Hôm nay,  

Tôi Gánh Ở Trong Trái Tim Này

07/08/201000:00:00(Xem: 6370)

Tôi Gánh Ở Trong Trái Tim Này

Trần Khải Thanh Thủy
(LTS: Giải thưởng nhân quyền Hellman/Hammett năm 2010 của tổ chức Human Rights Watch ở New York vừa trao cho 6 6 người Việt Nam trong đó có nhà văn Trần Khải Thanh Thủy đang bị giam. Bài viết sau đây của nhà văn họ Trần đã thể hiện tấm lòng yêu nước nồng nàn và một khát vọng tự do dân chủ.)
“... các bạn trẻ hãy mạnh dạn từ bỏ quá khứ "tốt đẹp", để đi vào con đường... phạm tội như tôi, con đường mà cả dân tộc sẽ phải đi trong nay mai ...”
 Cái giá của tự do, của quyền làm người vô cùng đắt, nhưng ngược lại cái giá của sự can đảm cũng vô cùng lớn. Cứ mỗi lần đảng dùng mưu ma, chước quỷ, đòn phép, thủ đoạn để đánh vỗ mặt tôi, vật chết tươi tư tưởng của tôi, dù ở trong hay ở ngoài tù thì lập tức đảng nhận được bàn thua trông thấy. Bao nhiêu tiếng gà gáy sáng vọng về từ bên kia bờ đại dương, bắt đảng phải chui lủi vào trong bóng đêm ma quỷ. Bao nhiêu bàn tay nhân hậu chìa ra đỡ đần, che chắn, khiến đảng dù lợi dụng cảnh tranh tối tranh sáng để triệt hạ người ngay lại lộ ra giữa thanh thiên bạch nhật, bị chửi bới, la ó khắp thế giới. Cứ liên tục vấp vào bức tường nhân ái của bà con Hải ngoại che chắn như vậy. Từ hội bảo vệ, hội văn bút quốc tế, nhóm bạn hữu, đến đường dây, tổ chức mà tôi hân hạnh được ngồi vào, cùng cả triệu đồng bào có lương tri trên toàn thế giới nên đảng chán, đành phải coi tôi như một kẻ bất trị, một thứ nước lớn giữa dòng, một thứ thép đã tôi trong lò lửa cộng sản... không những không chịu mòn, gỉ, mà càng tôi luyện càng hồng rực lên, chặt không đứt, dứt chẳng ra, bẻ không cong, nhốt không yên... đành phải tha... làm phúc.
Thế là tôi thành kẻ bất tử, cứ chọc thẳng vào gan ruột đảng, nhè vào tư tưởng nhân danh, vô cùng phản động của đảng mà vạch trần ra cho mọi người biết rõ chân tướng, chưa đủ còn xông vào triều đình mà "cởi khố" đảng ra - đó là tư tưởng Hồ Chí Minh, là búa liềm cờ đỏ, là tà thuyết Mác Lê - những thứ đã làm ô nhiễm môi trường của 87 triệu đồng bào, làm bầu khí quyển của nước nhà trở nên khắm lặm. Thử hỏi một thứ khố mục ruỗng, 39 năm trời không thay, giặt, phơi phóng, thì bẩn tưởi, lạc mốt đến mức nào" (tư tưởng Hồ Chí Minh) không kể tà thuyết Mác Lê đã bị lịch sử ném vào sọt rác nhân loại cả 200 năm, còn cờ đảng thì sặc tanh mùi máu, máu đồng bào đồng chí, anh em trong các cuộc cải cách ruộng đất, chỉnh huấn, chỉnh quân cải tạo công thương nghiệp tư bản tư nhân. Búa liềm cào và đập nát bao khối óc trái tim con người thuộc đủ các thành phần công, nông binh sĩ nguỵ Sài Gòn, đặc biệt là sau ngày miền Nam bị cưỡng chiếm. Tất cả đầu độc cuộc sống của 87 triệu dân, làm điêu linh bao số phận hiền lành, vô tội trên khắp 64 tỉnh thành cả nước.
Để dọn đường cho dư luận, trước khi tống tôi vào tù, đảng ra cả một chiến dịch đánh phá, bôi nhọ tôi trên mặt báo cũng như phương tiện truyền thông. Nào "Trần Khải Thanh Thuỷ và con đường phạm tội", nào "kẻ suy đồi đạo đức, làm tay sai cho lưu vong phản động nước ngoài", nào "từ bỏ quá khứ tốt đẹp", nào "kẻ đội lốt dân oan", rồi "mặt thật của Trần Khải Thanh Thuỷ" v.v và v.v song cũng nhờ tất cả những điều này, nhờ đi ngược lại lợi ích đảng, mà được bà con Hải ngoại biết tới, không những la ó, kêu gào kịch liệt phản đối, mà còn nối dài cánh tay nhân hậu tới các tổ chức nhân quyền thế giới, như thủ tướng Úc, Đaị sứ quán Mỹ, Pháp, Thụy Điển ở Việt Nam v.v. Chính vì thế, ngồi sau song sắt tôi làm thơ:
 Nơi ngục tối là nơi sáng nhất
Nơi ta tìm ra sức mạnh cộng đồng
Vần thơ chắp cánh tung bay
Tâm hồn sải cánh đợi ngày tự do.
Sau 9 tháng 10 ngày thai nghén đau thương trong tù ngục, để sinh nở cái oai hùng giữa lòng đảng độc tài, tôi đã được bạn bè săn sóc thuốc men, cũng như đời sống, được kê chỗ đứng giữa lòng cộng đồng, được thành người có ích, có thu nhập ổn định, ngoài việc chữa bệnh, nuôi mình còn là chỗ dựa cho cả nhà, và bây giờ sau bảy năm "kỷ nguyên chó nằm gầm trạn", 12 năm "Hà Nội mở rộng", "Hà Nội quá đà" (1996-2008) hôm nay tôi đã được về lại giữa thủ đô, gần mẹ, gần em trai, như lời cầu nguyện gần 20 năm, ngay sau khi lập gia đình. Còn sống giữa lòng đảng, đi theo tiếng gọi của đảng, còn bám vào "quá khứ tốt đẹp" do đảng dựng tạo, tôi tin mình không bao giờ có được điều vinh hiển này, trái lại, đúng như lời bài hát tôi viết khi vừa tròn 33 tuổi, đang là phóng viên báo đảng:
Đời mình
(Theo điệu: "Đời mình là một khúc quân hành")
 
Đời mình là một vũng ao tù
Đời mình là mưu sinh khốn khó
Ta kêu lên: Trời ơi đất nước này
Làm sao ta có thể sống như là người "
Điệp khúc:
Mãi mãi đời chúng ta
Giam cầm trong ngục tối
Mãi mãi lòng chúng ta
Trong quẩn quanh nghèo đói ...
 
II
Đời mình là một khúc ca buồn
Đời mình là bài thơ chán ngán
Ta than van: Trời ơi thân xác tàn...
Rồi ngày sau có được hoá thân đổi đời"""
Điệp khúc:
Mãi mãi chỉ thế thôi
Dăm đồng lương nghèo đói
Mãi mãi đành mất đi
Bao tài hoa, đạo lý
 
III
Đời mình là một kiếp tu hành
Còn họ là những vua chúa mơí
Bao thơm tho
Nào đâu có đến lượt chúng ta mà chờ
Mãi mãi đành thế thôi Không tự do hạnh phúc
Mãi mãi là nhân danh
Xin đừng tin bạn hỡi
*
Có nơi nào khá hơn
Tôi sẽ xin cùng đi
Thà là ra nước ngoài mà sống như là người
Còn hơn bần hàn chìm trong tăm tối
Điệp khúc:
Mãi mãi đời chúng ta
Ca bài ca cởi trói
Mãi mãi đảng chúng ta
Luôn già nua mục ruỗng
Đừng trông vào những nghị quyết kia mà lầm.
Nhờ trườn mình ra biển lớn, dìm lăng Hồ Chí Minh giữa hội nhập toàn cầu, nâng niu những số phận khổ đau, bất hạnh, tôi đã được cộng đồng đón nhận, được Cơ sở thi văn Cội Nguồn và Nhà xuất bản Tân Văn phát hành ba cuốn sách: Đó là Viết từ hang đá, nhỏ lệ cùng dân (khi còn ở trong tù, ngày - 15 tháng 9-2007) và HCM nhân vật trăm tên nghìn mặt, Nghĩ cùng thế sự (sau khi đã ra khỏi tù, ngày 3-12-2008). Chính nhờ số tiền nhuận bút sách này (11.000 USD) cùng dăm bảy giải thưởng trong lĩnh vực nhân quyền, quốc hận, cộng với số lương hàng tháng do báo Người Việt và đường dây trả, tiền hỗ trợ của các tổ chức yêu nước, đấu tranh trong các đợt tôi bị đảng hành, đảng cướp phương tiện làm việc, đảng giam giữ trong tù, hoặc bà con cho khi tôi ốm phải nằm bệnh viện cả trước và sau khi vào tù v.v. mà trong vòng 30 tháng tôi đã gom đủ số tiền 300 triệu đồng để đổi từ "Hang đá" ven ngoại ô thành một ngôi nhà đúng nghĩa giữa lòng Hà Nội, trong sự sặc tiết ghen tuông của đảng cướp sạch. Ơn này sống để dạ chết mang theo, không biết nói gì hơn, tôi chỉ biết bày tỏ bằng cách viết lại tâm trạng mình:
 Tôi gánh ở trong tim này
Niềm biết ơn suốt đêm ngày... Bạn ơi
 Từng viên gạch, mảng tường, hành lang, tay vịn cầu thang đang hiện hình trong căn nhà 39 m2 của tôi đều là dấu ấn tình thương của bà con mình, những người đối với tôi còn hơn cả máu mủ ruột già, từ anh Nguyễn Hải, Trần Hùng, Song Nhị, Đỗ Thông Minh (những anh hùng cứu mỹ nhân khỏi tay đảng độc tài, đểu giả) đến anh Trúc Lê, Phương Duy, Phùng Mai, trong Hội bảo vệ - những người đã thầm lặng ở bên tôi từ những ngày cam go nhất trong cuộc đấu tranh chống lại độc tài, ác đảng, kể từ 18-11-2006, cho đến tận bây giờ và mãi mãi về sau (khi chế độ độc đảng bất nhân, phi lý chấm dứt trên mảnh đất nghèo nàn cằn cỗi của Việt Nam).
Không những lên tiếng với Thủ tướng Úc trong thời gian tôi bị cầm tù, còn kêu gọi những tấm lòng bạn bè cùng sẻ chia, đùm bọc hỗ trợ tôi về mặt sức khoẻ, tinh thần sau khi tôi ra khỏi tù, đồng thời cùng xúm tay lại để hàn gắn bể khổ trong lòng chị Trần Thị Lệ - mẹ Lê Thị Công Nhân thông qua việc đưa Nhân vào danh sách bảo vệ của hội. Mỗi lần các nhà dân chủ bị bắt, bị đàn áp dã man là hội - với khả năng bé nhỏ và khiêm nhường của mình lại đứng ra kêu gọi hỗ trợ từ Bạch Ngọc Dương, đến anh Nguyễn Xuân Nghĩa, Lê thị Kim Thu, Phạm Thị Thanh Nghiên, Vũ Hùng...


 Chú Nguyên Hoàng Bảo Việt - người đã bắc cầu vồng ngũ sắc đưa tôi từ đáy ao ngầu bọt vì yếm khí, đến tận đỉnh cao lung linh chói lọi là trung tâm Văn bút quốc tế, để tôi có thể vượt vũ môn hoá rồng. Bắt cá chép trong ao xã hội chủ nghĩa thật dễ song bắt rồng bay phương múa trên bầu trời dư luận, quả là vượt xa tầm với của đảng, vì thế dù đảng có rắp tâm bắt tôi phải sống trong cảnh "rồng vàng tắm nước ao tù" đi chăng nữa, cũng đành trơ mắt ếch, phải mở cửa tù thả tôi ra về với nắng nỏ trời cao rợn ngợp cả tâm hồn, sau 9 tháng trời giam giữ.
Còn biết bao tấm lòng nhân ái khác trên toàn thế giới mà trong phạm vi một bài viết tôi không thể nào kể và nhớ hết được.
Trong số 5000 USD tiền nhuận bút sách anh Đỗ Thông Minh gửi về lần đầu có tới 3.000 USD là tiền của các tổ chức và bạn bè ủng hộ, từ người anh hùng Lý Tống đến anh Quốc Thắng, chị Phan Khanh, chị Ngô Thị Hiền, chị Hoà, chị Cúc v.v., những người vì phong trào dân chủ của Việt Nam, cũng vì căm ghét tội đồ dân tộc Hồ Chí Minh mà thưởng cho lòng dũng cảm của tôi, khi sinh ra giữa lòng đảng, bác, lại không chịu để "cha mẹ sinh con, đảng, đoàn, chủ nghĩa xã hội sinh tính" mà ngược lại dám "sinh tính" cho đảng độc tài, còn chỉ rõ bộ mặt thật gian giảo của cha già dâm tặc Hồ Chí Minh với dân với nước, dù biết mọi điều tồi tệ có thể xảy ra.
Nén nhang đầu tiên tôi thắp trong căn nhà mới của mình, xin dành cho con người tôi yêu quý và cũng biết ơn sâu nặng nhất, đó là chú Đoàn Văn Linh - người đã đứng ra quyên góp giúp tôi và một số nhà dân chủ Việt Nam như anh Trần Anh Kim (Thái Bình) Đỗ Nam Hải (Sài Gòn) Lê Thị Công Nhân (Hà Nội) trong suốt thời gian tôi bị ốm và phải vào tù. Tất cả câu chuyện của chú kể về người vợ nghĩa tình của mình, tôi đều không quên. Từ việc chú là phóng viên mặt trận, được cử sang Pháp công tác và bị kẹt lại sau ngày 30-4-75, rồi một mình trước toà đại sứ yêu cầu cộng sản phải để cho vợ con sang Pháp đoàn tụ, nếu không sẽ tự tử... đến việc chú khuyên tôi không nên quá đau buồn vì bệnh lao phổi, ho ra máu do lao lực, vì chính chú từ hồi trong nước đã mắc căn bệnh hiểm nghèo đó sau một thời gian phải làm việc quá sức...
Tuy ở xa nửa vòng trái đất, song mỗi lời nói của cô chú, như những mảnh bông gạc thấm đẫm e te, chườm vào chỗ đau đớn, nhức buốt nhất nơi bản thể tôi. Trong tù tôi luôn nghĩ về chú với tấm lòng đặc biệt yêu mến, mà không thể ngờ chú lại ra đi nhanh đến thế, trong khi điều linh cảm không lành tôi lại cảm nhận vô cùng chính xác về sự ra đi của bác Hoàng Minh Chính.
Chính sự đường đột này đã được cô Linh - vợ chú xác nhận trong thư gửi chồng tôi:
Tân mến!
Cô xin lỗi vì hồi âm chậm trễ.
Cô mỏi mệt quá Tân ơi! Chú ra đi quá bất ngờ
Cô lặng người, cô ngẩn ngơ như kẻ không hồn,
Nỗi đau mất nước cộng nỗi đau mất người chồng kính yêu,
Cô trở thành kẻ khùng khùng điên điên trên cõi đời này...
Là nhà báo, đồng cảm sâu sắc với tôi trong việc cầm bút, ông tin cậy tôi có thể dùng ngòi bút của mình (cùng sự hợp lực của các cây bút dân chủ khác) làm đòn xoay chế độ cộng sản thối nát, bất công, nên đã không ngần ngại tuổi già, sức yếu cũng như lấn cấn về uy tín danh dự, hay sự hiểu lầm để đặt mình vào mối quan hệ con người đề nghị, cầu xin con người, quyên góp giúp tôi, mong tôi dù có bị công an cộng sản gây khó dễ, cũng vẫn có người giúp, không đến nỗi gục ngã giữa đời thường, vì con người là một thực thể vật chất, cần phải có vật chất mới tồn tại, nhất là trong điều kiện bị bao vây hay triệt hạ kinh tế. Việc làm nhỏ nhưng ý nghĩa thật lớn, tôi hiểu là mình mắc nợ ông từ lần đầu tiên nhận được món quà ân nghĩa đó. Vậy mà, khi ông từ giã cõi đời này, tận ngày ra tù tôi mới biết" Để rồi phải cay đắng thốt lên:
Buốt lòng cháu lắm chú ơi
Nỗi đau khấn... Bốn phương trời còn đau (!)
Giờ thì ông đã yên nghỉ được gần hai năm rồi, dù tiếng kèn nhân quyền của ông tôi chưa một lần được nghe, nhưng mỗi lần nghĩ đến ông cả trong song sắt trại tù cũng như khi viết những dòng chữ này tôi vẫn thấy như đang văng vẳng đâu đây...
Thay cho lời kết: Viết lại câu chuyện này tôi chỉ muốn nói rõ một điều. Cuộc đời tôi chính là một minh chứng cụ thể nhất cho những gì ông bà đã đúc kết: "Gieo gì gặt nấy". Nhờ gieo yêu thương cho bà con dân oan, vạch sự ác độc, dã man của đảng độc tài giữa thanh thiên bạch nhật, trong dư luận quốc tế, mà tôi đã gặt về sự vinh quang cho mình, theo đúng lời ông bà dạy: gieo đức hạnh gặt vinh quang, gieo tai ương, gặt quả báo...
Từ hang đá lạnh lẽo bao năm, hay trong ngăn tù bẩn thỉu, âm u tà khí, bao nhiêu hạt giống, mầm ươm tư tưởng, dân chủ, tự do của tôi đều vùng thoát ra ngoài, nơi ba triệu đồng bào hải ngoại sinh sống và luôn hướng về manh chiếu rách quê hương, với một niềm yêu thương, xót xa và căm phẫn khôn nguôi. Nơi không hề có bóng dáng độc tài, nên tư tưởng "phạm tội" của tôi đã được "phản động" chấp nhận, ủng hộ và khích lệ tận tâm, giúp tôi không những đứng thẳng làm người, còn vượt hẳn lên so với tầm kích thật của mình... Khiến bao nhiêu làn gió quẩn, gió đen, gió độc của đảng và lũ công an đốn mạt đều phải nằm lại dưới cánh diều tư tưởng bay bổng của tôi, đầy hậm hực tức tối.
Nếu được phép đưa ra một lời khuyên hay sự nhắn nhủ cho thế hệ sau đang phải sống trong ách kìm kẹp, bưng bít dối lừa của đảng, tôi xin nói thật lòng mình: Hỡi các bản trẻ hãy mạnh dạn từ bỏ quá khứ "tốt đẹp", để đi vào con đường... phạm tội như tôi, con đường mà cả dân tộc sẽ phải đi trong nay mai... chính nhờ con đường này mà tôi đã gặt hái vinh quang tột đỉnh cho mình. Trở thành hội viên hội văn bút quốc tế, cùng 5 đầu sách (cả in chung lẫn riêng) ở hải ngoại - những viên ngọc toả sáng lung linh mà bất kể hội viên hội nhà văn Việt Nam nào cũng ao ước, song khó lòng có được vì sự đớn hèn, bạc nhược hiện tại...
 Ngoài hàng loạt các giải thưởng cả trong lĩnh vực dân chủ cũng như báo chí, văn học, tôi còn được sống trong muôn vạn trái tim, từ người Việt Hải ngoại đến bạn bè quốc tế như Marie-Louise Thaning (Thuỵ Điển), Ben Stocking (Mỹ), Chirstian Marchant (Mỹ), Peter Gitmark (Na uy), Aude Genet (Pháp) v.v. , không kể những người bạn trong trung tâm văn bút tại Anh Quốc, nơi tôi là hội viên mà tôi không thể nào nhớ hoặc viết hết tên của họ... dù đã bao lần nhận được thư từ khắp các nẻo đường họ đặt chân tới, từ Đài Loan, Úc, Pháp, Singapore.
 Nếu Lê Thị Công Nhân có cả một ô tô thư từ của bạn bè bốn phương tám hướng gửi tới, thì tôi cũng có một góc nho nhỏ, đủ để làm tâm hồn mình xao động, lâng lâng, xua tan những độc khí hàng ngày nơi bầu khí quyển ô nhiễm vị đảng... Còn gì vui hơn khi giữa lòng đảng độc tài mình trở thành bất tử, được sống thật với lòng mình và chứng kiến những giờ phút trọng đại của dân tộc, như điều mình đã viết và đang chiêm nghiệm:
 Nhân dân sau phút thở dài
Xắn tay đóng vội quan tài thật to
Người đông đất chật chẳng lo
Triệu người xúm lại mà cho đảng vào.
Ngày ấy, Ngày ấy sẽ không xa và chính tôi là người chiến thắng. Còn đảng cướp sạch phải chết theo hồ, cả theo nghĩa đen và nghĩa bóng, như lời thơ tôi từng đúc kết sau khi xem lại cả trăm câu thơ của Sấm Trạng Trình và những gì đã và đang hiển hiện phơi bày:
Đảng tan năm sửu, cung đoài
Tuổi thọ bác với độc tài như nhau
Bác đi trước, đảng theo sau
Bảy mươi chín tuổi ...vùi sâu đáy mồ (4)
Việt Nam gây dựng cơ đồ
Toàn dân thoát ách cộng hồ từ đây.
Sau tất cả những gì đã trải nghiệm, tôi tin độc lập tự do sẽ đến với mảnh đất này cũng như tin rằng niềm biết ơn trong tôi là có thật, luôn vĩnh hằng, bất biến, dù thời thế thay đổi ra sao, trong tôi vẫn tràn đầy lòng nhiệt huyết và sự biết ơn:
Tôi gánh ở trong tim này
Niềm biết ơn suốt đêm ngày... Bạn ơi
Khâm Thiên 1-1- 2009, Khai bút đầu xuân
Trần Khải Thanh Thủy
 Chú :
(1) Các đối tượng hợp tác lao động đều phải nộp lại 70% lương cho nhà nước, chưa kể khi ra đi phải chịu nhiều khoản tiền đóng góp phi lý, hoặc chạy cửa.
(2), (3): Đảng cộng sản Liên Xô và Trung Quốc.
(4) Tuổi Đảng (1930 – 2009), Bác (1890-1969).

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Ở đời dường như chúng ta hay nghe nói người đi buôn chiến tranh, tức là những người trục lợi chiến tranh như buôn bán vũ khí, xâm chiếm đất đai, lãnh thổ của nước khác, thỏa mãn tham vọng bá quyền cá nhân, v.v… Nhưng lại không mấy khi chúng ta nghe nói có người đi buôn hòa bình. Vậy mà ở thời đại này lại có người đi buôn hòa bình. Thế mới lạ chứ! Các bạn đừng tưởng tôi nói chuyện vui đùa cuối năm. Không đâu! Đó là chuyện thật, người thật đấy. Nếu các bạn không tin thì hãy nghe tôi kể hết câu chuyện dưới đây rồi phán xét cũng không muộn. Vậy thì trước hết hãy nói cho rõ ý nghĩa của việc đi buôn hòa bình là thế nào để các bạn khỏi phải thắc mắc rồi sau đó sẽ kể chi tiết câu chuyện. Đi buôn thì ai cũng biết rồi. Đó là đem bán món hàng này để mua món hàng khác, hoặc đi mua món hàng này để bán lại cho ai đó hầu kiếm lời. Như vậy, đi buôn thì phải có lời...
Hồi đầu năm nay, một người bạn quen gọi đến, chỉ sau một tháng quốc gia chuyển giao quyền lực. Giọng chị mệt mỏi, pha chút bất cần, “Giờ sao? Đi đâu bây giờ nữa?” Chị không hỏi về kế hoạch chuyến đi du lịch, cũng không phải địa chỉ một quán ăn ngon nào đó. Câu hỏi của chị đúng ra là, “Giờ đi tỵ nạn ở đâu nữa?” “Nữa!” Cái chữ “nữa” kéo dài, rồi buông thỏng. Chữ “nữa” của chị dài như nửa thế kỷ từ ngày làm người tỵ nạn. Vài tháng trước, cuộc điện thoại gọi đến người bạn từng bị giam giữ trong nhà tù California vì một sai phạm thời trẻ, chỉ để biết chắc họ bình an. “Mỗi sáng tôi chạy bộ cũng mang theo giấy quốc tịch, giấy chứng minh tôi sinh ở Mỹ,” câu trả lời trấn an người thăm hỏi.
Chỉ trong vài ngày cuối tuần qua, bạo lực như nổi cơn lốc. Sinh viên bị bắn trong lớp ở Đại học Brown. Người Do Thái gục ngã trên bãi biển Bondi, Úc châu, ngay ngày đầu lễ Hanukkah. Một đạo diễn tài danh cùng vợ bị sát hại — nghi do chính con trai. Quá nhiều thảm kịch trong một thời khắc ngắn, quá nhiều bóng tối dồn dập khiến người ta lạc mất hướng nhìn. Nhưng giữa lúc chưa thể giải được gốc rễ, ta vẫn còn một điều có thể làm: học cho được cách ứng xử và phản ứng, sao cho không tiếp tay cho lửa hận thù. Giữ đầu óc tỉnh táo giữa khủng hoảng giúp ta nhìn vào ngọn cháy thật, thay vì mải dập tàn lửa do người khác thổi lên.
Trong những thời khắc nguy kịch nhất, thảm họa nhất, tổng thống Hoa Kỳ là người duy nhất có tiếng nói quyền lực với toàn dân để đưa họ vượt qua nghịch cảnh. Tổng thống sẽ trấn an dân bằng luật pháp, bằng ý chí kiên cường, bằng bản lĩnh lãnh đạo, bao dung nhưng dứt khoát. Thậm chí, có khi phải bằng mệnh lệnh sắc bén để khống chế những tư tưởng bốc đồng sẽ gây hỗn loạn. Mấy trăm năm lập quốc của Mỹ đã chứng minh rất nhiều lần như thế.
(Sydney – 14 tháng 12, 2025) - Hàng trăm người có mặt tại bãi biển Bondi, Sydney, để dự lễ Hanukkah đã chứng kiến một trong những vụ khủng bố đẫm máu nhất kể từ sau thảm sát Port Arthur năm 1996. Vào lúc 6 giờ 45 chiều Chủ Nhật, hai tay súng mặc đồ đen xuất hiện trên cây cầu bộ hành nối Campbell Parade với Bondi Pavilion, bắt đầu nổ súng xuống đám đông đang dự lễ. Hai kẻ này dùng súng trường, bắn liên tục trong khoảng 10 phút, khiến hàng trăm người hoảng loạn bỏ chạy, nhiều người ngã gục ngay trên bãi cát và công viên ven biển. Ít nhất 12 người thiệt mạng, trong đó có 9 nạn nhân thường dân, 1 cảnh sát và 2 tay súng (một bị bắn chết tại chỗ, một bị bắt nhưng sau đó tử vong do vết thương). Ngoài ra, có ít nhất 38 người bị thương, trong đó có 2 cảnh sát và nhiều nạn nhân ở tình trạng nguy kịch.
Năm 2024, con người trung bình dành hai giờ rưỡi mỗi ngày trên mạng xã hội. Nhân lên, đó là hơn một tháng mỗi năm nhìn vào màn hình, lướt ‘feed’ (dòng tin), đợi ‘notification’ (báo tin), đếm ‘like’ (lược thích). Bạn dành nhiều thới giờ cho Facebook, Instagram, TikTok. Và câu hỏi không phải "có nhiều không?", mà là "chúng ta nhận được gì?" Câu trả lời, theo một nhóm triết gia, nhà tâm lý học, nhà xã hội học đương đại, không phải kết nối, không phải hạnh phúc, không phải sự thật. Mà là cô đơn có tổ chức, lo âu có hệ thống, và sự thật bị thao túng. Mạng xã hội—đặc biệt Facebook, nền tảng với ba tỷ người dùng, lớn hơn bất kỳ quốc gia nào trên hành tinh—không phải công cụ trung lập. Nó là kiến trúc quyền lực đang định hình lại não bộ, xã hội, và chính trị theo cách mà chúng ta chưa kịp nhận ra. Và đây là điều đáng sợ nhất: chúng ta không bị ép. Chúng ta tự nguyện. Chúng ta mở Facebook vì muốn "kết nối." Nhưng sau ba mươi phút lướt, chúng ta cảm thấy trống rỗng hơn. Chúng ta vào để "cập nhật
Trong sân khấu chính trị đồ sộ từ cổ chí kim của nước Mỹ, hiếm có nhân vật nào diễn xuất giỏi như Donald J. Trump. Những cuộc vận động tranh cử từ hơn mười năm trước của Trump vốn đã tràn ngập những lời hứa, giáo huấn, sự tức giận vì “nước Mỹ quá tệ hại”, những lời phỉ báng đối thủ. Tất cả hòa hợp thành những bản giao hưởng ký tên DJT. Mỗi lần Trump bước lên sân khấu, điệu nhảy YCMA vô tư, không theo chuẩn mực, thay cho tiếng kèn hiệu triệu “hoàng đế giá lâm.”
Năm 2025 được xem là giai đoạn khó khăn cho ngành khoa học khi ngân sách nghiên cứu bị thu hẹp và nhiều nhóm chuyên môn phải giải thể. Tuy vậy, những thành tựu y học nổi bật lại chứng minh rằng sức sáng tạo của con người chưa bao giờ dừng lại. Hàng loạt phát hiện mới đã mở rộng hiểu biết của chúng ta về sức khỏe, đồng thời thay đổi cách chăm sóc bệnh nhân hiện nay. Dưới đây là chín trong số những khám phá ấn tượng nhất trong năm 2025.
Năm 2025 khởi đầu bằng nỗi lo dấy lên từ các sàn tài chính quốc tế. Tháng Tư, Tổng thống Donald Trump khơi lại cuộc chiến thương mại, khiến nhiều người e sợ suy thái toàn cầu. Thế nhưng, sau mười hai tháng, kinh tế thế giới vẫn đứng vững: tổng sản lượng tăng khoảng 3%, bằng năm trước; thất nghiệp thấp và chứng khoán nhiều nơi tiếp tục lên giá. Chỉ riêng lạm phát vẫn còn là bóng mây bao phủ, vì phần lớn các nước trong khối công nghiệp OECD chưa đưa được vật giá về mức ổn định như mong muốn.
Sự phát triển nhanh chóng của Artificial Intelligence/ AI và robot đặt ra nhiều thách thức về đạo đức xã hội và cá nhân, đặc biệt là trong việc thu thập dữ liệu cá nhân làm ảnh hưởng đến các quyết định quan trọng như tuyển dụng, trị liệu và xét xử. Mặc dù AI có thể mô phỏng cảm xúc, nhưng không có ý thức thực sự, dẫn đến nguy cơ làm cho con người phụ thuộc vào AI và robot và suy giảm kỹ năng giao tiếp xã hội...


Kính chào quý vị,

Tôi là Derek Trần, dân biểu đại diện Địa Hạt 45, và thật là một vinh dự lớn lao khi được đứng nơi đây hôm nay, giữa những tiếng nói, những câu chuyện, và những tâm hồn đã góp phần tạo nên diện mạo văn học của cộng đồng người Mỹ gốc Việt trong suốt một phần tư thế kỷ qua.
Hai mươi lăm năm! Một cột mốc bạc! Một cột mốc không chỉ đánh dấu thời gian trôi qua, mà còn ghi nhận sức bền bỉ của một giấc mơ. Hôm nay, chúng ta kỷ niệm 25 năm Giải Viết Về Nước Mỹ của nhật báo Việt Báo.

Khi những người sáng lập giải thưởng này lần đầu tiên ngồi lại bàn thảo, họ đã hiểu một điều rất căn bản rằng: Kinh nghiệm tỵ nạn, hành trình nhập cư, những phức tạp, gian nan, và sự thành công mỹ mãn trong hành trình trở thành người Mỹ gốc Việt – tất cả cần được ghi lại. Một hành trình ý nghĩa không những cần nhân chứng, mà cần cả những người viết để ghi nhận và bảo tồn. Họ không chỉ tạo ra một cuộc thi; họ đã và đang xây dựng một kho lưu trữ. Họ thắp lên một ngọn hải đăng cho thế hệ sau để chuyển hóa tổn thương thành chứng tích, sự im lặng thành lời ca, và cuộc sống lưu vong thành sự hội nhập.

Trong những ngày đầu ấy, văn học Hoa Kỳ thường chưa phản ánh đầy đủ sự phong phú và đa dạng về kinh nghiệm của chúng ta. Giải thưởng Viết Về Nước Mỹ thực sự đã lấp đầy khoảng trống đó bằng sự ghi nhận và khích lệ vô số tác giả, những người đã cầm bút và cùng viết nên một thông điệp mạnh mẽ: “Chúng ta đang hiện diện nơi đây. Trải nghiệm của chúng ta là quan trọng. Và nước Mỹ của chúng ta là thế đó.”


Suốt 25 năm qua, giải thưởng này không chỉ vinh danh tài năng mà dựng nên một cộng đồng và tạo thành một truyền thống.
Những cây bút được tôn vinh hôm nay không chỉ mô tả nước Mỹ; họ định nghĩa nó. Họ mở rộng giới hạn của nước Mỹ, làm phong phú văn hóa của nước Mỹ, và khắc sâu tâm hồn của nước Mỹ. Qua đôi mắt họ, chúng ta nhìn thấy một nước Mỹ tinh tế hơn, nhân ái hơn, và sau cùng, chân thật hơn.

Xin được nhắn gửi đến các tác giả góp mặt từ bao thế hệ để chia sẻ tấm chân tình trên các bài viết, chúng tôi trân trọng cảm ơn sự can đảm của quý vị. Can đảm không chỉ là vượt qua biến cố của lịch sử; can đảm còn là việc ngồi trước trang giấy trắng, đối diện với chính mình, lục lọi ký ức đau thương sâu đậm, và gửi tặng trải nghiệm đó đến tha nhân. Quý vị là những người gìn giữ ký ức tập thể và là những người dẫn đường cho tương lai văn hóa Việt tại Hoa Kỳ.

Với Việt Báo: Xin trân trọng cảm ơn tầm nhìn, tâm huyết, và sự duy trì bền bỉ giải thưởng này suốt một phần tư thế kỷ.
Khi hướng đến 25 năm tới, chúng ta hãy tiếp tục khích lệ thế hệ kế tiếp—những blogger, thi sĩ, tiểu thuyết gia, nhà phê bình, nhà văn trẻ—để họ tìm thấy tiếng nói của chính mình và kể lại sự thật của họ, dù đó là thử thách hay niềm vui. Bởi văn chương không phải là một thứ xa xỉ; đó là sự cần thiết. Đó là cách chúng ta chữa lành, cách chúng ta ghi nhớ, và là cách chúng ta tìm thấy nơi chốn của mình một cách trọn vẹn.

Xin cảm ơn quý vị.

NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.