Hôm nay,  

FBI Trong Bát Quái Trận Đồ

16/05/201700:00:00(Xem: 13126)

...hỏa mù từ hai ba bốn phiá tung ra, may ra chỉ có 20% phản ánh sự thật...

Câu chuyện nổi đình nổi đám của tuần qua là việc giám đốc FBI, ông James Comey đã bị TT Trump cất chức một cách bất ngờ.

Nếu nói về “bất ngờ” thì có lẽ không thể nào bất ngờ hơn khi chính ông Comey chỉ nhận được tin mất job sau khi truyền thông đã loan tin cho cả thế giới biết. Ông Comey đang đọc diễn văn trong một hội trường, phiá sau lưng ông có TV, bất ngờ TV chớp đèn loan tin “khẩn” là ông Comey đã bị sa thải. Ông lại tưởng là ai đó trên TV dở trò diễu dở. Sau đó, ông về lại văn phòng thì nhận được thư chính thức của TT Trump.

Thật ra, cái bất ngờ phải nói là sao TT Trump đợi quá lâu mới cất chức ông này.

Ông James Comey được TT Obama bổ nhiệm làm giám đốc FBI cách đây hơn ba năm, với nhiệm kỳ là 10 năm, tức là còn 7 năm nữa mới mãn nhiệm.

Ngay từ đầu, ông Comey đã là một nhân vật gây nhiều tranh cãi. Ông theo đảng CH từ hồi nào tới giờ. Nhưng lại được TT Obama lựa vì thành tích... chống TT Bush con. Khi ông là thứ trưởng Bộ Tư Pháp dưới thời TT Bush, ông đã công khai cãi lệnh của bộ trưởng Tư Pháp và chống luôn cả TT Bush, rồi từ chức. TT Obama nhìn ông như là người CH nhưng không có cảm tình lắm với phe CH, nên chọn ông làm giám đốc FBI.

Tên tuổi ông Comey bắt đầu tràn ngập truyền thông khi vụ xì-căng-đan email của bà Hillary nổ ra, cuối năm 2015.

Khi đó, báo chí xì ra tin bà Hillary đã thiết lập và xử dụng hệ thống email riêng ngay tại nhà, mà không chịu xử dụng hệ thống chính thức của bộ Ngoại Giao, đưa đến tình trạng hệ thống có thể bị thâm nhập và những email tối mật của bộ Ngoại Giao và của bà ngoại trưởng có thể bị đọc lén.

FBI mở cuộc điều tra, kéo dài ròng rã gần cả năm trời. Thế rồi, bất ngờ GĐ Comey tổ chức họp báo tháng 7 năm 2016. Ông cho biết bà Hillary vi phạm đủ thứ tội và nói láo từ đầu đến đuôi, “nếu một nhân viên FBI làm những gì bà Hillary đã làm thì người đó sẽ bị trừng phạt theo đúng thủ tục hành chánh”, nhưng ông dành cho bà Bộ Trưởng Tư Pháp Loretta Lynch quyết định truy tố hay không. Ông nhấn mạnh theo đúng luật, ông chỉ có trách nhiệm điều tra và khuyến cáo thôi, còn quyết định truy tố ra toà hay không là của Bộ Tư Pháp.

Đúng một ngày sau, bà Bộ Trưởng quyết định không truy tố gì hết, kết thúc toàn bộ cuộc điều tra. Chưa bao giờ một cơ quan chính quyền có quyết định nhanh như vậy.

Dĩ nhiên, bà Hillary ôm chầm lấy ông Comey và bà Lynch, khua chiêng trống: thấy rõ chưa, tôi không bị truy tố gì hết, tức là tôi vô tội.

Sự thật khá rõ ràng: bà Hillary có tội, nhưng ông Comey không dám lấy quyết định tầy trời là trừng phạt vì những hậu quả chính trị quá lớn, sẽ chấm dứt ngay cuộc vận động tranh cử của bà Hillary và phá tan đảng DC. Ông bán cái qua cho bà Lynch. Cách hành xử của ông Comey là tìm cách bao che cả hai đầu. Về bà Lynch thì có tin hành lang không thể kiểm chứng: trước đó ít ngày, TT Clinton gặp riêng bà Lynch một tiếng đồng hồ, có thể đã trao đổi gì đó, chẳng hạn như bà Lynch bạch hoá bà Hillary thì sẽ được tiếp tục làm bộ trưởng Tư Pháp sau khi bà Hillary đắc cử? Kịch bản này không phải hoàn toàn vô lý khi chính cựu TT Clinton vài ngày trước bầu cử đã ca ngợi bà Lynch và cho rằng có nhiều triển vọng bà TT Clinton sẽ lưu nhiệm bà Lynch.

Ở đây, cái lỗi lầm quan trọng nhất của ông Comey là đã lấy quyết định trong khi cân nhắc hậu quả chính trị, tức là đã mang chính trị vào cuộc điều tra của FBI mà trên căn bản, phải tuyệt đối vô tư, không màng đến hậu quả chính trị. Ông cảnh sát đã biến thành chính trị gia.

Vài chuyên gia cũng lên tiếng cho rằng ông Comey hành động thật lạ lùng: chưa bao giờ FBI lại họp báo công bố kết quả điều tra. Công bố kết quả điều tra là việc làm của bộ Tư Pháp hay công tố viên chứ không phải của FBI. Trong các vụ xì-căng-đan Watergate (Nixon) và Monica (Clinton), giám đốc FBI không bao giờ lên tiếng.

Cả đảng CH và ông Trump nổi điên, đả kích FBI phe phái, thông đồng với bộ Tư Pháp và chính quyền Obama, nhận định bà Hillary tội tầy đình nhưng lại tha bổng, tức là giúp bà Hillary trong cuộc vận động tranh cử.

Câu chuyện lắng động một thời gian, cho đến khoảng một chục ngày trước ngày bầu. Bất ngờ, ông Comey công bố một bức thư ông vừa gửi cho quốc hội, trong đó, ông cho biết FBI mở lại cuộc điều tra vì khám phá ra có emails của bà Hillary gửi cho bà phụ tá Huma Abedin trong máy điện toán của ông chồng bà Abedin. Ông này là cựu dân biểu, dính dáng vào xì-căng-đan tự chụp hình mình lõa thể gửi qua điện thoại cho một số phụ nữ nên bị ép từ chức cách đây vài năm. Bây giờ chứng nào tật nấy, lại làm nữa, bị FBI điều tra, đến tịch thu máy điện toán của ông thì thấy cả lố emails trao đổi giữa bà Hillary và bà Abedin.

Nội vụ nổ đùng khiến bà Hillary nổi đoá, cho là ông Comey cố tình đánh bà cận kề ngày bầu cử. Thế nhưng ba ngày trước khi bầu cử thì FBI lại loan tin cuộc điều tra lần thứ hai này chấm dứt vì trong số emails trong máy của ông chồng bà Abedin, không có cái nào mang tính “mật”. Tức là FBI lại bạch hoá bà Hillary một lần nữa, ba ngày trước ngày bầu. Lại một lần nữa, ông Comey mang yếu tố chính trị vào cuộc điều tra, hấp tấp chấm dứt điều tra để có thể bạch hoá bà Hillary kịp thời trước ngày bầu cử. Phe CH lại nhẩy tưng tưng cho đây lại là trò mánh mung mới giúp bà Hillary.

Chưa hết chuyện. Ông Comey tìm cách chống đỡ các tố cáo của bà Hillary và phe DC bằng cách... mở cuộc điều tra xem Putin đã có quan hệ như thế nào với ban vận động của ông Trump, cho có vẻ công bằng.

Thế rồi mới đây, bà Hillary ngồi nhà ôm cháu ngoại mãi nên chán, quyết định hạ sơn, tuyên bố trong những ngày tới, sẽ tìm cách đóng vai lãnh tụ phong trào... chống Trump đến cùng. Bà nhắc lại bà bị thua oan, chỉ vì bị ông Comey và Putin thông đồng với Trump hại bà. Phải nói ngay, lập luận đổ thừa này hoàn toàn không có căn bản. Bà Hillary thua vì mất hậu thuẫn của dân lao động bất mãn vì mất job, và dân trung lưu bất mãn vì kinh tế khó khăn cũng như vì Obamacare, chẳng ai cần biết Putin đã làm gì. Chưa kể chuyện bà Hillary lem nhem, dính đáng vào đủ loại xì-căng-đan, kiếm bạc triệu đọc diễn văn cho tài phiệt Wall Street, hay thu bạc tỷ cho Quỹ Clinton Foundation, cả thế giới đều biết, không cần phải chờ ông Comey thông báo hay điều tra gì hết.

Sau khi bà Hillary lại tố ông Comey, quốc hội lôi ông Comey ra, hỏi cho rõ tại sao một chục ngày trước khi bầu cử, ông quyết định mở lại hồ sơ email của bà Hillary và tại sao ông lại bạch hoá bà vài ngày sau đó. Ông Comey ra trước quốc hội, tuyên bố vì FBI khám phá thấy có “cả trăm cả ngàn” emails của bà Hillary với cả trăm tin tối mật, nên bắt buộc phải điều tra lại, và cũng bắt buộc phải thông báo cho quốc hội, chứ nếu không sẽ mang tiếng là bao che cho bà Hillary, cho dù ông “muốn ói khi hiểu rằng mình có thể đã có quyết định có ảnh hưởng đến cuộc bầu tổng thống”. Câu cuối cùng này khiến TT Trump nổi điên vì nó mang hàm ý ông Trump thắng nhờ ông Comey can thiệp giúp, đúng như bà Hillary tố giác.

Không may cho ông Comey, một ngày sau, văn phòng FBI chính thức cải chính, nói là ông Comey “nói lộn” –misspoken- vì thật ra không có “cả trăm cả ngàn”, mà chỉ có vài chục emails, không có cái nào mang tính mật hết. Thiên hạ lại một phen ngơ ngác, rối trí, chẳng hiểu sự thật ở đâu, là gì? FBI cải chính điều trần hữu thệ của ông giám đốc trước quốc hội?

Vài ngày sau, TT Trump cất chức ông Comey, lấy lý do ông này đã đi từ sai lầm này đến sai lầm khác trong vụ điều tra email của bà Hillary, mất hết uy tín, mất luôn niềm tin của tất cả mọi người, không còn đủ khả năng điều hành một cơ quan lớn và quan trọng như FBI. TT Trump giải thích ông Comey trước đây đáng lẽ ra không có quyền tổ chức họp báo và cũng không có quyền công bố bức thư ông gửi cho quốc hội. Đó là trách nhiệm của bộ trưởng Tư Pháp. Sau đó, TT Trump giải thích thêm ông Comey bị sa thải cũng vì tính thích phô diễn của ông ta, không hợp với trách nhiệm xếp cảnh sát.

Đây là chuyện quái gở đầu tiên của chính trường Mỹ trong câu chuyện quái lạ này: ông Trump đã gần như lập lại nguyên văn những tố cáo của phe DC cũng như lấy quyết định mà phe DC đòi hỏi ngay từ đầu. Tức là TT Trump cất chức ông Comey vì ông đã phạm tội làm những chuyện tai hại cho bà Hillary, và ông bây giờ đồng ý với phe DC, phải sa thải ông Comey.

Đó là đại khái câu chuyện. Nếu quý độc giả đọc tới đây bị rối trí không hiểu rõ tóm lại thì chuyện gì đã xẩy ra, thì đó chính là vì chiêu lăng ba vi bộ của ông Comey. Lúc thì ông có vẻ giúp bà Hillary, lúc thì có vẻ hại, rồi lại giúp, rồi lại hại, ngược lại, cũng có lúc có vẻ muốn giúp ông Trump, có lúc hại ông ta rõ ràng, chẳng ai hiểu gì nữa. Đưa đến tình trạng quái lạ là bà Hillary và cả ông Trump đều phải... lăng ba vi bộ theo, cả hai người lúc thì ca tụng lúc lại đả kích ông Comey.

Bất kể những chiêu lăng ba vi bộ và bất kể những giải thích của ông Comey, tất cả phe DC đồng ca bài ca sỉ vả ông Comey và nhao nhao đòi lấy đầu ông ta từ hơn nửa năm nay. Cho đến cách đây vài tuần, bà Hillary vẫn ấm ức đổ lỗi tại ông Comey hại bà nên bà mới thất cử.

Thế thì khi TT Trump cất chức ông Comey, toàn thể đảng DC phải công kênh, tung hô sự sáng suốt của TT Trump, đúng không? Không đúng! Bây giờ thì phe DC quay ngược đầu lại 180 độ [chỉ có chính khách mới có khả năng quay ngược đầu kiểu này, xin quý độc giả đừng ai thử!], đồng thanh la hoảng, đả kích TT Trump làm chuyện phi pháp, bất hợp hiến, ra tay theo kiểu độc tài bộ lạc rừng rú Phi Châu gì đó, thêm một lý do để xét lại việc đàn hặc TT Trump.

Về phần bà Hillary chắc bà phải lớn tiếng cám ơn TT Trump, phải không? Không, cho đến giờ này, bà tuyệt đối im hơi lặng tiếng, chắc vì bối rối, chưa biết phải phản ứng như thế nào. Biết nói gì? Chẳng lẽ vị lãnh tụ phong trào chống Trump lại ra chiêu đầu tiên bằng cách… hoan hô ông Trump? Ngược lại, làm sao đả kích TT Trump được khi bà đòi lấy đầu ông Comey mà bây giờ TT Trump làm đúng theo ý bà.

TT Trump thì tuyệt đối không ưa ông Comey này. Dù thái độ của ông Comey có vẻ mập mờ, nhưng TT Trump thì tin chắc là ông Comey chủ ý đánh Trump từ đầu khi ông ta tha bà Hillary, giúp cho bà tiếp tục ra tranh cử thay vì bị truy tố và bắt đi tù, rồi nhập nhằng mở cuộc điều tra về Nga giúp ứng viên Trump, kéo dài lê thê cả nửa năm trời, úp úp mở mở, ai đoán sao cũng được, nhưng lại có hậu quả là giúp truyền thông dòng chính (TTDC) nuôi dưỡng câu chuyện và phe DC tiếp tục tấn công TT Trump.

Nôm na ra, ông Comey đã tạo được thành tích khá đặc biệt là khiến cả hai phe DC và CH ghét cay đắng và muốn lấy đầu ông.

Quyết định của TT Trump lại gây ra bất ngờ lớn mà ít ai tiên đoán trước được: đó là phản ứng cực kỳ quyết liệt và mạnh mẽ của phe DC, và nhất là của TTDC. Ông Comey bất thình lình biến thành người hùng mới, một thứ “thánh tử đạo” của TTDC!

Cái cớ TTDC chống mạnh việc cất chức là họ cho rằng TT Trump đang tìm cách nhận chìm cuộc điều tra về quan hệ giữa ông và Putin trong cuộc bầu cử vừa qua. Báo phe ta New York Times “tiết lộ” trước khi ông Comey bị cất chức, ông đã xin bộ Tư Pháp thêm tiền và nhân sự để điều tra về vụ Nga can dự vào bầu cử. Mập mờ ám chỉ TT Trump lấy quyết định cất chức vì ông Comey chúi mũi quá sâu vào ông Trump, có thể đã khám phá ra một bí mật kinh hồn nào đó khiến TT Trump hoảng sợ phải cất chức, để bổ nhiệm một tay tà lọt nào đó thay thế, rồi xí xoá cuộc điều tra về quan hệ với Nga.

Bộ Tư Pháp sau đó đã cho biết tin FBI xin thêm tiền và nhân sự mà NYT xì ra hoàn toàn thất thiệt. Chẳng những vậy, TT Trump cũng đã mau mắn khẳng định cuộc điều tra về sự can dự của Nga hết sức quan trọng và cần phải được tiếp tục, nhưng một cách chuyên nghiệp hơn. NYT cũng quên mất tân giám đốc FBI sẽ phải được thượng viện phê chuẩn, không phải TT Trump muốn bổ nhiệm tay tà lọt nào cũng được, nhất là trong không khí thù địch hiện nay giữa TT Trump và phe DC, chắc chắn thượng viện sẽ làm khó dễ tối đa việc bổ nhiệm người mới.

Giáo sư Hiến Pháp của đại học Harvard, Laurence Tribe, viết trên Washington Post, phải đàn hặc TT Trump ngay vì ông đã ngăn cản cuộc điều tra của FBI. Ông cũng viết không cần đợi kết quả cuộc điều tra vì khi đó sẽ quá muộn. Một luật gia và giáo sư luật mà có thể viết “không cần chờ kết quả điều tra”, cứ việc lột chức thôi thì quả là chuyện không tiền mà cũng khoáng hậu. Thế thì lột chức dựa trên căn bản pháp lý nào? Đó là quan điểm của một giáo sư Harvard đấy!

Những loại tố cáo về toan tính ém nhẹm điều tra đều là vớ vẩn, không có căn bản. Cho dù giám đốc FBI bị cất chức thì cũng không có nghiã là cuộc điều tra chấm dứt, mà trái lại, có thể vì nhu cầu chính trị cũng như vì nhu cầu bảo vệ uy tín của FBI, cuộc điều tra sẽ còn gay gắt hơn nhiều.

Vài người tự cho là hiểu biết khẳng định TT Trump vi phạm luật vì không có quyền cất chức ông Comey khi nhiệm kỳ ông còn tới 7 năm, đặc biệt là khi ông đang điều tra TT Trump. Đây là nói mà không biết mình nói gì. Tổng thống với tư cách lãnh đạo Hành Pháp, có quyền cất chức bất cứ nhân viên nội các hay công chức nào vì bất cứ lý do nào hay không có lý do nào, dù người đó đã được Thượng Viện phê chuẩn. Kể cả lúc cơ quan của họ đang điều tra tổng thống, vì điều tra là việc của cả cơ quan, không phải của một người và khi một người bị cất chức thì cơ quan vẫn tiếp tục điều tra, không bị ảnh hưởng gì. Trong quá khứ, TT Nixon đã cất chức cả bộ trưởng lẫn thứ trưởng Tư Pháp ngay trong khi hai ông này đang điều tra về vụ Watergate. Sau đó cuộc điều tra vẫn tiến hành để lòi ra những mánh mung tìm cách che dấu tội của TT Nixon, khiến TT Nixon phải từ chức.

Câu chuyện cất chức ông Comey tiêu biểu cho bát quái trận trong hậu trường chính trị Mỹ. Tất cả những gì ta nhìn thấy đều chỉ là hỏa mù từ hai ba bốn phiá tung ra, may ra chỉ có 20% phản ánh sự thật, còn lại toàn là đòn phép tuyên truyền dựa trên... tin phiạ, fake news từ tất cả mọi phiá.

Trong cái đám khói hỏa mù đen nghịt này, chẳng ai nắm vững được hết câu chuyện. Những anh nhà báo bàn ra tán vào, dù là báo Mỹ hay báo tỵ nạn sao y bản chính của TTDC, hầu hết chỉ là bàn láo dựa trên trí tưởng tượng hay tinh thần phe nhóm.

Tất cả chỉ có hai chuyện rõ rệt nhất:

- Giám đốc Comey ưa nổi, muốn đưa tên tuổi mình lên mặt báo, chứng tỏ mình là người hùng không sợ ai hết, kể cả hai chính khách uy quyền nhất nước là bà Hillary và ông Trump, sẵn sàng đánh cả hai người, không chút nể nang. Ông Comey có thể mang giấc mộng theo chân ông J. Edgar Hoover, quyền thế nắm chức giám đốc FBI trong gần 40 năm qua 8 đời tổng thống mà không ông nào dám đụng tới, cho tới khi ông chết.

- Chuyện quan trọng hơn là cái giả dối vô bờ bến của đảng DC và TTDC, từ nửa năm nay một hai đòi lấy mạng của ông Comey vì tội đã giết bà Hillary giúp ông Trump đắc cử, nhưng sau khi TT Trump lấy mạng ông này thì lại... hồi mã thương, quay lại chém ông Trump ngay. Đại khái, bất cứ chuyện gì có thể khai thác để đánh TT Trump đều được mang ra xử dụng, cho dù phải lật ngược lập trường 180 độ. Bà dân biểu da đen Maxine Waters trong suốt gần cả năm qua, và nhất là sau khi bà Hillary thất bại, đã liên tục công kích ông Comey là giám đốc FBI tệ nhất lịch sử, không còn một ly uy tín nào nữa, và gào la phải cất chức ông này. Bây giờ, sau khi TT Trump cất chức ông Comey thật thì gió đổi chiều, bà quay qua sỉ vả TT Trump làm chuyện độc tài, bất hợp pháp. Bị một phóng viên TV vặn hỏi, bà tỉnh bơ nói bà hoàn toàn chống việc TT Trump cất chức ông Comey, nhưng nếu bà Hillary là tổng thống và bà cất chức ông Comey, thì bà dân biểu này lại hoàn toàn ủng hộ. Nếu đây không phải là phe phái thô bạo nhất thì cái gì mới là phe phái?

Bất kể mọi khúc mắc đằng sau vụ cất chức này, có một điều ai cũng phải công nhận: TT Trump có biệt tài làm hay nói những chuyện có hậu quả là thổi ngọn lửa chống đối của phe đối lập DC và TTDC càng ngày càng lớn. Làm như thể không ai chống ông nữa thì ông sẽ... rất buồn. Cái nguy là tiếp tục thổi, có ngày ngọn lửa quá lớn sẽ thiêu ông luôn. (14-05-17)

Vũ Linh

Quý độc giả có thể liên lạc với tác giả để góp ý qua email: [email protected]. Bài của tác giả được đăng trên Việt Báo mỗi thứ Ba.

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Ở đời dường như chúng ta hay nghe nói người đi buôn chiến tranh, tức là những người trục lợi chiến tranh như buôn bán vũ khí, xâm chiếm đất đai, lãnh thổ của nước khác, thỏa mãn tham vọng bá quyền cá nhân, v.v… Nhưng lại không mấy khi chúng ta nghe nói có người đi buôn hòa bình. Vậy mà ở thời đại này lại có người đi buôn hòa bình. Thế mới lạ chứ! Các bạn đừng tưởng tôi nói chuyện vui đùa cuối năm. Không đâu! Đó là chuyện thật, người thật đấy. Nếu các bạn không tin thì hãy nghe tôi kể hết câu chuyện dưới đây rồi phán xét cũng không muộn. Vậy thì trước hết hãy nói cho rõ ý nghĩa của việc đi buôn hòa bình là thế nào để các bạn khỏi phải thắc mắc rồi sau đó sẽ kể chi tiết câu chuyện. Đi buôn thì ai cũng biết rồi. Đó là đem bán món hàng này để mua món hàng khác, hoặc đi mua món hàng này để bán lại cho ai đó hầu kiếm lời. Như vậy, đi buôn thì phải có lời...
Hồi đầu năm nay, một người bạn quen gọi đến, chỉ sau một tháng quốc gia chuyển giao quyền lực. Giọng chị mệt mỏi, pha chút bất cần, “Giờ sao? Đi đâu bây giờ nữa?” Chị không hỏi về kế hoạch chuyến đi du lịch, cũng không phải địa chỉ một quán ăn ngon nào đó. Câu hỏi của chị đúng ra là, “Giờ đi tỵ nạn ở đâu nữa?” “Nữa!” Cái chữ “nữa” kéo dài, rồi buông thỏng. Chữ “nữa” của chị dài như nửa thế kỷ từ ngày làm người tỵ nạn. Vài tháng trước, cuộc điện thoại gọi đến người bạn từng bị giam giữ trong nhà tù California vì một sai phạm thời trẻ, chỉ để biết chắc họ bình an. “Mỗi sáng tôi chạy bộ cũng mang theo giấy quốc tịch, giấy chứng minh tôi sinh ở Mỹ,” câu trả lời trấn an người thăm hỏi.
Chỉ trong vài ngày cuối tuần qua, bạo lực như nổi cơn lốc. Sinh viên bị bắn trong lớp ở Đại học Brown. Người Do Thái gục ngã trên bãi biển Bondi, Úc châu, ngay ngày đầu lễ Hanukkah. Một đạo diễn tài danh cùng vợ bị sát hại — nghi do chính con trai. Quá nhiều thảm kịch trong một thời khắc ngắn, quá nhiều bóng tối dồn dập khiến người ta lạc mất hướng nhìn. Nhưng giữa lúc chưa thể giải được gốc rễ, ta vẫn còn một điều có thể làm: học cho được cách ứng xử và phản ứng, sao cho không tiếp tay cho lửa hận thù. Giữ đầu óc tỉnh táo giữa khủng hoảng giúp ta nhìn vào ngọn cháy thật, thay vì mải dập tàn lửa do người khác thổi lên.
Trong những thời khắc nguy kịch nhất, thảm họa nhất, tổng thống Hoa Kỳ là người duy nhất có tiếng nói quyền lực với toàn dân để đưa họ vượt qua nghịch cảnh. Tổng thống sẽ trấn an dân bằng luật pháp, bằng ý chí kiên cường, bằng bản lĩnh lãnh đạo, bao dung nhưng dứt khoát. Thậm chí, có khi phải bằng mệnh lệnh sắc bén để khống chế những tư tưởng bốc đồng sẽ gây hỗn loạn. Mấy trăm năm lập quốc của Mỹ đã chứng minh rất nhiều lần như thế.
(Sydney – 14 tháng 12, 2025) - Hàng trăm người có mặt tại bãi biển Bondi, Sydney, để dự lễ Hanukkah đã chứng kiến một trong những vụ khủng bố đẫm máu nhất kể từ sau thảm sát Port Arthur năm 1996. Vào lúc 6 giờ 45 chiều Chủ Nhật, hai tay súng mặc đồ đen xuất hiện trên cây cầu bộ hành nối Campbell Parade với Bondi Pavilion, bắt đầu nổ súng xuống đám đông đang dự lễ. Hai kẻ này dùng súng trường, bắn liên tục trong khoảng 10 phút, khiến hàng trăm người hoảng loạn bỏ chạy, nhiều người ngã gục ngay trên bãi cát và công viên ven biển. Ít nhất 12 người thiệt mạng, trong đó có 9 nạn nhân thường dân, 1 cảnh sát và 2 tay súng (một bị bắn chết tại chỗ, một bị bắt nhưng sau đó tử vong do vết thương). Ngoài ra, có ít nhất 38 người bị thương, trong đó có 2 cảnh sát và nhiều nạn nhân ở tình trạng nguy kịch.
Năm 2024, con người trung bình dành hai giờ rưỡi mỗi ngày trên mạng xã hội. Nhân lên, đó là hơn một tháng mỗi năm nhìn vào màn hình, lướt ‘feed’ (dòng tin), đợi ‘notification’ (báo tin), đếm ‘like’ (lược thích). Bạn dành nhiều thới giờ cho Facebook, Instagram, TikTok. Và câu hỏi không phải "có nhiều không?", mà là "chúng ta nhận được gì?" Câu trả lời, theo một nhóm triết gia, nhà tâm lý học, nhà xã hội học đương đại, không phải kết nối, không phải hạnh phúc, không phải sự thật. Mà là cô đơn có tổ chức, lo âu có hệ thống, và sự thật bị thao túng. Mạng xã hội—đặc biệt Facebook, nền tảng với ba tỷ người dùng, lớn hơn bất kỳ quốc gia nào trên hành tinh—không phải công cụ trung lập. Nó là kiến trúc quyền lực đang định hình lại não bộ, xã hội, và chính trị theo cách mà chúng ta chưa kịp nhận ra. Và đây là điều đáng sợ nhất: chúng ta không bị ép. Chúng ta tự nguyện. Chúng ta mở Facebook vì muốn "kết nối." Nhưng sau ba mươi phút lướt, chúng ta cảm thấy trống rỗng hơn. Chúng ta vào để "cập nhật
Trong sân khấu chính trị đồ sộ từ cổ chí kim của nước Mỹ, hiếm có nhân vật nào diễn xuất giỏi như Donald J. Trump. Những cuộc vận động tranh cử từ hơn mười năm trước của Trump vốn đã tràn ngập những lời hứa, giáo huấn, sự tức giận vì “nước Mỹ quá tệ hại”, những lời phỉ báng đối thủ. Tất cả hòa hợp thành những bản giao hưởng ký tên DJT. Mỗi lần Trump bước lên sân khấu, điệu nhảy YCMA vô tư, không theo chuẩn mực, thay cho tiếng kèn hiệu triệu “hoàng đế giá lâm.”
Năm 2025 được xem là giai đoạn khó khăn cho ngành khoa học khi ngân sách nghiên cứu bị thu hẹp và nhiều nhóm chuyên môn phải giải thể. Tuy vậy, những thành tựu y học nổi bật lại chứng minh rằng sức sáng tạo của con người chưa bao giờ dừng lại. Hàng loạt phát hiện mới đã mở rộng hiểu biết của chúng ta về sức khỏe, đồng thời thay đổi cách chăm sóc bệnh nhân hiện nay. Dưới đây là chín trong số những khám phá ấn tượng nhất trong năm 2025.
Năm 2025 khởi đầu bằng nỗi lo dấy lên từ các sàn tài chính quốc tế. Tháng Tư, Tổng thống Donald Trump khơi lại cuộc chiến thương mại, khiến nhiều người e sợ suy thái toàn cầu. Thế nhưng, sau mười hai tháng, kinh tế thế giới vẫn đứng vững: tổng sản lượng tăng khoảng 3%, bằng năm trước; thất nghiệp thấp và chứng khoán nhiều nơi tiếp tục lên giá. Chỉ riêng lạm phát vẫn còn là bóng mây bao phủ, vì phần lớn các nước trong khối công nghiệp OECD chưa đưa được vật giá về mức ổn định như mong muốn.
Sự phát triển nhanh chóng của Artificial Intelligence/ AI và robot đặt ra nhiều thách thức về đạo đức xã hội và cá nhân, đặc biệt là trong việc thu thập dữ liệu cá nhân làm ảnh hưởng đến các quyết định quan trọng như tuyển dụng, trị liệu và xét xử. Mặc dù AI có thể mô phỏng cảm xúc, nhưng không có ý thức thực sự, dẫn đến nguy cơ làm cho con người phụ thuộc vào AI và robot và suy giảm kỹ năng giao tiếp xã hội...



Kính chào quý vị,

Tôi là Derek Trần, dân biểu đại diện Địa Hạt 45, và thật là một vinh dự lớn lao khi được đứng nơi đây hôm nay, giữa những tiếng nói, những câu chuyện, và những tâm hồn đã góp phần tạo nên diện mạo văn học của cộng đồng người Mỹ gốc Việt trong suốt một phần tư thế kỷ qua.
Hai mươi lăm năm! Một cột mốc bạc! Một cột mốc không chỉ đánh dấu thời gian trôi qua, mà còn ghi nhận sức bền bỉ của một giấc mơ. Hôm nay, chúng ta kỷ niệm 25 năm Giải Viết Về Nước Mỹ của nhật báo Việt Báo.

Khi những người sáng lập giải thưởng này lần đầu tiên ngồi lại bàn thảo, họ đã hiểu một điều rất căn bản rằng: Kinh nghiệm tỵ nạn, hành trình nhập cư, những phức tạp, gian nan, và sự thành công mỹ mãn trong hành trình trở thành người Mỹ gốc Việt – tất cả cần được ghi lại. Một hành trình ý nghĩa không những cần nhân chứng, mà cần cả những người viết để ghi nhận và bảo tồn. Họ không chỉ tạo ra một cuộc thi; họ đã và đang xây dựng một kho lưu trữ. Họ thắp lên một ngọn hải đăng cho thế hệ sau để chuyển hóa tổn thương thành chứng tích, sự im lặng thành lời ca, và cuộc sống lưu vong thành sự hội nhập.

Trong những ngày đầu ấy, văn học Hoa Kỳ thường chưa phản ánh đầy đủ sự phong phú và đa dạng về kinh nghiệm của chúng ta. Giải thưởng Viết Về Nước Mỹ thực sự đã lấp đầy khoảng trống đó bằng sự ghi nhận và khích lệ vô số tác giả, những người đã cầm bút và cùng viết nên một thông điệp mạnh mẽ: “Chúng ta đang hiện diện nơi đây. Trải nghiệm của chúng ta là quan trọng. Và nước Mỹ của chúng ta là thế đó.”


Suốt 25 năm qua, giải thưởng này không chỉ vinh danh tài năng mà dựng nên một cộng đồng và tạo thành một truyền thống.
Những cây bút được tôn vinh hôm nay không chỉ mô tả nước Mỹ; họ định nghĩa nó. Họ mở rộng giới hạn của nước Mỹ, làm phong phú văn hóa của nước Mỹ, và khắc sâu tâm hồn của nước Mỹ. Qua đôi mắt họ, chúng ta nhìn thấy một nước Mỹ tinh tế hơn, nhân ái hơn, và sau cùng, chân thật hơn.

Xin được nhắn gửi đến các tác giả góp mặt từ bao thế hệ để chia sẻ tấm chân tình trên các bài viết, chúng tôi trân trọng cảm ơn sự can đảm của quý vị. Can đảm không chỉ là vượt qua biến cố của lịch sử; can đảm còn là việc ngồi trước trang giấy trắng, đối diện với chính mình, lục lọi ký ức đau thương sâu đậm, và gửi tặng trải nghiệm đó đến tha nhân. Quý vị là những người gìn giữ ký ức tập thể và là những người dẫn đường cho tương lai văn hóa Việt tại Hoa Kỳ.

Với Việt Báo: Xin trân trọng cảm ơn tầm nhìn, tâm huyết, và sự duy trì bền bỉ giải thưởng này suốt một phần tư thế kỷ.
Khi hướng đến 25 năm tới, chúng ta hãy tiếp tục khích lệ thế hệ kế tiếp—những blogger, thi sĩ, tiểu thuyết gia, nhà phê bình, nhà văn trẻ—để họ tìm thấy tiếng nói của chính mình và kể lại sự thật của họ, dù đó là thử thách hay niềm vui. Bởi văn chương không phải là một thứ xa xỉ; đó là sự cần thiết. Đó là cách chúng ta chữa lành, cách chúng ta ghi nhớ, và là cách chúng ta tìm thấy nơi chốn của mình một cách trọn vẹn.

Xin cảm ơn quý vị.

NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.