Suốt Thế kỷ 20, dân tộc chúng ta đã tranh luận và giết nhau vì cái lẽ đúng/sai.
Người này đúng thì người kia sai cho nên phải bác bỏ và tiêu diệt quan điểm của người sai theo nghĩa bóng, mà đen như bóng tối. Chúng ta viện dẫn quy luật khoa học lịch sử mình chỉ là môn học của Tây phương, nhưng lại quyết liệt ra tay.
Quyết liệt nhất nên mới thắng trận là người cộng sản. Và sai là vào tù, chết đói, tự sát hay vượt biên. Chúng ta đã chết/sống trong thế giới đúng/sai đó, như số phận của báo chí trong thoái trào chung của truyền thông ấn loát tại Hoa Kỳ.
Nhưng, sống cũng là suy ngẫm, dưới ánh trăng, bàn thờ, cuốn kinh hay bức tranh, tiếng nhạc....
Mấy chục năm trước, trong thế giới phân biệt đúng/sai làm chúng ta tự tàn sát, có hai nhân vật từ đầu nguồn đã tranh cãi về tội ác của chế độ cộng sản Xô Viết. Họ đều là những người Nga từng đoạt giải Nobel.
Văn hào Aleksandr Solzhenitsyn (1918-2008) nói rằng nguyên do làm dân Nga biến thành đồ tể là ý thức hệ cộng sản. Mấy ai cãi được ông? Nhưng nhà bác học đã cống hiến tài năng cho chế độ Xô Viết là Andrei Sakharov (1921-1989) sau khi là khuôn mặt phản kháng lẫy lừng lại nghĩ khác. Tội ác phổ quát toàn cầu là ách độc tài.
Ai đúng ai sai trong cuộc tranh luận đó?
Đấy là khi dân làm văn làm báo của ta nhớ đến khuôn mặt lẫy lừng thứ ba của Nga, cũng từng đoạt giải Nobel, là Boris Pasternak (1890-1960): Đúng sai khó nói, chứ cái đẹp sẽ cứu chúng ta.
Tự nhiên phương trình bị đảo lộn! Nhưng vì sao nói chuyện nước Nga xa lạ mà chẳng nghĩ tới mình? Về lẽ đúng sai, Nguyễn Du (1766-1820) của chúng ta ừng bị khen chê vì lập trường trước cuộc nội chiến giữa Nguyễn Huệ và Nguyễn Ánh. Ba nhà họ Nguyễn coi nhau như thù vì lẽ đúng/sai!
Nhưng đời nay, mấy ai còn nhớ tới chuyện vặt đó? Vì cái đẹp từ ngòi bút và tâm tư u uất của Nguyễn Du đã cảm hóa và giải thoát chúng ta. Sau ông, nhiều cây bút, cây cọ hay điêu khắc cũng chẳng nói khác - dù có thể chết trên bờ vực đúng/sai.
Từ bỏ cuộc tranh luận về lẽ đúng/sai, Việt Báo cố vươn đến một thế giới xấu/đẹp, không vì mỹ quan mà vì văn học nghệ thuật, một khía cạnh khác về văn minh.
"Văn hóa phải có kỹ thuật mới thành văn minh", ai đó đã nói như vậy. Từ nay, Việt Báo xin áp dụng kỹ thuật mới để nói và viết về văn hóa, văn học và nghệ thuật. Từ nay, chuyện đúng/sai thì xin nhường cho bậc thức giả về thời sự, nhưng chuyện xấu/đẹp lại thuộc về mọi người chúng ta, từ những góc cạnh khác nhau.
Việt Báo xin trân trọng kính mời quý vị quan tâm, theo dõi, quảng bá và nhất là gửi bài đóng góp về tòa soạn. Nhưng nên nhớ, không ai làm phiền quý vị về lẽ đúng/sai.
Đây mới là một bước khởi đầu.
Trân trọng chúc quý độc giả, quý thân hữu, quý thân chủ bước vào những ngày lễ và năm mới 2020 an lành, tốt đẹp.
Việt Báo
Tuần Báo Văn Học Nghệ Thuật
(Phát hành hàng tuần mỗi thứ Sáu trên báo giấy,
Cập nhập trên mạng hằng ngày.)
