Vai trò cha mẹ trong ngưỡng cửa tình dục của trẻ mới lớn
Trịnh Thanh Thủy
“Cách đây vài tuần, tôi rời sở làm về nhà sớm hơn thường lệ nửa giờ và bắt gặp đứa con gái 11 tuổi của tôi đang làm tình với cậu bé 13 tuổi nhà hàng xóm. Cậu bé và con gái tôi chơi thân với nhau từ bé, lớn lên, chơi chung và đối xử với nhau như hai anh em.”
Câu chuyện động trời trên làm choáng váng người đàn ông đã chia sẻ tâm tình của mình với mọi người trên mạng, và cũng là tiếng chuông báo động cho nhiều bậc làm cha mẹ. Người cha này đã đưa con đi bác sĩ và sau khi hỏi han mới biết hai em đã từng ăn nằm với nhau vài tháng và đã làm tình với nhau nhiều lần. Điều ông ta quan tâm là phải nói chuyện với con gái mình như thế nào về tình dục, đối xử và dạy dỗ con ra sao, nghiêm khắc hay dịu dàng khuyên bảo mà không làm cho nó tổn thương. Sự cấm đoán và bạo hành trong việc răn dạy các em trong việc tránh xa tình dục khi em còn quá nhỏ cũng có thể đưa tới hậu quả trong quan niệm hay quan hệ của em đối với đời sống tình dục của em sau này.
Giống câu chuyện trên, chuyện không ngờ có thể xảy ra bất cứ lúc nào, cho dù con em bạn là trai hay gái. Trong thời buổi điện toán hoá toàn cầu, kỹ nghệ khai thác “sex” đã và đang tràn lan khắp nơi trên truyền thông, liên mạng, games, games online, sách, báo, phim ảnh, làm kích thích tột độ trí tò mò của các em mới lớn. Tuổi mầm non các em qua nhanh và tuổi mới lớn ngày càng lớn mau, nhanh nhạy với kỹ nghệ phô bày nét đẹp của thân thể như một gợi cảm, gợi dục. Hơn thế nữa, những thiết kế quần áo thời trang thiếu vải tôn vinh nét thẩm mỹ của sự hở hang khêu gợi niềm yêu thích cái đẹp của giới trẻ. Tâm lý trẻ em thích bắt chước và ao ước bước vào thế giới của người lớn. Chúng có thể xem đó như những cuộc mạo hiểm phiêu lưu đầy kỳ thú.
Làm cha mẹ, nhìn con mình đang tuổi lớn, ai cũng cảm thấy lòng mình nôn nao. Tuy nhiên đó cũng là lúc nỗi lo sợ của các phụ huynh trỗi dậy, khi thấy con trẻ bước vào tuổi teen, tuổi các em đang học làm người lớn, đối diện với những vấn đề các em chưa từng trải mà phải đưa ra những quyết định cần phải suy nghĩ chín chắn. Nhất là vấn đề tình dục còn quá mới mẻ với các em.
Trung tâm kiểm soát và ngăn ngừa bệnh tật(The Centers for Disease Control and Prevention) báo cáo rằng trong năm 2009, có hơn 47% các em tuổi teen đã từng trải qua việc ăn nằm và 400 ngàn em gái tuổi teen từ 15 tới 19 đã sinh con. Vai trò cha mẹ có ảnh hưởng hay tác động rất mạnh trong các quyết định hay hành vi liên quan tới sinh lý hay tính dục của các em. Mối quan tâm của các phụ huynh đến sinh hoạt và hoạt động hàng ngày của con cái chính là chìa khoá có tác dụng hữu hiệu giúp các em hành động đúng đắn và đưa ra các quyết định khôn ngoan trên ngưỡng cửa bước vào giai đoạn làm người trưởng thành.
Nói về tình dục với các em
Nói với các em mới lớn về tình dục là một chuyện khó khăn mà bậc phụ huynh nào cũng cảm thấy ngại ngùng và khó thực hiện. Có người còn tin rằng nói về “sex” là khích lệ các em biết nhiều hơn và biến thành ham mê “sex” . Tuy nhiên, ngược lại, đối thoại với các em, sẽ tạo được sự cảm thông và khuyến khích các em hỏi và chia sẻ nhiều hơn về đề tài này. Theo các chuyên gia tâm lý, nói về tình dục là điều không thể tránh mà phải nói, không những một lần mà nhiều lần, ngay cả cho các em trai. Bác sĩ Sinikka Elliott của Đại học North Carolina State University khuyên các phụ huynh nên đối thoại với các em và đó là một quyết định khôn ngoan. Nó tốt hơn là để các em tự tìm hiểu một cách lệch lạc và mắc phải những sai lầm mà cha mẹ chính là người chịu nhiều phiền hà và đau khổ hơn cả. Ở Mỹ, lớp học căn bản về giới tính được dạy ở trường nhưng bạn không nên giao phó tất cả cho học đường vì các em có thể lơ đễnh không nghe, hay chỉ biết qua loa. Giáo dục là trách nhiệm của bạn và bạn còn có cơ hội hướng dẫn em đến một cuộc sống tình dục lành mạnh khi bạn chia sẻ với các em về những hạnh phúc của một gia đình.
Làm sao nói?
Cái khó đầu tiên là việc mở đầu, vào lúc nào?
Nếu có thể, bạn chọn một thời cơ thích hợp khi bạn đã sẵn sàng trong đầu tất cả những gì cần nói. Tuy nhiên, nếu phải chờ đợi đúng lúc, có thể bạn bỏ qua nhiều cơ hội tốt. Hãy lợi dụng những dịp may tình cờ để có thể bắt đầu một cách thật tự nhiên. Đây là một vài thí dụ. Khi một chương trình Ti Vi hay âm nhạc đang chiếu những chương trình có liên quan tới vấn đề tình dục hay phim ảnh có các chủ đề dính dáng gần xa tới trách nhiệm hay hậu quả của việc lạm dụng tình dục, bạn hãy dùng nó làm cầu nối để bắt đầu thảo luận. Trong một ngày hay những ngày nghỉ cuối tuần có rất nhiều cơ hội, phải tạo cơ hội và chọn cơ hội nào thuận tiện nhất.
Nói thế nào?
Bạn có thể mở đầu cuộc đối thoại bằng lối nói chuyện hai chiều về giới tính và tình dục bằng những câu hỏi mở rộng chủ đề, mặc cho các em tự do chia sẻ những suy nghĩ và ý kiến của riêng em. Hãy để các em nói, đừng ngắt lời, bắt bẻ hay ra mặt chỉ dạy ngay. Cho các em cảm giác thoái mái và thân mật, các em sẽ bộc lộ và tâm sự những chuyện riêng mà các em đang dấu kín. Đừng bắt đầu bằng những bài thuyết giảng về tình dục. Đừng phê bình gay gắt, doạ nạt hay chỉ ra cái xấu hay cho tình duc là tôi lỗi. Nên đặt câu hỏi để em trả lời qua lại như cuộc trò chuyện tự nhiên. Bạn có thể hỏi những câu như
- Ở trường con họ có dạy về tình dục và giới tính không? Con nghĩ thế nào? Các bạn con nghĩ thế nào? Con có cảm thấy tò mò và bị áp lực của nó khi bè bạn con có người đã từng có quan hệ tình dục không?
Bạn cứ để cuộc đối thoại như trái bóng lăn đi lăn lại giữa bạn và các em, ráng giữ không khí câu chuyện cởi mở bằng những câu trả lời mà bạn biết chắc. Nên thành thật và nếu không biết bạn hẹn sẽ trả lời sau khi nghiên cứu kỹ. Đừng vội đi sâu vào thế giới riêng tư của các em, đợi khi các em thố lộ hãy bàn luận sau. Sau khi bạn tạo được niềm tin và sự gần gũi, các em sẽ tự động hỏi ý kiến bạn, khi các em cần.
Sau vài lần chuyện trò thân mật, khi thấy đã thích hợp, bạn sẽ bắt đầu nói về những căn bản của những quan hệ tình dục, cái tốt và cái xấu, sự rủi ro của nó cũng như các cảm xúc, niềm hoan lạc của thể xác. Nhấn mạnh đến sự quá độ và giúp cho các em ý kiến trong việc ngăn ngừa cũng như làm thế nào để giữ sự an toàn. Khi đề câp đến “sex” luôn luôn thành thật, dùng những thí dụ dễ hiểu hay những câu chuyện điển hình trong phim, sách báo hay TV hay những trường hợp khó xử đang xảy ra cho con cái của hàng xóm hay bạn của mình. Hỏi các em, giả dụ như trong trường hợp đó, con cư xử ra sao. Chia sẻ cảm nghĩ của bạn. Trình bày quan điểm của bạn vì ảnh hưởng của cha mẹ trong việc chọn lựa của các em sau này rất lớn.
Quan sát các em
Trong khi trò chuyện bạn phải quan sát kỹ lưỡng cử chỉ và hành vi, lối các em bày tỏ để có thể đưa ra những lời khuyên đúng đắn. Nhất là đường lối các em chọn lựa để giải quyết vấn đề rắc rối mà các em đang gặp phải hay đương đầu. Chăm chú nghe, tỏ ra hiểu và thông cảm các em. Tìm hiểu những áp lực tình dục từ phía bè bạn và đồng lứa đang đè lên em. Khuyến khích em đưa câu hỏi và nói “(Ba) Mẹ rất vui khi con chịu nói chuyện với (Ba) Mẹ về vấn đề này.” Nhớ bảo các em rằng có thắc mắc gì cứ hỏi, bạn vui lòng đóng góp và chia sẻ với các em.
Nếu các bạn gặp các câu hỏi khó, nên cân nhắc trước khi trả lời vì quan niệm sống của bạn ảnh hưởng đời sống tình dục các em. Tránh những thành kiến có sẵn về tình dục và giới tính. Nếu em đã có bạn trai hay gái, bạn nên bàn luận về tình trạng của mối tương quan ấy. Giải nghĩa thế nào là một liên hệ tốt hay xấu, lãng mạn hay chỉ thuần tình dục, dối trá hay lọc lừa. Xem xét những mối liên hệ của các em có khả năng dẫn tới hôn nhân hay không. Nếu bạn tin rằng không nên ăn nằm trước khi cưới, cứ chia sẻ quan niệm của bạn. tuy nhiên nên tôn trọng ý kiến của các em nếu các em chọn khác đi. Chỉ dạy các em cách ngăn ngừa hậu quả và sự an toàn khi biến cố xảy ra. Con cái thường trông vào gương tốt của cha mẹ. Tuy nhiên đừng để những ý kiến đối chọi làm tổn thương cả hai và biến cuộc thảo luận thành trận chiến khác biệt giữa hai thế hệ.
Như bạn đã biết tuổi mới lớn là tuổi ương ương, khó dạy nhất. Nói chuyện với các em về tình dục còn khó hơn, tuy nhiên vẫn phải nói mà còn nói sớm nữa kia, để tránh những sai lầm đáng tiếc xảy ra. Giữ được sợi dây liên lạc mật thiết và thông cảm với con cái cả hai mặt sinh lý và tâm lý bạn sẽ thấy việc giáo dục và nuôi dạy con cái dễ dàng và có ý nghĩa hơn. Chúc các bạn thành công.
Trịnh Thanh Thủy
.
.
Gửi ý kiến của bạn
