Hôm nay,  

Lửa Tam Muội Và Công Án Bát Nhã

05/09/201100:00:00(Xem: 6798)
Lửa Tam Muội Và Công Án Bát Nhã

bia-sach-bat-nha-400-large-contentSách "Bát Nhã Là Một Công Án Thiền".

Huệ Trân

Trong kinh Pháp Hoa, khi tụng đến phẩm thứ hai mươi ba, ít có hành giả nào ngăn được xúc động và ngưỡng phục trước sự cúng dường của ngài Nhất Thiết Chúng Sanh Hỷ, lên Thầy của mình là Đức Phật Nhật Nguyệt Tịnh Minh Đức.
Phẩm thứ hai mươi ba trong kinh Pháp Hoa là phẩm mang tên Dược Vương Bồ Tát Bản Sự.
Vâng, đó chính là phẩm nói về Bồ Tát Dược Vương. Ngài có tên là Nhất Thiết Chúng Sanh Hỷ vì Ngài luôn hiển lộ sự hoan hỷ, chẳng phải chỉ ở nét mặt, mà còn từ mọi cử chỉ, lời nói, khiến ai thấy ngài cũng được vui lây niềm an lạc. Ngài có duyên lành lớn, được Đức Phật Nhật Nguyệt Tịnh Minh Đức nhận làm đệ tử và nghiêm minh truyền dạy Phật pháp.
Không phụ lòng sư phụ, ngài tinh chuyên miên mật học hỏi, hành trì và đạt được Tam Muội Hiện Nhất Thiết Sắc Thân, nghĩa là, ngài có thể tùy duyên hóa độ, nương nơi đối tượng cần độ, đáng độ, mà hóa hiện sắc thân tương ứng.
Khi chứng được tam muội này, tức thời ngài liễu ngộ rằng, ngay xác thân ngài đang mang cũng chỉ là hóa thân của chính ngài, ở một tiền kiếp nào đó. Điều này cũng nói lên điểm căn bản trong giáo pháp, là dẫu vòng sinh tử vẫn xoay đều, nhục thân sanh rồi diệt vẫn không làm ô nhiễm tới chân thân, là cái bất sanh bất diệt thường hằng, là Phật tánh vô thỉ vô chung của mọi loài.
Thực chứng điều này, ngài hốt nhiên được giải thoát hoàn toàn khỏi vướng mắc và sợ hãi. Ngài đã hoan hỷ, an nhiên tẩm các loại hương thơm lên mình rồi dõng mãnh châm lửa tự thiêu, cúng dường Đức Phật Nhật Nguyệt Tịnh Minh Đức để tạ ơn sư phụ.
Là con Phật, tất chúng ta cùng hiểu rằng Dược Vương Bồ Tát tự thiêu không phải là cúng dường tấm thân tứ đại mà là cúng dường sự giác ngộ siêu việt, vượt lên trên hết thảy mọi ràng buộc của đời-thường. Chính vì sự chứng đắc vẹn toàn này mà ngọn lửa trên nhục thân ngài cũng không phải là lửa thế gian. Đó là lửa tam muội, là Tâm Nhiệt, có thể chiếu sáng mười phương, mang trí tuệ tới nơi ngu si, mang hiền hòa tới nơi ác độc.
Theo kinh dạy, khi ngọn lửa vừa tắt trên nhục thân Dược Vương Bồ Tát, ngài lập tức tái sanh, làm Thái Tử ngay nơi quốc gia đó để có cơ duyên gặp lại Đức Phật Nhật Nguyệt Tịnh Minh Đức, trước khi Đức Phật nhập diệt.
Lửa tam muội tuy có phần hữu hình nhưng mang sức mạnh vô hình. Sức mạnh này vượt lên trên mọi đắn đo, hý luận để hướng tới huệ tâm tối thượng là cứu độ sự khổ đau. Chẳng thế, trong quá khứ, Đức Phật cũng đã từng nhập pháp tam muội này, phát lửa từ thân Phật mà hàng phục loài rồng độc hại.
Xuyên suốt hằng hà sa kiếp, trải dài mọi thời quá khứ, hiện tại, vị lai, có thời nào mà chúng sanh không thảng hoặc được thấy ánh lửa tam muội bùng lên, vì thời nào mà chẳng có khổ đau, uất hận!
Chỉ nhìn thời nay thôi, và gần đây nhất thôi, ngọn lửa ấy đã rực rỡ trên thân một vị sư Tây Tạng, mới 29 tuổi. Sư Tsewang Norbu ngụ trong một ngôi chùa thuộc khu Tự Trị Tây Tạng, tỉnh Sichuan. Vào một ngày thứ hai, trung tuần tháng tám/2011 vị sư trẻ đã âm thầm chọn cho mình một ngôn ngữ bi tráng để nói lên điều muốn nói. Ngôn ngữ đó là dùng lửa tam muội để truyền đạt âm thanh cho một dân tộc liên tục bị Trung Quốc săn đuổi và đàn áp. Với lửa hồng phừng phừng quanh thân, sư Tsewang Norbu đã trải rộng tấm lòng với đạo pháp và dân tộc bằng những lời cuối cùng: “Đức Đạt Lai Lạt Ma muôn năm! Người Tây Tạng muốn tự do! Trung Quốc hãy ngưng đàn áp tôn giáo!”
Ngay khi được tin sự việc, chính quyền Trung Quốc đã huy động trên một ngàn công an và binh lính tới bao vây ngôi chùa nhỏ nơi nhà sư vừa tự thiêu. Điện nước lập tức bị cắt và mọi nguồn tiếp tế lương thực bị ngăn chặn!
Hơn một ngàn kẻ có quyền uy và vũ khí đến bao vây một nơi chỉ có chuông mõ và những người tu hành đã đủ nói lên điều gì"""
Sức mạnh của quyền uy và vũ khí luôn run sợ trước sức mạnh tâm linh. Điều này hiển nhiên, vì khi đã có sức mạnh tâm linh thì không gì, và không ai cướp đi được. Sự dọa nạt chỉ là ấu trĩ, nhưng nó vẫn xảy ra, bởi sự vô minh gắn liền với kiếp sống!
Sự kiện bi tráng vừa xảy ra với Phật giáo Tây Tạng, ngẫu nhiên lại trùng thời điểm tu viện Bát Nhã tại tỉnh Lâm Đồng, Việt Nam, bị đàn áp khốc liệt, cách đây hai năm. Cũng dọa nạt, cũng cắt điện nước, chặn mọi sự tiếp tế lương thực. Rồi, mọi hình thức khủng bố đó tăng dần tới đánh đập tăng ni, đốt am, đốt kinh sách, ném phân, và cuối cùng là cầm dao gậy, quyết liệt rượt đuổi toàn bộ gần bốn trăm tăng ni sinh ra khỏi tu viện dưới cơn mưa tầm tã trong đêm tối, ngày 27 tháng 9 năm 2009!
Chỉ đôi điều hơi khác, là các nhà sư Tây Tạng bị Trung Quốc ngoại xâm đánh đuổi, còn các nhà sư Việt Nam, ở tại đất nước Việt Nam thì bị chính quyền, cũng người Việt Nam, đánh đuổi.
Vì bị ngoại xâm cưỡng chiếm và cai trị nên dân Tây Tạng – nói chung – và các nhà sư Tây Tạng – nói riêng – phải lên tiếng đòi hỏi tự do, tự trị.
Còn các nhà sư tại tu viện Bát Nhã là người Việt Nam, đang ở nước Việt Nam, nơi có một chính quyền Việt Nam luôn đề cao khấu hiệu “Tự Do, Độc Lập, Hạnh Phúc”, nên chỉ xin được tu!
Tiếc thay, đôi điều khác đó đã chẳng làm khác đi hệ lụy mà các nhà sư Tây Tạng và Việt Nam phải chịu, vì sự nham hiểm đều có chung một ngôn ngữ, một phương thức hành xử!
Để lưu dấu hai năm về sự kiện Bát Nhã, một sự kiện mà từ đấy đã tự hiển lộ những gì cực đẹp cũng như cực xấu, nhà báo Lê Nguyên, chủ biên trang nhà Phù Sa vừa hoàn tất một cuốn sách nặng ký, với chín trăm trang dầy đặc bài vở và hình ảnh trung thực về biến cố Bát Nhã. Cuốn sách mang tên “Bát Nhã Là Một Công Án Thiền”.
Đây là một công trình sưu tập tài liệu đầy đủ nhất trong suốt quá trình của sự việc, nhưng với tựa sách: “Bát Nhã Là Một Công Án Thiền”, dường như người thực hiện có ẩn ý gì chăng"
Khi Thiền-sư Bạch Ẩn đưa một bàn tay lên và bảo các thiền sinh đang chăm chú nhìn ngài: “Hãy lắng nghe tiếng vỗ từ một bàn tay!” thì tất cả thiền sinh hiện diện đều ngẩn ngơ, vì trong tâm phân biệt đã lập tức khởi niệm “Chỉ có một bàn tay, làm sao tạo ra âm thanh tiếng vỗ" Vậy, âm thanh nào là tiếng vỗ của một bàn tay"”
Chính từ dấu hỏi này mà câu nói của thiền sư trở thành công án, vì công án, nếu hiểu theo nghĩa đơn giản, chỉ do vị thầy muốn dẫn đạo đệ tử đặt trọng tâm quán sát vào điều gì thì thầy đặt ra đề án về điều đó để khai ngộ thiền-lý cho trò. Khi thiền sinh quán chiếu về công án mà thầy đặt ra – danh từ nhà thiền gọi là tham công án – thì thiền sinh chẳng phải chỉ trong một tư thế tọa thiền tĩnh lặng, gom thân, tâm, ý, về một mối mà còn phải sống, chết, ăn, ngủ, với công án đó bằng trọn từng đốt xương, từng lỗ chân lông trên thân tứ đại, may ra mới tới lúc thấy được “ánh sáng cuối đường hầm!”
Nhưng với sự kiện Bát Nhã thì có lẽ không cần khó nhọc thế mới hiểu được. Từng trang, trong tập sách chín trăm trang, mỗi trang dường như đều là một câu hỏi và đồng thời có ngay câu trả lời.
Câu hỏi ở đây là câu hỏi của lương tâm, của nhân cách, của tình người; còn câu trả lời là của tham sân si, uế trược.
Vậy, dùng từ “công án” cho sự kiện Bát Nhã, phải chăng chỉ là dụng ý tương phản của người thực hiện, muốn gửi tới những ai còn xót xa quan tâm đến Bát Nhã. Thông điệp thầm lặng đó, phải chăng là “Bạn ơi, hãy mỉm cười đi! Đừng băn khoăn, đừng bứt xúc, đừng bất nhẫn nữa, vì mọi sự đều tự nó ở ngoài ánh sáng cả rồi mà!”
Theo tinh thần kinh Kim Cang mà Đức Thế Tôn chỉ dạy cho ngài Tu Bồ Đề thì ở công án này, có lẽ người thực hiện muốn diễn tả điều dị thường, là: “Nói Bát Nhã không là một công án, mới thực Bát Nhã là công án!”

Ngẫm xa, theo thiền-ý thì có vẻ mênh mông, nhưng ngẫm gần, qua sự việc thì vô cùng đơn giản. Xin cám ơn nhà báo Lê Nguyên đã hoàn tất cái công án dài nhất trong lịch sử công án! Vì công án này không chỉ ở tựa cuốn sách, mà ở từng trang, ở từng sự kiện. Không những thế, công án này còn đưa ra một cái nhìn mới mẻ về phút giây trọng đại của thiền sinh khi chợt ngộ sau thời gian khổ nhọc tham công án. Thông thường, đó là phút giây “Thấy cái đi tìm lại là cái thật gần”.
Nhưng ở đây, cái mà những ai còn quan tâm tới Bát Nhã, muốn đi tìm, thì sẽ chẳng phải chỉ thấy những cái thật gần, là tinh thần Bát Nhã vẫn còn nguyên vẹn ở Lâm Đồng, ở tình người Hiểu và Thương khắp ba miền Trung Nam Bắc, ở những bữa cơm chánh niệm trong bao gia đình, mà còn thấy những cái thật xa.
Đúng vậy, Bát Nhã đã, và đang đi xa lắm! Bát Nhã đã có mặt khắp hoàn cầu, trong trái tim thế giới. Sự có mặt không phải chỉ nơi Tích Môn, mà còn ở Bản Môn. Bạn có thầm hỏi, tại sao tinh thần Bát Nhã lại ở tới Bản Môn không"
Thưa, vì hình ảnh toàn thể gần bốn trăm tăng ni sinh vẫn lặng thinh thiền tọa trước súng đạn, gươm đao của bạo quyền, vì bị rượt đuổi, xô đẩy dã man vẫn bình tĩnh nương nhau đi trong mưa, vì bị bỏ đói bỏ khát vẫn niệm Quan Thế Âm xin chuyển hóa vô minh cho những kẻ tạo nghiệp … vì biết bao, biết bao thể hiện sự vô úy, từ bi, nhẫn nhục, đã là lời chứng thực, xác quyết nhất, về giá trị tối thượng của một giáo pháp có tên gọi là ĐẠO PHẬT. 
Huệ Trân
(Tào-Khê tịnh thất, tháng 9/2011)
*
GHI CHÚ:
Bát Nhã Là Một Công Án Thiền
Lời người kết tập: Sách do Lê Nguyên kết tập, Phù Sa ấn hành, bìa cứng, in tại Đức quốc lần đầu 1000 quyển. Sách dầy 900 trang gồm 166 bài viết và tài liệu, cùng rất nhiều hình ảnh thời sự. Đây là tập sử liệu chính thức (officiel) giải trình đầy đủ sự kiện Pháp Nạn Tu Viện Bát Nhã ở thôn Đamb'ri, thị xã Bảo Lộc, tỉnh Lâm Đồng, Việt Nam từ tháng Bảy năm 2008 đến tháng Chạp năm 2009.
Được gọi là sử liệu, vì nó được kết tập một cách khách quan bằng những trang tài liệu chính thức của các bên liên hệ ; Bằng những trang báo, trang tin khách quan của các hãng thông tấn, báo, đài quốc tế ; Bằng những bài viết và bút tích của mọi thành phần khách quan, cũng như các bên liên hệ ; Bằng sự rung động của con tim và lý lẽ của những con người bằng xương bằng thịt... Là chứng nhân cho một giai đoạn lịch sử của Phật giáo Việt Nam và thế giới. Sách phơi bày tất cả những bộ mặt thật của Chính quyền, Đảng quyền, và Giáo quyền. Song song, BÁT NHÃ LÀ MỘT CÔNG ÁN THIỀN còn là một minh chứng bằng xương bằng thịt của hơn 400 con người cho những giá trị cao thượng về Hiểu biết, Thương yêu, Không sợ hãi ; về Bốn tâm Vô lượng ; về Tuệ giác Vô thượng Bồ đề của các bậc Chân sư, v.v... mà ta cứ ngỡ rằng chúng chỉ có trong kinh sách mà thôi.
Phù Sa Info, Người kết tập, cùng các Cộng tác viên rất hạnh phúc hiến tặng công đức này tới tất cả mọi người. Dù bạn đang ở bất cứ nơi đâu trong thế giới này, nếu bạn muốn có một hay nhiều quyển sách này xin gửi cho chúng tôi ấn phí là 20€ + phí bưu điện là đủ. Đặc biệt, các tác giả, các cơ quan truyền thông[1] có bài trong sách này chỉ cần gửi phí bưu điện mà thôi. Chú ý: Những điều kiện này chỉ được áp dụng cho ấn bản Âu châu. Mời các bạn liên lạc với chúng tôi qua địa chỉ E-mail duy nhứt là: [email protected]
* * *
Ngoài ấn bản Âu châu, chúng tôi cũng vừa hoàn tất ấn bản Hoa Kỳ có cùng nội dung, hình ảnh với ấn bản Âu châu, chỉ khác về cách trình bày bìa, và đóng thành hai quyển. Sách đang được phổ biến trực tiếp tại tu viện Lộc Uyển - (Deerpark Monastery) - 2499 Melru Lane, Escondido - CA 92026 - USA - Điện thoại: + (1) 760 291 1003 hay + (1) 760 291 1028 - Fax: + (1) 760 291 1172 - E-mail: [email protected].
Lê Nguyên
-----------------
[1] Tác giả có bài trong sách này : Thiền sư Nhất Hạnh – Thích Chân Pháp Khâm - Thích Chân Trung Hải – Thích Nữ Chân Thoại Nghiêm - Thích Nữ Chân Phúc Nghiêm - Nhà báo Linh Toàn - Giáo viên Đào Thị Ngọc Trâm - một Phật tử địa phương - Phật tử TP. HCM. - Nhà thơ Hoàng Hưng, cùng 434 nhân sĩ trí thức trong và ngoài nước - Ký giả Không Tên - Chung (Xuân-Lộc) - Phóng viên Uyên Thảo - Tập thể Tăng Ni và Phật tử TP Đà Lạt - Nhà văn Huệ Trân - Sư chú Pháp Xa - Thanh niên, Sinh viên, Học sinh Phật tử Sài Gòn - Cát Tường (xóm Bếp Lửa Hồng) - Phật tử Tâm Diệu Chung - Nguyên Chơn - Sa Môn Thích Đồng Nhẫn - Nhà văn Phan Quân - Phóng viên Hà Giang - Ts. Nguyễn Hồng Dũng - TDTCSM - Ký giả Ben Stocking (AP) - Một tu sinh BN tị nạn tại chùa Phước Huệ - Nguyễn Phước Song Thân - Chân Điều Nghiêm & Chân Áo Nghiêm - Tập sự nữ Tâm Thường - Thượng tọa Thích Thanh Thắng - Giáo sư Nguyễn Văn Tuấn - Bình luận gia Ngô Nhân Dụng - Tỳ kheo Thích Thanh Quang cùng tập thể tăng ni trẻ tỉnh Lâm Đồng - Phóng viên Thanh Trúc - Cựu thiếu tướng Trần Khắc Lợi - Chu Văn - Một sư cô xóm Mây Đầu Núi - Sư chú Chân Pháp - Sư em của Tăng thân - Minh Thi, tập sự nữ xóm Mây Đầu Núi - Tăng thân Bát Nhã - Thường Quán, đại diện tập thể tu sĩ các đạo tràng cả nước - Nhóm Phật tử trẻ - Nguyễn Đắc Xuân, đảng viên kỳ cựu đảng CSVN, kiêm nhà văn, nhà báo - Phật tử Diệu Tâm - Linh mục Vinh Sơn Phạm Trung Thành (Giám Tỉnh) và tập thể Tu sĩ Dòng Chúa Cứu Thế VN - Nguyễn Mai Sơn - Lê Hiếu Đằng, Đảng viên, nguyên phó chủ tịch UBMTTQVN tp. HCM - Phóng viên Bạch Liên - Quách Sơn Mạc - Trần Vũ Bách Niên - ĐN, sư chị xóm Mới LM - Hoài Chân - Gia Bảo, giáo dân Công giáo - Hạnh Chơn, Phật tử TPHCM - Sư con - Trần Quốc Việt - Nguyên Thọ Trần Kiêm Đoàn - Huyền Lam - Nguyên Hỷ Đỗ Tường Vân - Nhà văn Vĩnh Hảo - Cheri Maples, Đại úy CA Hoa Kỳ - Thích Phong Định - Giáo sư Nguyễn Huệ Chi - T. M. T. tập sự nữ xóm Mây Đầu Núi - Tâm Giao Nguyên - Nhóm “baby monks” - Nhà thơ Vô Thường - Quảng Tựu Đoan Thanh - Sư chị Xóm Mới - Phóng viên Vân Thủy - Trần Đình Nguyên - Liên Anh - Luật gia Phạm Như Hưng & Mai Thanh Hiếu - Phật tử Diệu Thành - Hoa Vô Ưu TH - Trịnh Tú Nhân - Phóng viên Gia Minh - Sư chú Bát Nhã tị nạn ở Phước Huệ - Phật tử Lâm Đồng - Tâm Quảng Kim - Phóng viên Trà Mi - Pb - Nguyễn Hoàng Quang - Đoan Nguyện - Luật gia Nguyễn Trung Nguyên - Phật tử Nguyên Hưng - Chân Nguyên - Diệu Nguyện, Phật tử Bảo Lộc - Tâm Nhiên - Hoàng Bảo Lâm & Lâm Nguyên Quảng - Chân Toàn - Phổ Tâm - Bắc Phong - Lý Viết Chân - Thích Quảng Kim - Thích Tâm Lạc - Thích Tâm Hỷ - Thích Nữ Tâm Nhật - Thích Chân Pháp Sỹ - Tâm - và Lê Nguyên.
Các quan chức Chính quyền và Giáo quyền: Đỗ Phú Thạch, Trưởng Ban CA xã Đamb’ri – TT. Thích Đức Nghi, Viện chủ tu viện Bát Nhã - Nguyễn Thế Doanh, Trưởng Ban TGCP - Trương Kim Viên, Phó Chủ tịch UBND thị xã Bảo Lộc - Hòa thượng Thích Thiện Nhơn, Phó CT kiêm TTK GHPGVN - Hòa thượng Thích Toàn Đức, cùng toàn thể thành viên Ban Trị Sự Phật Giáo tỉnh Lâm Đồng - ông Bob Filner, Dân biểu quốc hội HK - Phạm Quang Tường, Chủ tịch UBND Bảo Lộc - Hòa thượng Thích Thiện Pháp, Phó TTK kiêm CVP 2 GHPGVN - Hoà thượng Thích Pháp Chiếu, Trưởng BTS PG tỉnh Lâm Đồng - Nguyễn Phương Nga, phát ngôn Bộ Ngoại giao VN - Chime R Chhoekyapa, Thư ký Văn Phòng Đức Ngài Đạt Lại Lạt Ma - Heidi Hautala, Chủ tịch Phân Ban Nhân Quyền của Ủy Ban Ngoại Giao Quốc Hội Âu Châu - Thượng tọa Thích Minh Nghĩa, Viện chủ tu viện Toàn Giác Đồng Nai - Thượng tọa Thích Viên Thanh, Viện chủ Thiền Viện Vạn Hạnh Đà Lạt - Nguyễn Thanh Xuân, Phó trưởng Ban TT Điều hành BTGCP - Thượng tọa Thích Thái Thuận, Chánh đại diện PG Bảo Lộc - Human Rights Watch - Amnesty International.
Các cơ quan truyền thông: Giác Ngộ - RFI Việt ngữ - La-Croix - Người Việt - Calitoday - AP - Sen Việt - RFA việt ngữ - Radio Veritas Asia - talawas - BBC Việt ngữ - The Wall Street Journal - AFP - VOA Việt ngữ - Deutsche Presse-Agentur - Nữ Vương Công Lý.

Ý kiến bạn đọc
06/09/201105:54:38
Khách
Bai nay co doan noi sai loi Kinh Phap Hoa Pham 23. "Thực chứng điều này, ngài hốt nhiên được giải thoát hoàn toàn khỏi vướng mắc và sợ hãi. Ngài đã hoan hỷ, an nhiên tẩm các loại hương thơm lên mình rồi dõng mãnh châm lửa tự thiêu." Tôi tìm trong kinh Pháp Hoa phẩm 23 Dược Vương Bồ Tát Bổn Sự không thấy chỗ nào nói "châm lửa tự thiêu"! Trong Phẩm này ghi rõ "Cúng dường như thế đó rồi, từ tam-muội dậy mà tự nghĩ rằng: “Ta dầu dùng thần lực cúng dường nơi Phật, chẳng bằng dùng thân cúng dường”. Liền uống các chất thơm; chiên-đàn, huân-lục, đâu-lâu-bà, tất-lực-ca, trầm-thủy-giao-hương; lại uống dầu thơm các thứ bông chiên-bặc v.v.. mãn một nghìn hai trăm năm, rồi lấy dầu thơm xoa thân ở trước đức Nhựt-Nguyệt-Tịnh-Minh-Đức Phật dùng y báu cõi trời mà tự quấn thân, rưới các thứ dầu thơm, dùng sức nguyện thần thông mà tự đốt thân." Ở đây nói rõ dùng "sức nguyện thần thông mà tự đốt thân" là lửa tam muội từ bên trong, không phải châm lửa từ bên ngoài! Xin đừng diễn dịch kinh sai lạc xúi người tự thiêu! Mô Phật!
Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Ở đời dường như chúng ta hay nghe nói người đi buôn chiến tranh, tức là những người trục lợi chiến tranh như buôn bán vũ khí, xâm chiếm đất đai, lãnh thổ của nước khác, thỏa mãn tham vọng bá quyền cá nhân, v.v… Nhưng lại không mấy khi chúng ta nghe nói có người đi buôn hòa bình. Vậy mà ở thời đại này lại có người đi buôn hòa bình. Thế mới lạ chứ! Các bạn đừng tưởng tôi nói chuyện vui đùa cuối năm. Không đâu! Đó là chuyện thật, người thật đấy. Nếu các bạn không tin thì hãy nghe tôi kể hết câu chuyện dưới đây rồi phán xét cũng không muộn. Vậy thì trước hết hãy nói cho rõ ý nghĩa của việc đi buôn hòa bình là thế nào để các bạn khỏi phải thắc mắc rồi sau đó sẽ kể chi tiết câu chuyện. Đi buôn thì ai cũng biết rồi. Đó là đem bán món hàng này để mua món hàng khác, hoặc đi mua món hàng này để bán lại cho ai đó hầu kiếm lời. Như vậy, đi buôn thì phải có lời...
Hồi đầu năm nay, một người bạn quen gọi đến, chỉ sau một tháng quốc gia chuyển giao quyền lực. Giọng chị mệt mỏi, pha chút bất cần, “Giờ sao? Đi đâu bây giờ nữa?” Chị không hỏi về kế hoạch chuyến đi du lịch, cũng không phải địa chỉ một quán ăn ngon nào đó. Câu hỏi của chị đúng ra là, “Giờ đi tỵ nạn ở đâu nữa?” “Nữa!” Cái chữ “nữa” kéo dài, rồi buông thỏng. Chữ “nữa” của chị dài như nửa thế kỷ từ ngày làm người tỵ nạn. Vài tháng trước, cuộc điện thoại gọi đến người bạn từng bị giam giữ trong nhà tù California vì một sai phạm thời trẻ, chỉ để biết chắc họ bình an. “Mỗi sáng tôi chạy bộ cũng mang theo giấy quốc tịch, giấy chứng minh tôi sinh ở Mỹ,” câu trả lời trấn an người thăm hỏi.
Chỉ trong vài ngày cuối tuần qua, bạo lực như nổi cơn lốc. Sinh viên bị bắn trong lớp ở Đại học Brown. Người Do Thái gục ngã trên bãi biển Bondi, Úc châu, ngay ngày đầu lễ Hanukkah. Một đạo diễn tài danh cùng vợ bị sát hại — nghi do chính con trai. Quá nhiều thảm kịch trong một thời khắc ngắn, quá nhiều bóng tối dồn dập khiến người ta lạc mất hướng nhìn. Nhưng giữa lúc chưa thể giải được gốc rễ, ta vẫn còn một điều có thể làm: học cho được cách ứng xử và phản ứng, sao cho không tiếp tay cho lửa hận thù. Giữ đầu óc tỉnh táo giữa khủng hoảng giúp ta nhìn vào ngọn cháy thật, thay vì mải dập tàn lửa do người khác thổi lên.
Trong những thời khắc nguy kịch nhất, thảm họa nhất, tổng thống Hoa Kỳ là người duy nhất có tiếng nói quyền lực với toàn dân để đưa họ vượt qua nghịch cảnh. Tổng thống sẽ trấn an dân bằng luật pháp, bằng ý chí kiên cường, bằng bản lĩnh lãnh đạo, bao dung nhưng dứt khoát. Thậm chí, có khi phải bằng mệnh lệnh sắc bén để khống chế những tư tưởng bốc đồng sẽ gây hỗn loạn. Mấy trăm năm lập quốc của Mỹ đã chứng minh rất nhiều lần như thế.
(Sydney – 14 tháng 12, 2025) - Hàng trăm người có mặt tại bãi biển Bondi, Sydney, để dự lễ Hanukkah đã chứng kiến một trong những vụ khủng bố đẫm máu nhất kể từ sau thảm sát Port Arthur năm 1996. Vào lúc 6 giờ 45 chiều Chủ Nhật, hai tay súng mặc đồ đen xuất hiện trên cây cầu bộ hành nối Campbell Parade với Bondi Pavilion, bắt đầu nổ súng xuống đám đông đang dự lễ. Hai kẻ này dùng súng trường, bắn liên tục trong khoảng 10 phút, khiến hàng trăm người hoảng loạn bỏ chạy, nhiều người ngã gục ngay trên bãi cát và công viên ven biển. Ít nhất 12 người thiệt mạng, trong đó có 9 nạn nhân thường dân, 1 cảnh sát và 2 tay súng (một bị bắn chết tại chỗ, một bị bắt nhưng sau đó tử vong do vết thương). Ngoài ra, có ít nhất 38 người bị thương, trong đó có 2 cảnh sát và nhiều nạn nhân ở tình trạng nguy kịch.
Năm 2024, con người trung bình dành hai giờ rưỡi mỗi ngày trên mạng xã hội. Nhân lên, đó là hơn một tháng mỗi năm nhìn vào màn hình, lướt ‘feed’ (dòng tin), đợi ‘notification’ (báo tin), đếm ‘like’ (lược thích). Bạn dành nhiều thới giờ cho Facebook, Instagram, TikTok. Và câu hỏi không phải "có nhiều không?", mà là "chúng ta nhận được gì?" Câu trả lời, theo một nhóm triết gia, nhà tâm lý học, nhà xã hội học đương đại, không phải kết nối, không phải hạnh phúc, không phải sự thật. Mà là cô đơn có tổ chức, lo âu có hệ thống, và sự thật bị thao túng. Mạng xã hội—đặc biệt Facebook, nền tảng với ba tỷ người dùng, lớn hơn bất kỳ quốc gia nào trên hành tinh—không phải công cụ trung lập. Nó là kiến trúc quyền lực đang định hình lại não bộ, xã hội, và chính trị theo cách mà chúng ta chưa kịp nhận ra. Và đây là điều đáng sợ nhất: chúng ta không bị ép. Chúng ta tự nguyện. Chúng ta mở Facebook vì muốn "kết nối." Nhưng sau ba mươi phút lướt, chúng ta cảm thấy trống rỗng hơn. Chúng ta vào để "cập nhật
Trong sân khấu chính trị đồ sộ từ cổ chí kim của nước Mỹ, hiếm có nhân vật nào diễn xuất giỏi như Donald J. Trump. Những cuộc vận động tranh cử từ hơn mười năm trước của Trump vốn đã tràn ngập những lời hứa, giáo huấn, sự tức giận vì “nước Mỹ quá tệ hại”, những lời phỉ báng đối thủ. Tất cả hòa hợp thành những bản giao hưởng ký tên DJT. Mỗi lần Trump bước lên sân khấu, điệu nhảy YCMA vô tư, không theo chuẩn mực, thay cho tiếng kèn hiệu triệu “hoàng đế giá lâm.”
Năm 2025 được xem là giai đoạn khó khăn cho ngành khoa học khi ngân sách nghiên cứu bị thu hẹp và nhiều nhóm chuyên môn phải giải thể. Tuy vậy, những thành tựu y học nổi bật lại chứng minh rằng sức sáng tạo của con người chưa bao giờ dừng lại. Hàng loạt phát hiện mới đã mở rộng hiểu biết của chúng ta về sức khỏe, đồng thời thay đổi cách chăm sóc bệnh nhân hiện nay. Dưới đây là chín trong số những khám phá ấn tượng nhất trong năm 2025.
Năm 2025 khởi đầu bằng nỗi lo dấy lên từ các sàn tài chính quốc tế. Tháng Tư, Tổng thống Donald Trump khơi lại cuộc chiến thương mại, khiến nhiều người e sợ suy thái toàn cầu. Thế nhưng, sau mười hai tháng, kinh tế thế giới vẫn đứng vững: tổng sản lượng tăng khoảng 3%, bằng năm trước; thất nghiệp thấp và chứng khoán nhiều nơi tiếp tục lên giá. Chỉ riêng lạm phát vẫn còn là bóng mây bao phủ, vì phần lớn các nước trong khối công nghiệp OECD chưa đưa được vật giá về mức ổn định như mong muốn.
Sự phát triển nhanh chóng của Artificial Intelligence/ AI và robot đặt ra nhiều thách thức về đạo đức xã hội và cá nhân, đặc biệt là trong việc thu thập dữ liệu cá nhân làm ảnh hưởng đến các quyết định quan trọng như tuyển dụng, trị liệu và xét xử. Mặc dù AI có thể mô phỏng cảm xúc, nhưng không có ý thức thực sự, dẫn đến nguy cơ làm cho con người phụ thuộc vào AI và robot và suy giảm kỹ năng giao tiếp xã hội...


Kính chào quý vị,

Tôi là Derek Trần, dân biểu đại diện Địa Hạt 45, và thật là một vinh dự lớn lao khi được đứng nơi đây hôm nay, giữa những tiếng nói, những câu chuyện, và những tâm hồn đã góp phần tạo nên diện mạo văn học của cộng đồng người Mỹ gốc Việt trong suốt một phần tư thế kỷ qua.
Hai mươi lăm năm! Một cột mốc bạc! Một cột mốc không chỉ đánh dấu thời gian trôi qua, mà còn ghi nhận sức bền bỉ của một giấc mơ. Hôm nay, chúng ta kỷ niệm 25 năm Giải Viết Về Nước Mỹ của nhật báo Việt Báo.

Khi những người sáng lập giải thưởng này lần đầu tiên ngồi lại bàn thảo, họ đã hiểu một điều rất căn bản rằng: Kinh nghiệm tỵ nạn, hành trình nhập cư, những phức tạp, gian nan, và sự thành công mỹ mãn trong hành trình trở thành người Mỹ gốc Việt – tất cả cần được ghi lại. Một hành trình ý nghĩa không những cần nhân chứng, mà cần cả những người viết để ghi nhận và bảo tồn. Họ không chỉ tạo ra một cuộc thi; họ đã và đang xây dựng một kho lưu trữ. Họ thắp lên một ngọn hải đăng cho thế hệ sau để chuyển hóa tổn thương thành chứng tích, sự im lặng thành lời ca, và cuộc sống lưu vong thành sự hội nhập.

Trong những ngày đầu ấy, văn học Hoa Kỳ thường chưa phản ánh đầy đủ sự phong phú và đa dạng về kinh nghiệm của chúng ta. Giải thưởng Viết Về Nước Mỹ thực sự đã lấp đầy khoảng trống đó bằng sự ghi nhận và khích lệ vô số tác giả, những người đã cầm bút và cùng viết nên một thông điệp mạnh mẽ: “Chúng ta đang hiện diện nơi đây. Trải nghiệm của chúng ta là quan trọng. Và nước Mỹ của chúng ta là thế đó.”


Suốt 25 năm qua, giải thưởng này không chỉ vinh danh tài năng mà dựng nên một cộng đồng và tạo thành một truyền thống.
Những cây bút được tôn vinh hôm nay không chỉ mô tả nước Mỹ; họ định nghĩa nó. Họ mở rộng giới hạn của nước Mỹ, làm phong phú văn hóa của nước Mỹ, và khắc sâu tâm hồn của nước Mỹ. Qua đôi mắt họ, chúng ta nhìn thấy một nước Mỹ tinh tế hơn, nhân ái hơn, và sau cùng, chân thật hơn.

Xin được nhắn gửi đến các tác giả góp mặt từ bao thế hệ để chia sẻ tấm chân tình trên các bài viết, chúng tôi trân trọng cảm ơn sự can đảm của quý vị. Can đảm không chỉ là vượt qua biến cố của lịch sử; can đảm còn là việc ngồi trước trang giấy trắng, đối diện với chính mình, lục lọi ký ức đau thương sâu đậm, và gửi tặng trải nghiệm đó đến tha nhân. Quý vị là những người gìn giữ ký ức tập thể và là những người dẫn đường cho tương lai văn hóa Việt tại Hoa Kỳ.

Với Việt Báo: Xin trân trọng cảm ơn tầm nhìn, tâm huyết, và sự duy trì bền bỉ giải thưởng này suốt một phần tư thế kỷ.
Khi hướng đến 25 năm tới, chúng ta hãy tiếp tục khích lệ thế hệ kế tiếp—những blogger, thi sĩ, tiểu thuyết gia, nhà phê bình, nhà văn trẻ—để họ tìm thấy tiếng nói của chính mình và kể lại sự thật của họ, dù đó là thử thách hay niềm vui. Bởi văn chương không phải là một thứ xa xỉ; đó là sự cần thiết. Đó là cách chúng ta chữa lành, cách chúng ta ghi nhớ, và là cách chúng ta tìm thấy nơi chốn của mình một cách trọn vẹn.

Xin cảm ơn quý vị.

NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.