Bài viết của The Economist, đăng ngày 14 tháng 3, cập nhật 2 tháng 8, 2025, cho thấy những dấu hiệu rõ rệt rằng Trumponomics – chính sách kinh tế dưới nhiệm kỳ thứ hai của Tổng thống Donald Trump – đang bắt đầu gây suy yếu nền kinh tế Hoa Kỳ.
- Tăng trưởng GDP giảm tốc: Dữ liệu từ hai quý đầu năm 2025 cho thấy tổng sản lượng quốc gia đang yếu đi. Trong quý I, doanh nghiệp đổ xô nhập hàng trước hạn áp thuế khiến số liệu thương mại bị bóp méo và GDP sụt giảm. Quý II có nhích lên trở lại, nhưng đà tiến nhìn chung đã suy kém.
- Chi tiêu tư nhân suy giảm: Khi loại bỏ các yếu tố tạm thời, phần “cốt lõi” của GDP – tức chi tiêu và đầu tư của tư nhân – cũng đang yếu rõ rệt. Dữ liệu việc làm kém, kèm theo các điều chỉnh giảm, cho thấy nguy cơ suy thoái đang lộ dần.
- Lạm phát tăng trở lại: Chỉ số chi tiêu tiêu dùng cá nhân (PCE) – thước đo phổ biến của Ngân Hàng Trung Ương – đã vượt mức mục tiêu 2%, lên 2.6% trong tháng 6. Thuế nhập cảng của ông Trump bắt đầu đẩy giá hàng hóa lên, khiến Fed khó nới lỏng lãi suất.
- Thị trường chứng khoán biến động: Dù S&P 500 từng đạt mức cao kỷ lục, các đợt áp thuế cuối tháng 7 và đầu tháng 8 đã khiến chỉ số này sụt 2.5% trong một tuần. Thị trường thế giới cũng bị giảm theo.
- Niềm tin tiêu dùng suy sụp: Chỉ số của Đại học Michigan xuống mức thấp nhất từ giữa năm 2022, còn chỉ số của Conference Board chạm đáy từ năm 2011. Người dân lo ngại nhất là lạm phát kéo dài. Dù khảo sát có thiên lệch chính trị, các chỉ số khác cũng phản ảnh viễn cảnh u ám.
- Nguy cơ tiêu dùng giảm: Dù doanh số bán lẻ chưa sụp, nhưng đà tiêu xài có thể suy yếu nếu tâm lý e ngại kéo dài. Chi tiêu của người dân chiếm khoảng hai phần ba GDP – nếu giảm, toàn bộ nền kinh tế sẽ bị kéo theo.
- Việc làm có dấu hiệu suy yếu: Tỷ lệ thất nghiệp còn thấp, nhưng tốc độ tuyển dụng đã giảm hẳn. Dù thị trường lao động từng chống chọi được các đợt siết lãi suất trước đây, lần này ảnh hưởng từ trí tuệ nhân tạo và thương chiến có thể khác.
- Sự bất ổn về chính sách gia tăng: Chỉ số bất định kinh tế (EPU) – đo mức rối loạn chính sách qua truyền thông và giới phân tích – tăng vọt trở lại từ đầu năm. Khi viễn ảnh sáu tháng tới đã khó đoán, ít ai dám chi tiêu hay đầu tư dài hạn.
- Ngân sách phình to, trái với cam kết: Dù ông Trump hứa cắt $2 ngàn tỷ mỗi năm, thực tế ngân khố vẫn chi nhiều hơn các năm trước. Cơ quan DOGE được lập ra để cắt giảm lãng phí, nhưng chưa thấy hiệu quả. Tình trạng tài khóa vẫn nguy ngập.
- Địa ốc và tiền tệ cùng đối diện khó khăn: Lãi suất vay mua nhà vẫn cao (6.81% cho kỳ hạn 30 năm), khiến giao dịch nhà đất ế ẩm. Đồng đô-la yếu đi – đúng theo chủ trương của ông Trump – nhưng hệ quả là giá hàng nhập tăng, góp phần đẩy lạm phát lên thêm.
Tóm lại, trái với kỳ vọng rằng Trumponomics sẽ đem lại sức bật mới, sáu tháng đầu nhiệm kỳ hai của ông Trump chứng kiến một loạt biện pháp thiếu mạch lạc: chiến tranh thương mại, tấn công định chế và bội chi ngân sách. Các vết rạn đó đang dần in dấu trong dữ liệu kinh tế.
Send comment



