Hôm nay,  

Kho Tàng Văn Dịch

19/08/201200:00:00(Xem: 10440)
Bạn thân,
Văn chương là vùng đất của nhiều kho tàng ẩn kín. Không phải ai cũng dễ dàng thấy được các kho tàng này.

Thí dụ, kho tàng ca dao, truyện cổ tích Việt Nam học hoài, nghiền ngẫm hoài, có khi mất cả một đời người vẫn chưa thấy là đọc cho đủ, học cho đủ, ngấm tận gan ruột cho đủ.

Hay như kho tàng thơ Thiền Việt Nam, đọc hoài lại vỡ ra những nghĩa mới, như dường mỗi lần đọc là thêm một lần mới lại.

Truyện, thơ Việt Nam cũng thế. Và trong kho tàng văn học VN, không thể nào không nói tới kho tàng văn dịch.

Như tập truyện Bông Hồng Vàng, của nhà văn Paustovsky, được dịch giả Vũ Thư Hiên phiên dịch tuyệt vời sang Việt Ngữ. Hay như cuốn Bắt Trẻ Đồng Xanh của J.D. Salinger do Ni Sư Trí Hải phiên dịch. Tuyệt vời là thế.

Báo Lao Động hôm Thứ Sáu 17-8-2012 có bài viết của nhà bình luận Lý Sinh Sự, với bài tưạ đề “Nói hay đừng: Xuôi ngược văn dịch,” đã phác họa sơ vài nét về văn dịch hiện nay.

Bài viết có vài điểm đáng ghi nhận như sau, được viết qua thể văn đối thoại, trích:

“- Tại vì vừa qua có cuộc hội thảo về văn học dịch, báo họ đăng có lắm chuyện buồn cười. Tập thơ "Ánh sáng và phù sa" của Chế Lan Viên dịch sang tiếng Nga thành "Ánh sáng và bùn". Thế có chết không!

- Cũng không bằng nghe nói ở một cửa hàng (không phải của nước ta) dịch món gà tơ thành "gà chưa quan hệ tình dục".

- Úi giời! Bố thằng Tây cũng không dám ăn.

- Tớ đã có lần phản ảnh lên báo LĐCT chuyện VTV3 chiếu phim tài liệu của Nga, có nói tới tác phẩm "Cái giá sách của Igo", thực ra đó là "Bài ca về binh đoàn Igo", một tác phẩm văn học Nga cổ đại do chính thi hào Puskin sưu tầm (từ "polka" tiếng Nga là binh đoàn, trung đoàn, Polka còn là cái xích đóng trên tường dùng để sách). Nhạc sĩ Trần Văn Khê vào bảo tàng ở Mátxcơva thấy cây đàn bầu VN được dịch sang tiếng Nga là đàn KinhTang (trên đàn có khắc dòng chữ: Hội Nhạc sĩ Việt Nam kính tặng, chữ "kính tặng" viết to hơn Hội Nhạc sĩ).

- Họ dịch xuôi còn sai thế, nói chi ta dịch ngược. Thơ TQ trước đây dịch sang tiếng Việt có 3 bản: Chữ Hán, dịch nghĩa, dịch nghệ thuật. Phải tôn trọng nguyên tác như thế mới thấy cái hay của thi ca.

- Cũng còn tuỳ, trong hội thảo có vị nhắc tới bài thơ "Đợi anh về" của Simonov dịch sang tiếng Việt qua bản tiếng Pháp là một "phóng tác thiên tài" của người dịch, nhưng không phải là bài thơ dịch, vì Simonov không dùng các từ ảo não, bi lụy trong bài thơ của mình… Theo tớ bài Đường thi "Ô dạ đề" được Tản Đà dịch sang tiếng Việt và bài "Tôi yêu em…" của Puskin do Thúy Toàn dịch là hai bài dịch xịn. Chà! "Trăng tà chiếc quạ kêu sương - Lửa chài cây bến sầu vương giấc hồ…" và "Tôi yêu em chân thành, đằm thắm / Cầu cho em được người tình như tôi đã yêu em". Đọc mà cứ ngỡ mình là người Tàu, người Nga...”

Khó thật, khó thật. Các dịch giả tất nhiên trình độ ngôn ngữ và thẩm mỹ không đều. Bây giờ chỉ hy vọng rằng, từng chữ viết xuống đều từ tấm lòng với người sau... nếu không, sẽ nặng nghiệp vô cùng. Đừng làm kho tàng mất giá trị.

In Trang
Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
1234567Trang sauTrang cuối

Lời Tòa Soạn: Họa sĩ Duy Thanh vừa từ trần vào giờ 9:30 PM, đêm Chủ Nhật 24/11/2019 tại bệnh viện General Hospital San Francisco, tại thành phố San Francisco, California.

Cuộc chiến thương mại vẫn xảy ra chung quanh hàng Việt Nam xuất cảng…Báo Diễn Đàn Doanh Nghiệp ghi nhận: Sau khi áp thuế chống trợ cấp 12% với ống thép không gỉ từ Việt Nam, Ấn Độ lại tiếp tục điều tra chống trợ cấp đối với ván sợi bằng gỗ.

Trộm kỹ thuật của Hoa Kỳ, Nhật Bản, Anh quốc, Pháp quốc… Lấn chiếm Biển Đông của VN, Philippines… Bây giờ TQ cũng chôm cả văn hóa VN, nói rằng áo dài VN là truyền thống thời trang Trung Hoa…

Xây cầu, rủ nhau xây cầu… Nhà nước xây không nổi, cạn tiền, nên vay tiền quốc tế để xây cầu…

Thiếu thịt heo, đặc biệt là dịp Tết sắp tới… Báo Vietnam Finance ghi nhận: Từ đây đến Tết, mỗi tháng sẽ thiếu khoảng 70.000 tấn thịt heo.

Vậy là huề… Trận bóng đá mọi người hồi hộp chờ, vậy là huề. Bản in TTXVN kể: Tuyển Việt Nam và tuyển Thái Lan đã cầm hòa nhau 0 - 0 ở lượt trận thứ 5 bảng G vòng loại World Cup 2022 diễn ra trên sân Mỹ Đình tối 19/11.

Nhức nhối vẫn là chuyện mua hàng ngoại về rồi dán thương hiệu hàng Việt… Infonet ghi lời một quan chức về tình hình “Nhập hàng nước ngoài về cắt mác dán nhãn Made in VN: Chúng ta đang tự giết chúng ta!”

Có nên hợp pháp hóa mại dâm để câu du khách? Các quan chức Hà Nội đã “bức xúc” nêu câu hỏi như thế.

Tình hình ung thư của dân mình có những con số đáng ngại: 70% biết có bệnh ung thư khi đã vào giai đoạn cuối… nghĩa là tới lúc khó chữa trị.

Bán nước với giá cắt cổ, hay giá rẻ mạt? Đó là chuyện Hà Nội mua “hớ” có phải không? Báo Tiền Phong kể chuyện nước sông Đuống bán giá khủng: Hà Nội 'hớ' khi chọn nhà đầu tư?
1234567Trang sauTrang cuối
VB Podcast



Kính chào quý vị,

Tôi là Derek Trần, dân biểu đại diện Địa Hạt 45, và thật là một vinh dự lớn lao khi được đứng nơi đây hôm nay, giữa những tiếng nói, những câu chuyện, và những tâm hồn đã góp phần tạo nên diện mạo văn học của cộng đồng người Mỹ gốc Việt trong suốt một phần tư thế kỷ qua.
Hai mươi lăm năm! Một cột mốc bạc! Một cột mốc không chỉ đánh dấu thời gian trôi qua, mà còn ghi nhận sức bền bỉ của một giấc mơ. Hôm nay, chúng ta kỷ niệm 25 năm Giải Viết Về Nước Mỹ của nhật báo Việt Báo.

Khi những người sáng lập giải thưởng này lần đầu tiên ngồi lại bàn thảo, họ đã hiểu một điều rất căn bản rằng: Kinh nghiệm tỵ nạn, hành trình nhập cư, những phức tạp, gian nan, và sự thành công mỹ mãn trong hành trình trở thành người Mỹ gốc Việt – tất cả cần được ghi lại. Một hành trình ý nghĩa không những cần nhân chứng, mà cần cả những người viết để ghi nhận và bảo tồn. Họ không chỉ tạo ra một cuộc thi; họ đã và đang xây dựng một kho lưu trữ. Họ thắp lên một ngọn hải đăng cho thế hệ sau để chuyển hóa tổn thương thành chứng tích, sự im lặng thành lời ca, và cuộc sống lưu vong thành sự hội nhập.

Trong những ngày đầu ấy, văn học Hoa Kỳ thường chưa phản ánh đầy đủ sự phong phú và đa dạng về kinh nghiệm của chúng ta. Giải thưởng Viết Về Nước Mỹ thực sự đã lấp đầy khoảng trống đó bằng sự ghi nhận và khích lệ vô số tác giả, những người đã cầm bút và cùng viết nên một thông điệp mạnh mẽ: “Chúng ta đang hiện diện nơi đây. Trải nghiệm của chúng ta là quan trọng. Và nước Mỹ của chúng ta là thế đó.”


Suốt 25 năm qua, giải thưởng này không chỉ vinh danh tài năng mà dựng nên một cộng đồng và tạo thành một truyền thống.
Những cây bút được tôn vinh hôm nay không chỉ mô tả nước Mỹ; họ định nghĩa nó. Họ mở rộng giới hạn của nước Mỹ, làm phong phú văn hóa của nước Mỹ, và khắc sâu tâm hồn của nước Mỹ. Qua đôi mắt họ, chúng ta nhìn thấy một nước Mỹ tinh tế hơn, nhân ái hơn, và sau cùng, chân thật hơn.

Xin được nhắn gửi đến các tác giả góp mặt từ bao thế hệ để chia sẻ tấm chân tình trên các bài viết, chúng tôi trân trọng cảm ơn sự can đảm của quý vị. Can đảm không chỉ là vượt qua biến cố của lịch sử; can đảm còn là việc ngồi trước trang giấy trắng, đối diện với chính mình, lục lọi ký ức đau thương sâu đậm, và gửi tặng trải nghiệm đó đến tha nhân. Quý vị là những người gìn giữ ký ức tập thể và là những người dẫn đường cho tương lai văn hóa Việt tại Hoa Kỳ.

Với Việt Báo: Xin trân trọng cảm ơn tầm nhìn, tâm huyết, và sự duy trì bền bỉ giải thưởng này suốt một phần tư thế kỷ.
Khi hướng đến 25 năm tới, chúng ta hãy tiếp tục khích lệ thế hệ kế tiếp—những blogger, thi sĩ, tiểu thuyết gia, nhà phê bình, nhà văn trẻ—để họ tìm thấy tiếng nói của chính mình và kể lại sự thật của họ, dù đó là thử thách hay niềm vui. Bởi văn chương không phải là một thứ xa xỉ; đó là sự cần thiết. Đó là cách chúng ta chữa lành, cách chúng ta ghi nhớ, và là cách chúng ta tìm thấy nơi chốn của mình một cách trọn vẹn.

Xin cảm ơn quý vị.

NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.