Nguyệt Quỳnh
(Nhân ngày Quốc Tế Phụ Nữ 2013)
Tóc dài cuối nội mây xa
Vàng con bướm nhụy lẫn tà huy bay
(Đưa Em Tìm Động Hoa Vàng - Phạm Thiên Thư)
Phạm Thiên Thư chỉ phác hoạ đôi nét về mái tóc người thiếu nữ vừa rời đi trong một buổi chiều nhạt nắng. Tuy nhiên, người đọc lại tìm thấy cả trời lưu luyến trong cái bóng hoàng hôn người con gái vừa để lại sau lưng. Cái thế giới có hoa vàng, hương tóc, tà áo, khăn lụa của Phạm Thiên Thư dường như đã làm rung động cả nhân loại chứ không chỉ riêng mình ông. Và cái bóng dáng của người phụ nữ với khăn xanh, vòng ngọc sẽ mãi mãi là đề tài muôn thuở của hội hoạ, của thi ca… tuy nhiên, sự mạnh mẽ phía sau những chiếc khăn lụa đó có lúc đã làm kinh ngạc cả thế giới!
Eleanor Roosevelt viết rằng: “Một người phụ nữ cũng giống như một túi trà - bạn không thể nói cô ta mạnh mẽ thế nào cho tới khi đặt cô ta vào nước nóng”. Eleanor Roosevelt là một phụ nữ như vậy. Bà là phu nhân của Tổng thống Franklin D. Roosevelt, nhưng Tổng thống Harry S. Truman gọi bà là Đệ nhất Phu nhân của thế giới. Người đàn bà này đã dành gần trọn cuộc đời để đi khắp nơi vận động cho quyền con người. Bà là một trong những người đã góp phần soạn thảo nên bản Tuyên ngôn Quốc tế Nhân quyền của Liên Hiệp Quốc. Khi mất đi, bà được công chúng ngưỡng mộ đến nỗi một hoạ sĩ đã vẽ bức tranh tưởng niệm bà: chỉ với hình ảnh hai thiên sứ nhìn xuống một khoảng trống giữa các đám mây, với hàng chữ "Bà ấy đang ở đây", và không cần bất cứ một lời chú thích nào cả.
Tôi vẫn thích dành câu nói của nhà văn Washington Irving để nói về người phụ nữ “Cả cuộc đời của người phụ nữ là một bài lịch sử về những yêu thương”. Nếu bạn đọc nhật ký của cô thiếu nữ Malala bạn sẽ thấy rất rõ điều này. Những trang nhật ký của Malala đã khiến cho cả thế giới bên ngoài kinh hoàng về tội ác diệt chủng của quân Taliban. Bằng tiếng Urdu, trên trang mạng của đài BBC, Malala kể về cái lệnh cấm nữ sinh đi học của Taliban đã ảnh hưởng đến em và bạn học như thế nào. Cô viết: “Tôi thấy nhói đau khi mở tủ quần áo và thấy bộ đồng phục, túi sách vở và hộp dụng cụ học sinh của mình. Ngày mai, trường nam sẽ mở cửa lại, nhưng con gái chúng tôi thì bị Taliban cấm học hành…”. Malala đã gọi quân Taliban là “lũ man rợ”.
Lũ man rợ Taliban đã đọc lệnh hành quyết em ngay trên chuyến xe bus chở học sinh. Một nhóm đàn ông râu ria xồm xoàm mang mặt nạ đã chỉa súng thẳng vào đầu, vào ngực em và bóp cò. Trong khi Malala còn đang nằm hôn mê tại một bịnh viện ở Anh Quốc thì những trang nhật ký đầy yêu thương của cô nữ sinh 14 tuổi này đã đánh thức cả đất nước Pakistan về sự can trường của cô. Ký giả truyền hình nổi tiếng Nusrat Javed tuyên bố “Malala đã giải phóng đất nước Pakistan”. Còn Tướng Ashfaq Kayani, Tư lệnh Quân đội, sau khi đến bệnh viện thăm Malala, đã nói, “Chúng tôi khước từ việc quỳ gối trước nạn khủng bố. Chúng tôi sẽ chiến đấu, bất kể giá nào. Chúng tôi sẽ chiến thắng”.
Những câu chuyện về Malala, Phạm Thanh Nghiên, Đỗ thị Minh Hạnh và gần đây nhất Nguyễn Đặng Minh Mẫn là những bài học về yêu thương. Tuy nhiên, đàng sau cái tấm mạng mỹ miều che mặt người thiếu nữ Pakistan này, đàng sau cái dáng dấp nhỏ nhắn của những người phụ nữ Việt Nam tôi vừa kể tên, họ là những quặng thép.
Ts Nguyễn Quốc Quân gọi người bạn tù Nguyễn Đặng Minh Mẫn của anh là “một người khổng lồ”. Chị là người lãnh án đến tám năm tù, bản án nặng thứ hai sau các án tù mười ba năm dành cho các anh Paulus Lê Văn Sơn, Hồ Đức Hòa, Đặng Xuân Diệu. Cô Minh Mẫn là người con gái trong một gia đình gồm bốn người và bị bắt giam hết cả ba: mẹ chị bà Đặng thị Ngọc Minh, anh trai Nguyễn Đặng Vĩnh Phúc và bản thân chị. Sự can trường của chị đã làm cho những người bạn suốt hai dãy tù và ngay cả các quản giáo của trại giam B34 đều phải nể phục. Lời chị nhắn gởi ra cho bạn hữu bên ngoài trước phiên toà ở Nghệ An cho thấy bạo lực đừng hòng khuất phục được người con gái ấy. Chị bảo: “Chú Quân nhắn dùm bạn hữu của bé Ti rằng, dẫu có thế nào bé Ti sẽ vẫn trước sau như một”. Tôi đã thật xúc động khi nghĩ đến tám năm thanh xuân của người con gái ấy. Và chợt liên tưởng đến nỗi bâng khuâng của những người bạn tù, kể cả anh Nguyễn Quốc Quân; anh tâm sự đã buồn thật nhiều khi cô gái mang cái tên ở nhà “bé Ti” bị chuyển dời đi nơi khác.
Trong suốt mười năm qua, một trong những hiện tượng nổi trội nhất trong công cuộc đấu tranh đòi quyền con người tại Việt Nam là những khuôn mặt của các phụ nữ. Họ góp mặt chung thuỷ và kiên cường một cách lạ lùng! Tôi nghĩ đến hình ảnh của một con gà mẹ xù lông cánh bảo vệ đàn gà con trước móng vuốt của đại bàng.
Chính cái thiên chức và bản năng của người mẹ đã khiến cho những phụ nữ như Trần thị Thúy, Phạm Thanh Nghiên, Đỗ thị Minh Hạnh, Nguyễn Đặng Minh Mẫn … đứng lên bênh vực những ngư dân bị bức hại, những dân oan, những công nhân thấp cổ bé miệng và tất cả những kẻ yếu đuối, cô thế.
Họ chính là hình ảnh tuyệt vời của người Mẹ. Trong gia đình nếu người cha là trụ cột, thì phía sau ông, mẹ là người sắp xếp, tất bật, chịu đựng, thương khó chu toàn mọi việc. Tuy nhiên, khi gia đình gặp nguy nan, mẹ cũng chính là người sẽ xông ra trước những hiểm nguy, giông tố, mưa bão của cuộc đời để bảo vệ cái tổ ấm của mình.
Những phụ nữ ở Ai Cập, ở Lybia cũng thế; chính các bà mẹ là người đổi thay mọi lề lối suy nghĩ trong gia đình. Họ là người biết rất rõ cái tâm trạng bị xem thường, bị đàn áp, bị bạo hành. Chính họ đã chuyển đổi thái độ từ chịu đựng sang đấu tranh đòi quyền sống, và cũng chính họ là người đã đứng dậy để bênh vực và bảo vệ cho những kẻ bị trấn áp. Đây là một hiện tượng đã xảy ra tại hầu hết các cuộc cách mạng bất bạo động. Tại những nơi này, phụ nữ là một trong những lực lượng tràn ra đường phố đầu tiên. Và sau ngày đổi đời, cũng chính những hội đoàn phụ nữ này - từ các sơ công giáo, các ni cô phật giáo, đến các nhóm thiện nguyện, là lực lượng băng bó lại xã hội hữu hiệu nhất.
Trong những ngày sôi động của “mùa xuân Ả Rập”, truyền thông báo chí ngoại quốc ghi lại được những khuôn mặt quyết tâm và những khẳng định sẵn sàng đối mặt với bất cứ thách thức nào để chuyển đổi đất nước từ độc tài sang dân chủ. Cô Asmaa Mahfouz thuộc phong trào trẻ 6 tháng 4 được coi là một trong những người khởi động các cuộc nổi dậy ở Cairo. Trước cuộc biểu tình ngày 25 tháng giêng năm 2011, một Mahfouz trẻ trung, đầy nhiệt huyết đã đưa lên mạng một video của cô với lời kêu gọi:
“Nếu bạn cho rằng bạn chính là một người đàn ông, thì hãy đến với tôi ngày 25 tháng Giêng này. Kẻ nào nói rằng phụ nữ không nên đi biểu tình phản đối, vì họ sẽ bị đánh đập, thì hãy để cho kẻ đó có chút danh dự và phẩm chất đàn ông và hãy đến cùng tôi ngày 25 tháng Giêng. Kẻ nào nói rằng không đáng đến vì chỉ có một dúm người, thì tôi muốn nói với anh ta rằng : Anh chính là nguyên nhân của sự ít người đến đó và anh là một kẻ phản bội, y chang như viên tổng thống hay bất kỳ một tên cớm an ninh nào đó đã đánh chúng tôi trên đường phố.”
Huỳnh thục Vy, Bùi Minh Hằng, Nguyễn Hoàng Vy… đã bị xô đẩy, đánh đập trong các cuộc biểu tình. Trần thị Thuý đã bị đày ải, Đỗ thị Minh Hạnh đã bị tra tấn đến điếc một bên tai, nhưng những đánh đập bạo hành đó đã trở thành chuyện nhỏ trước tấm lòng thương người của các chị, trước nỗi đau quá lớn của cả xã hội, và trước sức mạnh tiềm tàng của cả dòng thác "con cháu Hai Bà". Kẻ cầm quyền đã quên mất rằng cả cái pháp trường triều Nguyễn đã từng phải rúng động và cúi đầu trước một Bùi thị Xuân. Sức mạnh này là có thật và đang đồng hành với những đổi thay từng ngày của đất nước. Đàng sau bước chân những người phụ nữ này là những giá trị của cuộc sống, là sự tự do và nhân phẩm của con người, là nền tảng tương lai tươi đẹp của tổ quốc.
Sáng nay tôi vừa nhìn thấy hình ảnh của Nguyễn Ngọc Diễm Phượng với hai tay giơ lên bầu trời xanh và nụ cười biểu thị sự tự do khi chị vừa ký đơn tình nguyện rời khỏi đảng Cộng Sản. Bức hình của chị là lời kêu gọi trẻ trung của một Asmaa Mahfouz Việt Nam nhân ngày quốc tế phụ nữ. Tôi bỗng dưng không chỉ nhìn thấy Diễm Phượng, tôi nhìn thấy Đỗ thị Minh Hạnh tươi đẹp bên Nguyễn Hoàng Quốc Hùng người yêu của chị. Tôi nhìn thấy Nguyễn Đặng Minh Mẫn, Trần thị Thuý trở về cùng với cái thế giới của hoa vàng của khăn xanh vòng ngọc và dịu dàng trong những câu thơ của Văn Công Hùng:
Có một mái nhà, có một tình yêu
ta thành kẻ giàu sang và phú quý
em như hòn đảo chìm chứa đầy châu báu
ta để dành dự trữ lúc nguy nan.
(Vợ - Văn Công Hùng)
Nguyệt Quỳnh – 2013
(Nhân ngày Quốc Tế Phụ Nữ 2013)
Tóc dài cuối nội mây xa
Vàng con bướm nhụy lẫn tà huy bay
(Đưa Em Tìm Động Hoa Vàng - Phạm Thiên Thư)
Phạm Thiên Thư chỉ phác hoạ đôi nét về mái tóc người thiếu nữ vừa rời đi trong một buổi chiều nhạt nắng. Tuy nhiên, người đọc lại tìm thấy cả trời lưu luyến trong cái bóng hoàng hôn người con gái vừa để lại sau lưng. Cái thế giới có hoa vàng, hương tóc, tà áo, khăn lụa của Phạm Thiên Thư dường như đã làm rung động cả nhân loại chứ không chỉ riêng mình ông. Và cái bóng dáng của người phụ nữ với khăn xanh, vòng ngọc sẽ mãi mãi là đề tài muôn thuở của hội hoạ, của thi ca… tuy nhiên, sự mạnh mẽ phía sau những chiếc khăn lụa đó có lúc đã làm kinh ngạc cả thế giới!
Eleanor Roosevelt viết rằng: “Một người phụ nữ cũng giống như một túi trà - bạn không thể nói cô ta mạnh mẽ thế nào cho tới khi đặt cô ta vào nước nóng”. Eleanor Roosevelt là một phụ nữ như vậy. Bà là phu nhân của Tổng thống Franklin D. Roosevelt, nhưng Tổng thống Harry S. Truman gọi bà là Đệ nhất Phu nhân của thế giới. Người đàn bà này đã dành gần trọn cuộc đời để đi khắp nơi vận động cho quyền con người. Bà là một trong những người đã góp phần soạn thảo nên bản Tuyên ngôn Quốc tế Nhân quyền của Liên Hiệp Quốc. Khi mất đi, bà được công chúng ngưỡng mộ đến nỗi một hoạ sĩ đã vẽ bức tranh tưởng niệm bà: chỉ với hình ảnh hai thiên sứ nhìn xuống một khoảng trống giữa các đám mây, với hàng chữ "Bà ấy đang ở đây", và không cần bất cứ một lời chú thích nào cả.
Tôi vẫn thích dành câu nói của nhà văn Washington Irving để nói về người phụ nữ “Cả cuộc đời của người phụ nữ là một bài lịch sử về những yêu thương”. Nếu bạn đọc nhật ký của cô thiếu nữ Malala bạn sẽ thấy rất rõ điều này. Những trang nhật ký của Malala đã khiến cho cả thế giới bên ngoài kinh hoàng về tội ác diệt chủng của quân Taliban. Bằng tiếng Urdu, trên trang mạng của đài BBC, Malala kể về cái lệnh cấm nữ sinh đi học của Taliban đã ảnh hưởng đến em và bạn học như thế nào. Cô viết: “Tôi thấy nhói đau khi mở tủ quần áo và thấy bộ đồng phục, túi sách vở và hộp dụng cụ học sinh của mình. Ngày mai, trường nam sẽ mở cửa lại, nhưng con gái chúng tôi thì bị Taliban cấm học hành…”. Malala đã gọi quân Taliban là “lũ man rợ”.
Lũ man rợ Taliban đã đọc lệnh hành quyết em ngay trên chuyến xe bus chở học sinh. Một nhóm đàn ông râu ria xồm xoàm mang mặt nạ đã chỉa súng thẳng vào đầu, vào ngực em và bóp cò. Trong khi Malala còn đang nằm hôn mê tại một bịnh viện ở Anh Quốc thì những trang nhật ký đầy yêu thương của cô nữ sinh 14 tuổi này đã đánh thức cả đất nước Pakistan về sự can trường của cô. Ký giả truyền hình nổi tiếng Nusrat Javed tuyên bố “Malala đã giải phóng đất nước Pakistan”. Còn Tướng Ashfaq Kayani, Tư lệnh Quân đội, sau khi đến bệnh viện thăm Malala, đã nói, “Chúng tôi khước từ việc quỳ gối trước nạn khủng bố. Chúng tôi sẽ chiến đấu, bất kể giá nào. Chúng tôi sẽ chiến thắng”.
Những câu chuyện về Malala, Phạm Thanh Nghiên, Đỗ thị Minh Hạnh và gần đây nhất Nguyễn Đặng Minh Mẫn là những bài học về yêu thương. Tuy nhiên, đàng sau cái tấm mạng mỹ miều che mặt người thiếu nữ Pakistan này, đàng sau cái dáng dấp nhỏ nhắn của những người phụ nữ Việt Nam tôi vừa kể tên, họ là những quặng thép.
Ts Nguyễn Quốc Quân gọi người bạn tù Nguyễn Đặng Minh Mẫn của anh là “một người khổng lồ”. Chị là người lãnh án đến tám năm tù, bản án nặng thứ hai sau các án tù mười ba năm dành cho các anh Paulus Lê Văn Sơn, Hồ Đức Hòa, Đặng Xuân Diệu. Cô Minh Mẫn là người con gái trong một gia đình gồm bốn người và bị bắt giam hết cả ba: mẹ chị bà Đặng thị Ngọc Minh, anh trai Nguyễn Đặng Vĩnh Phúc và bản thân chị. Sự can trường của chị đã làm cho những người bạn suốt hai dãy tù và ngay cả các quản giáo của trại giam B34 đều phải nể phục. Lời chị nhắn gởi ra cho bạn hữu bên ngoài trước phiên toà ở Nghệ An cho thấy bạo lực đừng hòng khuất phục được người con gái ấy. Chị bảo: “Chú Quân nhắn dùm bạn hữu của bé Ti rằng, dẫu có thế nào bé Ti sẽ vẫn trước sau như một”. Tôi đã thật xúc động khi nghĩ đến tám năm thanh xuân của người con gái ấy. Và chợt liên tưởng đến nỗi bâng khuâng của những người bạn tù, kể cả anh Nguyễn Quốc Quân; anh tâm sự đã buồn thật nhiều khi cô gái mang cái tên ở nhà “bé Ti” bị chuyển dời đi nơi khác.
Trong suốt mười năm qua, một trong những hiện tượng nổi trội nhất trong công cuộc đấu tranh đòi quyền con người tại Việt Nam là những khuôn mặt của các phụ nữ. Họ góp mặt chung thuỷ và kiên cường một cách lạ lùng! Tôi nghĩ đến hình ảnh của một con gà mẹ xù lông cánh bảo vệ đàn gà con trước móng vuốt của đại bàng.
Chính cái thiên chức và bản năng của người mẹ đã khiến cho những phụ nữ như Trần thị Thúy, Phạm Thanh Nghiên, Đỗ thị Minh Hạnh, Nguyễn Đặng Minh Mẫn … đứng lên bênh vực những ngư dân bị bức hại, những dân oan, những công nhân thấp cổ bé miệng và tất cả những kẻ yếu đuối, cô thế.
Họ chính là hình ảnh tuyệt vời của người Mẹ. Trong gia đình nếu người cha là trụ cột, thì phía sau ông, mẹ là người sắp xếp, tất bật, chịu đựng, thương khó chu toàn mọi việc. Tuy nhiên, khi gia đình gặp nguy nan, mẹ cũng chính là người sẽ xông ra trước những hiểm nguy, giông tố, mưa bão của cuộc đời để bảo vệ cái tổ ấm của mình.
Những phụ nữ ở Ai Cập, ở Lybia cũng thế; chính các bà mẹ là người đổi thay mọi lề lối suy nghĩ trong gia đình. Họ là người biết rất rõ cái tâm trạng bị xem thường, bị đàn áp, bị bạo hành. Chính họ đã chuyển đổi thái độ từ chịu đựng sang đấu tranh đòi quyền sống, và cũng chính họ là người đã đứng dậy để bênh vực và bảo vệ cho những kẻ bị trấn áp. Đây là một hiện tượng đã xảy ra tại hầu hết các cuộc cách mạng bất bạo động. Tại những nơi này, phụ nữ là một trong những lực lượng tràn ra đường phố đầu tiên. Và sau ngày đổi đời, cũng chính những hội đoàn phụ nữ này - từ các sơ công giáo, các ni cô phật giáo, đến các nhóm thiện nguyện, là lực lượng băng bó lại xã hội hữu hiệu nhất.
Trong những ngày sôi động của “mùa xuân Ả Rập”, truyền thông báo chí ngoại quốc ghi lại được những khuôn mặt quyết tâm và những khẳng định sẵn sàng đối mặt với bất cứ thách thức nào để chuyển đổi đất nước từ độc tài sang dân chủ. Cô Asmaa Mahfouz thuộc phong trào trẻ 6 tháng 4 được coi là một trong những người khởi động các cuộc nổi dậy ở Cairo. Trước cuộc biểu tình ngày 25 tháng giêng năm 2011, một Mahfouz trẻ trung, đầy nhiệt huyết đã đưa lên mạng một video của cô với lời kêu gọi:
“Nếu bạn cho rằng bạn chính là một người đàn ông, thì hãy đến với tôi ngày 25 tháng Giêng này. Kẻ nào nói rằng phụ nữ không nên đi biểu tình phản đối, vì họ sẽ bị đánh đập, thì hãy để cho kẻ đó có chút danh dự và phẩm chất đàn ông và hãy đến cùng tôi ngày 25 tháng Giêng. Kẻ nào nói rằng không đáng đến vì chỉ có một dúm người, thì tôi muốn nói với anh ta rằng : Anh chính là nguyên nhân của sự ít người đến đó và anh là một kẻ phản bội, y chang như viên tổng thống hay bất kỳ một tên cớm an ninh nào đó đã đánh chúng tôi trên đường phố.”
Huỳnh thục Vy, Bùi Minh Hằng, Nguyễn Hoàng Vy… đã bị xô đẩy, đánh đập trong các cuộc biểu tình. Trần thị Thuý đã bị đày ải, Đỗ thị Minh Hạnh đã bị tra tấn đến điếc một bên tai, nhưng những đánh đập bạo hành đó đã trở thành chuyện nhỏ trước tấm lòng thương người của các chị, trước nỗi đau quá lớn của cả xã hội, và trước sức mạnh tiềm tàng của cả dòng thác "con cháu Hai Bà". Kẻ cầm quyền đã quên mất rằng cả cái pháp trường triều Nguyễn đã từng phải rúng động và cúi đầu trước một Bùi thị Xuân. Sức mạnh này là có thật và đang đồng hành với những đổi thay từng ngày của đất nước. Đàng sau bước chân những người phụ nữ này là những giá trị của cuộc sống, là sự tự do và nhân phẩm của con người, là nền tảng tương lai tươi đẹp của tổ quốc.
Sáng nay tôi vừa nhìn thấy hình ảnh của Nguyễn Ngọc Diễm Phượng với hai tay giơ lên bầu trời xanh và nụ cười biểu thị sự tự do khi chị vừa ký đơn tình nguyện rời khỏi đảng Cộng Sản. Bức hình của chị là lời kêu gọi trẻ trung của một Asmaa Mahfouz Việt Nam nhân ngày quốc tế phụ nữ. Tôi bỗng dưng không chỉ nhìn thấy Diễm Phượng, tôi nhìn thấy Đỗ thị Minh Hạnh tươi đẹp bên Nguyễn Hoàng Quốc Hùng người yêu của chị. Tôi nhìn thấy Nguyễn Đặng Minh Mẫn, Trần thị Thuý trở về cùng với cái thế giới của hoa vàng của khăn xanh vòng ngọc và dịu dàng trong những câu thơ của Văn Công Hùng:
Có một mái nhà, có một tình yêu
ta thành kẻ giàu sang và phú quý
em như hòn đảo chìm chứa đầy châu báu
ta để dành dự trữ lúc nguy nan.
(Vợ - Văn Công Hùng)
Nguyệt Quỳnh – 2013
Gửi ý kiến của bạn
