Bom Nguyên Tử Iran
Sơn Điền Nguyễn Viết Khánh
Cuộc họp hòa giải giữa Israel và Palestine tiếp diễn ở Jerusalem với sự hiện diện của Ngoại trưởng Mỹ và một số nước liên hệ đang làm Iran bực bội. Vào đầu tuần này, Iran lại phải đối phó với cuộc họp của Cơ quan Nguyên tử năng Quốc tế (IAEA) tại Vienna thủ đô nước Áo, nơi cơ quan này dùng làm trụ sở. Trong cuộc họp có các đoàn đại biểu của 151 nước hội viên kể cả Mỹ.
Đại diện của Iran là Ali Akbar Salehi đã chỉ trích Cơ quan Nguyên tử năng quốc tế, nói rằng cơ quan này "đang gặp khủng khoảng về vấn đề chức năng và sự đáng tin cậy". Salehi còn nói Iran tiếp tục chống đối những áp lực của quốc tế đòi hỏi Iran phải chấm dứt mọi công tác mà phía Tây phương nghi là nhằm chế tạo bom nguyên tử. Salehi nói bản báo cáo của Nguyên tử năng quốc tế là bất công và cho rằng các nước Tây phương đã gây ảnh hưởng đến bản báo cáo này. Bản báo cáo nói trên còn ghi nhận Iran đã xúc tiến việc thanh lọc chất uranium để làm bom.
Salehi nói: "Phương pháp giải quyết theo kiểu nước đôi, một mặt hăm dọa, một mặt đối thoại không thể nào có kết thúc mang lại kết quả". Ý của Salehi là muốn nhắc đến lệnh gia tăng hình thức trừng phạt của Nguyên tử năng quốc tế từ tháng 6 vừa qua. Phía Mỹ, Bộ trưởng Năng lượng Steven Chu đã nói rõ Mỹ tiếp tục làm áp lực trong sự tranh chấp với Iran về hoạt động liên quan đến năng lượng nguyên tử. Ông nói Mỹ vẫn chủ trương giải quyết vấn đề qua đàm phán, nhưng "Iran phải làm điều mà cho đến nay vẫn không chịu làm: đó là thực thi bổn phận và bảo đảm với quốc tế mục tiêu hòa bình trong ý đồ của họ. Nếu không, sự thật rõ rệt là nay đã có một sự đồng ý rất lớn của quốc tế đòi các giới chức Iran phải chịu trách nhiệm về sự ngang bướng của họ trong vụ này".
Bản báo cáo còn ghi nhận sự thiếu hợp tác đầy đủ của Iran với các thanh sát viên và điều tra viên Nguyên tử năng quốc tế. Mối quan hệ giữa Iran và Nguyên tử năng quốc tế đã suy đồi kể từ khi ông Yukiya Amano lên giữ chức Chủ tịch cơ quan này từ cuối năm ngoái. Iran nói hồi tháng 6 năm nay, họ đã ngăn cản 2 thanh sát viên quốc tế, tố cáo họ đã "đưa ra những tin tức sai lầm" về hoạt động của Iran. Yukiya Amano là một nhà ngoại giao Nhật Bản, ông nói Iran liên tục cản trở các thanh sát viên và các nước Tây phương tố cáo Teheran hăm dọa cơ quan quốc tế.
Bây giờ Teheran nói sao" Đại biểu Iran Salehi kêu gọi các nước lớn nối lại cuộc thương thuyết với Teheran "không nên chậm trễ nữa" về một kế hoạch cung cấp nhiên liệu cho lò nguyên tử dùng vào việc Y tế của Iran. Theo đó số nhiên liệu chạỵ lò nguyên tử chỉ mới thanh lọc sơ của Iran sẽ đổi lấy số quặng Uranium thanh lọc tốt hơn của cơ quan Nguyên tử năng quốc tế, để từ nay Iran không cần phải tự thanh lọc nữa dưới sự giám sát của quốc tế. Uranium thanh lọc đến độ cao mới có thể chế tạo được bom nguyên tử. Thiết tưởng cũng nên nhắc lại quốc tế đã từng đề nghị chương trình trao đổi chất uranium như trên, nhưng mới làm được một lần thì Iran đã trở giọng từ chối nên phải ngừng. Bây giờ lâm thế bí, Iran đã phải hợp tác trở lại.
Các nhà ngoại giao Tây phương không loại trừ việc tiếp tục trở lại cuộc thương thuyết về chương trình trao đổi chất uranium với Iran. Nhưng họ nhấn mạnh cần phải có các cuộc thương lượng rộng rãi hơn nữa mà họ hy vọng sẽ đưa Iran đến việc ngưng hẳn việc thanh lọc hóa chất uranium, điều mà Iran đã nhiều lần từ chối. Trong một bản tuyên bố trước hội nghị Nguyên tử năng tại Vienne, khối Liên Hiệp Âu Châu thúc giục Iran họp với các cường quốc lớn "với mục tiêu tối hậu là thiết lập sự thông cảm, liên quan đến hợp tác về mọi mặt...và có lợi cho cả hai bên".
Tại Washington cũng vào lúc đó một giới chức Bộ Tài chính nói Iran đang phải chật vật về các sự trừng phạt quốc tế, ở trong nước những áp lực về kinh tế và giới ngân hàng đang gia tăng. Iran là nước đứng hàng thứ 5 trong những nước xuất cảng dầu lửa lớn nhất trên thế giới. Selahi đã từng tố cáo "các biện pháp trừng phạt là không chính đáng và bất hợp pháp". Về cuộc hòa đàm giữa Israel và Palestine đang diễn ra ở Jerusalem, ít ra cũng có thể chờ một năm hay hơn mới có kết quả, nhưng sự trừng phạt của quốc tế về vụ Iran âm mưu làm bom nguyên tử mới gây nguy hiểm ngay trước mắt trong nội bộ vì suy sụp kinh tế.
Sáng thứ Ba, phát ngôn nhân bộ Ngoại giao Iran dịu giọng tuyên bố Iran sẵn sàng nói chuyện trở lại với các cường quốc thế giới: "Về cuộc thương thuyết 5+1, Tổng Thống Ahmadinejad đã trình bày quan điểm thành thật và trên nguyên tắc chúng tôi sẵn sàng nói chuyện". 5+1 có nghĩa là Mỹ, Anh, Pháp, Nga, Trung Quốc, 5 nước thường trực trong Hội đồng Bảo an LHQ cộng thêm nước Đức. Phát ngôn nhân nói tiếp: "Chúng tôi hy vọng với tiến trình nhìn nhận nước Cộng hòa Hồi giáo Iran có quyền đi vào các hoạt động hòa bình (về nguyên tử năng), chúng tôi có thể bắt đầu thương thuyết trong tương lai gần đây".
Hồi tháng 10 năm 2009, 6 cường quốc nói trên đã hội kiến với Iran tại Geneva và đã thỏa hiệp chương trình trao đổi chất quặng uranium đã thanh lọc. Nhưng sự thực hiện chương trình này đã bị Iran gây bế tắc nên đến tháng 6 năm nay, Hội đồng Bảo an LHQ đã chấp thuận một loạt những sự trừng phạt, do đó Iran đã phải xin hoãn thương thuyết đến tháng 9 năm nay. Iran nói hiện chỉ theo đuổi một chương trình trình hạt nhân có tính cách dân sự, nhưng các cường quốc Tây phương vẫn nghi là Iran đang ngầm thực hiện chương trình làm bom nguyên tử.
Hiện nay Tổng Thống Iran Ahmadinejad đang có mặt tại New York để tham dự Đại hội đồng LHQ. Ông ta nói với báo chí rằng nước Iran sẵn sàng nói chuyện trở lại với các cường quốc thế giới về chương trình nguyên tử của nước này. Trong cuộc hội kiến với Ahmadinejad hôm chủ nhật, Tổng thư ký LHQ Ban Ki-moon tỏ ý hy vọng Iran sẽ thương thuyết trở lại thành thực và có tính cách xây dựng với các cường quốc trên thế giới về vấn đề hạt nhân.
Tóm lại Mỹ đã đưa Iran vào một thế kẹt hai đường: một là sự manh tâm phá hoại cuộc hòa đàm Trung Đông giữa Israel và Palestine và hai là âm mưu chế tạo bom nguyên tử. Cả hai thế kẹt này đều bắt nguồn từ tình hình kinh tế trong nước, ảnh hưởng đến mức sống của dân chúng Iran. Vậy dân chúng Iran nghĩ sao về chính quyền Ahmadinejad mà cái gốc chính là nhóm Vệ binh Cách mạng Iran"
Gửi ý kiến của bạn
