Hôm nay,  

“tiệc Trà” Đắng Ghét

18/09/201000:00:00(Xem: 9905)

“Tiệc Trà” Đắng Ghét

Nguyễn Xuân Nghĩa

Dân Chủ tanh bành, nhưng có khi Cộng Hoà gẫy cánh...

Cử tri Hoa Kỳ đang có phản ứng mạnh với hệ thống chính trị hiện nay.
Qua các đợt đầu phiếu đặc biệt để thay thế một Nghị sĩ đã tham chính năm ngoái, hoặc để tuyển chọn một ứng cử viên trong cuộc bầu cử tháng 11 này, họ đều có khuynh hướng tuyển chọn một khuôn mặt mới. Phản ứng đó có lợi cho đảng Cộng Hoa đang ở trong vị trí đối lập. Nhưng dường như nếu làn sóng đáy có thể quét đảng Dân Chủ vào bờ thì cũng làm đảng Cộng Hoà bị vỡ đôi.
Ta sẽ nói về phong trào phản kháng xưng tên "Tea Party" đang làm đảng Cộng Hoà điêu đứng.
Bốn năm trước, cột báo này đã viết về hiện tượng gẫy cánh của đảng Cộng Hoà vì phe bảo thủ về đạo đức ở bên trong bị bể làm hai, hai cánh bay hai hướng.
Một cách vắn tắt, đảng Cộng Hoà thường được gọi là "bảo thủ" so với khuynh hướng thiên tả hay cấp tiến của đảng Dân Chủ. Nhưng khối bảo thủ ấy gồm có ít nhất ba thành phần. Thứ nhất, tự do về kinh tế (và kỷ luật về ngân sách) với chủ trương thu hẹp tầm can thiệp của nhà nước; thứ hai là thành phần cứng rắn về an ninh nên chủ chiến hơn chủ hoà; và thứ ba là thành phần bảo thủ về xã hội, với tinh thần sùng chuộng tôn giáo, đề cao kỷ cương gia đình và chống lại tinh thần phóng túng xã hội, như quyền phá thai hay hôn nhân đồng tính.
Đảng Cộng Hoà bị khủng hoảng nặng khi xu hướng bảo thủ về xã hội và phong trào Thiên chúa giáo cực hữu trở thành lực lượng có khả năng gạn lọc các ứng viên ngay từ cấp sơ bộ. Trong khi đó, nước Mỹ đang lâm chiến và thành phần cứng rắn về an ninh, một trong ba cột trụ của đảng, bị đẩy vào thế yếu trước phong trào phản chiến. Khi đó, trong nội bộ Cộng Hoà đã có tranh luận. Một thiểu số cực đoan trong thành phần bảo thủ xã hội nhất quyết không thay đổi lập trường và coi chuyện phá thai hay đồng tính là "hòn đá thử vàng". Những người còn lại trong thành phần đó thì có khuynh hướng tương nhượng, với lý do là phải đắc cử đã thì mới có cái thế về chính trị - làm luật - để chặn đà bành trướng của trào lưu phóng túng xã hội.
Như mọi khi, sự phân hoá và phản ứng gần như tự sát về chính trị trong đảng Cộng Hoà đã khiến đảng này liên tục thất cử.
Ngày nay, trong cuộc bầu cử tới đây, vấn đề đạo lý xã hội hết là đề tài chính vì bị chìm trong nạn suy trầm kinh tế, thất nghiệp, bội chi ngân sách, gia tăng công trái và sự phình nở quá đáng của chính quyền. Nhưng đảng Cộng Hoà vẫn lại gẫy cánh và tuần qua cho thấy sự phân hoá nội bộ vì phong trào Tea Party. Phong trào này đã cướp diễn đàn Cộng Hoà tại vòng sơ bộ và loại bỏ các ứng viên do bộ máy đảng đề cử để đưa lên khuôn mặt mới, dù ứng viên đó ít hy vọng thắng cử và còn có thể giúp cho đảng Dân Chủ giữ được đa số tại Thượng Viện. Tiêu biểu là trường hợp Delaware, một tiểu bang gần như là thành đồng của đảng Dân Chủ. Nữ ứng viên Christine O'Donnel loại bỏ chánh khách kỳ cựu của đảng Cộng Hoà là Michael Castle và sẽ đụng ứng viên Dân Chủ trong thế yếu hơn, nên mất hy vọng chiếm lấy ghế của Nghị sĩ Joe Biden đã trở thành Phó Tổng thống.


Khi ấy, tranh luận lại xảy ra. Nên bảo vệ nguyên tắc lý tưởng hay là nên dung hòa để chiếm được đa số đã, rồi sẽ dùng luật lệ đẩy lui làn sóng bao cấp của đảng Dân Chủ và chính quyền Obama" Đấy là một cách nhìn, một đề tài khá hấp dẫn.
Nhưng thật ra, có lẽ chúng ta đang chứng kiến một hiện tượng rất lạ mà lại khá cổ điển trong xã hội Hoa Kỳ. Bài này sẽ mở đầu việc tìm hiểu về hiện tượng ấy.
Từ cả thập niên rồi, các cuộc khảo sát dân ý cho biết là tỷ lệ những người Mỹ tự xưng là thiên tả (liberal) ở khoảng 20%, chừng hơn 30% tự xưng là ôn hòa và 40% là bảo thủ. Có thể là phản ứng bảo thủ quá đáng về xã hội, sự mệt mỏi về chiến tranh và nhất là tinh thần kiêu mạn trong đảng Cộng Hoà đang nắm đa số khiến cử tri ôn hoà dồn phiếu qua đảng Dân Chủ và dẫn đến trận động đất năm 2006, nhồi theo cuộc tổng tuyển cử năm 2008 khiến đảng Dân Chủ thắng lớn.
Nhưng, chuyện ấy chưa đáng chú ý bằng hai sự kiện: một phần ba cử tri Hoa Kỳ tự nghĩ mình là ôn hoà và thành phần tự xưng là bảo thủ thật ra còn đông hơn thành phần tự xưng là thiên tả. Chìm bên dưới là sự kiện thứ hai: một số cử tri khá đông đảo lại không hài lòng với cả hai đảng. Năm 1992, một nhân vật thứ ba, tỷ phú Ross Perot đã chiếm 19% số phiếu trong cuộc bầu cử Tổng thống, khiến ứng viên Cộng Hoà là George H. Bush (ông Bush cha) thất cử. Nhưng ứng viên Dân chủ là Bill Clinton chỉ đắc cử với 43% số phiếu mà thôi.
Chúng ta thường quên mất chừng một phần năm các cử tri bất mãn với cả hai đảng, có khi họ còn đòi lập ra một đảng thứ ba, như đảng Cải cách của Perot. Một số không ít của thành phần này đang lao vào phong trào "Tiệc Trà", ban đầu tưởng là để đẩy lui đảng Dân Chủ bao cấp mà bây giờ còn để đặt ra luật chơi mới cho đảng Cộng Hoà. Nếu không khéo xử, đảng Cộng Hoà sẽ bị phong trào Tiệc Trà chia mất phiếu và mất cơ hội phục thù.
Nhưng, nếu phong trào này lại ngày một lớn mạnh, thì chính là đảng Cộng Hoà sẽ biến chất, và điều ấy mới làm xã hội Hoa Kỳ thay đổi....
Chúng ta không nên đơn giản - do bị ảnh hưởng của truyền thông thiên tả - mà cho rằng phong trào Tea Party chỉ quy tụ loại Mỹ ruộng, Mỹ trắng, Mỹ đấm ngực, quá khích, kỳ thị, v.v... Hình như họ đang kết hợp thành phần dân chúng bất mãn với chính quyền và cả các chính khách chuyên nghiệp trong hai đảng. Mà hiện tượng này thật ra đã xảy ra nhiều lần trong lịch sử, lần đáng chú ý nhất mà không là duy nhất là vụ Ross Perot tại Texas đã đánh văng ông Bush 41 ra khỏi toà Bạch Cung năm 1992.
Trong những kỳ tới, ta sẽ tìm hiểu thêm về hiện tượng khá ly kỳ này....

In Trang
Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
1234567Trang sauTrang cuối

Ở đời dường như chúng ta hay nghe nói người đi buôn chiến tranh, tức là những người trục lợi chiến tranh như buôn bán vũ khí, xâm chiếm đất đai, lãnh thổ của nước khác, thỏa mãn tham vọng bá quyền cá nhân, v.v… Nhưng lại không mấy khi chúng ta nghe nói có người đi buôn hòa bình. Vậy mà ở thời đại này lại có người đi buôn hòa bình. Thế mới lạ chứ! Các bạn đừng tưởng tôi nói chuyện vui đùa cuối năm. Không đâu! Đó là chuyện thật, người thật đấy. Nếu các bạn không tin thì hãy nghe tôi kể hết câu chuyện dưới đây rồi phán xét cũng không muộn. Vậy thì trước hết hãy nói cho rõ ý nghĩa của việc đi buôn hòa bình là thế nào để các bạn khỏi phải thắc mắc rồi sau đó sẽ kể chi tiết câu chuyện. Đi buôn thì ai cũng biết rồi. Đó là đem bán món hàng này để mua món hàng khác, hoặc đi mua món hàng này để bán lại cho ai đó hầu kiếm lời. Như vậy, đi buôn thì phải có lời...

Hồi đầu năm nay, một người bạn quen gọi đến, chỉ sau một tháng quốc gia chuyển giao quyền lực. Giọng chị mệt mỏi, pha chút bất cần, “Giờ sao? Đi đâu bây giờ nữa?” Chị không hỏi về kế hoạch chuyến đi du lịch, cũng không phải địa chỉ một quán ăn ngon nào đó. Câu hỏi của chị đúng ra là, “Giờ đi tỵ nạn ở đâu nữa?” “Nữa!” Cái chữ “nữa” kéo dài, rồi buông thỏng. Chữ “nữa” của chị dài như nửa thế kỷ từ ngày làm người tỵ nạn. Vài tháng trước, cuộc điện thoại gọi đến người bạn từng bị giam giữ trong nhà tù California vì một sai phạm thời trẻ, chỉ để biết chắc họ bình an. “Mỗi sáng tôi chạy bộ cũng mang theo giấy quốc tịch, giấy chứng minh tôi sinh ở Mỹ,” câu trả lời trấn an người thăm hỏi.

Chỉ trong vài ngày cuối tuần qua, bạo lực như nổi cơn lốc. Sinh viên bị bắn trong lớp ở Đại học Brown. Người Do Thái gục ngã trên bãi biển Bondi, Úc châu, ngay ngày đầu lễ Hanukkah. Một đạo diễn tài danh cùng vợ bị sát hại — nghi do chính con trai. Quá nhiều thảm kịch trong một thời khắc ngắn, quá nhiều bóng tối dồn dập khiến người ta lạc mất hướng nhìn. Nhưng giữa lúc chưa thể giải được gốc rễ, ta vẫn còn một điều có thể làm: học cho được cách ứng xử và phản ứng, sao cho không tiếp tay cho lửa hận thù. Giữ đầu óc tỉnh táo giữa khủng hoảng giúp ta nhìn vào ngọn cháy thật, thay vì mải dập tàn lửa do người khác thổi lên.

Trong những thời khắc nguy kịch nhất, thảm họa nhất, tổng thống Hoa Kỳ là người duy nhất có tiếng nói quyền lực với toàn dân để đưa họ vượt qua nghịch cảnh. Tổng thống sẽ trấn an dân bằng luật pháp, bằng ý chí kiên cường, bằng bản lĩnh lãnh đạo, bao dung nhưng dứt khoát. Thậm chí, có khi phải bằng mệnh lệnh sắc bén để khống chế những tư tưởng bốc đồng sẽ gây hỗn loạn. Mấy trăm năm lập quốc của Mỹ đã chứng minh rất nhiều lần như thế.

(Sydney – 14 tháng 12, 2025) - Hàng trăm người có mặt tại bãi biển Bondi, Sydney, để dự lễ Hanukkah đã chứng kiến một trong những vụ khủng bố đẫm máu nhất kể từ sau thảm sát Port Arthur năm 1996. Vào lúc 6 giờ 45 chiều Chủ Nhật, hai tay súng mặc đồ đen xuất hiện trên cây cầu bộ hành nối Campbell Parade với Bondi Pavilion, bắt đầu nổ súng xuống đám đông đang dự lễ. Hai kẻ này dùng súng trường, bắn liên tục trong khoảng 10 phút, khiến hàng trăm người hoảng loạn bỏ chạy, nhiều người ngã gục ngay trên bãi cát và công viên ven biển. Ít nhất 12 người thiệt mạng, trong đó có 9 nạn nhân thường dân, 1 cảnh sát và 2 tay súng (một bị bắn chết tại chỗ, một bị bắt nhưng sau đó tử vong do vết thương). Ngoài ra, có ít nhất 38 người bị thương, trong đó có 2 cảnh sát và nhiều nạn nhân ở tình trạng nguy kịch.

Năm 2024, con người trung bình dành hai giờ rưỡi mỗi ngày trên mạng xã hội. Nhân lên, đó là hơn một tháng mỗi năm nhìn vào màn hình, lướt ‘feed’ (dòng tin), đợi ‘notification’ (báo tin), đếm ‘like’ (lược thích). Bạn dành nhiều thới giờ cho Facebook, Instagram, TikTok. Và câu hỏi không phải "có nhiều không?", mà là "chúng ta nhận được gì?" Câu trả lời, theo một nhóm triết gia, nhà tâm lý học, nhà xã hội học đương đại, không phải kết nối, không phải hạnh phúc, không phải sự thật. Mà là cô đơn có tổ chức, lo âu có hệ thống, và sự thật bị thao túng. Mạng xã hội—đặc biệt Facebook, nền tảng với ba tỷ người dùng, lớn hơn bất kỳ quốc gia nào trên hành tinh—không phải công cụ trung lập. Nó là kiến trúc quyền lực đang định hình lại não bộ, xã hội, và chính trị theo cách mà chúng ta chưa kịp nhận ra. Và đây là điều đáng sợ nhất: chúng ta không bị ép. Chúng ta tự nguyện. Chúng ta mở Facebook vì muốn "kết nối." Nhưng sau ba mươi phút lướt, chúng ta cảm thấy trống rỗng hơn. Chúng ta vào để "cập nhật

Trong sân khấu chính trị đồ sộ từ cổ chí kim của nước Mỹ, hiếm có nhân vật nào diễn xuất giỏi như Donald J. Trump. Những cuộc vận động tranh cử từ hơn mười năm trước của Trump vốn đã tràn ngập những lời hứa, giáo huấn, sự tức giận vì “nước Mỹ quá tệ hại”, những lời phỉ báng đối thủ. Tất cả hòa hợp thành những bản giao hưởng ký tên DJT. Mỗi lần Trump bước lên sân khấu, điệu nhảy YCMA vô tư, không theo chuẩn mực, thay cho tiếng kèn hiệu triệu “hoàng đế giá lâm.”

Năm 2025 được xem là giai đoạn khó khăn cho ngành khoa học khi ngân sách nghiên cứu bị thu hẹp và nhiều nhóm chuyên môn phải giải thể. Tuy vậy, những thành tựu y học nổi bật lại chứng minh rằng sức sáng tạo của con người chưa bao giờ dừng lại. Hàng loạt phát hiện mới đã mở rộng hiểu biết của chúng ta về sức khỏe, đồng thời thay đổi cách chăm sóc bệnh nhân hiện nay. Dưới đây là chín trong số những khám phá ấn tượng nhất trong năm 2025.

Năm 2025 khởi đầu bằng nỗi lo dấy lên từ các sàn tài chính quốc tế. Tháng Tư, Tổng thống Donald Trump khơi lại cuộc chiến thương mại, khiến nhiều người e sợ suy thái toàn cầu. Thế nhưng, sau mười hai tháng, kinh tế thế giới vẫn đứng vững: tổng sản lượng tăng khoảng 3%, bằng năm trước; thất nghiệp thấp và chứng khoán nhiều nơi tiếp tục lên giá. Chỉ riêng lạm phát vẫn còn là bóng mây bao phủ, vì phần lớn các nước trong khối công nghiệp OECD chưa đưa được vật giá về mức ổn định như mong muốn.

Sự phát triển nhanh chóng của Artificial Intelligence/ AI và robot đặt ra nhiều thách thức về đạo đức xã hội và cá nhân, đặc biệt là trong việc thu thập dữ liệu cá nhân làm ảnh hưởng đến các quyết định quan trọng như tuyển dụng, trị liệu và xét xử. Mặc dù AI có thể mô phỏng cảm xúc, nhưng không có ý thức thực sự, dẫn đến nguy cơ làm cho con người phụ thuộc vào AI và robot và suy giảm kỹ năng giao tiếp xã hội...
1234567Trang sauTrang cuối
VB Podcast



Kính chào quý vị,

Tôi là Derek Trần, dân biểu đại diện Địa Hạt 45, và thật là một vinh dự lớn lao khi được đứng nơi đây hôm nay, giữa những tiếng nói, những câu chuyện, và những tâm hồn đã góp phần tạo nên diện mạo văn học của cộng đồng người Mỹ gốc Việt trong suốt một phần tư thế kỷ qua.
Hai mươi lăm năm! Một cột mốc bạc! Một cột mốc không chỉ đánh dấu thời gian trôi qua, mà còn ghi nhận sức bền bỉ của một giấc mơ. Hôm nay, chúng ta kỷ niệm 25 năm Giải Viết Về Nước Mỹ của nhật báo Việt Báo.

Khi những người sáng lập giải thưởng này lần đầu tiên ngồi lại bàn thảo, họ đã hiểu một điều rất căn bản rằng: Kinh nghiệm tỵ nạn, hành trình nhập cư, những phức tạp, gian nan, và sự thành công mỹ mãn trong hành trình trở thành người Mỹ gốc Việt – tất cả cần được ghi lại. Một hành trình ý nghĩa không những cần nhân chứng, mà cần cả những người viết để ghi nhận và bảo tồn. Họ không chỉ tạo ra một cuộc thi; họ đã và đang xây dựng một kho lưu trữ. Họ thắp lên một ngọn hải đăng cho thế hệ sau để chuyển hóa tổn thương thành chứng tích, sự im lặng thành lời ca, và cuộc sống lưu vong thành sự hội nhập.

Trong những ngày đầu ấy, văn học Hoa Kỳ thường chưa phản ánh đầy đủ sự phong phú và đa dạng về kinh nghiệm của chúng ta. Giải thưởng Viết Về Nước Mỹ thực sự đã lấp đầy khoảng trống đó bằng sự ghi nhận và khích lệ vô số tác giả, những người đã cầm bút và cùng viết nên một thông điệp mạnh mẽ: “Chúng ta đang hiện diện nơi đây. Trải nghiệm của chúng ta là quan trọng. Và nước Mỹ của chúng ta là thế đó.”


Suốt 25 năm qua, giải thưởng này không chỉ vinh danh tài năng mà dựng nên một cộng đồng và tạo thành một truyền thống.
Những cây bút được tôn vinh hôm nay không chỉ mô tả nước Mỹ; họ định nghĩa nó. Họ mở rộng giới hạn của nước Mỹ, làm phong phú văn hóa của nước Mỹ, và khắc sâu tâm hồn của nước Mỹ. Qua đôi mắt họ, chúng ta nhìn thấy một nước Mỹ tinh tế hơn, nhân ái hơn, và sau cùng, chân thật hơn.

Xin được nhắn gửi đến các tác giả góp mặt từ bao thế hệ để chia sẻ tấm chân tình trên các bài viết, chúng tôi trân trọng cảm ơn sự can đảm của quý vị. Can đảm không chỉ là vượt qua biến cố của lịch sử; can đảm còn là việc ngồi trước trang giấy trắng, đối diện với chính mình, lục lọi ký ức đau thương sâu đậm, và gửi tặng trải nghiệm đó đến tha nhân. Quý vị là những người gìn giữ ký ức tập thể và là những người dẫn đường cho tương lai văn hóa Việt tại Hoa Kỳ.

Với Việt Báo: Xin trân trọng cảm ơn tầm nhìn, tâm huyết, và sự duy trì bền bỉ giải thưởng này suốt một phần tư thế kỷ.
Khi hướng đến 25 năm tới, chúng ta hãy tiếp tục khích lệ thế hệ kế tiếp—những blogger, thi sĩ, tiểu thuyết gia, nhà phê bình, nhà văn trẻ—để họ tìm thấy tiếng nói của chính mình và kể lại sự thật của họ, dù đó là thử thách hay niềm vui. Bởi văn chương không phải là một thứ xa xỉ; đó là sự cần thiết. Đó là cách chúng ta chữa lành, cách chúng ta ghi nhớ, và là cách chúng ta tìm thấy nơi chốn của mình một cách trọn vẹn.

Xin cảm ơn quý vị.

NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.