Bắc Kinh Chê Tiền Mỹ"
Nguyễn Xuân Nghĩa
Ném bom rồi thì thiên địa đồng thọ, đôi ta cùng chết!
Coi vậy mà không phải vậy!
Ngày 18 vừa qua, Nhân dân Nhật báo của nhà nước Trung Quốc xuất bản bằng tiếng Anh, tờ People's Daily, cho nổ lớn một tin... dẫu lạ mà quen: "Lần đầu tiên trong năm 2009 Trung Quốc ào ạt bán giấy nợ của Hoa Kỳ!"
"Dẫu lạ" vì Trung Quốc là chủ nợ đầy thế giá của Hoa Kỳ, đang nắm trong tay cả ngàn tỷ đô la nhiều loại trái phiếu hay tài sản Mỹ. Một tay chủ nợ như vậy mà bán tháo trái phiếu Mỹ thì điều ấy có nghĩa là họ không còn tin vào giá trị của tờ giấy nợ hoặc tương lai kinh tế của nước Mỹ. Nghiêm trọng lắm!
Nhưng... "mà quen" vì từ đã lâu, Bắc Kinh vẫn hăm he chuyện đó, cho nên nếu có bán tháo tài sản lưu trữ bằng Mỹ kim thì cũng là chuyện đã được họ báo trước. Nay mới bắt đầu làm"
Giới đầu tư tài chánh quốc tế không hụt tin này. Hôm sau, trên tờ Washington Post, Henry Kissinger uyên áo viết về nhu cầu điều chỉnh quan hệ song phương giữa hai nước - vì lợi ích của toàn thế giới, dĩ nhiên. Tiến sĩ Kissinger là loại siêu cố vấn quốc tế và được biết là thường xuyên rỉ tai với các Tổng thống George W. Bush hay Barack Obama về đối sách của Hoa Kỳ với Trung Quốc. Nhưng, ông cũng là một siêu cò quốc tế, một tay lobby có hạng, kiếm tiền rất bộn trong việc phát triển kinh doanh với Trung Quốc
Vì vậy, ta cũng nên... trừ bì! Nói nôm na là tự hỏi xem lời khuyên có lợi cho ai...
Muốn suy xét về lợi và hại, người ta phải xác định cơ sở thẩm lượng chuyện lợi hại đó, một cách khách quan. Nghĩa là quay trở lại quyết định của Bắc Kinh khi bán tháo và công bố việc báo tháo công khố phiếu Mỹ.
***
PHÉT LÁC LÀ QUỐC SÁCH
Từ mấy tuần qua, Bắc Kinh đã công bố qua nhiều ngả khác nhau số lượng mua và bán Công khố phiếu Hoa Kỳ (U.S. Treasury securities) trong tháng Sáu, theo đó, khối tài sản ngoại tệ lưu guữ dưới dạng Công khố phiếu Mỹ đã giảm mất hơn 25 tỷ đô la, chỉ còn 776,4 tỷ. Nôm na là giảm 3%. Con số ba phần trăm này thật ra không lớn, mà còn là kết số của lượng tiền mua vào và lượng tiền bán ra. Bây giờ kết số 3% ấy được long trọng giải thích là vì Trung Quốc ào ạt - massively - bán ra tài sản Mỹ. Nôm na dễ hiểu là Tầu Chê Tiền Mỹ.
Khi tuyên bố như vậy, lãnh đạo Trung Quốc muốn nói điều gì"
Thứ nhất là gây ấn tượng trong nước, với thần dân u mê của họ, là dưới sự lãnh đạo của đảng và nhà nước, kinh tế Trung Quốc nay đã mạnh hơn kinh tế Hoa Kỳ, vì vậy mới không thèm giữ tiền Mỹ trong tay nữa! Ngon!
Thứ hai, sở dĩ Chính quyền ta có thế mạnh như vậy là do quyết tâm thoát khỏi sự lệ thuộc vào kinh tế Mỹ, vào Hoa Kỳ. Và sẽ làm nổi chuyện đó vì từ nay sẽ mở rộng thị trường tiêu thụ nội địa chứ không chỉ chăm chăm vào một việc là bán hàng cho Mỹ. Bảnh!
Ngay từ hội nghị tháng trước (ngày 27-28 tại thủ đô Washington D.C.) của Diễn đàn Đối thoại về Chiến lược và Kinh tế Mỹ-Hoa (gọi tắt là S&ED), phía Bắc Kinh đã nêu ra những ý đó. Bây giờ, trên bình diện quốc tế họ càng phải nhấn mạnh tới quyết tâm điều chỉnh sau khi Tổ chức Thương mại Thế giới WTO ra phán quyết phê phán chánh sách bảo hộ của Bắc Kinh trong luồng giao dịch văn hoá phẩm - chủ yếu là sản phẩm giải trí - với Hoa Kỳ. Ngoài vụ này, nước Mỹ đang có nhiều tranh chấp mậu dịch với Trung Quốc nên sẽ còn phải thương thảo với nhau. Khi tuyên bố ào ạt bán tháo tại sản Mỹ, Bắc Kinh muốn tăng cường tư thế mặc cả của mình.
Nghĩa là ngoài nhu cầu tuyên truyền nội bộ, Bắc Kinh còn có nhu cầu nói thách, hay thách thức, để đàm phán với Hoa Kỳ. Đó là những động lực tiềm ẩn của màn nói thách - và nói phét - rất huê dạng này.
Còn thực chất thì ra sao"
***
MỸ-HOA ĐỀ HUỀ
Theo nghĩa đen, "đề huề" là dắt tay nhau, mà cũng có nghĩa là đưa tay dìu dắt... Ai dìu ai và ai dắt ai là chuyện phải nhìn ra từ mươi năm về trước.
Là khi Chính quyền Bill Clinton mở cửa cho Trung Quốc có thể gia nhập Tổ chức Thương mại Thế giới WTO sau 15 năm thương thuyết gay go. Khi ấy, kinh tế Mỹ đang bơi trong cõi ảo của thị trường chứng khoán và địa ốc. Một ngẫu nhiên lý thú, khi Trung Quốc chính thức là thành viên WTO thì cũng là lúc bóng bể - và Mỹ vừa bị khủng bố tấn công, kinh tế bị suy trầm!
Đấy là lúc kinh tế Mỹ cần kích cầu - hãy bảo nhau tiêu thụ để tài hoá lưu thông hầu kéo kinh tế ra khỏi trì trệ. Với dân Mỹ, mua xắm là biểu hiện của lòng yêu nước. Bên kia Thái bình dương, dân Tầu thì hì hục sản xuất và bán hàng rất rẻ cho Mỹ - cũng để thể hiện lòng ái quốc. Nhờ đó thu về ngoại tệ cho lãnh đạo... đẩy qua cho Mỹ vay hầu tiếp tục tiêu xài, nhập cảng... Thế rồi kinh tế Mỹ ra khỏi suy trầm rất sớm dù Hoa Kỳ đang ở trong thời chiến.
Thế mới là Mỹ-Hoa đề huề! Và hợp tác Hoa-Mỹ là vĩ đại.
Từ đó hàng Trung Quốc - rẻ như bèo - tràn ngập các quầy hàng Mỹ và tiền Trung Quốc trút vào Mỹ làm giảm lãi suất trái phiếu tại Mỹ. Tiền rẻ tất nhiên lại thổi lên trái bóng khác: giá nhà lên tới chóng mặt! Tình trạng đề huề khắng khít ấy kéo dài được sáu năm, tới cuối năm 2007.
Cuối năm ấy, kinh tế Mỹ bắt đầu chu kỳ suy trầm và việc bong bóng gia cư bị xì rồi bể đã ngày càng rõ. Khi bóng bể, Trung Quốc biết sợ nên lập tức bán tháo tài sản Mỹ họ nắm trong tay - kể cả Công khố phiếu. Qua năm sau - tức là năm ngoái - khủng hoảng tài chánh bùng nổ rồi lan ra toàn cầu khiến cả thế giới rúng động.
Khi ấy lãnh đạo Bắc Kinh mới... ca bản "Hồ trường".
Là "biết rót về đâu" lượng tiền quá lớn họ nắm trong tay. Rót về đâu để tài sản ấy khỏi mất giá" Về Nhật Bản, Âu Châu trong khối Euro, hay đồng Bảng của Anh, Phật lăng Thụy Sĩ"... Hay tung tiền mua thương phẩm - như nguyên nhiên vật liệu hay nông sản - đang tuột giá" Mua cổ phiếu đang rớt như cục gạch"
Bài toán ất đặt ra cho toàn cầu, và suy đi tính lại thì cả thế giới vẫn thấy Công khố phiếu Mỹ là khí cụ đầu tư an toàn nhất. Vì vậy mà Công khố phiếu Mỹ vẫn được chiếu cố và đô la Mỹ vẫn vững giá trong các loại ngoại tệ lớn của thế giới.
Lãnh đạo Bắc Kinh hiểu ngay chuyện ấy nên cũng bơi theo dòng, tức là lại đem tiền mua Công khố phiếu Mỹ. Đâm ra, việc ta bán tháo cuối năm 2007 là một sự hốt hoảng thái quá. Lại đành đề huề. Nhưng trong lòng tay, ngón ngắn lại cắn ngón dài.
Là chuyện hơi chuyên môn một tí.
***
SỢI VẮN SỢI DÀI
Giữa cơn biến động hầu như toàn diện về sản xuất, tín dụng hay thanh khoản hiện kim, thì giữ tiền mặt - hiện kim - vẫn là an toàn nhất. Trên các thị trường tài chánh, Công khố phiếu ngắn hạn - có hạn kỳ dưới một năm - là loại tài sản gần nhất với hiện kim - có thể đổi ra tiền mặt rất nhanh. Người ta gọi đó là mức lưu hoạt. Trong các loại Công khố phiếu ngắn hạn, Công khố phiếu Mỹ có giá trị nhất vì an toàn và có mức lưu hoạt cao nhất.
Trong vụ khủng hoảng tài chánh năm ngoaí, mua Công phố phiếu ngắn hạn của Mỹ vừa có lợi là không mất vốn, lại vừa giúp cho sự ổn định của các thị trường tài chánh quốc tế đang xủi bọt. Vì vậy, vào quý ba năm ngoái, các đại xì thẩu của Bắc Kinh đã tính ra rất nhanh, là ào ạt mua Công khố phiếu ngắn hạn của Hoa Kỳ. Nếu có nhìn vào cấu trúc các loại công khố phiếu Mỹ mà Trung Quốc nắm trong tay, người ta mới thấy sự lạ là từ Tháng 10 năm ngoái, lượng Công khố phiếu ngắn hạn này đã tăng vọt!
Nói theo giọng thống kê thì tổng số Công khố phiếu Mỹ mà Bắc Kinh mua vào đã tăng đến 60% từ Tháng Ba năm ngoái (khi tổ hợp đầu tư Bear Sterns phá sản) đến tháng Sáu vừa qua. Từ khoảng 500 tỷ lên tới 800 tỷ Mỹ kim. Trong số này, tỷ trọng Công khố phiếu ngắn hạn tăng gấp 10, từ 2,6% tổng số lên tới 26%. Nghĩa là dù tư bản dẫy chết, thị trường Mỹ vẫn là nơi đồng tiền có thể trao thân gởi phận.
Bây giờ, khi tình hình đã sáng sủa hơn, nhu cầu tồn trữ Công khố phiếu ngắn hạn ấy đã hết. Thì ta bán ra! Trong khi ấy, lượng Công khố phiếu dài hạn - hơn 600 tỷ trong tổng số gần 800 tỷ đô la - vẫn còn nguyên. Không, vẫn còn tăng.
Thực chất câu chuyện là Trung Quốc có bán ra 52 tỷ đô la Công khố phiếu ngắn hạn - trong tổng số 200 tỷ ngắn hạn - nhưng lại mua vào 27 tỷ Công khố phiếu dài hạn, rồi tri hô là "ào ạt bán tháo" mất phần sai biệt con con là 25 tỷ đô la. Nghĩa là lãnh đạo Bắc Kinh điều chỉnh cơ cấu đầu tư từ ngắn hạn qua dài hạn để kiếm lời cao hơn trên thị trường Mỹ, mà vẫn muốn kiếm thêm mối lợi chính trị nữa là ồn ào khoe với dân rằng ta cóc sợ Mỹ và hù Quốc hội Mỹ là đừng o ép quá về chuyện mậu dịch!
Đấy chỉ là chuyện tóc mai sợi vắn sợi dài, theo kiểu kinh doanh của Thiên triều!
***
Nhìn trong trường kỳ, việc mua ra bán vào theo từng giai đoạn như vậy là chuyện thường tình. Trong những năm hồ hởi thời 2005-2006, Bắc Kinh cũng đã từng bán ra - bán nhiều hơn mua - nhiều lần, và gần nhất, họ đã bán thuần như vậy vào tháng Tư vừa qua. Nhưng lần này thì vừa bán vừa la như thể đã sắp tẩy chay tiền Mỹ!
Kết luận"
Khi đổi ngắn thành dài - bán Công khố phiếu ngắn hạn để mua loại dài hạn - Bắc Kinh có thể tin là kinh tế Mỹ đã phục hồi. Hoặc còn muốn góp phần ổn định thị trường Mỹ hầu có thể lại xuất cảng hàng hoá vào Mỹ, càng sớm càng hay, càng nhiều càng hay. Tức là nắm tay khắng khít như xưa. Chứ nếu thực sự muốn đánh gục thị trường trái phiếu Mỹ, họ phải bán tiếp và bán nhiều hơn trong những tháng tới - là chuyện chỉ có thể kiểm chứng được sau này.
Với một rủi ro là họ sẽ thành người nước Kỷ. Chỉ lo trời xập vì núi nợ 800 tỷ ấy sẽ đổ lên đầu họ: Công khố phiếu Mỹ mà mất giá thì Trung Quốc sẽ trước tiên mất tiền. Kinh tế học gọi đó là "đòn nguyên tử trên thị trường tài chánh". Ném bom rồi thì thiên địa đồng thọ, đôi ta cùng chết!
Gửi ý kiến của bạn
