Hôm nay,  

Câu Chuyện Con Thiên Nga Đen

28/10/201000:00:00(Xem: 6641)

Viết Riêng Cho VOA Thứ Ba, 26 Tháng 10 2010: Câu Chuyện Con Thiên Nga Đen

Bùi Tín
Mấy ngày nay dư luận toàn cầu xôn xao về chuyện Bắc Triều Tiên đang chuẩn bị thử bom hạt nhân. Ảnh vệ tinh cho thấy những hoạt động khác thường xung quanh căn cứ Punggye Ri trong tỉnh Bắc Hamgyong, nơi đã diễn ra cuộc thử thứ nhất – năm 2006, và cuộc thử thứ hai – năm 2009.
Cái chế độ cộng sản độc đảng còn sót lại này có kiểu xử sự không giống ai. Họ cứ rêu rao thử bom hạt nhân mỗi khi muốn lên gân dọa nạt dân trong nước và làm giá cao với thế giới, khi thì muốn ăn vạ, mặc cả với thế giới để vòi vĩnh viện trợ cho không.
Hai lần trước, sau khi tiến hành thử nghiệm hạt nhân, Bình Nhưỡng úp mở không hề nói kết quả thử ra sao, bom to hay nhỏ, nhưng đều gián tiếp chịu ngừng thử để được nhận 2 triệu tấn lương thực và 2 triệu tấn dầu thô cho các nhà máy cạn dầu và cho hàng hàng chục triệu bụng dân đói.
Lần này, cảm thấy lòng dân, binh sỹ, nội bộ đảng cầm quyền không yên khi lãnh tụ Kim Jong Il phong cho con thứ 3 mới 27 tuổi cùng cô em gái làm đại tướng 4 sao, thấy cả thế giới đàm tiếu về chuyện nhố nhăng này, cho đến ông bạn láng giềng lớn cũng lúng túng khó xử, chế độ Bắc Triều Tiên lại dở ra chuyện thử bom hạt nhân để dọa dân họ và làm giá để thương lượng với thế giới.
Lần này thì công luận quốc tế rất lo âu. Một số báo lớn ở Hoa Kỳ, Đức, Anh, Pháp…cho rằng đây không phải là chuyện nhỏ, không thể coi thường được.
Một số nhà bình luận nổi tiếng nhất nhắc đến lý luận và hiện tượng Thiên nga đen – Theory and Event of Black Swan - để bàn luận về bom hạt nhân của Bắc Triều Tiên.
Trong các Bách khoa Toàn thư, từ điển Wipikedia mấy năm nay xuất hiện danh từ kép Thiên nga đen, với định nghĩa và dẫn chứng ngày càng phong phú.
Nội dung chính của Thiên nga đen là để chỉ một hiện tượng cực kỳ hy hữu, đơn lẻ, rất khó phán đoán và báo trước, bất ngờ xảy ra thật, rồi biến mất.không theo một quy luật nào cả.
Hiện tượng như thế có thể diễn ra cả trong chính trị, kinh tế, tàì chính, nghệ thuật… Các nhà nghiên cứu cho rằng việc bùng nổ Thế chiến I năm 1914, cuộc khủng bố 11-9-2001, cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu mới đây là những hiện tượng Thiên nga đen.
Sở dĩ đặt ra cái tên ngộ nghĩnh Thiên nga đen vì từ thượng cổ đến nay, đã là thiên nga thì đều là thiên nga lông trắng toát hoặc lông màu hồng nhạt. Đã có biết bao bài thơ văn, điệu múa, bài nhạc tả con Thiên nga, bầy Tuyết nga hay bầy Hồng nga làm đẹp cho cuộc sống văn hóa của thế giới.
Thế mà hồi thế kỷ 17, vào năm 1697 một con thiên nga lông đen nhánh xuất hiện ở một địa điểm phía tây của nước Úc, để lại vết tích rõ ràng, rồi biến mất.
Năm 2007 nhà văn kiêm triết gia người gốc Li Băng Nassim Nicholas Taleb (sinh năm 1960) viết một cuốn sách dày bàn về lý luận và hiện tượng Thiên nga đen, rât được chú ý.
Dư luận thế giới gần đây không phải chỉ bàn về những cuộc thử bom hạt nhân của Bắc Triều Tiên, mà vấn đề lớn hơn, đó là sự sụp đổ của chế độ đảng trị kỳ quặc ở nước đó, được ví như hiện tượng Thiên nga đen có khả năng xảy ra trong thời gian sắp tới.


Rất khó phỏng đoán nó sẽ xảy ra bao giờ, và như thế nào. Đây là 2 vấn đề thách đố các nhà bình luận chính trị quốc tế, xem ai có những dự cảm và dự đoán gần với sự thật sẽ xảy ra nhất.
Trong những chế độ mang danh Cộng sản còn sót lại ở Trung Quốc, Việt Nam, Cuba và Bắc Triều Tiên thì Bắc Triều Tiên là mong manh nhất. Nhưng nó sẽ sụp đổ bao giờ thì thật khó phỏng đoán.
Đã có một số dự đoán nó sẽ sụp đổ như thế nào.
Hoặc là khi những «con đê công an, cảnh sát và quân đội» ngăn chặn những dòng người như nước lũ, bị vỡ, hàng triệu nhân dân đói khổ, bất mãn, tràn xuống phía Nam, tràn qua giới tuyến quân sự, vì sức hút tự do, no ấm của Nam Triều Tiên là không có gì cản nổi. Miền Nam có dân chủ, có nhân quyền, có tự do báo chí, tư do tôn giáo. Thu nhập tính theo đầu người trong năm qua của Nam Triều Tiên cao gấp 15 lần Bắc TriềuTiên (27.000 đôla /1.800 đôla).
Nhưng sự kiện như thế có dễ dàng, thuận lợi hay không" Ngay nhà cầm quyền và nhân dân Nam Triều Tiên có trông đợi một diễn biến như thế không" Chế độ Nam Triều Tiên có thừa cơ hội như thế để thống nhất đất nước không" Hay là họ ngần ngại vì nhiều lẽ, sẽ là một gánh nặng ghê gớm, kéo lùi sự phát triển của Nam Triều Tiên xuống hàng chục năm, như ở nước Đức sau khi thống nhất" Phản ứng của Trung Quốc, của Mỹ, của Nhật Bản khi xảy ra sự kiện trên sẽ ra sao" thái độ các nước châu Á, thế giới và Liên Hợp Quốc sẽ như thế nào" Tình hình sẽ ngả ngũ ra sao"
Hoặc là khi sự đói khổ đạt đến tận cùng, lũ lụt, hạn hán, mất mùa, chết đói hàng loạt, sự bất mãn của dân chúng lên đến cao điểm, dân miền Bắc Triều Tiên theo hướng phía Bắc rủ nhau tràn qua sông Áp Lục, như từng tràn qua hàng chục năm nay, vào đất Đông bắc Trung Quốc và cả phía Đông của nước Nga, không phài hàng vạn mà hàng triệu con người, vì dù sao ở đó cũng dễ thở hơn, no ấm hơn. Khi ấy Trung Quốc có sẽ tận dụng thời cơ để bành trướng và thôn tính Bắc Triều Tiên không" Và thái độ Nam Triều Tiên, Mỹ, Nhật Bản, nước Nga và các nước khác sẽ ra sao"
Còn đối với nhà máy hạt nhân và cơ sở sản xuất bom hạt nhân của Bắc Triều Tiên sẽ ra sao" ai sẽ quyết định số phận của chúng, ai sẽ kiểm soát và chiếm lĩnh" Có thể xảy ra xung đột, va chạm quyền lợi giữa những nước nào" và sẽ ngả ngũ ra sao"
Và ngay trước mắt, nếu như Bắc Triều Tiên vẫn cứ ngang ngược thử nghiệm hạt nhân lần thứ ba, kiện toàn bom hạt nhân thì sẽ bị trừng phạt ra sao" nhất là cậu «Ủn» từng liều lĩnh lái xe Mercedès khi lên 7, nốc rựơu mạnh khi lên 10 và và cô «Huổi» từng bướng bỉnh cải lời cha và lãnh tụ tôi cao trong chuyện lấy chồng, nay đã là đại tướng 4 sao nắm vận mệnh quốc gia, với bom hạt nhân trong tay, an ninh thế giới gặp nguy cơ không nhỏ, và thế giới sẽ phản ứng cụ thể ra sao đây"
Đây đúng là một con Thiên nga đen. Hy hữu, khó dự đoán được rõ cho mọi trường hợp, nhưng vẫn có thể xảy ra rất bất ngờ, chưa ai dự đoán được cụ thể diễn biến, kéo dài và kết thúc như thế nào.
Một vấn đề nóng bỏng của thế giới, liên quan đến an ninh mọi nước, mọi người, rất mong được các nhà bình luận dày dạn kinh nghiệm lên tiếng luận bàn cho ra lẽ.
Bùi Tín
(Tác giả Bùi Tín có trang blog ở: http://www.voanews.com/vietnamese/news)

In Trang
Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
1234567Trang sauTrang cuối

Ở đời dường như chúng ta hay nghe nói người đi buôn chiến tranh, tức là những người trục lợi chiến tranh như buôn bán vũ khí, xâm chiếm đất đai, lãnh thổ của nước khác, thỏa mãn tham vọng bá quyền cá nhân, v.v… Nhưng lại không mấy khi chúng ta nghe nói có người đi buôn hòa bình. Vậy mà ở thời đại này lại có người đi buôn hòa bình. Thế mới lạ chứ! Các bạn đừng tưởng tôi nói chuyện vui đùa cuối năm. Không đâu! Đó là chuyện thật, người thật đấy. Nếu các bạn không tin thì hãy nghe tôi kể hết câu chuyện dưới đây rồi phán xét cũng không muộn. Vậy thì trước hết hãy nói cho rõ ý nghĩa của việc đi buôn hòa bình là thế nào để các bạn khỏi phải thắc mắc rồi sau đó sẽ kể chi tiết câu chuyện. Đi buôn thì ai cũng biết rồi. Đó là đem bán món hàng này để mua món hàng khác, hoặc đi mua món hàng này để bán lại cho ai đó hầu kiếm lời. Như vậy, đi buôn thì phải có lời...

Hồi đầu năm nay, một người bạn quen gọi đến, chỉ sau một tháng quốc gia chuyển giao quyền lực. Giọng chị mệt mỏi, pha chút bất cần, “Giờ sao? Đi đâu bây giờ nữa?” Chị không hỏi về kế hoạch chuyến đi du lịch, cũng không phải địa chỉ một quán ăn ngon nào đó. Câu hỏi của chị đúng ra là, “Giờ đi tỵ nạn ở đâu nữa?” “Nữa!” Cái chữ “nữa” kéo dài, rồi buông thỏng. Chữ “nữa” của chị dài như nửa thế kỷ từ ngày làm người tỵ nạn. Vài tháng trước, cuộc điện thoại gọi đến người bạn từng bị giam giữ trong nhà tù California vì một sai phạm thời trẻ, chỉ để biết chắc họ bình an. “Mỗi sáng tôi chạy bộ cũng mang theo giấy quốc tịch, giấy chứng minh tôi sinh ở Mỹ,” câu trả lời trấn an người thăm hỏi.

Chỉ trong vài ngày cuối tuần qua, bạo lực như nổi cơn lốc. Sinh viên bị bắn trong lớp ở Đại học Brown. Người Do Thái gục ngã trên bãi biển Bondi, Úc châu, ngay ngày đầu lễ Hanukkah. Một đạo diễn tài danh cùng vợ bị sát hại — nghi do chính con trai. Quá nhiều thảm kịch trong một thời khắc ngắn, quá nhiều bóng tối dồn dập khiến người ta lạc mất hướng nhìn. Nhưng giữa lúc chưa thể giải được gốc rễ, ta vẫn còn một điều có thể làm: học cho được cách ứng xử và phản ứng, sao cho không tiếp tay cho lửa hận thù. Giữ đầu óc tỉnh táo giữa khủng hoảng giúp ta nhìn vào ngọn cháy thật, thay vì mải dập tàn lửa do người khác thổi lên.

Trong những thời khắc nguy kịch nhất, thảm họa nhất, tổng thống Hoa Kỳ là người duy nhất có tiếng nói quyền lực với toàn dân để đưa họ vượt qua nghịch cảnh. Tổng thống sẽ trấn an dân bằng luật pháp, bằng ý chí kiên cường, bằng bản lĩnh lãnh đạo, bao dung nhưng dứt khoát. Thậm chí, có khi phải bằng mệnh lệnh sắc bén để khống chế những tư tưởng bốc đồng sẽ gây hỗn loạn. Mấy trăm năm lập quốc của Mỹ đã chứng minh rất nhiều lần như thế.

(Sydney – 14 tháng 12, 2025) - Hàng trăm người có mặt tại bãi biển Bondi, Sydney, để dự lễ Hanukkah đã chứng kiến một trong những vụ khủng bố đẫm máu nhất kể từ sau thảm sát Port Arthur năm 1996. Vào lúc 6 giờ 45 chiều Chủ Nhật, hai tay súng mặc đồ đen xuất hiện trên cây cầu bộ hành nối Campbell Parade với Bondi Pavilion, bắt đầu nổ súng xuống đám đông đang dự lễ. Hai kẻ này dùng súng trường, bắn liên tục trong khoảng 10 phút, khiến hàng trăm người hoảng loạn bỏ chạy, nhiều người ngã gục ngay trên bãi cát và công viên ven biển. Ít nhất 12 người thiệt mạng, trong đó có 9 nạn nhân thường dân, 1 cảnh sát và 2 tay súng (một bị bắn chết tại chỗ, một bị bắt nhưng sau đó tử vong do vết thương). Ngoài ra, có ít nhất 38 người bị thương, trong đó có 2 cảnh sát và nhiều nạn nhân ở tình trạng nguy kịch.

Năm 2024, con người trung bình dành hai giờ rưỡi mỗi ngày trên mạng xã hội. Nhân lên, đó là hơn một tháng mỗi năm nhìn vào màn hình, lướt ‘feed’ (dòng tin), đợi ‘notification’ (báo tin), đếm ‘like’ (lược thích). Bạn dành nhiều thới giờ cho Facebook, Instagram, TikTok. Và câu hỏi không phải "có nhiều không?", mà là "chúng ta nhận được gì?" Câu trả lời, theo một nhóm triết gia, nhà tâm lý học, nhà xã hội học đương đại, không phải kết nối, không phải hạnh phúc, không phải sự thật. Mà là cô đơn có tổ chức, lo âu có hệ thống, và sự thật bị thao túng. Mạng xã hội—đặc biệt Facebook, nền tảng với ba tỷ người dùng, lớn hơn bất kỳ quốc gia nào trên hành tinh—không phải công cụ trung lập. Nó là kiến trúc quyền lực đang định hình lại não bộ, xã hội, và chính trị theo cách mà chúng ta chưa kịp nhận ra. Và đây là điều đáng sợ nhất: chúng ta không bị ép. Chúng ta tự nguyện. Chúng ta mở Facebook vì muốn "kết nối." Nhưng sau ba mươi phút lướt, chúng ta cảm thấy trống rỗng hơn. Chúng ta vào để "cập nhật

Trong sân khấu chính trị đồ sộ từ cổ chí kim của nước Mỹ, hiếm có nhân vật nào diễn xuất giỏi như Donald J. Trump. Những cuộc vận động tranh cử từ hơn mười năm trước của Trump vốn đã tràn ngập những lời hứa, giáo huấn, sự tức giận vì “nước Mỹ quá tệ hại”, những lời phỉ báng đối thủ. Tất cả hòa hợp thành những bản giao hưởng ký tên DJT. Mỗi lần Trump bước lên sân khấu, điệu nhảy YCMA vô tư, không theo chuẩn mực, thay cho tiếng kèn hiệu triệu “hoàng đế giá lâm.”

Năm 2025 được xem là giai đoạn khó khăn cho ngành khoa học khi ngân sách nghiên cứu bị thu hẹp và nhiều nhóm chuyên môn phải giải thể. Tuy vậy, những thành tựu y học nổi bật lại chứng minh rằng sức sáng tạo của con người chưa bao giờ dừng lại. Hàng loạt phát hiện mới đã mở rộng hiểu biết của chúng ta về sức khỏe, đồng thời thay đổi cách chăm sóc bệnh nhân hiện nay. Dưới đây là chín trong số những khám phá ấn tượng nhất trong năm 2025.

Năm 2025 khởi đầu bằng nỗi lo dấy lên từ các sàn tài chính quốc tế. Tháng Tư, Tổng thống Donald Trump khơi lại cuộc chiến thương mại, khiến nhiều người e sợ suy thái toàn cầu. Thế nhưng, sau mười hai tháng, kinh tế thế giới vẫn đứng vững: tổng sản lượng tăng khoảng 3%, bằng năm trước; thất nghiệp thấp và chứng khoán nhiều nơi tiếp tục lên giá. Chỉ riêng lạm phát vẫn còn là bóng mây bao phủ, vì phần lớn các nước trong khối công nghiệp OECD chưa đưa được vật giá về mức ổn định như mong muốn.

Sự phát triển nhanh chóng của Artificial Intelligence/ AI và robot đặt ra nhiều thách thức về đạo đức xã hội và cá nhân, đặc biệt là trong việc thu thập dữ liệu cá nhân làm ảnh hưởng đến các quyết định quan trọng như tuyển dụng, trị liệu và xét xử. Mặc dù AI có thể mô phỏng cảm xúc, nhưng không có ý thức thực sự, dẫn đến nguy cơ làm cho con người phụ thuộc vào AI và robot và suy giảm kỹ năng giao tiếp xã hội...
1234567Trang sauTrang cuối
VB Podcast



Kính chào quý vị,

Tôi là Derek Trần, dân biểu đại diện Địa Hạt 45, và thật là một vinh dự lớn lao khi được đứng nơi đây hôm nay, giữa những tiếng nói, những câu chuyện, và những tâm hồn đã góp phần tạo nên diện mạo văn học của cộng đồng người Mỹ gốc Việt trong suốt một phần tư thế kỷ qua.
Hai mươi lăm năm! Một cột mốc bạc! Một cột mốc không chỉ đánh dấu thời gian trôi qua, mà còn ghi nhận sức bền bỉ của một giấc mơ. Hôm nay, chúng ta kỷ niệm 25 năm Giải Viết Về Nước Mỹ của nhật báo Việt Báo.

Khi những người sáng lập giải thưởng này lần đầu tiên ngồi lại bàn thảo, họ đã hiểu một điều rất căn bản rằng: Kinh nghiệm tỵ nạn, hành trình nhập cư, những phức tạp, gian nan, và sự thành công mỹ mãn trong hành trình trở thành người Mỹ gốc Việt – tất cả cần được ghi lại. Một hành trình ý nghĩa không những cần nhân chứng, mà cần cả những người viết để ghi nhận và bảo tồn. Họ không chỉ tạo ra một cuộc thi; họ đã và đang xây dựng một kho lưu trữ. Họ thắp lên một ngọn hải đăng cho thế hệ sau để chuyển hóa tổn thương thành chứng tích, sự im lặng thành lời ca, và cuộc sống lưu vong thành sự hội nhập.

Trong những ngày đầu ấy, văn học Hoa Kỳ thường chưa phản ánh đầy đủ sự phong phú và đa dạng về kinh nghiệm của chúng ta. Giải thưởng Viết Về Nước Mỹ thực sự đã lấp đầy khoảng trống đó bằng sự ghi nhận và khích lệ vô số tác giả, những người đã cầm bút và cùng viết nên một thông điệp mạnh mẽ: “Chúng ta đang hiện diện nơi đây. Trải nghiệm của chúng ta là quan trọng. Và nước Mỹ của chúng ta là thế đó.”


Suốt 25 năm qua, giải thưởng này không chỉ vinh danh tài năng mà dựng nên một cộng đồng và tạo thành một truyền thống.
Những cây bút được tôn vinh hôm nay không chỉ mô tả nước Mỹ; họ định nghĩa nó. Họ mở rộng giới hạn của nước Mỹ, làm phong phú văn hóa của nước Mỹ, và khắc sâu tâm hồn của nước Mỹ. Qua đôi mắt họ, chúng ta nhìn thấy một nước Mỹ tinh tế hơn, nhân ái hơn, và sau cùng, chân thật hơn.

Xin được nhắn gửi đến các tác giả góp mặt từ bao thế hệ để chia sẻ tấm chân tình trên các bài viết, chúng tôi trân trọng cảm ơn sự can đảm của quý vị. Can đảm không chỉ là vượt qua biến cố của lịch sử; can đảm còn là việc ngồi trước trang giấy trắng, đối diện với chính mình, lục lọi ký ức đau thương sâu đậm, và gửi tặng trải nghiệm đó đến tha nhân. Quý vị là những người gìn giữ ký ức tập thể và là những người dẫn đường cho tương lai văn hóa Việt tại Hoa Kỳ.

Với Việt Báo: Xin trân trọng cảm ơn tầm nhìn, tâm huyết, và sự duy trì bền bỉ giải thưởng này suốt một phần tư thế kỷ.
Khi hướng đến 25 năm tới, chúng ta hãy tiếp tục khích lệ thế hệ kế tiếp—những blogger, thi sĩ, tiểu thuyết gia, nhà phê bình, nhà văn trẻ—để họ tìm thấy tiếng nói của chính mình và kể lại sự thật của họ, dù đó là thử thách hay niềm vui. Bởi văn chương không phải là một thứ xa xỉ; đó là sự cần thiết. Đó là cách chúng ta chữa lành, cách chúng ta ghi nhớ, và là cách chúng ta tìm thấy nơi chốn của mình một cách trọn vẹn.

Xin cảm ơn quý vị.

NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.