Hôm nay,  

65 Năm Dân Chủ Hay Làm Chủ Dân?

20/08/201000:00:00(Xem: 6898)

65 Năm Dân Chủ Hay Làm Chủ Dân"

Phạm Trần
Đảng Cộng sản đang tìm cách ném một hòn đá chết 2 con chim, nhưng  chưa con chim nào trúng đá thì đảng đã phải đương đầu với hai mũi tên dân chủ trá hình  và nhân quyền giả tạo.
Về chuyện dân chủ thì Nguyễn Trọng Phúc,  Nguyên Viện trưởng Viện lịch sử Đảng, Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh đã làm rùm beng lên điều được gọi là "65 năm thực hiện nền dân chủ xã hội chủ nghĩa" để tuyên truyền cho kỷ niệm Cuộc Cách mạng 19 tháng 8 năm  1945.
Phú khoe  trên Tạp chí Tuyên Giáo ngày 17-8 (2010) rằng:  "Những thành quả về dân chủ của nước Việt Nam độc lập và xây dựng chủ nghĩa xã hội trong 65 năm qua là rất to lớn, thể hiện sự biến đổi về chất của xã hội, của thiết chế chính trị của Nhà nước cách mạng do Đảng Cộng sản Việt Nam lãnh đạo. Ở Việt Nam, không tồn tại chủ nghĩa đa nguyên chính trị và chế độ đa đảng đối lập, song nền dân chủ vẫn không ngừng phát triển hoàn thiện và thực chất, hướng tới vì nhân dân, vì con người."
Viết như thế nhưng Phúc không dám nói  dân chủ không do dân làm chủ mà  do đảng độc quyền nắm giữ. Từ vài năm nay, đảng chỉ cho phát triển  dân chủ   trong nội bộ  đảng mà chưa  dám thực hiện với dân.  Đảng Cộng sản Việt Nam quan niệm lạc hậu rằng nếu chưa có dân chủ trong đảng thì chưa thể  thực hành dân chủ ngòai xã hội nên họ đã cho thử nghiệm bầu trực tiếp một số chức vụ đảng cấp địa phương.
Nhưng tại sao đảng lại sợ dân có dân chủ đến thế " Lý do dễ hiểu vì nếu dân có dân chủ thì đảng mất độc tài đảng trị như ghi trong Điều 4 Hiến pháp năm 1992 .
Đảng từng tuyên bố  được Quốc hội thay mặt nhân dân ủy quyền lãnh đạo, nhưng  Quốc hội lại do đảng lập ra và có tới 90 phần trăm Đại biểu Quốc hội là đảng viên do đảng chọn để cho dân bầu vào Quốc hội thì  việc cơ chế này   bỏ phiếu chấp thuận Điều 4 Hiến pháp  cho đảng cầm quyền là chuyện đương nhiên phải xẩy ra.
Do đó khi Nguyễn Trọng Phúc bảo  rằng  "nền dân chủ vẫn không ngừng phát triển hoàn thiện và thực chất, hướng tới vì nhân dân, vì con người" là nói dối, bởi vì vai trò của dân trong trường hợp này chỉ còn là "bù nhìn", là những "con thoi" hay "quân cờ" để cho nhà nước sử dụng, bởi vì tất cả các ứng cử viên Quốc hội đều phải được  Mặt trận Tổ Quốc của đảng chọn cho dân bỏ phiếu chứ người dân không được quyền tự chọn người mình muốn. Ngay cả quyền ứng cử người dân cũng không có nói chi đến quyền bầu  cử "
Vậy mà Phúc còn ba hoa rêu rao rằng trong giai đọan từ 1954 đến 1975 ở miền Bắc "Quyền làm chủ của nhân dân bước đầu được phát huy, nhân dân hăng hái xây dựng chủ nghĩa xã hội, chi viện cách mạng miền Nam. Chú trọng xây dựng con người xã hội chủ nghĩa có trình độ học vấn, sống có lý tưởng, nhân nghĩa "mỗi người vì mọi người, mọi người vì mỗi người".
Nhưng có ai biết những con người thật của xã hội miền Bắc sau 20 năm cai trị của đảng CSVN  từ 1954 đến 1975  như thế nào không " Đó là một  nhà nước  nghèo nàn, con người chậm tiến, kinh tế lạc hậu, kỹ nghệ thô sơ và là một xã hội đổ nát tòan diện từ vật chất đến tinh thần nếu so với nhân dân miền Nam.
Vậy mà Nguyễn Trọng Phúc vẫn có thể nói như kẻ có mắt cũng như không khi viết về  giai đọan sau  ngày Quân đội Cộng sản vào Sài Gòn tháng 4-1975 : "Sau ngày miền Nam được giải phóng (30-4-1975), đất nước thống nhất và cả nước xây dựng chủ nghĩa xã hội, càng có điều kiện để thực hiện và hoàn thiện nền dân chủ, chế độ làm chủ của nhân dân trên phạm vi cả nước."
Nói như thế là nói dối, nếu không muốn lên án là "nói láo" vì trong giai đọan 10 năm từ 1975 đến 1985, cả nước Việt Nam đã bị đảng CSVN phá hoại đến cạn  kiệt không còn sức gượng dậy chỉ vì  nhóm cấm quyền cực đoan, bảo thủ và giáo điều miền Bắc  đã tìm mọi cách áp dụng chế độ lao động  bóc lột  chỉ huy trên phạm vi cả nước.
Hậu qủa nhãn tiền là nạn đói hòanh hành, kinh tế sụp đổ vì kế họach tập trung, bao cấp và mất viện trợ từ các nước xã hội chủ nghĩa do Liên Xô cầm đầu. Nhiều chục ngàn dân cả hai miền Nam-Bắc đã tìm đường bỏ nước ra đi, mặc cho phải hy sinh để tìm tự do cứu mạng.
Do đó Phúc  đã gượng gạo  che tội cho đảng khi viết về quyết định chuyển hướng "đổi mới hay là chết" của Đảng năm 1986.  Phúc nói rằng : " Nhà nước đã lắng nghe ý kiến, sáng kiến của nhân dân, của các địa phương và cơ sở để từng bước khắc phục mặt hạn chế của cơ chế quản lý tập trung quan liêu, hành chính, bao cấp - một cơ chế đã phát huy vai trò nhất định trong thời chiến và đã trở thành sự cản trở cho sự phát triển.  Đảng, Nhà nước cùng với nhân dân đã từng bước khảo nghiệm để tìm con đường đổi mới."
Phát biểu như thế là Phúc đã  ma mãnh phủ nhận theo kiểu  vô ơn bạc nghĩa, ăn ốc đổ vỏ với một số  chuyên gia kinh  tế và thị trường và cả nông dân  người miền Nam lúc bấy giờ.
Trong số những người có công đầu của kế họach "Đổi Mới"  có cả  hai Tiến sỹ Nguyễn Văn Hảo (cựu Phó Thủ tướng VNCH), Nguyễn Xuân Oánh (cựu Phó Thủ tướng VNCH), Nguyễn Văn Diệp (Cựu Bộ trưởng VNCH), Phan Chánh Dưỡng (chuyên viên khoa học-kinh tế) và khỏang 15 người thuộc nhóm chuyên viên được gọi là "Nhóm Thứ Sáu" .  Nhóm này là những chuyên viên tài chính,ngân hàng, thương mại, thuế vụ từng phục vụ các Chính phủ  dưới thời Việt Nam Cộng hòa.
Theo báo Tuần Việt Nam ngày 9-4-2010 thì  tên gọi này bắt nguồn từ chỗ họ gặp nhau định kỳ vào chiều thứ Sáu hàng tuần.
Cựu Thủ tướng CSVN  Võ Văn Kiệt,người miền Nam  lúc bấy giờ đang làm Chủ nhiệm Uỷ ban kế hoạch Nhà nước đã tiếp xúc với các chuyên gia này để  tìm cách cứu nguy kinh tế đang đi xuống vực thằm, sau 2 đợt đánh Tư sàn Mại Bản ở miền Nam của đảng.
Từ các cuộc họp bàn này mà quyết định phế bỏ  chính sách bao cấp, tập trung của miền Bắc  đã thành hình đưa đến quyết định "Đổi Mới" ra đời sau Đại hội đảng kỳ VI năm 1986.
Như vậy  thì các  lãnh đạo cực đoan miền Bắc lúc bấy giờ, đứng đấu bởi nhóm bốn người  Lê Duẩn-Trường Chinh-Phạm Văn Đồng-Lê Đức Thọ có công trạng gì mà Nguyễn Trọng Phúc dám dâng cho đảng những  công lao của các chuyên gia người miền Nam khi viết rằng : "Đảng, Nhà nước cùng với nhân dân đã từng bước khảo nghiệm để tìm con đường đổi mới" "
Hành động  lấy áo gấm,  vòng  hoa của người khác trao  cho đảng  còn được  Phúc  vẽ cá thêm chân, vẽ rồng thêm cánh như thế này : " Trong công cuộc đổi mới,  Đảng Cộng sản Việt Nam nêu rõ một trong những nguyên tắc cơ bản chỉ đạo đổi mới là: Xây dựng nền dân chủ xã hội chủ nghĩa, phát huy quyền làm chủ của nhân dân trên mọi lĩnh vực của đời sống xã hội vừa là mục tiêu vừa là động lực của sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội."
Nhưng "dân chủ xã hội chủ nghĩa" là lọai dân chủ nào " Nguyễn Trọng Phúc  giải thích kiểu bảo hòang hơn vua rằng : "Dân chủ phải đi đôi với tập trung, với kỷ luật, pháp luật, với ý thức trách nhiệm công dân. Dân chủ phải có lãnh đạo, lãnh đạo để phát huy dân chủ đúng hướng, mặt khác phải lãnh đạo bằng phương pháp dân chủ trên cơ sở phát huy dân chủ. Dân chủ với nhân dân nhưng phải nghiêm trị những kẻ phá hoại thành quả cách mạng, an ninh trật tự và an toàn xã hội.


Xây dựng và từng bước hoàn thiện nền dân chủ xã hội chủ nghĩa, bảo đảm quyền lực thuộc về nhân dân là mục tiêu quan trọng được ghi trong Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội, do Đại hội VII của Đảng thông qua năm 1991. Hiến pháp 1992 khẳng định tất cả quyền lực Nhà nước thuộc về nhân dân và thể chế hoá quyền làm chủ của nhân dân trên tất cả các lĩnh vực chính trị, kinh tế, văn hoá, xã hội, chú trọng quyền và lợi ích của nhân dân."
Lậy Trời,lậy Phật nếu  thật sự "tất cả quyền lực Nhà nước thuộc về nhân dân" thì nhân dân đã có đủ cơm ăn,  quần áo mặc,  con cái được học hành đến nơi đến chốn, có đấy đủ các quyền tự do và được sống hạnh phúc ngang tầm thời đại với nhiều dân tộc trên thế giới từ lâu rồi chứ đâu còn bị nghèo nàn, mạt rệp như bây giờ "
Vì vậy mà dù  đến bây giờ,  sau 25 năm sau "Đổi mới"  đảng vẫn chưa biết  phải bắt dân "qúa độ lên chủ nghĩa xã hội"  đến bao giờ  hay  dân còn phải  đai lưng lao động nhiều năm nữa mà vẫn chưa biết  ngưỡng thiên đàng  của "xã hội chủ nghĩa"  ở đâu "
Lãnh đạo của đảng CSVN  đã chứng minh họ rất mù mịt và ấm ớ về vấn đề này. Họ chỉ ba hoa rằng việc "quá độ lên xã hội chủ nghĩa" là hòan tòan mới, phải mất nhiều thời gian vì chưa có tiền lệ.  Họ mới phác họa được một  mốc thời gian phải  đặt  cho xong nển tảng của kế họach phát triển đất nước, xây dựng con người và hệ thống lãnh đạo vào giữa Thế kỷ 21. Sau đó sẽ tiếp tục "qúa độ" cho đến đích, nhưng ai không biết phải phiêu lưu cho đến bao giờ !
Có điều chắc chắn là cho đến bây giờ, sau 35 năm cai trị cả nước không một ai trong đảng CSVN dám cam kết khi nào thì dừng chân lại, không cần phải "qúa độ" lên xã hội chủ nghĩa nữa.
Một nhúm người bảo thủ  hàng đầu trong đảng CSCN bây giờ, trong đó có Nguyễn Đức Bình, nguyên Uỷ viên Bộ Chính Trị Trung ương Đảng vẫn mơ hồ khằng định rằng chế độ Xã hội Chủ nghĩa chứ không phải  Chủ nghĩa Tư Bản sẽ là con đường lý tưởng trong tương  lai của  cả nhân loại !
Ai cũng biết đường lối kinh tế được gọi là "theo dịnh hướng Xã hội Chủ nghĩa" hiện nay của Việt Nam là một bản sao kinh tế của Chủ nghĩa Tư bản, nhưng đảng và nhà nước CSVN không dám nhận như thế.
CHUYỆN NHÂN QUYỀN
Bây giờ đến chuyện Nhân quyền của Việt Nam thì Phạm Bình Minh, Ủy viên Trung ương Đảng, Thứ trưởng Thường trực Bộ Ngoại giao đã  cãi lý trên  Tạp chí Lý luận chính trị số 7-2010 như thế này : "Những thành quả quan trọng mà Việt Nam đạt được qua hơn 20 năm đổi mới về mọi mặt, trong đó có lĩnh vực quyền con người, là minh chứng rõ rệt cho chính sách bảo vệ và thúc đẩy quyền con người của Ðảng và Nhà nước Việt Nam."
Nhưng việc "bảo vệ" và "thúc đầy" quyền con người của đảng CSVN không có nghĩa quyền bình đẳng của mọi công dân, không phân biệt thành phần và khuynh hướng đã được đảng và nhà nước CSVN bảo đảm và nhìn nhận đúng với tiêu chuẩn của đại đa số các nước trên thế giới.
Minh viết : " Từ thực tiễn đấu tranh giành độc lập, tự do của dân tộc, Ðảng và Nhà nước Việt Nam luôn nhất quán quan điểm rằng nhân quyền trước hết phải là quyền của mỗi người, mỗi dân tộc được thực hiện quyền tự quyết, được sống trong độc lập, tự do và được phát triển về mọi mặt; các quyền dân sự, chính trị phải đi đôi với các quyền kinh tế, xã hội, văn hóa; quyền và tự do cá nhân phải gắn với lợi ích chung của dân tộc và trách nhiệm đối với cộng đồng. Bảo đảm và thực hiện quyền con người trước hết là trách nhiệm quốc gia, không thể có sự áp đặt từ bên ngoài."
Nhưng có ai "áp đặt" ai nếu các quyền tự do của nhân dân Việt Nam được Nhà nước CSVN triệt để tôn trọng và áp dụng theo đúng với các Điều khỏan đã ghi trong Hiến pháp năm 1992 và nhiều Luật khác của Việt Nam.  Đằng  này không những nhà nước CSVN không thi hành như đã hứa mà con ban hành nhiều văn bản có tính pháp lý chồng chéo để có lợi cho nhà nước  và  dễ dàng  chống lại những ai không đồng ý với chính sách của đảng.
Phạm Bình Minh biện bạch : " Đại hội X của Đảng đã chỉ rõ: chúng ta "chủ động tham gia cuộc đấu tranh chung vì quyền con người"; "sẵn sàng đối thoại với các nước, các tố chức quốc tế và khu vực có liên quan về vấn đề quyền con người", đồng thời "phải kiên quyết làm thất bại các âm mưu, hành động xuyên tạc và lợi dụng các vấn đề "dân chủ", "nhân quyền", "tôn giáo" hòng can thiệp vào công việc nội bộ, xâm phạm độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thố, an ninh và ổn định chính trị của Việt Nam".
Chỉ thị 12 (1992) của Ban Bí thư về "Quyền con người và quan điểm, chủ trương của Đảng ta" cũng nêu "sẵn sàng tỏ thiện chí hợp tác trong quan hệ quốc tế vì quyền con người, đồng thời đấu tranh với những âm mưu lợi dụng vấn đề này để chống phá ta".
Lập luận của Phạm Bình Minh giống như kẻ lấy bùn đổ sang ao khi tìm cách cãi lý quanh co để  chống lại các lập luận lên án Việt Nam không ngừng vi phạm quyền con người được  phát biểu và quyền được  phản ứng bất bạo động của những người bất đồng ý kiến với nhà nước
Minh giải thích về lập trường của Việt Nam như thế này : "Tuy nhiên, ta cũng khẳng định rõ việc thực hiện các quyền và tự do của mỗi cá nhân đều phải trong khuôn khổ pháp luật và không ai có quyền đứng trên pháp luật. Những cá nhân có hành vi vi phạm pháp luật đều bị xét xử theo pháp luật, đây là việc làm bình thường của mọi quốc gia trên thế giới trong khuôn khổ nhà nước pháp quyền. Đối với các đối tượng mà Mỹ và các nước phương Tây quan tâm, ta chủ động đưa ra những bằng chứng vi phạm pháp luật, khẳng định đây không phải các nhà hoạt động vì dân chủ, nhân quyền mà là những cá nhân được sự hậu thuẫn của một nhóm nhỏ người Việt ở nước ngoài tìm cách lật đổ Chính phủ Việt Nam, hằn học với những thành tựu của đất nước, đi ngược lại mong muốn chung của cộng đồng người Việt Nam ở trong và ngoài nước. "
Bằng chứng "tìm cách lật đổ Chính phủ Việt Nam"  của các nhóm "người Việt ở nước ngoài" là nằm trong kế họach "diễn biến hòa bình" rất mơ hồ ø ư, hay đó chỉ là một cách nói để chụp mũ  những người  bất đồng chính kiến mà không cần phải chứng minh "
Riêng đối với quan điểm về nhân quyền của Hoa Kỳ đối với Việt Nam thì Phạm Bình Minh bảo : " Với Mỹ, đối thoại nhân quyền gắn với tiến trình quan hệ chính trị Việt - Mỹ theo từng giai đoạn.  Khó khăn trong đối thoại còn xuất phát từ việc phe cực hữu và số Việt kiều phản động ở Mỹ luôn luôn tìm cách gây sức ép, cản phá quan hệ hai nước và thúc đẩy các ý đồ xấu chống ta."
Khi nói như thế thì Phạm Bình Minh có sờ lên gáy xem đảng và nhà nước CSVN đã đối xử với những người bất đồng chính kiến hay  đòi được  quyền tự do tôn giáo, tự do báo chí và tự do hội họp đã bị đàn áp như thế nào từ 1975 đến nay "
Những trí thức như các ông Nguyễn Thanh Giang, Hà Sĩ Phu, Linh mục Nguyễn Văn Lý, Hòa Thượng Thích Quảng Độ hay Bác sỹ Nguyễn Đan Quế, Bác sỹ Phạm Hồng Sơn, Nguyễn Khắc Tòan  cho đến  các trí thức trẻ như Nguyễn Văn Đài, Lê Thị Công Nhân, Trần Khải Thanh Thủy v.v… đã có âm mưu lật đổ chính quyền như thế nào với hai bàn tay trắng mà họ vẫn bị đàn áp trong bao nhiêu năm qua "
Như vậy thì khi phô trương thành tích dân chủ của 65 năm từ Cuộc Cách mạng tháng 8/1945 cho đến việc xuyên tạc  quyền đòi  nhân quyền và các quyền tự do của người dân có đem lại lợi ích gì cho đất nước không, hay chỉ làm cho bộ mặt Việt Nam xấu xa thêm trước thế giới văn minh ở Thế kỷ 21 "
Phạm Trần
(08/010)

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Ở đời dường như chúng ta hay nghe nói người đi buôn chiến tranh, tức là những người trục lợi chiến tranh như buôn bán vũ khí, xâm chiếm đất đai, lãnh thổ của nước khác, thỏa mãn tham vọng bá quyền cá nhân, v.v… Nhưng lại không mấy khi chúng ta nghe nói có người đi buôn hòa bình. Vậy mà ở thời đại này lại có người đi buôn hòa bình. Thế mới lạ chứ! Các bạn đừng tưởng tôi nói chuyện vui đùa cuối năm. Không đâu! Đó là chuyện thật, người thật đấy. Nếu các bạn không tin thì hãy nghe tôi kể hết câu chuyện dưới đây rồi phán xét cũng không muộn. Vậy thì trước hết hãy nói cho rõ ý nghĩa của việc đi buôn hòa bình là thế nào để các bạn khỏi phải thắc mắc rồi sau đó sẽ kể chi tiết câu chuyện. Đi buôn thì ai cũng biết rồi. Đó là đem bán món hàng này để mua món hàng khác, hoặc đi mua món hàng này để bán lại cho ai đó hầu kiếm lời. Như vậy, đi buôn thì phải có lời...
Hồi đầu năm nay, một người bạn quen gọi đến, chỉ sau một tháng quốc gia chuyển giao quyền lực. Giọng chị mệt mỏi, pha chút bất cần, “Giờ sao? Đi đâu bây giờ nữa?” Chị không hỏi về kế hoạch chuyến đi du lịch, cũng không phải địa chỉ một quán ăn ngon nào đó. Câu hỏi của chị đúng ra là, “Giờ đi tỵ nạn ở đâu nữa?” “Nữa!” Cái chữ “nữa” kéo dài, rồi buông thỏng. Chữ “nữa” của chị dài như nửa thế kỷ từ ngày làm người tỵ nạn. Vài tháng trước, cuộc điện thoại gọi đến người bạn từng bị giam giữ trong nhà tù California vì một sai phạm thời trẻ, chỉ để biết chắc họ bình an. “Mỗi sáng tôi chạy bộ cũng mang theo giấy quốc tịch, giấy chứng minh tôi sinh ở Mỹ,” câu trả lời trấn an người thăm hỏi.
Chỉ trong vài ngày cuối tuần qua, bạo lực như nổi cơn lốc. Sinh viên bị bắn trong lớp ở Đại học Brown. Người Do Thái gục ngã trên bãi biển Bondi, Úc châu, ngay ngày đầu lễ Hanukkah. Một đạo diễn tài danh cùng vợ bị sát hại — nghi do chính con trai. Quá nhiều thảm kịch trong một thời khắc ngắn, quá nhiều bóng tối dồn dập khiến người ta lạc mất hướng nhìn. Nhưng giữa lúc chưa thể giải được gốc rễ, ta vẫn còn một điều có thể làm: học cho được cách ứng xử và phản ứng, sao cho không tiếp tay cho lửa hận thù. Giữ đầu óc tỉnh táo giữa khủng hoảng giúp ta nhìn vào ngọn cháy thật, thay vì mải dập tàn lửa do người khác thổi lên.
Trong những thời khắc nguy kịch nhất, thảm họa nhất, tổng thống Hoa Kỳ là người duy nhất có tiếng nói quyền lực với toàn dân để đưa họ vượt qua nghịch cảnh. Tổng thống sẽ trấn an dân bằng luật pháp, bằng ý chí kiên cường, bằng bản lĩnh lãnh đạo, bao dung nhưng dứt khoát. Thậm chí, có khi phải bằng mệnh lệnh sắc bén để khống chế những tư tưởng bốc đồng sẽ gây hỗn loạn. Mấy trăm năm lập quốc của Mỹ đã chứng minh rất nhiều lần như thế.
(Sydney – 14 tháng 12, 2025) - Hàng trăm người có mặt tại bãi biển Bondi, Sydney, để dự lễ Hanukkah đã chứng kiến một trong những vụ khủng bố đẫm máu nhất kể từ sau thảm sát Port Arthur năm 1996. Vào lúc 6 giờ 45 chiều Chủ Nhật, hai tay súng mặc đồ đen xuất hiện trên cây cầu bộ hành nối Campbell Parade với Bondi Pavilion, bắt đầu nổ súng xuống đám đông đang dự lễ. Hai kẻ này dùng súng trường, bắn liên tục trong khoảng 10 phút, khiến hàng trăm người hoảng loạn bỏ chạy, nhiều người ngã gục ngay trên bãi cát và công viên ven biển. Ít nhất 12 người thiệt mạng, trong đó có 9 nạn nhân thường dân, 1 cảnh sát và 2 tay súng (một bị bắn chết tại chỗ, một bị bắt nhưng sau đó tử vong do vết thương). Ngoài ra, có ít nhất 38 người bị thương, trong đó có 2 cảnh sát và nhiều nạn nhân ở tình trạng nguy kịch.
Năm 2024, con người trung bình dành hai giờ rưỡi mỗi ngày trên mạng xã hội. Nhân lên, đó là hơn một tháng mỗi năm nhìn vào màn hình, lướt ‘feed’ (dòng tin), đợi ‘notification’ (báo tin), đếm ‘like’ (lược thích). Bạn dành nhiều thới giờ cho Facebook, Instagram, TikTok. Và câu hỏi không phải "có nhiều không?", mà là "chúng ta nhận được gì?" Câu trả lời, theo một nhóm triết gia, nhà tâm lý học, nhà xã hội học đương đại, không phải kết nối, không phải hạnh phúc, không phải sự thật. Mà là cô đơn có tổ chức, lo âu có hệ thống, và sự thật bị thao túng. Mạng xã hội—đặc biệt Facebook, nền tảng với ba tỷ người dùng, lớn hơn bất kỳ quốc gia nào trên hành tinh—không phải công cụ trung lập. Nó là kiến trúc quyền lực đang định hình lại não bộ, xã hội, và chính trị theo cách mà chúng ta chưa kịp nhận ra. Và đây là điều đáng sợ nhất: chúng ta không bị ép. Chúng ta tự nguyện. Chúng ta mở Facebook vì muốn "kết nối." Nhưng sau ba mươi phút lướt, chúng ta cảm thấy trống rỗng hơn. Chúng ta vào để "cập nhật
Trong sân khấu chính trị đồ sộ từ cổ chí kim của nước Mỹ, hiếm có nhân vật nào diễn xuất giỏi như Donald J. Trump. Những cuộc vận động tranh cử từ hơn mười năm trước của Trump vốn đã tràn ngập những lời hứa, giáo huấn, sự tức giận vì “nước Mỹ quá tệ hại”, những lời phỉ báng đối thủ. Tất cả hòa hợp thành những bản giao hưởng ký tên DJT. Mỗi lần Trump bước lên sân khấu, điệu nhảy YCMA vô tư, không theo chuẩn mực, thay cho tiếng kèn hiệu triệu “hoàng đế giá lâm.”
Năm 2025 được xem là giai đoạn khó khăn cho ngành khoa học khi ngân sách nghiên cứu bị thu hẹp và nhiều nhóm chuyên môn phải giải thể. Tuy vậy, những thành tựu y học nổi bật lại chứng minh rằng sức sáng tạo của con người chưa bao giờ dừng lại. Hàng loạt phát hiện mới đã mở rộng hiểu biết của chúng ta về sức khỏe, đồng thời thay đổi cách chăm sóc bệnh nhân hiện nay. Dưới đây là chín trong số những khám phá ấn tượng nhất trong năm 2025.
Năm 2025 khởi đầu bằng nỗi lo dấy lên từ các sàn tài chính quốc tế. Tháng Tư, Tổng thống Donald Trump khơi lại cuộc chiến thương mại, khiến nhiều người e sợ suy thái toàn cầu. Thế nhưng, sau mười hai tháng, kinh tế thế giới vẫn đứng vững: tổng sản lượng tăng khoảng 3%, bằng năm trước; thất nghiệp thấp và chứng khoán nhiều nơi tiếp tục lên giá. Chỉ riêng lạm phát vẫn còn là bóng mây bao phủ, vì phần lớn các nước trong khối công nghiệp OECD chưa đưa được vật giá về mức ổn định như mong muốn.
Sự phát triển nhanh chóng của Artificial Intelligence/ AI và robot đặt ra nhiều thách thức về đạo đức xã hội và cá nhân, đặc biệt là trong việc thu thập dữ liệu cá nhân làm ảnh hưởng đến các quyết định quan trọng như tuyển dụng, trị liệu và xét xử. Mặc dù AI có thể mô phỏng cảm xúc, nhưng không có ý thức thực sự, dẫn đến nguy cơ làm cho con người phụ thuộc vào AI và robot và suy giảm kỹ năng giao tiếp xã hội...


Kính chào quý vị,

Tôi là Derek Trần, dân biểu đại diện Địa Hạt 45, và thật là một vinh dự lớn lao khi được đứng nơi đây hôm nay, giữa những tiếng nói, những câu chuyện, và những tâm hồn đã góp phần tạo nên diện mạo văn học của cộng đồng người Mỹ gốc Việt trong suốt một phần tư thế kỷ qua.
Hai mươi lăm năm! Một cột mốc bạc! Một cột mốc không chỉ đánh dấu thời gian trôi qua, mà còn ghi nhận sức bền bỉ của một giấc mơ. Hôm nay, chúng ta kỷ niệm 25 năm Giải Viết Về Nước Mỹ của nhật báo Việt Báo.

Khi những người sáng lập giải thưởng này lần đầu tiên ngồi lại bàn thảo, họ đã hiểu một điều rất căn bản rằng: Kinh nghiệm tỵ nạn, hành trình nhập cư, những phức tạp, gian nan, và sự thành công mỹ mãn trong hành trình trở thành người Mỹ gốc Việt – tất cả cần được ghi lại. Một hành trình ý nghĩa không những cần nhân chứng, mà cần cả những người viết để ghi nhận và bảo tồn. Họ không chỉ tạo ra một cuộc thi; họ đã và đang xây dựng một kho lưu trữ. Họ thắp lên một ngọn hải đăng cho thế hệ sau để chuyển hóa tổn thương thành chứng tích, sự im lặng thành lời ca, và cuộc sống lưu vong thành sự hội nhập.

Trong những ngày đầu ấy, văn học Hoa Kỳ thường chưa phản ánh đầy đủ sự phong phú và đa dạng về kinh nghiệm của chúng ta. Giải thưởng Viết Về Nước Mỹ thực sự đã lấp đầy khoảng trống đó bằng sự ghi nhận và khích lệ vô số tác giả, những người đã cầm bút và cùng viết nên một thông điệp mạnh mẽ: “Chúng ta đang hiện diện nơi đây. Trải nghiệm của chúng ta là quan trọng. Và nước Mỹ của chúng ta là thế đó.”


Suốt 25 năm qua, giải thưởng này không chỉ vinh danh tài năng mà dựng nên một cộng đồng và tạo thành một truyền thống.
Những cây bút được tôn vinh hôm nay không chỉ mô tả nước Mỹ; họ định nghĩa nó. Họ mở rộng giới hạn của nước Mỹ, làm phong phú văn hóa của nước Mỹ, và khắc sâu tâm hồn của nước Mỹ. Qua đôi mắt họ, chúng ta nhìn thấy một nước Mỹ tinh tế hơn, nhân ái hơn, và sau cùng, chân thật hơn.

Xin được nhắn gửi đến các tác giả góp mặt từ bao thế hệ để chia sẻ tấm chân tình trên các bài viết, chúng tôi trân trọng cảm ơn sự can đảm của quý vị. Can đảm không chỉ là vượt qua biến cố của lịch sử; can đảm còn là việc ngồi trước trang giấy trắng, đối diện với chính mình, lục lọi ký ức đau thương sâu đậm, và gửi tặng trải nghiệm đó đến tha nhân. Quý vị là những người gìn giữ ký ức tập thể và là những người dẫn đường cho tương lai văn hóa Việt tại Hoa Kỳ.

Với Việt Báo: Xin trân trọng cảm ơn tầm nhìn, tâm huyết, và sự duy trì bền bỉ giải thưởng này suốt một phần tư thế kỷ.
Khi hướng đến 25 năm tới, chúng ta hãy tiếp tục khích lệ thế hệ kế tiếp—những blogger, thi sĩ, tiểu thuyết gia, nhà phê bình, nhà văn trẻ—để họ tìm thấy tiếng nói của chính mình và kể lại sự thật của họ, dù đó là thử thách hay niềm vui. Bởi văn chương không phải là một thứ xa xỉ; đó là sự cần thiết. Đó là cách chúng ta chữa lành, cách chúng ta ghi nhớ, và là cách chúng ta tìm thấy nơi chốn của mình một cách trọn vẹn.

Xin cảm ơn quý vị.

NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.