Hôm nay,  

Thuyết Tiến Hóa Của Darwin Không Phải Là Tuyệt Đối

4/4/201817:27:00(View: 9862)
THUYẾT TIẾN HÓA CỦA DARWIN KHÔNG PHẢI LÀ TUYỆT ĐỐI

Chu Tất Tiến

Trong mấy thập niên gần đây, những kẻ vô thần tin theo Thuyết Tiến Hóa đã thắng phe tin theo Thuyết Sáng Tạo nhiều vụ kiện. Trước hết là Thuyết Tiến Hóa được chính thức giảng dậy tại các trường học trong khi Thuyết Sáng Tạo bị cấm. Một cô giáo giảng về Thuyết Sáng Tạo đã bị ngưng chức. Một Luật Sư vô thần đã kiện đòi di chuyển một kiến trúc về sách Thánh Kinh ra khỏi vị trí đã được đặt từ cả trăm năm nay. Tượng Thánh Giá được xây giữa một vùng hoang vu cũng bị kiện, yêu cầu dời đi chỗ khác vì đó là đất công. Những lời tuyên thệ có chữ “Chúa - God” trong lớp học cũng bị kiện. Nhiều kẻ vô thần còn đòi bỏ lời thề tại tòa án vì có chữ “Chúa – God”. Một em thiếu niên muốn gia nhập Boy Scout nhưng lại kiện tổ chức này vì có lời tuyên hứa với “Chúa – God”. Ngay cả tờ đô la có chữ “Chúa – God” cũng bị kiện đòi bỏ đi những dấu ấn lịch sử từ thời lập quốc. Người ta dựa trên quyền Tự Do Không Tín Ngưỡng mà tấn công Thuyết Sáng Tạo, tấn công nhà thờ (Church). Điều không may cho những người tin theo Thuyết Sáng Tạo lại đang gặp khó khăn vì nội bộ có nhiều sự kiện xấu xẩy ra: sách nhiễu tình dục trong nhà thờ, tài chánh luộm thuộm, quyền hành bị lợi dụng... Vì thế mà những kẻ tin theo Thuyết Tiến Hóa lại có cơ hội mà phổ biến rộng rãi hơn những lý thuyết mà Charles Darwin đã nghiên cứu từ hơn 100 năm nay.

Thực tế, Thuyết Tiến Hóa do Charles Darwin chủ xướng có phải là một thuyết đứng đắn, chính xác mà chúng ta phải tin theo hay không?

Nhà Bác Học người Anh, Charles Darwin, sinh năm 1809, mất năm 1882, là một nhà Tự Nhiên Học (Naturalist), Địa Chất Học (Geologist) và Sinh Vật Học (Biologist) được hầu như cả thế giới khoa học ngưỡng mộ. Ông đã từng được coi là người sáng tạo ra thuyết Tiến Hóa (Theory of Evolution), qua cuốn sách “Nguồn Gốc Muôn Vật” (On the Origin of Species ) và thuyết “Sinh Tồn cho sự Tự Thích Hợp” (Survival for the Fittest). Thực tế, ông không phải là “người sáng tạo” ra các thuyết trên vì đã từng bị ảnh hưởng của nhiều bác học đi trước như Jean Baptist Lanmarck, Charles Lyell, Thomas Malthus, Alfred Wallace và chính ông nội của ông là Charles Galton Darwin. Công trình vĩ đại của ông là dựa vào các ý tưởng của các nhà bác học nói trên rồi hy sinh cả cuộc đời còn lại mà nghiên cứu, sưu tập các mẫu vật của các sinh vật, chọn lọc rồi phân loại, và cuối cùng là tổng hợp thành những triết thuyết trên. Ông đã lập nên một danh mục thứ tự sự tiến hóa của các sinh vật với các chứng minh cụ thể là các mẫu vật mà ông sưu tầm được tại nhiều vùng hoang sơ trên thế giới. Cũng từ công trình nghiên cứu có tính cách khoa học này, mà ông đã đi đến một kết luận quan trọng: Khởi đầu của thế giới sinh vật chỉ là môt đơn bào, sau đó, tự phát triển thành những tế bào phức tạp, để nẩy sinh ra các chủng loại hiện tại. Đặc biệt với sinh vật thông minh nhất, khôn ngoan nhất, và xinh đẹp nhất trên mặt đất là “Con Người”, lại là hậu duệ của giống Khỉ (Primates). (“Descent of Man”, Darwin, 1871). Cũng theo lý thuyết của ông và của nhiều nhà khoa học tiếp nối, Thủy tổ của “Con Người” vốn sống trên cây, đi bằng bốn chân, rồi dần dần tụt xuống để sinh sống trên mặt đất, đi trên hai chân (Homo Erectus). Con người hiện tại (Homo Sapiens) mới xuất hiện khoảng 120,000 năm đến 130,000 năm nay, sau khi đã “tự mình” cho rơi hết lông, “tự mình” bóp nhỏ xương đầu, “tự minh rút ngắn xương hàm” để biến thành hoàn mỹ như bây giờ. Từ những tiếng “hú” vô nghĩa của giống Khỉ cách đây hơn trăm ngàn năm, Con Người tự phát ra các lọai ngôn ngữ khác nhau để thông tin và trao đổi phẩm vật theo nhu cầu để sống còn. Với kết luận trên, ông đã gạt bỏ thuyết Sáng Tạo của người Thiên Chúa Giáo, và dĩ nhiên, phủ nhận vai trò của Thượng Đế, Thần Linh của mọi tôn giáo khác.  

Vì công trình nghiên cứu của ông có tầm vóc quá lớn, bao gồm nhiều chủng loại từ cá, chim, và mọi loại thú vật... mang tính cách thuyết phục với nhiều mẫu vật, nên nhiều nhà khoa học đã tôn sùng ông như một nhà khoa học vĩ đại nhất của nhân loại.  Thuyết tiến hóa đã dần dần chinh phục học đường trên khắp thế giới, và đã được giảng dậy như một thứ Luật bắt buộc trí thức con người phải tin theo.

Tuy nhiên, sau thời đại Darwin, nhiều nhà bác học khác đã phản bác lại lý thuyết này, vì Thuyết Tiến Hóa của con người còn nhiều lỗ hổng nhất là về niên đại hay về DNA. Nhiều cuốn sách phản bác lại Thuyết Tiến Hóa đã được viết bởi các nhà khoa học nổi tiếng trên thế giới: Science on Trial – The case for Evolution (Douglas J. Futuyma), Finding Darwin’s God (Kennethe R. Miller), Battles of Beginnings (Del Ratzsch) và Darwin on Trial (Phillip E Johson)... Những lý luận và chứng minh một cách khoa học từ những cuốn sách này đã có thể đánh tan lý luận của Darwin, tuy nhiên, vì nước Mỹ cũng như Châu Âu là những xứ tin vào quyền Tự Do Tư Tưởng và Phát Biểu của mọi người, cho nên, những điều phản bác của phe theo Thuyết Sáng Tạo cũng không được một cơ sở, một tổ chức chính quyền nào quyết định, ngay cả tổ chức Tư Pháp, mà để mặc cho ai thích điều nào thì làm theo điều đó. Vì thế, Thuyết Tiến Hóa vẫn được thịnh hành và phổ biến tại các trường học một cách chính thức.

Bài viết dưới đây, dựa trên những sự phản bác đó, cố gắng sắp xếp lại những  yếu tố chứng minh rằng Thuyết Tiến Hóa cũng chỉ là một Thuyết, một Lý Thuyết, (Theory) chứ chưa phải là Luật (Law) , buộc mọi người phải tuân theo như nhiều thứ Luật khác, chẳng hạn Luật Trọng Lực, Luật Bảo Tồn Năng Lượng, Luật về Sự Bất Động, Luật về sự di truyền, và những định luật Vật Lý hay Toán Học khác. Theo thiển ý, nếu đặt Thuyết Tiến Hóa, một cố gắng của Khoa Học Thực Nghiệm, bên cạnh các khoa học khác, thì Thuyết Tiến Hóa còn thiếu sót rất nhiều, có thể nói đó mới chỉ là một cánh cửa nhỏ mở vào một lâu đài Khoa Học mênh mông.

1)Thuyết Tiến Hóa, khi phủ nhận vai trò của Đấng Sáng Tạo, đã tỏ ra hoàn toàn vô nghĩa trước hoạt động Vĩ Mô của Khoa Thiên Văn Học, các cũng như các hoạt động Vi Mô của các vi sinh vật.

Về Vi Mô, nếu thuyết Tiến Hóa cho rằng sinh vật đầu tiên trên mặt đất là một sinh vật đơn bào và “tự nó” phát triển thành chim, muông, cá, thú...thì thuyết này không thể giải thích về các vi sinh vật vẫn sống trong lòng biển cả từ triệu năm nay mà không hề biến thể. Thuyết Tiến Hóa không giải thích được tại sao từ một đơn bào, mà có thể biến hóa thành các tế bào khác nhau nhưng cùng một kinh nghiệm như nhau: Tế bào xương khác tế bào da, tế bào thần kinh khác tế bào móng tay, móng chân... Trên hết, Luật nào buộc các tế bào da là phải sinh trưởng giống nhau để chỉ trở thành da, mà không trở thành xương? Nếu chẳng may có sự thay đổi, ngưng lại, hoặc phát triển không theo luật lệ: các tế bào đó sẽ thành tế bào ung thư và giết chết mọi con người cũng như mọi con vật! Thuyết này cũng ú ớ khi nói đến mầu sắc của các sinh vật. Tại sao các giống cá biển nhỏ lại có mầu sắc và hình dáng vô cùng đẹp hoặc vô cùng xấu? Tại sao mỏ chim Hồng Hạc hay đuôi chim Vẹt Phi Châu là sặc sỡ kỳ lạ, trong khi chim sẻ, chim sáo, chim quạ lại chỉ một mầu xám úa? Thuyết “Sinh Tồn cho Sự Tự Thích Hợp” gặp phản ứng ngược khi chim chóc có mầu sắc quá đẹp lại là cái đích cho những con vật ham ăn khác, tức là “đẹp để mà chết sớm” chứ không “đẹp để mà sinh tồn?”

Về Vĩ Mô, Thuyết Tiến Hóa không giải thích được các hiện tượng về khí hậu, về mưa, nước nguồn, các hoạt động của núi lửa, sấm, chớp, bão, lụt, sóng thần. Thuyết Tiến Hóa im lặng trước sự nổi lên của các đảo trong đại dương cũng như ngơ ngác trước sự phát sinh của các thềm lục địa. Thuyết Sinh Tồn cho Sự Tự Thích Hợp (Survival For the Fittest) không có ý nghĩa gì trước thiên nhiên vô cùng mênh mông với các khoảng cách giữa Mặt Trời, Mặt Trăng và Trái đất, từ hàng tỷ năm không thay đổi. Thuyết này cùng hoàn toàn bế tắc khi đề cập đến khí hậu vùng này khác khí hậu vùng kia. Tại sao chỉ cách nhau một lằn gạch nhỏ mà bên này là nóng, bên kia là lạnh? Tại sao ngay giữa đường Xích Đạo, người ta có thể để quả trứng chín mà không cần nấu, trong khi ở sát ngay bên cạnh, thì trứng sống vẫn là trứng sống?

2)Thuyết Tiến Hóa chỉ nói về bề ngoài, về hình thái của muôn vật, nhưng quên lửng bề trong, tức là phần “Hồn” của muôn vật. Thuyết Tiến Hóa im lặng trước thuyết Luân Hồi và Tái Sinh của nhà Phật! Thuyết Tiến Hòa không giải thích được sự thông minh của súc vật, thú dữ, mỗi loại có một sự thông minh riêng? Làm thế nào mà từ một đơn bào lại nẩy sinh ra các sinh hoạt khác nhau của các động vật khác nhau? Có nhà khoa học nào dám nói con kiến không thông minh? Có thể nói rằng đó là vì nguyên tắc “tự thích hợp để sinh tồn”, nên mọi loài “phải” biến thái trong từng môi trường sống, nhưng “Ai”, “Yếu Tố” nào đã thúc đẩy con kiến gió đen chỉ biết bay mà không biết cắn, con kiến đỏ chỉ biết cắn mà không biết bay? Lực nào dậy cho giống kiến voi, kiến độc đi từng đàn hàng triệu con, bò tới đâu tàn sát tới đó? Cây cỏ, muông thú trên đường chúng đi đều bị tiêu diệt? Tại sao muông thú và cây cỏ lại không biết tự tạo ra “vũ khí” gì chống lại được giống kiến kinh khủng này? Tại sao các giống hươu, nai, thú nhỏ lại không thể “tự biến đổi để sinh tồn” trước cọp, beo, sư tử mà cứ cúi đầu chịu khuất phục? Chỉ trừ một số thú vật nhỏ biết đổi mầu sắc, ngụy trang để trốn những con vật lớn hơn, còn đa số đều cúi đầu chịu chết, từ thế kỷ này đến thế kỷ kia, chẳng biết biến đổi để sinh tồn. Chính Con Người trong lịch sử thế giới cũng là nạn nhân của sự độc ác, của chiến tranh, của Luật Kẻ Mạnh, của các kẻ cầm quyền giết người nhanh hơn giết ruồi, mà hàng vạn năm nay, không biết tự mọc ra áo giáp đỡ đạn hay kéo dài móng tay ra thành khí giới để sinh tồn. Con Người phải chế ra Vũ Khí là những vật ngoại thân, còn Tự Thân thì chỉ có từ Bị Thương đến Chết nếu bị áp bức. Nếu thuyết Tự Biến Cải để sinh tồn mà thực hiện được với Loài Người thì không có nạn nhân bị hiếp dâm, bị đầy ải làm nô lệ. Ngược lại, có những dân tộc thiểu số, đang là Người bỗng biến thành Vật cho Người khác dầy vò. Trên hết, Thuyết Tiến Hóa không giải thích được Sự Chết! Có phải đó luật Thoái Hóa không?

3) Thuyết Tiến Hóa chỉ có thể giải thích được vài trường hợp: Có những con vật thông minh biết tìm cách chốn sự Chết. Con chồn thông minh có thể lừa gạt cả thợ săn giỏi. Con chuột nhắt khi cùng đường thì cũng biết giả bộ chết. Con giun khi thấy vật gì chạm vào mình, liền dẫy dụa và tìm cách trốn đi, cố tìm một khe nhỏ nào mà chui vào! Ngay cả một số cây cỏ cũng biết chuyển mình để sống còn như Cây Bắt Ruồi, cây Độc dược cứ hả miệng ra, chờ con vật nào xấu số đậu vào thì chụp dính rồi lôi vào trong ruột!  Nhưng con đà điểu thì khi thấy sư tử, lại chúi đầu vào cát để cho ác thú tiến đến ăn thịt! Một số những con sóc khi gặp rắn trừng mắt lên thì bất động cho rắn nuốt. Nói chung, Sự Thông Minh, hoặc Sự Ngu thay đổi tùy giống vật. Vậy Sự suy nghĩ đó ở đâu mà ra? Thuyết Tiến Hóa đến đây thì ngừng lại, ngắc ngoải..

4)Thuyết Tiến Hóa đã tỏ ra bất lực trước Khoa Học Tâm Sinh Lý của con người. Một con khỉ thông minh đến mấy cũng chỉ biết ghen, giận, làm oai, nhưng con người thì vô cùng phức tạp. Không những phức tạp khi phải đối xử với người ngoài, mà còn phức tạp với chính mình nữa. Những vị tu sĩ phải đối phó với nhu cầu của một con người bình thường vô cùng gian khổ. Những năm đầu đi tu, phải nghiến răng từ bỏ mọi thú vui vật chất, bỏ bạn bè, gia đình, bỏ các trò chơi thời trẻ, phải cố quên đi những hình bóng thân yêu cũ. Căng thẳng nhất là nhu cầu tình dục, và dục vọng nam nữ. Mỗi khi xác thịt đòi hỏi sinh hoạt tình dục, thì phải dùng hết ý chí để dẹp bỏ. Lúc đó, ý chí muốn đàn áp sự thôi thúc của cơ thể lại hoàn toàn đi ngược lại với nguyên tắc “tự biến đổi để sinh tồn!” mà là “biến đổi để hủy hoại!” Bên cạnh đó, thuyết Tiến Hóa giải thích làm sao với sự Hy Sinh, lòng Biết Ơn, tình Yêu Nước? Những anh hùng xông pha ra mặt trận và chấp nhận chết cho đất nước có biết “tự biến đổi để sinh tồn” không?  Những người xả thân cứu người thì sao? Họ có muốn sinh tồn không? Chắc là có! Nhưng tại sao họ lại chấp nhận hủy thân thể mình, cuộc sống mình cho bạn?

Nói về tâm sinh lý của con người, thực sự, cần cả triệu trang giấy cũng không diễn tả được. Nay yêu, mai ghét. Có những phụ nữ trông bề ngoài hiền như “ma sơ” mà khi vung tay làm chuyện độc ác, hạ thủ giết người cũng vẫn cười dịu dàng? Những thiếu phụ phản bội chồng con chỉ vì tiền, vì tình, vì người chồng mình không thỏa mãn tình dục, vì ham muốn trèo cao hơn.. những yêu cầu không cần thiết để sinh tồn. Họ đã sinh tồn nhưng vẫn muốn sinh tồn mạnh hơn, nên đã ra tay giết sự sinh tồn của người khác. Các ông cũng thế, cũng có thể bất chấp sự đau khổ của người khác mà làm chuyện tồi bại. Trong khi lại có những phụ nữ âm thầm chịu đựng lòng ác độc của ông chồng, chỉ để bảo vệ danh dự của chồng, con, mà quên đi hạnh phúc của chính mình. Có những người đàn ông hay đàn bà luôn thích thay đổi bạn tình,  mặc dù biết rằng không bao giờ thấy hạnh phúc trong sự thay đổi đó, ngược lại có những tình yêu ngây ngất, đam mê chỉ vì một ánh mắt, một nụ cười... Với những vấn đề Tâm Sinh Lý như thế, “Hạnh Phúc và Đau Khổ” như thế, Darwin chắc phải ngả mũ chào thua... Và giả như ông có sự nghiên cứu về các vấn đề này, chắc ông sẽ phải tuyên bố rằng lý thuyết “Sinh Tồn cho Sự Tự Thích Hợp” của ông là chưa hoàn chỉnh, cần thêm 200 năm nữa mới kết luận được.

Như thế, tất cả công trình nghiên cứu của Darwin, đối với thiên nhiên rộng lớn không cùng, cũng như đối với những vấn đề “ma quỷ”, thần linh, những phép lạ không hiểu nổi, là một sự nghiên cứu chưa thấy kết quả. Chỉ có mỗi một giải đáp: Tín Ngưỡng, hay lòng tin vào Thiên Chúa, Ông Trời, Thượng Đế là Chủ Tể Vũ Trụ, Đấng Sáng Tạo đã tạo ra muôn vật (sinh vật, động vật, thực vật) theo ý Ngài. Con Người được tạo ra để làm chủ trái đất. Sự thông minh hay ngu muội là một sự phân bổ thích hợp để con người tồn tại. Giả sử như trái đất này toàn là người thông minh, thì trái đất này, sẽ chiến tranh liên miên, giết lẫn nhau mà chết. Nếu trái đất này toàn là kẻ ngu ngốc, thì cũng chết tiệt vì ngu quá, không biết bảo vệ mình trước thiên nhiên hung ác. Vì thế, trái đất này luôn phải gồm cả Thông Minh và Ngu Ngốc, kẻ khỏe mạnh ở bên cạnh người yếu, trẻ thơ cần sống bên cha mẹ lớn tuổi, người bịnh tật ở nhờ người mạnh mẽ... Có hoa đẹp thì cũng có hoa hôi. Người hiền lành ở cạnh kẻ dã tâm. Thuyết Tiến Hóa, vì thế đã trở thành một phương tiện nghiên cứu khoa học trong cả ngàn môn nghiên cứu khác, chứ không phải là Duy Nhất, Độc Tôn, và là Luật buộc mọi người phải tin theo.

Chu Tất Tiến. 4 tháng 4 năm 2018.

 

Send comment
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu.Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Your Name
Your email address
)
Ở đời dường như chúng ta hay nghe nói người đi buôn chiến tranh, tức là những người trục lợi chiến tranh như buôn bán vũ khí, xâm chiếm đất đai, lãnh thổ của nước khác, thỏa mãn tham vọng bá quyền cá nhân, v.v… Nhưng lại không mấy khi chúng ta nghe nói có người đi buôn hòa bình. Vậy mà ở thời đại này lại có người đi buôn hòa bình. Thế mới lạ chứ! Các bạn đừng tưởng tôi nói chuyện vui đùa cuối năm. Không đâu! Đó là chuyện thật, người thật đấy. Nếu các bạn không tin thì hãy nghe tôi kể hết câu chuyện dưới đây rồi phán xét cũng không muộn. Vậy thì trước hết hãy nói cho rõ ý nghĩa của việc đi buôn hòa bình là thế nào để các bạn khỏi phải thắc mắc rồi sau đó sẽ kể chi tiết câu chuyện. Đi buôn thì ai cũng biết rồi. Đó là đem bán món hàng này để mua món hàng khác, hoặc đi mua món hàng này để bán lại cho ai đó hầu kiếm lời. Như vậy, đi buôn thì phải có lời...
Hồi đầu năm nay, một người bạn quen gọi đến, chỉ sau một tháng quốc gia chuyển giao quyền lực. Giọng chị mệt mỏi, pha chút bất cần, “Giờ sao? Đi đâu bây giờ nữa?” Chị không hỏi về kế hoạch chuyến đi du lịch, cũng không phải địa chỉ một quán ăn ngon nào đó. Câu hỏi của chị đúng ra là, “Giờ đi tỵ nạn ở đâu nữa?” “Nữa!” Cái chữ “nữa” kéo dài, rồi buông thỏng. Chữ “nữa” của chị dài như nửa thế kỷ từ ngày làm người tỵ nạn. Vài tháng trước, cuộc điện thoại gọi đến người bạn từng bị giam giữ trong nhà tù California vì một sai phạm thời trẻ, chỉ để biết chắc họ bình an. “Mỗi sáng tôi chạy bộ cũng mang theo giấy quốc tịch, giấy chứng minh tôi sinh ở Mỹ,” câu trả lời trấn an người thăm hỏi.
Chỉ trong vài ngày cuối tuần qua, bạo lực như nổi cơn lốc. Sinh viên bị bắn trong lớp ở Đại học Brown. Người Do Thái gục ngã trên bãi biển Bondi, Úc châu, ngay ngày đầu lễ Hanukkah. Một đạo diễn tài danh cùng vợ bị sát hại — nghi do chính con trai. Quá nhiều thảm kịch trong một thời khắc ngắn, quá nhiều bóng tối dồn dập khiến người ta lạc mất hướng nhìn. Nhưng giữa lúc chưa thể giải được gốc rễ, ta vẫn còn một điều có thể làm: học cho được cách ứng xử và phản ứng, sao cho không tiếp tay cho lửa hận thù. Giữ đầu óc tỉnh táo giữa khủng hoảng giúp ta nhìn vào ngọn cháy thật, thay vì mải dập tàn lửa do người khác thổi lên.
Trong những thời khắc nguy kịch nhất, thảm họa nhất, tổng thống Hoa Kỳ là người duy nhất có tiếng nói quyền lực với toàn dân để đưa họ vượt qua nghịch cảnh. Tổng thống sẽ trấn an dân bằng luật pháp, bằng ý chí kiên cường, bằng bản lĩnh lãnh đạo, bao dung nhưng dứt khoát. Thậm chí, có khi phải bằng mệnh lệnh sắc bén để khống chế những tư tưởng bốc đồng sẽ gây hỗn loạn. Mấy trăm năm lập quốc của Mỹ đã chứng minh rất nhiều lần như thế.
(Sydney – 14 tháng 12, 2025) - Hàng trăm người có mặt tại bãi biển Bondi, Sydney, để dự lễ Hanukkah đã chứng kiến một trong những vụ khủng bố đẫm máu nhất kể từ sau thảm sát Port Arthur năm 1996. Vào lúc 6 giờ 45 chiều Chủ Nhật, hai tay súng mặc đồ đen xuất hiện trên cây cầu bộ hành nối Campbell Parade với Bondi Pavilion, bắt đầu nổ súng xuống đám đông đang dự lễ. Hai kẻ này dùng súng trường, bắn liên tục trong khoảng 10 phút, khiến hàng trăm người hoảng loạn bỏ chạy, nhiều người ngã gục ngay trên bãi cát và công viên ven biển. Ít nhất 12 người thiệt mạng, trong đó có 9 nạn nhân thường dân, 1 cảnh sát và 2 tay súng (một bị bắn chết tại chỗ, một bị bắt nhưng sau đó tử vong do vết thương). Ngoài ra, có ít nhất 38 người bị thương, trong đó có 2 cảnh sát và nhiều nạn nhân ở tình trạng nguy kịch.
Năm 2024, con người trung bình dành hai giờ rưỡi mỗi ngày trên mạng xã hội. Nhân lên, đó là hơn một tháng mỗi năm nhìn vào màn hình, lướt ‘feed’ (dòng tin), đợi ‘notification’ (báo tin), đếm ‘like’ (lược thích). Bạn dành nhiều thới giờ cho Facebook, Instagram, TikTok. Và câu hỏi không phải "có nhiều không?", mà là "chúng ta nhận được gì?" Câu trả lời, theo một nhóm triết gia, nhà tâm lý học, nhà xã hội học đương đại, không phải kết nối, không phải hạnh phúc, không phải sự thật. Mà là cô đơn có tổ chức, lo âu có hệ thống, và sự thật bị thao túng. Mạng xã hội—đặc biệt Facebook, nền tảng với ba tỷ người dùng, lớn hơn bất kỳ quốc gia nào trên hành tinh—không phải công cụ trung lập. Nó là kiến trúc quyền lực đang định hình lại não bộ, xã hội, và chính trị theo cách mà chúng ta chưa kịp nhận ra. Và đây là điều đáng sợ nhất: chúng ta không bị ép. Chúng ta tự nguyện. Chúng ta mở Facebook vì muốn "kết nối." Nhưng sau ba mươi phút lướt, chúng ta cảm thấy trống rỗng hơn. Chúng ta vào để "cập nhật
Trong sân khấu chính trị đồ sộ từ cổ chí kim của nước Mỹ, hiếm có nhân vật nào diễn xuất giỏi như Donald J. Trump. Những cuộc vận động tranh cử từ hơn mười năm trước của Trump vốn đã tràn ngập những lời hứa, giáo huấn, sự tức giận vì “nước Mỹ quá tệ hại”, những lời phỉ báng đối thủ. Tất cả hòa hợp thành những bản giao hưởng ký tên DJT. Mỗi lần Trump bước lên sân khấu, điệu nhảy YCMA vô tư, không theo chuẩn mực, thay cho tiếng kèn hiệu triệu “hoàng đế giá lâm.”
Năm 2025 được xem là giai đoạn khó khăn cho ngành khoa học khi ngân sách nghiên cứu bị thu hẹp và nhiều nhóm chuyên môn phải giải thể. Tuy vậy, những thành tựu y học nổi bật lại chứng minh rằng sức sáng tạo của con người chưa bao giờ dừng lại. Hàng loạt phát hiện mới đã mở rộng hiểu biết của chúng ta về sức khỏe, đồng thời thay đổi cách chăm sóc bệnh nhân hiện nay. Dưới đây là chín trong số những khám phá ấn tượng nhất trong năm 2025.
Năm 2025 khởi đầu bằng nỗi lo dấy lên từ các sàn tài chính quốc tế. Tháng Tư, Tổng thống Donald Trump khơi lại cuộc chiến thương mại, khiến nhiều người e sợ suy thái toàn cầu. Thế nhưng, sau mười hai tháng, kinh tế thế giới vẫn đứng vững: tổng sản lượng tăng khoảng 3%, bằng năm trước; thất nghiệp thấp và chứng khoán nhiều nơi tiếp tục lên giá. Chỉ riêng lạm phát vẫn còn là bóng mây bao phủ, vì phần lớn các nước trong khối công nghiệp OECD chưa đưa được vật giá về mức ổn định như mong muốn.
Sự phát triển nhanh chóng của Artificial Intelligence/ AI và robot đặt ra nhiều thách thức về đạo đức xã hội và cá nhân, đặc biệt là trong việc thu thập dữ liệu cá nhân làm ảnh hưởng đến các quyết định quan trọng như tuyển dụng, trị liệu và xét xử. Mặc dù AI có thể mô phỏng cảm xúc, nhưng không có ý thức thực sự, dẫn đến nguy cơ làm cho con người phụ thuộc vào AI và robot và suy giảm kỹ năng giao tiếp xã hội...


Kính chào quý vị,

Tôi là Derek Trần, dân biểu đại diện Địa Hạt 45, và thật là một vinh dự lớn lao khi được đứng nơi đây hôm nay, giữa những tiếng nói, những câu chuyện, và những tâm hồn đã góp phần tạo nên diện mạo văn học của cộng đồng người Mỹ gốc Việt trong suốt một phần tư thế kỷ qua.
Hai mươi lăm năm! Một cột mốc bạc! Một cột mốc không chỉ đánh dấu thời gian trôi qua, mà còn ghi nhận sức bền bỉ của một giấc mơ. Hôm nay, chúng ta kỷ niệm 25 năm Giải Viết Về Nước Mỹ của nhật báo Việt Báo.

Khi những người sáng lập giải thưởng này lần đầu tiên ngồi lại bàn thảo, họ đã hiểu một điều rất căn bản rằng: Kinh nghiệm tỵ nạn, hành trình nhập cư, những phức tạp, gian nan, và sự thành công mỹ mãn trong hành trình trở thành người Mỹ gốc Việt – tất cả cần được ghi lại. Một hành trình ý nghĩa không những cần nhân chứng, mà cần cả những người viết để ghi nhận và bảo tồn. Họ không chỉ tạo ra một cuộc thi; họ đã và đang xây dựng một kho lưu trữ. Họ thắp lên một ngọn hải đăng cho thế hệ sau để chuyển hóa tổn thương thành chứng tích, sự im lặng thành lời ca, và cuộc sống lưu vong thành sự hội nhập.

Trong những ngày đầu ấy, văn học Hoa Kỳ thường chưa phản ánh đầy đủ sự phong phú và đa dạng về kinh nghiệm của chúng ta. Giải thưởng Viết Về Nước Mỹ thực sự đã lấp đầy khoảng trống đó bằng sự ghi nhận và khích lệ vô số tác giả, những người đã cầm bút và cùng viết nên một thông điệp mạnh mẽ: “Chúng ta đang hiện diện nơi đây. Trải nghiệm của chúng ta là quan trọng. Và nước Mỹ của chúng ta là thế đó.”


Suốt 25 năm qua, giải thưởng này không chỉ vinh danh tài năng mà dựng nên một cộng đồng và tạo thành một truyền thống.
Những cây bút được tôn vinh hôm nay không chỉ mô tả nước Mỹ; họ định nghĩa nó. Họ mở rộng giới hạn của nước Mỹ, làm phong phú văn hóa của nước Mỹ, và khắc sâu tâm hồn của nước Mỹ. Qua đôi mắt họ, chúng ta nhìn thấy một nước Mỹ tinh tế hơn, nhân ái hơn, và sau cùng, chân thật hơn.

Xin được nhắn gửi đến các tác giả góp mặt từ bao thế hệ để chia sẻ tấm chân tình trên các bài viết, chúng tôi trân trọng cảm ơn sự can đảm của quý vị. Can đảm không chỉ là vượt qua biến cố của lịch sử; can đảm còn là việc ngồi trước trang giấy trắng, đối diện với chính mình, lục lọi ký ức đau thương sâu đậm, và gửi tặng trải nghiệm đó đến tha nhân. Quý vị là những người gìn giữ ký ức tập thể và là những người dẫn đường cho tương lai văn hóa Việt tại Hoa Kỳ.

Với Việt Báo: Xin trân trọng cảm ơn tầm nhìn, tâm huyết, và sự duy trì bền bỉ giải thưởng này suốt một phần tư thế kỷ.
Khi hướng đến 25 năm tới, chúng ta hãy tiếp tục khích lệ thế hệ kế tiếp—những blogger, thi sĩ, tiểu thuyết gia, nhà phê bình, nhà văn trẻ—để họ tìm thấy tiếng nói của chính mình và kể lại sự thật của họ, dù đó là thử thách hay niềm vui. Bởi văn chương không phải là một thứ xa xỉ; đó là sự cần thiết. Đó là cách chúng ta chữa lành, cách chúng ta ghi nhớ, và là cách chúng ta tìm thấy nơi chốn của mình một cách trọn vẹn.

Xin cảm ơn quý vị.

NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.