thường ở đó, nên gọi là Lầu Công chúa.

- Đoan Môn là cổng nối giữa Cung thành và Hoàng thành, cửa chính chỉ dành cho vua đi, người khác đi cửa hai bên.

- Cột Cờ xây năm 1872, vào thời vua Gia Long, đến nay còn nguyên vẹn, thân cột cờ hình lập lăng, có cầu thang xoáy trôn ốc, cao 20m. Chân cờ là 3 tầng bệ vuông vức.

- Thành Cổ Loa: Cổ Loa là thành cổ nhất Việt Nam, An Dương Vương xây vào thế kỷ thứ 3 (TCN), thành Cổ Loa ở huyện Đông Anh, nay còn dấu tích 3 vòng tường thành bằng đất, các nhà khảo cổ tìm nơi đây hàng vạn mũi tên đồng, lưỡi cày, rìu sắt của thời xưa.

(còn tiếp)

Nguyễn Lộc Yên

In Trang
Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
1234567Trang sauTrang cuối

Ở đời dường như chúng ta hay nghe nói người đi buôn chiến tranh, tức là những người trục lợi chiến tranh như buôn bán vũ khí, xâm chiếm đất đai, lãnh thổ của nước khác, thỏa mãn tham vọng bá quyền cá nhân, v.v… Nhưng lại không mấy khi chúng ta nghe nói có người đi buôn hòa bình. Vậy mà ở thời đại này lại có người đi buôn hòa bình. Thế mới lạ chứ! Các bạn đừng tưởng tôi nói chuyện vui đùa cuối năm. Không đâu! Đó là chuyện thật, người thật đấy. Nếu các bạn không tin thì hãy nghe tôi kể hết câu chuyện dưới đây rồi phán xét cũng không muộn. Vậy thì trước hết hãy nói cho rõ ý nghĩa của việc đi buôn hòa bình là thế nào để các bạn khỏi phải thắc mắc rồi sau đó sẽ kể chi tiết câu chuyện. Đi buôn thì ai cũng biết rồi. Đó là đem bán món hàng này để mua món hàng khác, hoặc đi mua món hàng này để bán lại cho ai đó hầu kiếm lời. Như vậy, đi buôn thì phải có lời...

Hồi đầu năm nay, một người bạn quen gọi đến, chỉ sau một tháng quốc gia chuyển giao quyền lực. Giọng chị mệt mỏi, pha chút bất cần, “Giờ sao? Đi đâu bây giờ nữa?” Chị không hỏi về kế hoạch chuyến đi du lịch, cũng không phải địa chỉ một quán ăn ngon nào đó. Câu hỏi của chị đúng ra là, “Giờ đi tỵ nạn ở đâu nữa?” “Nữa!” Cái chữ “nữa” kéo dài, rồi buông thỏng. Chữ “nữa” của chị dài như nửa thế kỷ từ ngày làm người tỵ nạn. Vài tháng trước, cuộc điện thoại gọi đến người bạn từng bị giam giữ trong nhà tù California vì một sai phạm thời trẻ, chỉ để biết chắc họ bình an. “Mỗi sáng tôi chạy bộ cũng mang theo giấy quốc tịch, giấy chứng minh tôi sinh ở Mỹ,” câu trả lời trấn an người thăm hỏi.

Chỉ trong vài ngày cuối tuần qua, bạo lực như nổi cơn lốc. Sinh viên bị bắn trong lớp ở Đại học Brown. Người Do Thái gục ngã trên bãi biển Bondi, Úc châu, ngay ngày đầu lễ Hanukkah. Một đạo diễn tài danh cùng vợ bị sát hại — nghi do chính con trai. Quá nhiều thảm kịch trong một thời khắc ngắn, quá nhiều bóng tối dồn dập khiến người ta lạc mất hướng nhìn. Nhưng giữa lúc chưa thể giải được gốc rễ, ta vẫn còn một điều có thể làm: học cho được cách ứng xử và phản ứng, sao cho không tiếp tay cho lửa hận thù. Giữ đầu óc tỉnh táo giữa khủng hoảng giúp ta nhìn vào ngọn cháy thật, thay vì mải dập tàn lửa do người khác thổi lên.

Trong những thời khắc nguy kịch nhất, thảm họa nhất, tổng thống Hoa Kỳ là người duy nhất có tiếng nói quyền lực với toàn dân để đưa họ vượt qua nghịch cảnh. Tổng thống sẽ trấn an dân bằng luật pháp, bằng ý chí kiên cường, bằng bản lĩnh lãnh đạo, bao dung nhưng dứt khoát. Thậm chí, có khi phải bằng mệnh lệnh sắc bén để khống chế những tư tưởng bốc đồng sẽ gây hỗn loạn. Mấy trăm năm lập quốc của Mỹ đã chứng minh rất nhiều lần như thế.

(Sydney – 14 tháng 12, 2025) - Hàng trăm người có mặt tại bãi biển Bondi, Sydney, để dự lễ Hanukkah đã chứng kiến một trong những vụ khủng bố đẫm máu nhất kể từ sau thảm sát Port Arthur năm 1996. Vào lúc 6 giờ 45 chiều Chủ Nhật, hai tay súng mặc đồ đen xuất hiện trên cây cầu bộ hành nối Campbell Parade với Bondi Pavilion, bắt đầu nổ súng xuống đám đông đang dự lễ. Hai kẻ này dùng súng trường, bắn liên tục trong khoảng 10 phút, khiến hàng trăm người hoảng loạn bỏ chạy, nhiều người ngã gục ngay trên bãi cát và công viên ven biển. Ít nhất 12 người thiệt mạng, trong đó có 9 nạn nhân thường dân, 1 cảnh sát và 2 tay súng (một bị bắn chết tại chỗ, một bị bắt nhưng sau đó tử vong do vết thương). Ngoài ra, có ít nhất 38 người bị thương, trong đó có 2 cảnh sát và nhiều nạn nhân ở tình trạng nguy kịch.

Năm 2024, con người trung bình dành hai giờ rưỡi mỗi ngày trên mạng xã hội. Nhân lên, đó là hơn một tháng mỗi năm nhìn vào màn hình, lướt ‘feed’ (dòng tin), đợi ‘notification’ (báo tin), đếm ‘like’ (lược thích). Bạn dành nhiều thới giờ cho Facebook, Instagram, TikTok. Và câu hỏi không phải "có nhiều không?", mà là "chúng ta nhận được gì?" Câu trả lời, theo một nhóm triết gia, nhà tâm lý học, nhà xã hội học đương đại, không phải kết nối, không phải hạnh phúc, không phải sự thật. Mà là cô đơn có tổ chức, lo âu có hệ thống, và sự thật bị thao túng. Mạng xã hội—đặc biệt Facebook, nền tảng với ba tỷ người dùng, lớn hơn bất kỳ quốc gia nào trên hành tinh—không phải công cụ trung lập. Nó là kiến trúc quyền lực đang định hình lại não bộ, xã hội, và chính trị theo cách mà chúng ta chưa kịp nhận ra. Và đây là điều đáng sợ nhất: chúng ta không bị ép. Chúng ta tự nguyện. Chúng ta mở Facebook vì muốn "kết nối." Nhưng sau ba mươi phút lướt, chúng ta cảm thấy trống rỗng hơn. Chúng ta vào để "cập nhật

Trong sân khấu chính trị đồ sộ từ cổ chí kim của nước Mỹ, hiếm có nhân vật nào diễn xuất giỏi như Donald J. Trump. Những cuộc vận động tranh cử từ hơn mười năm trước của Trump vốn đã tràn ngập những lời hứa, giáo huấn, sự tức giận vì “nước Mỹ quá tệ hại”, những lời phỉ báng đối thủ. Tất cả hòa hợp thành những bản giao hưởng ký tên DJT. Mỗi lần Trump bước lên sân khấu, điệu nhảy YCMA vô tư, không theo chuẩn mực, thay cho tiếng kèn hiệu triệu “hoàng đế giá lâm.”

Năm 2025 được xem là giai đoạn khó khăn cho ngành khoa học khi ngân sách nghiên cứu bị thu hẹp và nhiều nhóm chuyên môn phải giải thể. Tuy vậy, những thành tựu y học nổi bật lại chứng minh rằng sức sáng tạo của con người chưa bao giờ dừng lại. Hàng loạt phát hiện mới đã mở rộng hiểu biết của chúng ta về sức khỏe, đồng thời thay đổi cách chăm sóc bệnh nhân hiện nay. Dưới đây là chín trong số những khám phá ấn tượng nhất trong năm 2025.

Năm 2025 khởi đầu bằng nỗi lo dấy lên từ các sàn tài chính quốc tế. Tháng Tư, Tổng thống Donald Trump khơi lại cuộc chiến thương mại, khiến nhiều người e sợ suy thái toàn cầu. Thế nhưng, sau mười hai tháng, kinh tế thế giới vẫn đứng vững: tổng sản lượng tăng khoảng 3%, bằng năm trước; thất nghiệp thấp và chứng khoán nhiều nơi tiếp tục lên giá. Chỉ riêng lạm phát vẫn còn là bóng mây bao phủ, vì phần lớn các nước trong khối công nghiệp OECD chưa đưa được vật giá về mức ổn định như mong muốn.

Sự phát triển nhanh chóng của Artificial Intelligence/ AI và robot đặt ra nhiều thách thức về đạo đức xã hội và cá nhân, đặc biệt là trong việc thu thập dữ liệu cá nhân làm ảnh hưởng đến các quyết định quan trọng như tuyển dụng, trị liệu và xét xử. Mặc dù AI có thể mô phỏng cảm xúc, nhưng không có ý thức thực sự, dẫn đến nguy cơ làm cho con người phụ thuộc vào AI và robot và suy giảm kỹ năng giao tiếp xã hội...
1234567Trang sauTrang cuối
VB Podcast



Kính chào quý vị,

Tôi là Derek Trần, dân biểu đại diện Địa Hạt 45, và thật là một vinh dự lớn lao khi được đứng nơi đây hôm nay, giữa những tiếng nói, những câu chuyện, và những tâm hồn đã góp phần tạo nên diện mạo văn học của cộng đồng người Mỹ gốc Việt trong suốt một phần tư thế kỷ qua.
Hai mươi lăm năm! Một cột mốc bạc! Một cột mốc không chỉ đánh dấu thời gian trôi qua, mà còn ghi nhận sức bền bỉ của một giấc mơ. Hôm nay, chúng ta kỷ niệm 25 năm Giải Viết Về Nước Mỹ của nhật báo Việt Báo.

Khi những người sáng lập giải thưởng này lần đầu tiên ngồi lại bàn thảo, họ đã hiểu một điều rất căn bản rằng: Kinh nghiệm tỵ nạn, hành trình nhập cư, những phức tạp, gian nan, và sự thành công mỹ mãn trong hành trình trở thành người Mỹ gốc Việt – tất cả cần được ghi lại. Một hành trình ý nghĩa không những cần nhân chứng, mà cần cả những người viết để ghi nhận và bảo tồn. Họ không chỉ tạo ra một cuộc thi; họ đã và đang xây dựng một kho lưu trữ. Họ thắp lên một ngọn hải đăng cho thế hệ sau để chuyển hóa tổn thương thành chứng tích, sự im lặng thành lời ca, và cuộc sống lưu vong thành sự hội nhập.

Trong những ngày đầu ấy, văn học Hoa Kỳ thường chưa phản ánh đầy đủ sự phong phú và đa dạng về kinh nghiệm của chúng ta. Giải thưởng Viết Về Nước Mỹ thực sự đã lấp đầy khoảng trống đó bằng sự ghi nhận và khích lệ vô số tác giả, những người đã cầm bút và cùng viết nên một thông điệp mạnh mẽ: “Chúng ta đang hiện diện nơi đây. Trải nghiệm của chúng ta là quan trọng. Và nước Mỹ của chúng ta là thế đó.”


Suốt 25 năm qua, giải thưởng này không chỉ vinh danh tài năng mà dựng nên một cộng đồng và tạo thành một truyền thống.
Những cây bút được tôn vinh hôm nay không chỉ mô tả nước Mỹ; họ định nghĩa nó. Họ mở rộng giới hạn của nước Mỹ, làm phong phú văn hóa của nước Mỹ, và khắc sâu tâm hồn của nước Mỹ. Qua đôi mắt họ, chúng ta nhìn thấy một nước Mỹ tinh tế hơn, nhân ái hơn, và sau cùng, chân thật hơn.

Xin được nhắn gửi đến các tác giả góp mặt từ bao thế hệ để chia sẻ tấm chân tình trên các bài viết, chúng tôi trân trọng cảm ơn sự can đảm của quý vị. Can đảm không chỉ là vượt qua biến cố của lịch sử; can đảm còn là việc ngồi trước trang giấy trắng, đối diện với chính mình, lục lọi ký ức đau thương sâu đậm, và gửi tặng trải nghiệm đó đến tha nhân. Quý vị là những người gìn giữ ký ức tập thể và là những người dẫn đường cho tương lai văn hóa Việt tại Hoa Kỳ.

Với Việt Báo: Xin trân trọng cảm ơn tầm nhìn, tâm huyết, và sự duy trì bền bỉ giải thưởng này suốt một phần tư thế kỷ.
Khi hướng đến 25 năm tới, chúng ta hãy tiếp tục khích lệ thế hệ kế tiếp—những blogger, thi sĩ, tiểu thuyết gia, nhà phê bình, nhà văn trẻ—để họ tìm thấy tiếng nói của chính mình và kể lại sự thật của họ, dù đó là thử thách hay niềm vui. Bởi văn chương không phải là một thứ xa xỉ; đó là sự cần thiết. Đó là cách chúng ta chữa lành, cách chúng ta ghi nhớ, và là cách chúng ta tìm thấy nơi chốn của mình một cách trọn vẹn.

Xin cảm ơn quý vị.

NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.