Tòa Bạch Ốc đã công bố lá thư chào mừng mới của Tổng thống Donald Trump gửi đến những người vừa được nhập tịch. Bề ngoài, thư mang giọng điệu chào đón nồng ấm, nhưng nội dung bên trong lại hé lộ những thay đổi sâu sắc: không khuyến khích người ta tham gia vào tiến trình dân chủ của đất nước mà nhấn mạnh lòng trung thành và bản sắc chung. (Nguồn: pixabay.com)
Khi chính thức trở thành công dân Hoa Kỳ bằng con đường nhập tịch, tân công dân không chỉ được công nhận quyền công dân, mà còn nhận được những món quà kỷ niệm đáng trân quý: quốc kỳ, bản sao của Tuyên Dương Độc Lập và Hiến Pháp, cùng một lá thư chào mừng từ tổng thống đương nhiệm. Trong số này, lá thư có lẽ là thứ ít được để ý nhất vì chỉ là mẫu thư được soạn sẵn, nhưng lại chứa đựng nhiều thông điệp sâu xa về cách một tổng thống nhìn nhận đất nước mà mình điều hành.
Tháng 9 năm 2025, Tòa Bạch Ốc công bố phiên bản mới của lá thư Tổng thống Donald Trump gửi đến các tân công dân. Trong cả hai nhiệm kỳ, đều phải qua nhiều tháng sau khi nhậm chức, ông mới thay thế mẫu thư cũ từ người tiền nhiệm. Và dù chính quyền Trump đang mạnh tay siết chặt nhập cư (cả hợp pháp lẫn bất hợp pháp), thì nội dung lá thư vẫn mang giọng điệu thân thiện và chào đón.
Tuy nhiên, điểm khác biệt lớn nhất của bức thư này nằm ở góc nhìn của Trump về Hiệp Chủng Quốc Hoa Kỳ. Thay vì nhấn mạnh đến các giá trị và lý tưởng dân chủ như các tổng thống tiền nhiệm, Trump chọn tôn vinh văn hóa và truyền thống.
Với Trump, đất nước này không phải là một hợp chủng quốc ‘melting pot’, nơi các nền văn hóa khác biệt hòa quyện với nhau, mà là nồi nung kim loại nơi những tư tưởng ngoại lai bị gột rửa để cho ra một bản sắc thuần nhất.
Trong thư, ông viết: “Hoa Kỳ từ lâu luôn mở rộng vòng tay chào đón những ai sẵn sàng tiếp nhận các giá trị của chúng ta, hòa nhập vào xã hội và cam kết trung thành với đất nước này. Lời tuyên thệ của quý vị tạo ra một mối liên kết thiêng liêng với Quốc Gia, với truyền thống, lịch sử, văn hóa và các giá trị của đất mẹ.”
Từ trước đến nay, nhiều triết gia đã nhấn mạnh rằng quyền công dân không chỉ là đặc quyền mà còn kèm theo nghĩa vụ. Nhưng cách diễn giải của Trump không chỉ nhấn mạnh nghĩa vụ của công dân. Đó còn là một bước ngoặt, rời xa thông điệp cốt lõi mà các tổng thống tiền nhiệm, dù thuộc đảng phái nào, đều đề cao: nền tảng tư tưởng của Hoa Kỳ.
Tổng thống Joe Biden từng viết trong thư gửi tân công dân: “Hành trình đến với Hoa Kỳ của quý vị không chỉ là việc tìm đến một vùng đất mới. Đó là hành trình hòa mình vào một lý tưởng.”
Trước đó, Tổng thống Bill Clinton cũng nhấn mạnh: “Quý vị đang tham gia vào một cuộc thử nghiệm vĩ đại: một quốc gia được thành lập dựa trên lý tưởng rằng tất cả mọi người đều sinh ra bình đẳng, một đất nước luôn tôn trọng quyền cá nhân của mỗi người.”
Còn George W. Bush thì viết: “Từ đời này qua đời khác, con dân Hoa Kỳ luôn gắn bó với nhau bởi những lý tưởng cao đẹp và trường tồn.”
Ngoài việc nhấn mạnh các giá trị nền tảng, nhiều tổng thống còn đề cao vai trò của người dân trong việc gìn giữ và phát huy nền dân chủ.
“Mong quý vị cùng cầu nguyện cho sức mạnh và linh hồn của đất nước chúng ta, và cũng mong quý vị sẽ tích cực góp phần dựng xây tương lai đất nước,” George H. W. Bush viết. Barack Obama cũng từng nhắn nhủ: “Mong quý vị hòa nhập vào cộng đồng của mình và tích cực lan tỏa những giá trị làm nên nước Mỹ.”
So với lá thư trong nhiệm kỳ đầu tiên của Trump, phiên bản mới có một vài thay đổi đáng chú ý. Nội dung ngắn gọn hơn, chữ ký ngoằn ngoèo khó coi hơn, và đặc biệt là không còn nhắc gì đến “tình cảm gắn kết cộng đồng” như trước. Thay vào đó, Trump lặp lại bốn lần từ “Quốc Gia” (Nation), mà lần nào cũng viết hoa. Trong nhiệm kỳ trước, ông chỉ nhắc đến từ này đúng một lần. Ngoài ra, cả hai phiên bản đều không hề dùng chữ “di dân” (immigrant); chữ này có trong thư của Obama, thậm chí Biden còn từng gọi Hoa Kỳ là “quốc gia của di dân” (nation of immigrants).
Việc Trump chuyển sang tập trung vào từ “Quốc Gia” (từ này vốn có thể mang hàm ý về sắc tộc ở nhiều nơi trên thế giới) là biểu hiện rõ nét của sự thay đổi trong “cách chơi chữ” của giới bảo thủ. Phó Tổng Thống J.D. Vance từng phát biểu trong bài diễn văn nhận đề cử: “Người ta vẫn nói rằng Hoa Kỳ là một lý tưởng. Đúng vậy, Hoa Kỳ được sáng lập từ những lý tưởng vĩ đại như thượng tôn pháp luật và tự do tôn giáo, những điều được khắc ghi trong Hiến Pháp và gắn liền với bản sắc quốc gia. Nhưng nước Mỹ không chỉ là một lý tưởng. Đất nước này là cộng đồng của những người có chung lịch sử và tương lai. Nói ngắn gọn, là một quốc gia.”
Nhưng thực tế thì sao? Chính quyền Trump liên tục chà đạp lên quyền tự do ngôn luận và coi thường luật pháp; và việc đó khiến những tuyên bố về lý tưởng, về Hiến Pháp của họ trở thành những lời hô hào sáo rỗng, vô nghĩa!
Ngay cả khi nhắm mắt bỏ qua cái nết “ăn đằng sóng, nói đằng gió” đó, thì việc nhấn mạnh vào cái gọi là “văn hóa chung của (riêng) người Mỹ” vẫn mâu thuẫn với chân lý đã khai sinh ra đất nước này: mọi người sinh ra đều có quyền bình đẳng.
Nhà báo Adam Serwer đã bình luận sau bài phát biểu của Vance: “Nếu Hoa Kỳ là một quốc gia của những người có chung một niềm tin, thì bất kỳ ai cũng có thể trở thành công dân Hoa Kỳ. Nhưng nếu ‘người Mỹ thực thụ’ là những người có chung một lịch sử, thì rõ ràng, chúng ta sẽ có người Mỹ này ‘thực thụ’ hơn người Mỹ kia.”
Điều này đặc biệt quan trọng vào lúc này, vì chính quyền Trump đang tìm cách tái định nghĩa “lịch sử chung” là gì. Chẳng hạn, họ cho treo lại bức chân dung của Tướng Robert E. Lee tại Học viện Quân sự West Point; tìm cách cài các “ủy viên tư tưởng” vào Viện Smithsonian; và ra lệnh “gọt giũa” các thông tin về lịch sử trong các công viên quốc gia, nhằm xóa mờ những sự thật đau đớn trong quá khứ (trong đó có bức ảnh nổi tiếng chụp lại tấm lưng đầy sẹo của một người nô lệ từng bị đánh đập dã man).
Tất cả những điều này khiến người ta không khỏi suy nghĩ: có phải chính quyền Trump đang cố tình xóa sổ một số cộng đồng ra khỏi bức tranh lịch sử của quốc gia, hoặc ép họ phải chấp nhận một lịch sử được “tô vẽ” lại, mỹ miều nhưng đầy dối trá?
Và đúng với phong cách của Trump (coi quyền công dân như một giao kèo), bức thư kết thúc bằng một lời hứa, không khác gì một bản hợp đồng: “Quý vị đã nguyện trung thành tuyệt đối với Hoa Kỳ; đáp lại, đất nước này trao cho quý vị cơ hội cùng tự do vô tận.”
Tuy nhiên, với tình hình chính trị hiện nay, không ít người sẽ tự hỏi: Liệu chính quyền Trump có thật sự giữ lời hay không?
Nguyên Hòa biên dịch
Nguồn: “Trump’s New Letter to New Americans” được đăng trên trang TheAtlantic.com.
Gửi ý kiến của bạn
