Hôm nay,  

Chiến Lược Chống Khủng Bố “Lạ”?

03/03/201500:00:00(Xem: 7755)
...đồi núi Idaho cũng biết khủng bố là Hồi giáo. Chỉ có TT Obama là không chịu nhìn nhận...

Phát ngôn viên Toà Bạch Ốc ra tuyên bố và hầu hết truyền thông dòng chính ngoan ngoãn lập lại “khủng bố giết 21 dân Ai Cập tại Libya”. Tưởng gì ghê gớm, chứ như vậy thì có ghê gớm đâu, trong cái thời đại loạn này, chuyện như vậy chỉ là chuyện bình thường, chuyện nhỏ mà. Phải không? Xin thưa, đó chính là thông điệp Tòa Bạch Ốc muốn chuyển đến dân Mỹ, với sự tiếp tay của truyền thông dòng chính: chuyện nhỏ không đáng để tâm.

Thật ra, trong cái câu ngắn gọn trên, Tòa Bạch Ốc và truyền thông dòng chính đã ém nhẹm 4 chuyện mang ý nghiã hết sức lớn lao.

1. Nhóm khủng bố đó chính là nhóm ISIS, có nghiã là ISIS mà TT Obama từng so sánh như đội bóng rổ trung học, đã từ Syria lan qua Iraq, lan qua Afghanistan, bây giờ đã lan qua tới Libya.

2. Nhóm ISIS là một nhóm khủng bố Hồi giáo cuồng tín, nhưng đúng theo chủ trương của TT Obama, cái chữ “Hồi giáo” là huý kỵ, tuyệt đối không được nhắc đến cho phải đạo chính trị.

3. Chúng không phải chỉ “giết”, kiểu như tung lựu đạn hay cho bom nổ chết một lúc hơn 20 người, mà xếp hàng họ, bắt quỳ xuống, rồi cứa cổ từng người một, cho quay phim phổ biến khắp thế giới. Nói “giết” hiển nhiên giúp câu chuyện đỡ ghê gớm hơn nhiều. Một kiểu gỡ tội, hay làm giảm tội, cho ISIS, không hơn không kém.

4. Hai chục nạn nhân vô tội đó đều là thường dân Ai Cập qua Libya làm nhân công kiếm sống, đều là những người “có tội”. Đó là cái tội ngoại đạo, không theo Hồi Giáo, mà là theo Thiên Chúa Giáo (Coptic).

Câu chuyện nhỏ này phản ánh không thể nào rõ ràng hơn chiến lược chống khủng bố Hồi giáo cuồng tín của chính quyền Obama: đánh kẻ thù mà không chịu nhìn nhận kẻ thù là ai, đồng thời vừa đánh vừa vuốt, không muốn đánh thẳng thừng sợ làm “mất lòng” kẻ thù, sợ kẻ thù nổi trận lôi đình đánh mạnh hơn nữa thì … phiền lắm.

Làm cho ta nhớ lại những cái tựa trên báo Tuổi Trẻ: “Tàu lạ xâm phạm hải phận của ta tại Hoàng Sa” hay “Tàu lạ tấn công ngư dân ta”,... Đến thằng bé chăn trâu ở Cái Vồn cũng biết tàu lạ là tầu Trung Cộng. Chỉ có các đồng chí “đỉnh cao trí tuệ” là vẫn “nhất trí” là “tàu lạ”, có thể là từ Hỏa tinh xuống. Một thằng bé con chăn ngựa trong đồi núi Idaho cũng biết khủng bố là Hồi giáo. Chỉ có TT Obama là không chịu nhìn nhận thực tế này.

Ở đây, có một câu chuyện thật ý nghiã mà hầu hết dân sống trên đất Mỹ không biết.

Tập san TIME, có một ấn bản quốc tế, hơi khác ấn bản Mỹ, chỉ bán ngoài nước Mỹ và chú tâm nhiều hơn vào tin thế giới. Mới đây, tập san này ra số đặc biệt về tình hình Miến Điện, là nơi đang có xung đột giữa dân Miến, đại đa số theo Phật giáo, và khối dân Rohingya, là dân Hồi giáo gốc Bangladesh tràn qua biên giới. Không khác gì tình trạng dân gốc Nam Mỹ tràn qua Mỹ để kiếm sống, vì Bangladesh dân quá đông, nước quá nghèo.

Dân địa phương Miến chống vì lý do kinh tế, dành giựt việc làm và nguồn thực phẩm hiếm hoi của một trong những xứ nghèo nhất thế giới, và nhất là xung khắc tôn giáo. Cuộc xung đột thường đi đến bạo động, đánh giết nhau bằng gậy gộc, mã tấu giữa cả hai bên chết dăm ba người, bị thương vài chục người. Tình trạng lai rai như vậy từ mấy chục năm nay, nếu không muốn nói là suốt dọc lịch sử Miến.

Không hiểu vì lý do gì mà Nhà Nước Obama và truyền thông dòng chính Mỹ công khai đứng về phiá dân Rohingya, tố cáo chính quyền Miến có chính sách ngược đãi, kỳ thị, không nhìn nhận Rohingya là dân hợp pháp, không chịu cấp cho họ quốc tịch Miến. Biết đâu việc này nằm trong chiến lược toàn cầu vuốt ve dân Hồi giáo của chính quyền Obama?

Trở lại chuyện TIME. Báo này đăng hình một vị sư Miến trên trang bià trong ấn bản quốc tế đặc biệt đó, kèm theo cái tựa kinh hồn: “Lãnh Tụ Khủng Bố Phật Giáo” (Leader of Buddhist Terrorism).

Không cần phải là chuyên gia chính trị chính em gì hết, chỉ cần coi cái tựa đã thấy rõ sự thiên vị của truyền thông dòng chính Mỹ như thế nào. Khủng bố Al Qaeda, ISIS, giết cả ngàn người bằng những cách tàn ác nhất, vừa giết vừa hô Allahu Akba, nhưng truyền thông dòng chính, theo đúng chủ trương của Nhà Nước Obama, tuyệt đối không dám hé răng dùng chữ “Hồi giáo” kèm theo. Nhưng đối với cuộc xung đột lắt nhắt tại Miến Điện giữa hai khối dân Phật giáo và Hồi giáo, thì TIME không ngại ngùng gì phóng đại nhóm Phật giáo thành một “tổ chức khủng bố” tương đương với ISIS, mà lại còn ghi rõ “Phật giáo” nữa. Hàng ngàn đạo sĩ Hồi giáo đăng đàn rao giảng cổ võ cho khủng bố giết người ngoại đạo, chưa bao giờ báo TIME dám đụng đến. Nhưng một nhà sư kêu gọi bảo vệ ruộng đất và tôn giáo của khối dân Miến địa phương chống di dân lậu Rohingya được TIME dán ngay nhãn hiệu “lãnh đạo khủng bố Phật giáo” không một chút e dè.

Nhà Nước Obama và truyền thông cấp tiến biện giải không thể dùng danh từ “khủng bố Hồi giáo”, vì sợ mang ý nghiã tố cáo tất cả khối Hồi giáo là khủng bố. Thế thì TIME giải thích như thế nào chuyện gọi nhóm này là “khủng bố Phật giáo”? Hay là tại Phật giáo quả thực là một tôn giáo khủng bố?

Mà tại sao trong cuộc xung đột này lại nêu ra một bên là “khủng bố Phật giáo”, còn bên Hồi giáo Rohingya thì sao không nói đến, sao không gọi là “khủng bố Hồi giáo Rohingya”? Hiển nhiên, TIME gợi ý cho độc giả thấy khối Hồi giáo Rohingya chỉ là nạn nhân hiền hoà vô tội của mấy ông “sư khủng bố”. Trong khi sự thật khối Rohingya cũng đánh giết dân Miến ào ào không chút e lệ gì.

TIME gọi nhóm Rohingya là nhóm thiểu số bị khối đa số dân Miến đàn áp. Làm như thể tất cả 50 triệu dân Miến đang xúm lại đánh nhóm vài trăm ngàn dân Rohingya. Thực tế, chống khối Rohingya chỉ là nhóm vài trăm ngàn dân sống trong vùng Rakkhine, Tây-Bắc Miến, dọc biên giới Miến và Bangladesh thôi.

Trong bối cảnh dân Rohingya từ Bangladesh tràn qua Miến, chiếm đất, chiếm việc làm, chiếm nguồn lợi kinh tế (canh nông, hải sản) của dân Miến điạ phương, thậm chí trong vài vùng họ chiếm, còn phá chùa để xây đền Hồi, thì phản ứng chống đối của dân Miến dĩ nhiên phải là chuyện bình thường, nhưng theo TIME, thì đó chính là hành động của “khủng bố Phật giáo”.

Khủng bố Hồi giáo cuồng tín lộ liễu, khối cấp tiến nhắm mắt. Vài ông sư hô hào chống di dân lậu Hồi giáo, truyền thông dòng chính gán ngay nhãn hiệu “khủng bố Phật giáo”. Cái “lô-gíc” cấp tiến chỉ có dân cấp tiến mới hiểu và chấp nhận được. Những người có một ly công tâm cũng chỉ có thể gãi đầu gãi tai.

Quan điểm của TT Obama về cuộc chiến chống khủng bố Hồi Giáo cuồng tín ngày càng lạ lùng, ngày càng khó. Để biện minh cho những cảnh ISIS cứa cổ tù nhân, TT Obama khuyên chúng ta không nên ngồi trên ngựa trắng vểnh mặt làm cao khi chính những người Thiên Chúa Giáo cũng đã vi phạm những tội ác khủng khiếp chống Hồi giáo, nhân danh Ki-Tô giáo trong Thập Tự Chinh thời trung cổ.

Trước tiên, Thập Tự Chinh là một cuộc chiến để cứu dân Thiên Chúa Giáo và trừng phạt các đế quốc Hồi giáo khi đó đang tru diệt các nhóm Thiên Chúa Giáo trong vùng Trung Đông. Chỉ trong một trận đánh Hattin vào năm 1187, quân Hồi giáo tàn sát 40.000 dân Thiên Chúa giáo vô tội sau khi chiếm được thành. Thập Tự Chinh là một cuộc chiến tàn khốc, cả hai bên đều có những hành động tàn ác không bên nào thua bên nào. Nhưng đó là chuyện của cả ngàn năm trước. Tại sao TT Obama không lôi chuyện thời con người còn ăn lông ở lỗ ra để bào chữa cho những hành động của khủng bố Hồi giáo thế kỷ thứ 21?

Một nhà báo đặt câu hỏi gần đây hơn, thời lập quốc, mấy ông cao bồi Mỹ có chủ trương tận diệt dân da đỏ, nhưng vậy theo lý luận của TT Obama, Mỹ không có quyền leo lên ngựa trắng, vểnh mặt làm cao chỉ trích khi Hitler muốn tru diệt dân Do Thái, hay can thiệp vào cuộc thế chiến thứ hai với Đức?

Trước những hành động cắt cổ man rợ như vậy mà TT Obama thay vì lớn tiếng tố cáo và có hành động mạnh để chấm dứt, thì lại bối rối, loay hoay tìm cách phân trần biện minh không phải là Hồi giáo, không phải lỗi họ, chúng ta cũng thế mà, … Thế nghiã là gì? Kẻ viết này quả là không đủ khả năng để hiểu lập luận và sách lược của TT Obama.

Ta còn nhớ khi Bin Laden bị giết, Nhà Nước và truyền thông dòng chính khua chiêng trống về thành quả “vĩ đại” của TT Obama. Được hỏi về công của TT Bush, là người đã thành lập biệt đội thám kích và Seal Team đặc biệt để truy lùng Bin Laden trong cả chục năm trời, thì những người ủng hộ TT Obama khẳng định, chuyện xẩy ra dưới thời TT Obama (nói theo Mỹ: “under Obamas watch”) thì đó là công của TT Obama. Chấm hết. Không dính dáng gì đến Bush.

Như vậy, bây giờ chuyện ISIS lớn mạnh xẩy ra dưới thời TT Obama thì TT Obama có chịu trách nhiệm không? Hay là cái gì tốt thì là công của Obama, cái gì sai vẫn là lỗi của Bush?

TT Obama đã từng tuyên bố một cách rất thực tế: không cần tranh cãi nhiều vô ích, chỉ cần nhìn vào kết quả. Đây có lẽ là một trong số rất ít quan điểm mà cá nhân kẻ viết này hoàn toàn đồng ý với TT Obama. Ta thử nhìn vào thực tế giữa năm 2009 khi TT Obama mới nhậm chức và ngày nay, đầu năm 2015, sáu năm sau.

Năm 2009, tại Iraq, tướng Petraeus ổn định được tình hình chiến sự, phe Sunnis thân Saddam trước đây đã hợp tác chặt chẽ với quân lực Mỹ chống al Qaeda. Al Baghdadi đang trong tù, ISIS chưa được thành lập. Tại Afghanistan, tình hình cũng ổn định cả quân sự lẫn chính trị dưới quyền TT Karzai. Syria, Libya, Yemen chưa có nội chiến. Toàn thể Âu châu bình yên vô sự.

Sáu năm dưới TT Obama, đến 2015, ISIS khống chế một vùng rộng lớn, kéo dài từ phiá tây Syria, vùng biển Điạ Trung Hải, qua Iraq, Afghanistan, tới bên giới Iran phiá đông, với mỏ dầu mỗi ngày cung cấp cho quân khủng bố hàng triệu đô tiền bán dầu. Syria đánh nhau chết đã hơn 200.000 người. Libya trở thành một Somalia thứ hai, một xứ vô chính phủ, với quân khủng bố đủ nhóm, đủ nhánh chia nhau hùng cứ, đại sứ Mỹ nhẩy lên xe jeep tháo chạy qua biên giới Tunisia. Yemen cũng nối đuôi theo khi tòa đại sứ Mỹ di tản khẩn cấp trước khi quân khủng bố thân ISIS chiếm cả thủ đô. Khủng bố lan qua Nigeria, Mali. Đáng sợ hơn là khủng bố tràn qua cả Âu Châu, bắn giết tại Paris, Brussels, và Copenhague, thủ đô của ba nước Pháp, Bỉ, Đan Mạch. Thực tế, tuy chưa chính thức, cuộc chiến chống khủng bố đã trở thành một thứ “thế chiến thứ ba”.

So sánh hai bức tranh đó là thấy ngay thành quả chống khủng bố của TT Obama. Nói như TT Obama: “không cần tranh cãi nhiều vô ích, chỉ cần nhìn vào kết quả”.

Năm 2012, TT Obama ra trước Đại Hội Đảng Dân Chủ hùng hổ khoe thành tích giết Bin Laden, tuyên bố “đe dọa khủng bố coi như đã chấm dứt”, quân khủng bố lác đác vài tên loe nghoe đang vắt chân lên cổ chạy thục mạng. Tổng thống giữ lời hứa chấm dứt cuộc chiến “ngu xuẩn” của Bush tại Iraq, và đang trên đà rút quân khỏi Afghanistan. Tại cả hai xứ này, TT Obama hãnh diện khoe đang trao quyền lại cho hai chính quyền dân chủ, hùng mạnh và vững bền.

Ngày nay, TT Obama ra trước quốc hội phân trần, giải thích, biện minh, đổ thừa, làm đủ cách để xin quốc hội do đối lập Cộng Hoà kiểm soát cả hai viện, cho phép tổng thống có quyền hạn rộng lớn để đánh ISIS. Đề nghị của TT Obama trước tiên phải nói ngay là một thú nhận không thể nào rõ ràng hơn sự thất bại hoàn toàn của chiến lược Trung Đông của ông. Những lời tuyên bố trước đại hội đảng trong mùa tranh cử chỉ là huênh hoang khoác lác vô căn cứ. Rút cho mau, cho lẹ, cho cố, bây giờ phải xin phép trở lại. Đây là điều “anh ngốc của làng” Bush, đã cảnh giác ngay từ đầu: rút nhanh quá thì sẽ phải trở lại sớm thôi.

Quốc hội còn đang bàn thảo, nhưng ta thấy ngay cảnh tréo cẳng ngỗng của chính trị Mỹ.

Đề nghị của TT Obama bị phe đối lập Cộng Hòa chống vì cho là quá yếu, tổng thống tự trói tay mình trong đủ loại điều kiện, sẽ chẳng thực hiện được chuyện gì, nhất là lại có cái đoạn kết được ấn định trước là đúng ba năm sau sẽ kết thúc. Trong lịch sử nhân loại, chiến tranh nhiều vô kể, nhưng cuộc chiến của TT Obama sẽ là cuộc chiến đầu tiên có hạn kỳ ấn định trước, đúng ba năm. Có nghiã là thua hay được, có hay không có thoả thuận đình chiến, hay gì gì xẩy ra đi nữa, thì Mỹ cũng sẽ tuyên bố chiến tranh chấm dứt đúng tháng, đúng ngày, đúng giờ. Cần để đồng hồ reo để nhắc nhở. Điều đáng lưu ý là vị tổng thống phải lấy quyết định đó sẽ không phải là TT Obama, vì khi đó ông đang tắm biển Hawaii rồi. Ông hay bà nào làm tổng thống khi đó sẽ phải nhận cái trách nhiệm lạ lùng này.

Đề nghị của TT Obama trái lại cũng bị phe ta Dân Chủ chống kịch liệt vì quá... mạnh, cho tổng thống quá nhiều quyền, ba năm là quá lâu,...

Nôm na ra, trong cuộc chiến chống khủng bố, phe hậu thuẫn TT Obama bây giờ là phe bảo thủ Cộng Hòa, trong khi phe chống đối lại chính là phe ta Dân Chủ. Chính trị Mỹ!

Gần đây, một bà cấp tiến diễn giải nguyên nhân của khủng bố: thiếu công ăn việc làm. TT Obama mau mắn hậu thuẫn ngay ý kiến này. Đại để thì câu chuyện này đã được bàn trên cột báo này rồi. Khối cấp tiến luôn giải thích mọi vấn đề qua lăng kính “kinh tế xã hội”. Khủng bố Hồi giáo sinh ra từ nghèo đói, thiếu ăn, thiếu công ăn việc làm, thiếu tự do dân chủ,… Từ đó đi đến giải pháp cấp tiến tiêu biểu: gia tăng viện trợ kinh tế cho mấy nước này, trợ cấp đủ loại cho dân, Nhà Nước đổ tiền tạo công ăn việc làm là xong. Nói cách khác, khủng bố không là hậu quả của cuồng tín Hồi giáo, hay tham vọng chính trị của vài nhóm Hồi giáo cực đoan, mà chỉ là vấn đề xã hội, mà chỉ có cải cách xã hội và trợ cấp mới giải quyết được. Mang trợ cấp ban phát cho “dân nghèo” là giải pháp mầu nhiệm cho tất cả các vấn đề của nhân loại. Đó là quan niệm nền tảng của khối cấp tiến.

Thực tế không hẳn vậy. Mohamed Atta, người lãnh đạo nhóm cảm tử lái máy bay ngày 9/11 tốt nghiệp tiến sĩ tại Đức, là con một luật sư nổi tiếng. Bin Laden là triệu phú. Ayman al Zawahiri, người kế vị Bin Laden, là một bác sĩ phẩu thuật. Nidal Hasan bắn chết đồng đội tại Fort Hood là một thiếu tá quân đội Mỹ. Faisal Shahzad bị bắt khi tính đặt bom trong xe SUV của anh ta đậu tại Manhattan, là chuyên gia tài chánh của công ty mỹ phẩm nổi tiếng Elizabeth Arden. Cái tay khủng bố bịt mặt, mặc toàn đồ đen, dùng dao ngắn cứa cổ con tin trên TV, mới đây đã bị khám phá ra là Mohamed Emweza, dân Anh gốc Kuwait, con nhà khá giả, chuyên viên thảo chương điện toán tốt nghiệp Đại Học Westminster tại Luân Đôn. Trong một nghiên cứu của chuyên gia tâm lý Marc Sageman về 172 tên khủng bố nổi tiếng nhất, hai phần ba thuộc giới trung lưu, tốt nghiệp đại học, trong đó có không ít tiến sĩ, một nửa là chuyên viên đang có việc làm tốt.

Một sự kiện mới còn quái lạ hơn nữa. TT Obama mới đây mở một cuộc “Hội Thảo Thượng Đỉnh Chống Bạo Lực Cực Đoan”. Ai cũng hiểu đây là hội nghị bàn về chống khủng bố cuồng tín Hồi giáo, nhưng đúng sách vở Obama, không ai dám đụng đến danh từ “Hồi giáo”. Danh sách những người tham dự được giữ bí mật vì “lý do an ninh” đến giờ chót. Cuối cùng người ta được biết trong những tham luận gia, có ông Salam al-Marayati, dân Mỹ gốc Iraq. Ông này lãnh đạo một tổ chức Hồi giáo tại Los Angeles, xuất thân từ tổ chức Huynh Đệ Hồi Giáo Ai Cập -Muslim Brotherhood- là một tổ chức đã bị chính quyền Ai Cập loại ra khỏi vòng luật pháp vì là một tổ chức khủng bố. Ông này cũng là người chuyên bênh vực tổ chức khủng bố Palestine Hezbollah chống Do Thái. Ông ta cũng là người đã khẳng định Do Thái là thủ phạm vụ 9/11 chứ không phải Al Qaeda!

Không nói thì ai cũng hiểu Nhà Nước Obama mời ông này tham gia để gọi là có tiếng nói bênh vực, bào chữa cho khủng bố chứ không phải để góp ý tìm biện pháp chống khủng bố. Đó là chiến lược “lạ” chống khủng bố “lạ” của TT Obama. Nếu TT Obama mời được al-Baghdadi, lãnh tụ ISIS qua tham dự, chắc ông cũng sẽ làm ngay. Gọi là cho công bằng. Áp dụng cái sách lược lạ lùng này, ngày xưa đáng lẽ TT Roosevelt đã phải mời Hitler qua Mỹ giải thích chính sách tru diệt Do Thái, gọi là cho công bằng.

Dân Mỹ nghĩ sao? Thăm dò mới nhất của đài TV phe ta CNN cho thấy trong 10 người, có 6 cho rằng cuộc chiến chống khủng bố đang thất bại, chỉ có 4 cho rằng có chút tiến bộ. (03-01-15)

Vũ Linh

Quý độc giả có thể liên lạc với tác giả để góp ý qua email: [email protected]. Bài của tác giả được đăng trên Việt Báo mỗi thứ Ba.

Ý kiến bạn đọc
04/03/201518:48:14
Khách
Chuyện chống khủng bố của chính quyền Obama đàm phán với Iran, sao giống chuyện Mỷ bán đứng chính quyền của VNCH, cho bọn cộng sản bắc việt, và bọn Trung Cộng thông qua bàn tay lông lá của Henry Kissinger quá vậy
Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Ở đời dường như chúng ta hay nghe nói người đi buôn chiến tranh, tức là những người trục lợi chiến tranh như buôn bán vũ khí, xâm chiếm đất đai, lãnh thổ của nước khác, thỏa mãn tham vọng bá quyền cá nhân, v.v… Nhưng lại không mấy khi chúng ta nghe nói có người đi buôn hòa bình. Vậy mà ở thời đại này lại có người đi buôn hòa bình. Thế mới lạ chứ! Các bạn đừng tưởng tôi nói chuyện vui đùa cuối năm. Không đâu! Đó là chuyện thật, người thật đấy. Nếu các bạn không tin thì hãy nghe tôi kể hết câu chuyện dưới đây rồi phán xét cũng không muộn. Vậy thì trước hết hãy nói cho rõ ý nghĩa của việc đi buôn hòa bình là thế nào để các bạn khỏi phải thắc mắc rồi sau đó sẽ kể chi tiết câu chuyện. Đi buôn thì ai cũng biết rồi. Đó là đem bán món hàng này để mua món hàng khác, hoặc đi mua món hàng này để bán lại cho ai đó hầu kiếm lời. Như vậy, đi buôn thì phải có lời...
Hồi đầu năm nay, một người bạn quen gọi đến, chỉ sau một tháng quốc gia chuyển giao quyền lực. Giọng chị mệt mỏi, pha chút bất cần, “Giờ sao? Đi đâu bây giờ nữa?” Chị không hỏi về kế hoạch chuyến đi du lịch, cũng không phải địa chỉ một quán ăn ngon nào đó. Câu hỏi của chị đúng ra là, “Giờ đi tỵ nạn ở đâu nữa?” “Nữa!” Cái chữ “nữa” kéo dài, rồi buông thỏng. Chữ “nữa” của chị dài như nửa thế kỷ từ ngày làm người tỵ nạn. Vài tháng trước, cuộc điện thoại gọi đến người bạn từng bị giam giữ trong nhà tù California vì một sai phạm thời trẻ, chỉ để biết chắc họ bình an. “Mỗi sáng tôi chạy bộ cũng mang theo giấy quốc tịch, giấy chứng minh tôi sinh ở Mỹ,” câu trả lời trấn an người thăm hỏi.
Chỉ trong vài ngày cuối tuần qua, bạo lực như nổi cơn lốc. Sinh viên bị bắn trong lớp ở Đại học Brown. Người Do Thái gục ngã trên bãi biển Bondi, Úc châu, ngay ngày đầu lễ Hanukkah. Một đạo diễn tài danh cùng vợ bị sát hại — nghi do chính con trai. Quá nhiều thảm kịch trong một thời khắc ngắn, quá nhiều bóng tối dồn dập khiến người ta lạc mất hướng nhìn. Nhưng giữa lúc chưa thể giải được gốc rễ, ta vẫn còn một điều có thể làm: học cho được cách ứng xử và phản ứng, sao cho không tiếp tay cho lửa hận thù. Giữ đầu óc tỉnh táo giữa khủng hoảng giúp ta nhìn vào ngọn cháy thật, thay vì mải dập tàn lửa do người khác thổi lên.
Trong những thời khắc nguy kịch nhất, thảm họa nhất, tổng thống Hoa Kỳ là người duy nhất có tiếng nói quyền lực với toàn dân để đưa họ vượt qua nghịch cảnh. Tổng thống sẽ trấn an dân bằng luật pháp, bằng ý chí kiên cường, bằng bản lĩnh lãnh đạo, bao dung nhưng dứt khoát. Thậm chí, có khi phải bằng mệnh lệnh sắc bén để khống chế những tư tưởng bốc đồng sẽ gây hỗn loạn. Mấy trăm năm lập quốc của Mỹ đã chứng minh rất nhiều lần như thế.
(Sydney – 14 tháng 12, 2025) - Hàng trăm người có mặt tại bãi biển Bondi, Sydney, để dự lễ Hanukkah đã chứng kiến một trong những vụ khủng bố đẫm máu nhất kể từ sau thảm sát Port Arthur năm 1996. Vào lúc 6 giờ 45 chiều Chủ Nhật, hai tay súng mặc đồ đen xuất hiện trên cây cầu bộ hành nối Campbell Parade với Bondi Pavilion, bắt đầu nổ súng xuống đám đông đang dự lễ. Hai kẻ này dùng súng trường, bắn liên tục trong khoảng 10 phút, khiến hàng trăm người hoảng loạn bỏ chạy, nhiều người ngã gục ngay trên bãi cát và công viên ven biển. Ít nhất 12 người thiệt mạng, trong đó có 9 nạn nhân thường dân, 1 cảnh sát và 2 tay súng (một bị bắn chết tại chỗ, một bị bắt nhưng sau đó tử vong do vết thương). Ngoài ra, có ít nhất 38 người bị thương, trong đó có 2 cảnh sát và nhiều nạn nhân ở tình trạng nguy kịch.
Năm 2024, con người trung bình dành hai giờ rưỡi mỗi ngày trên mạng xã hội. Nhân lên, đó là hơn một tháng mỗi năm nhìn vào màn hình, lướt ‘feed’ (dòng tin), đợi ‘notification’ (báo tin), đếm ‘like’ (lược thích). Bạn dành nhiều thới giờ cho Facebook, Instagram, TikTok. Và câu hỏi không phải "có nhiều không?", mà là "chúng ta nhận được gì?" Câu trả lời, theo một nhóm triết gia, nhà tâm lý học, nhà xã hội học đương đại, không phải kết nối, không phải hạnh phúc, không phải sự thật. Mà là cô đơn có tổ chức, lo âu có hệ thống, và sự thật bị thao túng. Mạng xã hội—đặc biệt Facebook, nền tảng với ba tỷ người dùng, lớn hơn bất kỳ quốc gia nào trên hành tinh—không phải công cụ trung lập. Nó là kiến trúc quyền lực đang định hình lại não bộ, xã hội, và chính trị theo cách mà chúng ta chưa kịp nhận ra. Và đây là điều đáng sợ nhất: chúng ta không bị ép. Chúng ta tự nguyện. Chúng ta mở Facebook vì muốn "kết nối." Nhưng sau ba mươi phút lướt, chúng ta cảm thấy trống rỗng hơn. Chúng ta vào để "cập nhật
Trong sân khấu chính trị đồ sộ từ cổ chí kim của nước Mỹ, hiếm có nhân vật nào diễn xuất giỏi như Donald J. Trump. Những cuộc vận động tranh cử từ hơn mười năm trước của Trump vốn đã tràn ngập những lời hứa, giáo huấn, sự tức giận vì “nước Mỹ quá tệ hại”, những lời phỉ báng đối thủ. Tất cả hòa hợp thành những bản giao hưởng ký tên DJT. Mỗi lần Trump bước lên sân khấu, điệu nhảy YCMA vô tư, không theo chuẩn mực, thay cho tiếng kèn hiệu triệu “hoàng đế giá lâm.”
Năm 2025 được xem là giai đoạn khó khăn cho ngành khoa học khi ngân sách nghiên cứu bị thu hẹp và nhiều nhóm chuyên môn phải giải thể. Tuy vậy, những thành tựu y học nổi bật lại chứng minh rằng sức sáng tạo của con người chưa bao giờ dừng lại. Hàng loạt phát hiện mới đã mở rộng hiểu biết của chúng ta về sức khỏe, đồng thời thay đổi cách chăm sóc bệnh nhân hiện nay. Dưới đây là chín trong số những khám phá ấn tượng nhất trong năm 2025.
Năm 2025 khởi đầu bằng nỗi lo dấy lên từ các sàn tài chính quốc tế. Tháng Tư, Tổng thống Donald Trump khơi lại cuộc chiến thương mại, khiến nhiều người e sợ suy thái toàn cầu. Thế nhưng, sau mười hai tháng, kinh tế thế giới vẫn đứng vững: tổng sản lượng tăng khoảng 3%, bằng năm trước; thất nghiệp thấp và chứng khoán nhiều nơi tiếp tục lên giá. Chỉ riêng lạm phát vẫn còn là bóng mây bao phủ, vì phần lớn các nước trong khối công nghiệp OECD chưa đưa được vật giá về mức ổn định như mong muốn.
Sự phát triển nhanh chóng của Artificial Intelligence/ AI và robot đặt ra nhiều thách thức về đạo đức xã hội và cá nhân, đặc biệt là trong việc thu thập dữ liệu cá nhân làm ảnh hưởng đến các quyết định quan trọng như tuyển dụng, trị liệu và xét xử. Mặc dù AI có thể mô phỏng cảm xúc, nhưng không có ý thức thực sự, dẫn đến nguy cơ làm cho con người phụ thuộc vào AI và robot và suy giảm kỹ năng giao tiếp xã hội...


Kính chào quý vị,

Tôi là Derek Trần, dân biểu đại diện Địa Hạt 45, và thật là một vinh dự lớn lao khi được đứng nơi đây hôm nay, giữa những tiếng nói, những câu chuyện, và những tâm hồn đã góp phần tạo nên diện mạo văn học của cộng đồng người Mỹ gốc Việt trong suốt một phần tư thế kỷ qua.
Hai mươi lăm năm! Một cột mốc bạc! Một cột mốc không chỉ đánh dấu thời gian trôi qua, mà còn ghi nhận sức bền bỉ của một giấc mơ. Hôm nay, chúng ta kỷ niệm 25 năm Giải Viết Về Nước Mỹ của nhật báo Việt Báo.

Khi những người sáng lập giải thưởng này lần đầu tiên ngồi lại bàn thảo, họ đã hiểu một điều rất căn bản rằng: Kinh nghiệm tỵ nạn, hành trình nhập cư, những phức tạp, gian nan, và sự thành công mỹ mãn trong hành trình trở thành người Mỹ gốc Việt – tất cả cần được ghi lại. Một hành trình ý nghĩa không những cần nhân chứng, mà cần cả những người viết để ghi nhận và bảo tồn. Họ không chỉ tạo ra một cuộc thi; họ đã và đang xây dựng một kho lưu trữ. Họ thắp lên một ngọn hải đăng cho thế hệ sau để chuyển hóa tổn thương thành chứng tích, sự im lặng thành lời ca, và cuộc sống lưu vong thành sự hội nhập.

Trong những ngày đầu ấy, văn học Hoa Kỳ thường chưa phản ánh đầy đủ sự phong phú và đa dạng về kinh nghiệm của chúng ta. Giải thưởng Viết Về Nước Mỹ thực sự đã lấp đầy khoảng trống đó bằng sự ghi nhận và khích lệ vô số tác giả, những người đã cầm bút và cùng viết nên một thông điệp mạnh mẽ: “Chúng ta đang hiện diện nơi đây. Trải nghiệm của chúng ta là quan trọng. Và nước Mỹ của chúng ta là thế đó.”


Suốt 25 năm qua, giải thưởng này không chỉ vinh danh tài năng mà dựng nên một cộng đồng và tạo thành một truyền thống.
Những cây bút được tôn vinh hôm nay không chỉ mô tả nước Mỹ; họ định nghĩa nó. Họ mở rộng giới hạn của nước Mỹ, làm phong phú văn hóa của nước Mỹ, và khắc sâu tâm hồn của nước Mỹ. Qua đôi mắt họ, chúng ta nhìn thấy một nước Mỹ tinh tế hơn, nhân ái hơn, và sau cùng, chân thật hơn.

Xin được nhắn gửi đến các tác giả góp mặt từ bao thế hệ để chia sẻ tấm chân tình trên các bài viết, chúng tôi trân trọng cảm ơn sự can đảm của quý vị. Can đảm không chỉ là vượt qua biến cố của lịch sử; can đảm còn là việc ngồi trước trang giấy trắng, đối diện với chính mình, lục lọi ký ức đau thương sâu đậm, và gửi tặng trải nghiệm đó đến tha nhân. Quý vị là những người gìn giữ ký ức tập thể và là những người dẫn đường cho tương lai văn hóa Việt tại Hoa Kỳ.

Với Việt Báo: Xin trân trọng cảm ơn tầm nhìn, tâm huyết, và sự duy trì bền bỉ giải thưởng này suốt một phần tư thế kỷ.
Khi hướng đến 25 năm tới, chúng ta hãy tiếp tục khích lệ thế hệ kế tiếp—những blogger, thi sĩ, tiểu thuyết gia, nhà phê bình, nhà văn trẻ—để họ tìm thấy tiếng nói của chính mình và kể lại sự thật của họ, dù đó là thử thách hay niềm vui. Bởi văn chương không phải là một thứ xa xỉ; đó là sự cần thiết. Đó là cách chúng ta chữa lành, cách chúng ta ghi nhớ, và là cách chúng ta tìm thấy nơi chốn của mình một cách trọn vẹn.

Xin cảm ơn quý vị.

NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.