TQ lại siết xuất cảng đất hiếm. Trump dọa đánh thuế quan khổng lồ, nói sẽ không cần gặp Tập nữa. TQ liền phản đòn: tăng phí tàu Mỹ khi cập cảng TQ kể từ 14/10/2025 tới 17/4/2028.
Hôm nay là ngày Thứ Sáu chấn động thị trường: Ngay khi Trump hăm dọa tăng thuế quan khổng lồ đối với TQ vì TQ siết xuất cảng đất hiếm, cổ phiếu giảm điểm mạnh trong một động thái nhanh chóng vào thứ Sáu. Tổng thống Trump đe dọa tăng thuế quan đối với Trung Quốc, cáo buộc TQ 'trở nên rất thù địch' với các hạn chế đối với kim loại đất hiếm, một nguồn tài nguyên quan trọng cho ngành công nghiệp công nghệ và quốc phòng.
Chỉ số Trung bình Công nghiệp Dow Jones lập tức sụt giảm 560 điểm, tương đương 1,2%. S&P 500 mất 1,7%, trong khi Nasdaq Composite giảm 2,3%. Ghi nhận: Trước khi Trump hăm dọa, cổ phiếu đã tăng mạnh, với Nasdaq đạt mức cao kỷ lục mới trong ngày.
Dọa không gặp. "Tôi dự kiến gặp Chủ tịch Tập Cận Bình sau hai tuần nữa, tại APEC, ở Nam Hàn, nhưng giờ dường như không còn lý do gì để gặp nữa", Trump cho biết trong một bài đăng trên Truth Social. "Một trong những chính sách mà chúng tôi đang tính toán lúc này là tăng mạnh thuế quan đối với các sản phẩm Trung Quốc nhập vào Hoa Kỳ."
Trump cáo buộc Trung Quốc "giam cầm" toàn cầu bằng cách sử dụng nguồn tài nguyên kim loại đất hiếm của mình. Đầu tuần này, Trung Quốc đã thắt chặt kiểm soát thị trường, yêu cầu các thực thể nước ngoài phải xin giấy phép từ Bắc Kinh mới được xuất cảng bất kỳ sản phẩm nào chứa đất hiếm có giá trị từ 0,1% trở lên so với giá trị hàng hóa. Các quy định mới về xuất khẩu đất hiếm dự kiến có hiệu lực vào ngày 1 tháng 12.
"Kỳ vọng về một thỏa thuận thương mại với Trung Quốc vừa bị dập tắt", Jeff Kilburg, nhà sáng lập KKM Financial, cho biết. "Những kẻ chốt lời đang tràn vào thị trường."
Cổ phiếu của các công ty công nghệ chịu thiệt hại nặng nề nhất từ mối quan hệ thương mại xấu đi với Trung Quốc đã dẫn đầu đợt bán tháo nhanh chóng vào thứ Sáu. Nvidia mất hơn 2%, AMD giảm hơn 5% và Tesla giảm hơn 3%. Trong khi đó, giá dầu thô của Mỹ giảm do các nhà đầu tư ngày càng lo ngại rằng mức thuế quan cao hơn cuối cùng có thể ảnh hưởng đến nhu cầu.
Trung Quốc hiện kiểm soát khoảng 70% nguồn cung đất hiếm toàn cầu, vốn rất quan trọng đối với các ngành công nghiệp công nghệ cao, bao gồm xe hơi, quốc phòng và chất bán dẫn.
Tổng thống Trump cho biết ông chưa nói chuyện với Tập Cận Bình về vấn đề này "vì không có lý do gì để làm như vậy. Đây thực sự là một bất ngờ, không chỉ đối với tôi mà còn đối với tất cả các nhà lãnh đạo của Thế giới Tự do. Tôi dự kiến sẽ gặp Chủ tịch Tập Cận Bình sau hai tuần nữa, tại APEC, ở Hàn Quốc, nhưng giờ dường như không có lý do gì để làm như vậy", Trump viết, ám chỉ đến hội nghị thượng đỉnh Hợp tác Kinh tế Châu Á - Thái Bình Dương.
Trump tuyên bố rằng Hoa Kỳ đã được các quốc gia khác liên hệ, những nước "cực kỳ tức giận trước sự thù địch thương mại lớn này, vốn xuất hiện một cách bất ngờ. Mối quan hệ của chúng ta với Trung Quốc trong sáu tháng qua rất tốt đẹp, do đó động thái này về thương mại càng trở nên bất ngờ hơn nữa.”
.
Chưa hết. Hôm thứ Sáu, Trung Quốc thông báo rằng bắt đầu từ ngày 14 tháng 10, họ sẽ bắt đầu thu phí tàu thuyền Hoa Kỳ cập cảng Trung Quốc. Động thái này là một phản ứng trực tiếp đối với mức phí cảng tương tự của Hoa Kỳ đối với tàu thuyền Trung Quốc, dự kiến có hiệu lực cùng ngày. Theo Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (Center for Strategic and International Studies), Hoa Kỳ chỉ chiếm 0,1% tổng sản lượng đóng tàu toàn cầu, so với 53,3% của Trung Quốc.
Hôm thứ Sáu, Trung Quốc thông báo rằng bắt đầu từ ngày 14 tháng 10, TQ sẽ bắt đầu thu phí tàu thuyền Hoa Kỳ khi cập cảng Trung Quốc - một động thái đáp trả trực tiếp việc Washington áp dụng phí đối với tàu thuyền Trung Quốc cập cảng Hoa Kỳ, dự kiến có hiệu lực cùng ngày.
Bộ Giao thông Vận tải Trung Quốc cho biết trong thông báo, được CNBC dịch ra, rằng các khoản phí của Hoa Kỳ "vi phạm nghiêm trọng" các nguyên tắc thương mại quốc tế và "gây thiệt hại nghiêm trọng" cho thương mại hàng hải TQ-Mỹ.
Trung Quốc sẽ thu 400 nhân dân tệ (56 đô la) mỗi tấn ròng đối với các tàu thuyền Hoa Kỳ, về cơ bản tương đương với mức 50 đô la mỗi tấn ròng mà Hoa Kỳ đang áp dụng đối với tàu thuyền Trung Quốc. Bắc Kinh cũng đáp trả Hoa Kỳ bằng kế hoạch tăng phí theo thời gian cho đến ngày 17 tháng 4/2028, với cùng ngày có hiệu lực.
"Trong ngắn hạn, điều này sẽ dẫn đến việc tăng chi phí cho người tiêu dùng Hoa Kỳ, giảm lợi nhuận cho các nhà vận chuyển và giảm nhẹ nhu cầu xuất cảng sang Hoa Kỳ ở một số mặt hàng nhất định", ông Michael Hart, chủ tịch Phòng Thương mại Hoa Kỳ tại Trung Quốc, cho biết.
Về lâu dài, ông cho biết nhu cầu đối với tàu không phải của Trung Quốc có thể tăng lên. Tuy nhiên, ông không kỳ vọng nhu cầu đối với tàu do Hoa Kỳ sản xuất sẽ tăng do chi phí cao và năng lực đóng tàu còn thấp.
Theo Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế, Hoa Kỳ chỉ chiếm 0,1% ngành đóng tàu toàn cầu, so với 53,3% của Trung Quốc.
Thị phần quá lớn của Trung Quốc đã thúc đẩy Hoa Kỳ xây dựng chính sách, bắt đầu từ thời chính quyền Biden, nhằm thu phí tàu do Trung Quốc sản xuất khi cập cảng Hoa Kỳ.
Bộ Giao thông Vận tải Trung Quốc cho biết mức phí này sẽ áp dụng cho các tàu thuộc sở hữu của các doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân và thực thể Hoa Kỳ nắm giữ 25% cổ phần trở lên. Bộ này cho biết các tàu treo cờ Hoa Kỳ hoặc được sản xuất tại Washington cũng sẽ bị tính phí.
Đây "chỉ là một chiến thuật đàm phán ăn miếng trả miếng. Hoa Kỳ đã áp dụng mức phí tương tự đối với các tàu đến Trung Quốc và giờ đây Trung Quốc cũng đang làm điều tương tự", Peter Alexander, giám đốc điều hành của Z-Ben Advisors tại Thượng Hải, cho biết.
"Chính quyền Trump tiếp tục đánh giá thấp Trung Quốc và điều này cần phải chấm dứt", Alexander nói. "Dường như Trump ít cân nhắc đến các tác động bậc hai và bậc ba của các lựa chọn chính sách."
Ông nói thêm: "Trung Quốc có thể đáp trả tùy thích và đã thể hiện sự sẵn sàng hành động trực tiếp. Liệu người Mỹ đã rút ra được bài học nào trong sáu tháng qua chưa? Dường như là chưa."
Thông báo về mức phí cảng của Trung Quốc được đưa ra sau khi Trung Quốc tăng cường các hạn chế xuất cảng và mở rộng danh sách đen "các thực thể không đáng tin cậy" để bao gồm cả công ty tư vấn chip TechInsights, trong hai ngày qua.


