
(WASHINGTON, ngày 2 tháng 6, Reuters) – Bộ Tư Pháp đang tiến hành một cuộc điều tra nhằm vào các lệnh ân xá mà cựu Tổng thống Joe Biden đã ban hành trong những ngày cuối nhiệm kỳ của mình, bao gồm cả những lệnh dành cho thân nhân và các phạm nhân đang chờ thi hành án tử hình.
Theo một email mà Reuters có được, Ed Martin, luật sư chuyên trách vấn đề ân xá của Bộ Tư Pháp, cho biết ông đã được giao nhiệm vụ điều tra xem liệu Biden “có còn đủ minh mẫn để tự mình đưa ra các quyết định đó hay không, và liệu có ai đó đã lợi dụng cựu Tổng thống dùng AutoPen hoặc các phương thức khác hay không.”
AutoPen là một thiết bị chuyên dụng để ký tên tự động lên các tài liệu. Trong thời gian Biden còn đương chức, Trump và các đồng minh đã nhiều lần đưa ra những cáo buộc thiếu căn cứ rằng việc Biden sử dụng thiết bị này khiến cho các quyết định được ký trở nên không hợp pháp, hoặc ám chỉ Biden không biết mình đã ký cái gì. Hiện vẫn chưa rõ liệu cựu Tổng thống có sử dụng AutoPen cho các lệnh ân xá hay không.
Martin cho biết cuộc điều tra hiện tập trung vào hai nhóm lệnh ân xá chính: những lệnh được ban hành trước khi có khởi tố đối với người nhà Biden, và những quyết định giảm án tử hình xuống thành án chung thân cho 37 phạm nhân liên bang.
Ngay trước khi chuyển giao quyền lực cho Trump vào ngày 20 tháng 1, Biden đã ký lệnh ân xá cho năm thành viên trong gia đình – bao gồm ba anh chị em ruột của ông là James Biden, Frank Biden và Valerie Biden Owens, cùng với vợ, chồng của họ là John Owens và Sara Biden. Biden lý giải rằng hành động này nhằm bảo vệ gia đình ông khỏi những cuộc điều tra mang động cơ chính trị trong tương lai.
Trước đó, vào ngày 1 tháng 12, Biden cũng đã ân xá cho con trai mình là Hunter Biden (bị truy tố vì tội danh trốn thuế và sử dụng vũ khí trái phép).
Trong email, Martin không nói rõ những lệnh ân xá nào dành cho người thân của cựu Tổng thống Biden đang nằm trong diện điều tra. Và cũng không rõ danh tính người đã yêu cầu Martin khởi động cuộc điều tra này.
Hiến Pháp Hoa Kỳ cho phép Tổng thống sử dụng quyền ân xá để xóa bỏ các bản án hình sự liên bang hoặc giảm mức phạt tù.
Trump từng dùng công cụ này như một vũ khí chính trị. Thí dụ tiêu biểu là vào ngày 20 tháng 1, Trump đã ban hành lệnh ân xá cho gần như toàn bộ 1,600 người ủng hộ ông bị truy tố hình sự do tham gia cuộc tấn công vào Tòa nhà Quốc Hội ngày 6 tháng 1 (nhằm ngăn chặn Quốc Hội chứng nhận chiến thắng của Biden trong cuộc bầu cử năm 2020).
Martin từng là Quyền Biện Lý Liên Bang tại Washington, nhưng sau đó đã bị loại khỏi quy trình đề cử chính thức tại Thượng Viện.
Tại buổi họp báo ngày 13 tháng 5, Martin từng nói rằng ông xem quyền ân xá của Tổng thống là “tuyệt đối.” Ông cho biết: “Nếu sử dụng AutoPen để ký lệnh ân xá thì tôi không nghĩ đó là vấn đề lớn,” nhưng cũng thêm rằng các quyết định ân xá của Biden cần phải được rà soát kỹ lưỡng.
Cuộc điều tra lần này được nhiều người cho là nỗ lực sử dụng Bộ Tư Pháp để khơi gợi lại những nghi ngờ về tình trạng sức khỏe và tinh thần của Biden. Vấn đề này đang được dư luận đặc biệt quan tâm sau khi cựu Tổng thống mắc ung thư, và một cuốn sách mới tiết lộ rằng trong năm qua, một số nhân vật chủ chốt Đảng Dân Chủ từng lo lắng về bệnh tình của ông.
Biden (năm nay 82 tuổi) đã rút khỏi chiến dịch tái tranh cử vào năm ngoái (2024), giữa lúc dấy lên nhiều nghi ngại xoay quanh sự minh mẫn của ông sau phần tranh luận Tổng thống bị đánh giá là thất bại. Ông cũng là người cao niên nhất từng giữ chức vụ Tổng thống Hoa Kỳ. Trump là người cao niên thứ hai.
Tuy nhiên, các phụ tá thân cận nhất của Biden lại cho rằng những lo lắng đó là vô căn cứ, và khẳng định ông hoàn toàn có đủ bản lĩnh để đưa ra các quyết định quan trọng.
Cho đến nay, chưa có bằng chứng nào cho thấy các lệnh ân xá được Biden ký là vô tình hay không hay biết. Thêm vào đó, một tài liệu chính thức của Bộ Tư Pháp từ năm 2005 công nhận việc sử dụng AutoPen để ký thay Tổng thống là hợp lệ nếu được ủy quyền hợp pháp.