“Kendo” tiếng Nhật Bản có nghĩa là Kiếm đạo, tức kiếm pháp của các võ sĩ samurai thời xưa. Kiếm thuật Nhật Bản không có những môn phái lớn. Kendo chỉ là kiếm pháp xung trận do một võ sư phát huy từ 300 năm trước để huấn luyện các kiếm sĩ trong thời họ thường đầu quân cho các lãnh chúa. Kendo coi như một dòng chính của kiếm thuật Nhật Bản, có những chiêu số đặc biệt được các kiếm gia phát triển thêm, nhưng nó không thành những môn phái như kiếm thuật Trung Hoa.
Bài này đáng lẽ được viết từ hai tuần trước, khi tôi được tin Liên đoàn Kendo Quốc tế năm nay quyết định tổ chức kỳ thi đấu quán quân thế giới lần thứ 11 tại trường Đại học Santa Clara ở San Jose ngày 24-3 vừa qua, nhưng vì bận theo dõi một vài biến cố lớn, đến nay nhân dịp có những vấn đề đấu tranh tôi mới nhắc lại chuyện này. Kendo đã du nhập vào Mỹ từ thế kỷ trước do những di dân người Nhật đem đến và một số người Mỹ đã học coi như một môn thể thao lạ từ phương xa đem lại. Khoảng 5 năm trở lại đây Kendo đã được thịnh hành và phổ biến ở Mỹ và nhiều nơi trên thế giới. Các buổi diễn tập trong các võ đường Kendo là những hình ảnh thật ngoạn mục nhưng dường như không mấy ai được thấy vì ít phổ biến, không phải vì đó là một sự bí mật mà vì giới truyền thông Mỹ không mấy chú ý.
Các võ sinh đều mặc áo giáp nai nịt kỹ càng, nhưng không phải là giáp sắt mà là giáp tre, do các mảnh trúc có dây bện kỹ kết lại thành, để cuốn quanh thân người che ngực bụng, hai bên suờn và lưng. Tứ chi cũng có giáp tre tương tự, nhưng còn thêm các lằn vải dầy chắc che ở vai, khuỷu tay và đầu gối cho tiện cử động. Còn đầu đội một thứ nón chụp vừa vải vừa tre bện lại, mặt được che bằng những nan thép cho dễ nhìn và dễ thở như mặt che cầu thủ foot-ball. Nón chụp qua mặt che gáy và có các mảnh vải dầy che quanh cổ. Muốn hình dung bộ giáp này thì phải xem trận đấu kiếm laser trong 3 tập phim Star Wars hay các bộ giáp của các hiệp sĩ Tây phương thời Trung Cổ. Mặc dù mặc giáp bảo vệ kỹ như vậy, các võ sinh Kendo giao đấu với nhau để tập luyện không dùng kiếm thật bằng thép mà dùng kiếm tre, nhưng kiếm tre này không cứng bởi vì cách chế tạo đặc biệt của nó. Kiếm không phải là một thanh tre, mà làm bằng 6 hay 8 mảnh trúc mỏng và dài ghép lại với nhau thành hình kiếm nhưng ống tròn giống một cái côn rỗng, đầu nhọn có miếng cao su dầy bao bọc giữ các mạnh tre tụ lại thành mũi kiếm. Chuôi kiếm dài như mọi thanh kiếm Nhật Bản để cầm kiếm cả hai tay.
Kiếm phải cầm cả hai tay vì kiếm pháp Nhật Bản không đặt nặng chiêu số như múa của Trung Hoa, mà chỉ cốt nhằm chém hay chặt. Cầm cả hai tay chém mới có đủ sức mạnh để chỉ cần một nhát là có thể lấy mạng địch. Ở đây có một điểm danh dự samurai mà người ngoại quốc ít khi hiểu được. Samurai không dễ dàng tuốt kiếm, vì kiếm tuốt ra khỏi vỏ là nó phải thấm máu. Nếu tuốt ra khỏi vỏ mà không thấm máu, lại đem tra vào vỏ thì đó là chuyện sỉ nhục, chỉ còn đường tự sát. Chính vì thế khi tập, võ sinh phải dùng kiếm trúc như trên đã tả. Kiếm do các mảnh trúc cứng ghép lại, chém vào đâu cũng có tiếng kêu, sức mạnh càng lớn tiếng kêu càng to, chính nhờ âm thanh này mà kiếm sư biết uy lực của môn sinh và chính môn sinh cũng biết được cái chém của mình có đạt được hay không. Vì chỉ cần một nhát.
Nếu vậy nhát đó chém vào đâu" Kiếm pháp chân phương võ sĩ đạo chỉ có 4 chiêu chính: “men” tức chém vào mặt (thực sự là bủa vào chỗ từ đỉnh đầu xuống đến trán), “tsuki” thọc vào cổ họng, “doh” (chém vào thân tức suờn cả hai bên), và “kote” chém vào cổ tay. Chỉ có chiêu “men” là quan trọng nhất, bởi vậy bài học đầu tiên cho môn sinh là chiêu này. Chỉ có 4 chiêu như vậy thật quá dễ học! Thú thật thuở thiếu thời khi bắt đầu học Kendo tôi cũng nghĩ như vậy. Và bài học chiêu “men” đầu tiên chỉ có cầm kiếm cả hai tay nâng lên quá đỉnh đầu, mũi kiếm hướng thiên rồi chém xuống trước mặt, chân bước lui đồng bộ theo vị trí. Chỉ có vậy mà tiếp tục tập hoài, tập cả giờ đồng hồ, sau giờ học tôi thấy mỏi và đau bắp thịt, nản vô cùng. Thế nhưng tôi đã nhầm.
Bài học vỡ lòng đó chỉ là cách luyện cầm kiếm cho quen và chém cho thuận. Từ đó mới tiến đến ba yếu tố quan trọng nhất của kiếm pháp là “cường”, “tốc” và “chuẩn”. Kiếm cần phải mạnh như ngàn cân giáng xuống để địch dù giơ kiếm lên cũng không đỡ nổi. Kiếm phải nhanh như chớp vì nếu không, chiêu “men” làm hở môn hộ, địch có thể thọc vào cổ mình trước. Còn chuẩn không phải chỉ là trúng mà phải làm sao cho thật đúng cỡ, luỡi kiếm chém vào sọ địch không nông quá để còn sống và cũng không sâu quá để bể nát sọ, mất sự tao nhã của tinh thần thượng võ. Muốn vậy “cường”, “tốc” và “chuẩn” phải phối hợp với nhau. Nhát kiếm samurai là phải chém thế nào cho đối phương chết ngay... trước khi máu từ sọ của hắn kịp ứa ra ngoài. Tôi không biết có vị samurai nào thời xưa đạt đến mức thượng thừa này không, tôi chỉ nghe các ông thầy nói hoặc thấy trong các phim samurai của Nhật Bản.
Tôi không muốn viết thêm nhiều về các chiêu khác của Kendo, về các thế bộ cước kèm theo, bởi vì tôi không có ý định trình bầy một phương pháp giết người ghê rợn. Vả lại đao kiếm đã lỗi thời trên chiến trường từ lâu. Mục đích của tôi là nói đến một môn thể thao đang lan rộng. Đấu kiếm trên võ đài cũng là một cuộc đấu tranh. Tôi nghĩ môn thể thao Kendo bắt nguồn từ kiếm pháp của võ sĩ đạo Nhật Bản có một thế đánh dựa trên một nguyên lý quan trọng, rất thích hợp cho các cuộc đấu tranh cân não, đấu tranh tâm lý và đấu tranh chính trị của thời đại ngày nay.
Đó là “lấy nhu thắng cương, lấy tĩnh chế động”.
Gửi ý kiến của bạn
