Hôm nay,  

2023-2024: Bứt Khỏi Kệ Sách

20/12/202400:00:00(Xem: 4198)

 

Book ban chart 1
Trong niên học 2023-2024, đã có 4.561 cuốn sách bị cấm tại Florida, 3.671 cuốn bị cấm tại Iowa. 538 cuốn tại Texas, 408 tại Wiscosin, và Virginia 121 cuốn.
 

Xu hướng cấm sách trong trường học công lập Mỹ

Trong ba năm học gần đây, PEN America đã ghi nhận hàng loạt trường hợp cấm sách xảy ra trên toàn nước Mỹ, đặc biệt trong các trường công lập. Những nỗ lực xóa bỏ một số câu chuyện và bản sắc khỏi thư viện trường học không chỉ gia tăng mà còn trở thành dấu hiệu của một sự chuyển đổi lớn hơn, đặt ra câu hỏi nghiêm trọng về tương lai của giáo dục công lập. Việc kiểm duyệt này phản ánh một xu hướng đáng lo ngại: sự tập trung vào việc kiểm soát nội dung văn hóa và giáo dục, thay vì khuyến khích học sinh tiếp cận kiến thức đa chiều.

Chủ trương của Đảng Cộng hòa so với Đảng Dân chủ đối với việc cấm sách

Việc cấm sách tại Hoa Kỳ thường là một vấn đề gây tranh cãi, đặc biệt khi nó liên quan đến sự khác biệt quan điểm giữa hai đảng chính trị lớn, Đảng Cộng hòa và Đảng Dân chủ. Quan điểm và cách tiếp cận của hai đảng đối với việc cấm sách thường phản ánh các ưu tiên chính trị, văn hóa, và xã hội khác nhau.

Đảng Cộng hòa: Tập trung bảo vệ các giá trị truyền thống, gia đình, và tôn giáo: 1. Ủng hộ cấm sách có nội dung không phù hợp với trẻ em (tình dục, bạo lực, LGBTQ+).  2. Chỉ trích các sách liên quan đến lý thuyết phê phán chủng tộc và "thức tỉnh" (woke content). 3. Nhấn mạnh quyền của phụ huynh trong kiểm soát nội dung giáo dục.

Đảng Dân chủ: Bảo vệ quyền tự do học tập, tự do ngôn luận, và sự đa dạng trong giáo dục.  1. Phản đối kiểm duyệt, cho rằng cấm sách hạn chế quyền tiếp cận thông tin. 2. Ủng hộ sách về chủng tộc, bản dạng giới tính, và LGBTQ+ để thúc đẩy hòa nhập. 3. Tập trung vào việc khuyến khích tư duy phản biện và thảo luận mở rộng.

 

Tình trạng cấm sách gia tăng trong năm học 2023-2024

Theo báo cáo từ PEN America, đã có 10.046 trường hợp cấm sách được ghi nhận từ năm 2021 đến năm 2024. Các sách bị cấm thường chứa những nội dung phản ánh sự đa dạng về trải nghiệm sống, bản sắc, và góc nhìn văn hóa. Một số ví dụ nổi bật bao gồm:

  1. “Gender Queer” của Maia Kobabe: Cuốn sách hồi ký bằng tranh mô tả hành trình khám phá giới tính và bản sắc phi nhị nguyên giới của tác giả. Đây là một trong những sách bị cấm nhiều nhất vì chứa nội dung liên quan đến LGBTQ+.
  2. “The Bluest Eye” của Toni Morrison: Cuốn tiểu thuyết kinh điển của tác giả thắng giải Nobel kể câu chuyện về một cô bé da màu sống trong một cộng đồng nghèo ở Mỹ, khám phá những vấn đề về sắc tộc, phân biệt chủng tộc và lạm dụng.
  3. “All Boys Aren’t Blue” của George M. Johnson: Một tuyển tập hồi ký của nhà văn queer da màu, đề cập đến những trải nghiệm về giới tính, tình dục và bản sắc trong xã hội Mỹ hiện đại.
  4. “Stamped: Racism, Antiracism, and You” của Jason Reynolds và Ibram X. Kendi: Cuốn sách phi hư cấu dành cho thanh thiếu niên, khám phá lịch sử và tác động của chủ nghĩa phân biệt chủng tộc tại Mỹ.
  5. “Melissa” (tên gốc: “George”) của Alex Gino: Một cuốn tiểu thuyết thiếu nhi kể về một cô bé chuyển giới khám phá bản thân trong một thế giới chưa sẵn sàng chấp nhận cô.

Thống kê đáng chú ý

Phân tích 1.091 cuốn sách bị cấm ở nhiều khu học chánh cho thấy:

  • 40% sách có nhân vật chính hoặc phụ thuộc cộng đồng LGBTQ+.
  • 40% sách có nhân vật chính hoặc phụ thuộc các nhóm chủng tộc hoặc sắc tộc thiểu số.
  • 21% sách đề cập đến các chủ đề về quyền con người, hoạt động xã hội.
  • 20% sách chứa nội dung liên quan đến sức khỏe tâm thần, bao gồm trầm cảm, lo âu.
  • 20% sách tập trung vào các mối quan hệ gia đình hoặc tình bạn.
  • 17% sách có nội dung liên quan đến bạo lực hoặc lạm dụng.
  • 16% là sách lịch sử hoặc tiểu sử về những nhân vật nổi tiếng hoặc sự kiện lịch sử quan trọng.
  • 11% sách chứa nội dung về cái chết, sự mất mát.
  • 9% sách có đề cập đến chất kích thích, rượu, hoặc ma túy.


Tác động đến học sinh và giáo dục

Những cuốn sách bị cấm thường mang đến cơ hội để học sinh khám phá các góc nhìn mới, hiểu thêm về bản thân và cộng đồng xung quanh. Việc ngăn cản học sinh tiếp cận những tài liệu này không chỉ hạn chế sự hiểu biết mà còn cản trở sự phát triển toàn diện của thế hệ tương lai.

Hơn nữa, những nỗ lực kiểm duyệt này thường nhắm vào các nhóm thiểu số yếu thế, khiến học sinh thuộc cộng đồng LGBTQ+ hoặc các nhóm thiểu số cảm thấy bị loại trừ khỏi câu chuyện chung của xã hội. Điều này có thể dẫn đến cảm giác bị xa lánh, thiếu tự tin, và làm suy yếu tinh thần sáng tạo trong học đường.

 

Những điều cần làm?

PEN America nhấn mạnh rằng việc bảo vệ quyền tự do đọc là nhiệm vụ quan trọng của các nhà giáo dục, phụ huynh, và các nhà lập pháp. Việc đảm bảo học sinh được tiếp cận với một loạt các tài liệu phong phú, đa dạng và toàn diện là yếu tố then chốt để xây dựng một nền giáo dục mạnh mẽ, công bằng và tiến bộ.

Vì vậy điều cần thiết cần làm là cùng nhau chống lại các hành vi kiểm duyệt cực đoan, đảm bảo rằng thư viện trường học là nơi những cánh cửa mở ra một thế giới tri thức rộng lớn, phong phú và đa dạng, nơi mọi học sinh đều có thể tìm thấy chính mình trong những trang sách.

Để biết thêm chi tiết và có đầy đủ danh sách, bạn đọc có thể truy cập phần Phương pháp và Câu hỏi Thường gặp về việc cấm sách của PEN America. Bạn cũng có thể xem các báo cáo trước đây về tình trạng cấm sách được công bố vào các tháng  Tháng Tư 2022Tháng Chín 2022Tháng Tư 2023Tháng Chín 2023Tháng Mười Hai 2023Tháng Tư 2024, và Tháng Chín 2024.

 

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Trong bối cảnh toàn cầu hóa và chuyển đổi thể chế, phương Tây và Việt Nam đang phải đối diện trước những thách thức nghiêm trọng về cải cách chính sách để cho phù hợp với nhu cầu của thời đại mới, nhất là vai trò của pháp luật. Pháp luật là nền tảng thiết yếu cho sự vận hành ổn định và công bằng của xã hội. Là hệ thống quy phạm điều chỉnh hành vi con người, pháp luật không chỉ bảo vệ quyền lợi cá nhân và tập thể mà còn thúc đẩy sự phát triển bền vững. Trong xã hội hiện đại, vai trò của pháp luật được thể hiện rõ nét qua các lĩnh vực như bảo vệ an ninh quốc phòng, duy trì trật tự xã hội, bảo đảm quyền tự do cá nhân, phát triển phúc lợi xã hội, và thúc đẩy tinh thần hợp tác cũng như hội nhập.
Ngày 30 tháng 9 năm 2025, tại căn cứ Thủy Quân Lục Chiến ở Quantico, Virginia, Bộ trưởng Quốc phòng Pete Hegseth bước lên sân khấu trước hàng trăm tướng và đô đốc được triệu tập từ khắp nơi trên thế giới. Ông tuyên bố sẽ “cải tổ văn hóa quân đội” bằng mười chỉ thị mới, nhằm quét sạch cái mà ông gọi là “rác rưởi thức tỉnh” và khôi phục “tinh thần chiến binh”. Cụm từ ấy – nửa ca tụng bạo lực, nửa tán dương cơ bắp – nay đã trở thành thương hiệu chính trị của Hegseth. Trong cuốn Cuộc Chiến Chống Lại Những Chiến Binh (2024), ông cho rằng việc phụ nữ được đưa vào các vai trò chiến đấu đã “làm cạn kiệt” tinh thần này, khiến quân đội Hoa Kỳ “ít sát thương hơn.” Nghe qua, người ta tưởng quân đội chỉ tồn tại để đong máu đếm xác.
Ông bà xưa đã nói, nắm thì “nắm kẻ có tóc ai nắm kẻ trọc đầu.” Cách nói dân gian này rất cụ thể và dễ hình dung, người có tóc thì dễ bị nắm, bị túm, còn người trọc đầu thì không thể nắm được. Mang câu nói này vào chính trường Mỹ hiện tại, quả là khôi hài, nhưng không kém màu bi kịch. Nó phản ánh một sự thật trần trụi và không thể tránh khỏi: Quyền lực, chính sách, sắc lệnh hành pháp, các cuộc chiến pháp lý và ‘tuổi thọ’ chính trị của người đứng đầu nhánh hành pháp đang phụ thuộc vào sự phục tùng của các nhà lãnh đạo và những tài phiệt. Họ là ai? Họ là một mạng lưới của các quan chức, nhà lập pháp, giám đốc điều hành truyền thông, nhà tài trợ…, những người đã chọn chọ họ một thế đứng, xuôi theo những gì tổng thống muốn.
Bộ Tư Pháp Hoa Kỳ đang đánh một đòn nguy hiểm: huy động các văn phòng công tố đi điều tra mạng lưới từ thiện Open Society Foundations của gia đình Soros, một quỹ từ thiện quốc tế, nổi tiếng với việc tài trợ cho các dự án dân chủ, giáo dục và nhân quyền trên khắp thế giới. Danh sách cáo buộc nghe cứ như “vật lạ”: từ đốt phá đến tài trợ khủng bố. Open Society Foundations lập tức phản đối, khẳng định mình hoạt động hợp pháp, và nhắc lại điều mà bất cứ người tỉnh táo nào cũng hiểu: khi chính quyền có thể tùy tiện lấy một nhóm dân sự làm vật tế, thì quyền của mọi nhóm khác cũng chẳng còn gì bảo đảm.
Trong nhiều thập niên qua, giải pháp hai nhà nước luôn được xem là phương án khả thi nhằm mang lại hòa bình cho khu vực Trung Đông. Tuy nhiên, tiến trình này vẫn chưa đạt được kết quả cụ thể. Gần đây, cuộc tranh luận về việc công nhận nhà nước Palestine đang có những chuyển biến mới khi Pháp và Ả Rập Xê Út tổ chức một hội nghị quốc tế tại New York, ngay trước thềm Đại hội thường niên của Liên Hiệp Quốc.
Hôm Thứ Sáu 26/9, Tổng Biên Tập JEFFREY GOLDBERG của tạp chí The Atlantic gửi ra tuyên bố phản đối lệnh của Ngũ Giác Đài về việc áp đặt, kiểm duyệt báo chí. Tuyên bố ghi rõ: “Về cơ bản, The Atlantic phản đối những hạn chế mà Ngũ Giác Đài đang cố gắng áp đặt đối với các nhà báo đưa tin về vấn đề quốc phòng và an ninh quốc gia. Những yêu cầu này vi phạm quyền Tu Chính Án Thứ Nhất của chúng ta, và quyền của người Mỹ muốn biết hình thức khai triển nguồn lực và nhân sự vốn do tiền thuế của người dân tài trợ. Những quy định này cũng phá vỡ các thông lệ lâu đời - dưới thời tổng thống của cả hai đảng, trong suốt thời kỳ chiến tranh và khủng hoảng quốc gia - vốn cho phép các phóng viên Ngũ Giác Đài thực hiện công việc của mình mà không bị can thiệp chính trị.” The Atlantic đăng tuyên bố này trên trang mạng xã hội chính thức của tạp chí.
Chuyện phải, trái ở đây không hẳn là chuyện đúng, sai mà đúng ra là chuyện bên phải (khuynh hữu hay thiên hữu) và bên trái (khuynh tả hay thiên tả) trong chính trị Mỹ. Tất nhiên, trên đời này mọi chuyện đều có hai mặt của nó. Trong chính trị cũng thế, đã có cánh phải thì ắt có cánh trái, vì đó không những là bản chất tương đối của mọi sự mọi vật mà còn là hiện tượng phải có trong một nền dân chủ. Tuy nhiên, nền chính trị Mỹ trong những năm gần đây đã bị phân cực và phân hóa trầm trọng. Thể chế dân chủ kiểu mẫu của Mỹ xưa nay đương nhiên chấp nhận sự khác biệt vì đó là một trong những yếu tính ắt có của một nền dân chủ thật sự. Nhưng đẩy sự khác biệt của mình đến mức cực đoan và biến sự khác biệt của người khác thành kẻ thù bất dung thì là hiện tượng biến dạng nguy hiểm báo hiệu sự sụp đổ của nền dân chủ. Nước Mỹ trong những năm gần đây đã chứng kiến nhiều hiện tượng cực đoan như thế.
Với sự tham gia của khoảng 100.000 binh sĩ, cuộc diễn tập quân sự Nga-Belarus mang tên “Zapad 2025” đang được khối NATO theo dõi chặt chẽ và các quốc gia phía đông của liên minh cực kỳ lo ngại, đặc biệt nhất là sau khi các máy bay không người lái của Nga xuất hiện trên bầu trời Ba Lan. Cuộc tập trận này vẫn diễn ra theo chu kỳ bốn năm một lần, nhưng lần này, chính giới và công luận xem đây là phép thử đối với khả năng phản ứng của NATO trong bối cảnh địa chính trị mới. Để đối phó, NATO và Ukraine đang tăng cường các biện pháp an ninh, khi nguy cơ chiến tranh được đánh giá là ngày càng leo thang. Kinh nghiệm từ năm 2022 cho thấy Nga đã tiến hành các cuộc tập trận trước khi mở cuộc tấn công vào Ukraine. Câu hỏi đặt ra là liệu lịch sử có lặp lại không và tình hình hiện nay nghiêm trọng đến mức nào?
Khi chính phủ liên bang đe dọa cắt hàng tỷ đô la tài trợ nghiên cứu cho Harvard, đó không chỉ là một quyết định ngân sách. Đó là một phép thử cho chính nền tảng dân chủ: liệu chính quyền có thể dùng sức mạnh tài chính để định đoạt tư tưởng hay không. Tòa án liên bang vừa trả lời dứt khoát: không.
Ở với cộng sản, tuy còn trẻ con, chúng tôi đã hiểu thấu bài học: không nói theo là có tội, mà nói khác đi lại càng là trọng tội. Bước sang Mỹ, cứ tưởng rằng mọi chuyện sẽ khác vì đây là đất tự nhận là xứ sở tự do, nơi hiến pháp bảo đảm quyền được nói. Nhưng tuần qua, sau mấy chục năm ở Mỹ, tôi bỗng bắt gặp chính mình ngập ngừng muốn nói điều thật: tôi không thích Charlie Kirk, và tôi không muốn “celebrate his life” (tôn vinh cuộc đời ông).
NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.