Bầu cử Mỹ - Việt, khác biệt thế nào?

     Bầu cử tổng thống Mỹ diễn ra 4 năm một lần, Tổng thống Hoa Kỳ là nguyên thủ quốc gia (head of state) và cũng là người đứng đầu chính phủ (head of government) Hoa Kỳ. Thế nên, theo quy định của Hiến pháp Mỹ, một cá nhân muốn ra ứng cử để trở thành tổng thống phải hội đủ các điều kiện: Là công dân Mỹ, được sinh ra ở Mỹ và cư trú ít nhất 14 năm tại Mỹ và 35 tuổi trở lên. 
 

     Tổng thống được dân chúng bầu lên một cách gián tiếp thông qua Đại cử tri đoàn (Electoral College) trong một nhiệm kỳ bốn năm. Hiện nay, Đại cử tri đoàn có 538 người, ứng viên Tổng thống và Phó tổng thống Hoa Kỳ được trên 1/2 số phiếu cử tri đoàn, tức là 538/2=269+1=270 phiếu là thắng cử. Số phiếu đại cử tri của mỗi tiểu bang là tổng số Thượng nghị sĩ Hoa Kỳ (hai người mỗi tiểu bang) và số Dân biểu Hoa Kỳ của tiểu bang đó; riêng Đặc khu Columbia có ba phiếu đại cử tri mặc dù không có một đại diện nào ở Quốc hội Hoa Kỳ.
 

      Ngày Nhậm chức tổng thống là ngày 20 tháng 1 năm sau cuộc bầu cử. Cũng xin thưa thêm là các vị Tổng thống Mỹ khó được tái đắc cử nếu trong nhiệm kỳ I không làm lợi cho dân cho nước, đây là điểm mạnh của thể chế tự do dân chủ, như lời của Tổng thống Abraham Lincoln của Hoa Kỳ đã từng nói: “Chính phủ là của dân, chính phủ lo cho dân, và chính phủ bởi dân mà có” (The Government of the people, for the people and by the people). 

     Hai ứng cử viên Tổng thống Mỹ, đảng Cộng hòa là tỷ phú Donald Trump và đảng Dân chủ là cựu ngoại trưởng Hillary Clinton. Đại Hội toàn quốc Đảng Cộng Hòa kéo dài trong 4 ngày, từ thứ Hai ngày 18-7-2016 đến thứ Năm ngày 21-7-2016, tại thành phố Cleveland, tiểu bang Ohio. Tại đây, 4772 đại biểu từ 50 Tiểu bang của Hoa Kỳ về hội họp để chọn người đại diện chính thức của đảng ra tranh cử Tổng thống Mỹ cho nhiệm kỳ 2016-2020. Khoảng 15000 người tham dự Đại hội cùng giới chức truyền thông trong và ngoài nước. Trong Đại hội này, ước tính có hàng chục triệu người theo dõi qua truyền hình, truyền thanh và các trang mạng. Ông Trump đã đánh bại 15 đối thủ danh tiếng, được chọn làm ứng cử Tổng thống của đảng Cộng hòa.                
  

    Đại hội toàn quốc đảng Dân chủ đã diễn ra từ thứ Hai ngày 25-7-2016 đến thứ Năm ngày 28-7-2016, tại hội trường của ngân hàng Wells Fargo ở thành phố Philadelphia, Tiểu bang Pennsylvania.  Bà Hillary Clinton đã được chọn làm ứng cử Tổng thống chính thức của đảng Dân chủ với 2842 phiếu đại biểu, còn ông Bernie Sanders, người theo Chủ nghĩa Xã hội thì số phiếu thấp hơn bà Hillary Clinton, ông Sanders có 1865 phiếu. Do đấy, một số người ủng hộ ông Sanders sẽ không bỏ phiếu cho bà Clinton mà có thể sẽ bầu cho ông Trump, một số người khác lại nói họ sẽ không bầu cho ai cả. 

     Trong thời gian tranh cử đã tranh luận gay gắt, đúng hơn là mạt sát lẫn nhau nặng nề. Bà Clinton nói: “Ông ta không chỉ thiếu sự chuẩn bị, tính khí ông ta hoàn toàn không phù hợp để giữ một chức vụ đòi hỏi kiến thức, sự ổn định và trách nhiệm to lớn. Donald Trump không thể là người giữ trong tay mật mã nguyên tử. Bởi không khó để tưởng tượng ra rằng ông ta đẩy chúng ta tới chiến tranh hạt nhân khi có kẻ chọc tức ông ta”.  

     Ông Trump phản bác: “Nếu các bạn chọn Hillary Clinton, đất nước này sẽ bị nguy ngập. Vì Bà ta không được nước nào tôn trọng cả. Hillary Clinton không đủ tầm để lãnh đạo đất nước, đặc biệt ở thời điểm này. Bà ta không có đủ những phầm chất cần thiết”, 

     Trong thời gian một tháng sắp đến ngày bầu cử là ngày 8-11-2016, giới truyền thông Hoa Kỳ thường loan tin: “Bà Hillary một phụ nữ nói năng lưu loát, giỏi về ngoại giao, kinh nghiệm già dặn về lãnh đạo. Ông Trump là kẻ nói năng thô lỗ, chưa có kinh nghiệm lãnh đạo quốc gia, rất nguy hiểm khi ông cầm chìa khóa về nguyên tử của Mỹ...” 

      Thế mà, lúc 5 giờ sáng ngày 9-11-2016, trên truyền hình đài ABC xuất hiện hàng chữ “Bà Clinton đã gọi điện thoại chúc mừng với sự thừa nhận đắc cử của đối thủ Donald  Trump”. Ông Trump xuất hiện và kêu gọi toàn dân đoàn kết theo truyền thống Hoa Kỳ, tầm nhìn đối ngoại của ông không cực đoan như trước, làm dịu bớt sự lo ngại của những người băn khoăn về người lãnh đạo nước Mỹ cho 4 năm tới. Quả thật, ông Trump không giống như lúc đang tranh cử nói năng thô lỗ mà những lời lẽ của ông lại uyển chuyển, nhẹ nhàng. Có phải ông Trump đang chuẩn bị để lãnh đạo một đại cường trên thế giới. Vào ngày 9-11-2016, nhiều nhà lãnh đạo trên thế giới đã gọi điện thoại hay gởi diện văn chúc mừng sự đắc cử của ông Trump.

 

     Trước ngày bầu cử 2 tuần, ai cũng nghĩ rằng bà Clinton sẽ thắng cử và thắng rất vẻ vang, vì lẽ bà nói năng lưu loát mà chững chạc, già dặn kinh nghiệm chính trị, được đương kim Tổng thống Barack Obama vận động tối đa. Thế nhưng, bà Clinton của đảng Dân chủ lại bị thất bại trong cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ nhiệm kỳ 2016-2020?! Sự thất bại này có nhiều lý do, như: Đảng Dân chủ đã cầm quyền 8 năm, dân Mỹ muốn thay đổi chính sách quốc gia thực sự; Quỹ Clinton (tên chính thức là Bill, Hillary and Chelsea Clinton Foundation), trong 15 năm hoạt động, đã lên tới 2 tỷ USD, được hỗ trợ từ các nhà tài trợ trên thế giới, họ là những người giàu như các tỷ phú Đông Âu... mà có thể bị cáo buộc là tham nhũng. Người viết lại nghĩ việc thất cử của bà Clinton do ảnh hưởng trầm trọng từ việc nghi ngờ bê bối Email khi bà Clinton làm Ngoại trưởng Mỹ từ năm 2009 đến 2013, mà số đông cử tri Mỹ cho rằng bà là người thiếu thành thật. Giám đốc FBI là ông James Comey lại cho tái điều tra Email vào thứ Sáu, ngày 28-10-2016, chỉ còn 11 ngày trước ngày bầu cử. Khi nghe bà Clinton thất cử, nhiều người rất bàng hoàng, đúng hơn là họ nghẹn ngào tức tối!. 

        

     Ngay sau khi bầu cử, người dân Mỹ biểu tình chống ông Trump ở nhiều thành phố trên nước Mỹ, như: New York, Chicago, Los Angeles, Philadelphia, Boston, Seattle... Hàng nghìn người, trong đó có nhiều học sinh, sinh viên tham gia biểu tình đông đảo. Người biểu tình giơ biểu ngữ "Ông ta không phải Tổng thống của tôi". Nước Mỹ theo tinh thần “Thượng tôn pháp luật”, người dân Mỹ phải chấp nhận khi đa số đã bầu cho ông Trump. Tuy nhiên, việc biểu tình nói lên chính thể tự do mới có và đây là gián tiếp cảnh báo ông Trump phải làm cho đúng thiên chức Tổng thống của mình.  

 

     Hiện nay, tại Việt Nam không có dân cử, dân bầu, chỉ có đảng cử, đảng bầu, vì chế độ độc đảng, độc tài toàn trị, nhân quyền của người dân đã bị đảng CSVN tước đoạt hoàn toàn. Chế độ CSVN, người dân không được quyền tự do bầu cử và ứng cử vào chính quyền các cấp. Các chức vụ lãnh đạo từ thấp đến cao đều do đảng viên CSVN thâu tóm. Thế nên, đa số đại biểu của Quốc hội là đảng viên Cộng sản. Các ứng cử viên đều phải được tổ chức ngoại vi của đảng CSVN, gọi là “Mặt trận Tổ quốc Việt Nam” gạn lọc giới thiệu để đáp ứng cho “Chính quyền của đảng, do đảng và vì đảng”?!. 
 

     Chế độ độc tài, độc đảng của đảng CSVN đã bóp chết quyền tự do, dân chủ, dân sinh, nhân quyền của người dân. Phương thức chọn người lãnh đạo đất nước của Đảng CSVN để làm Chủ tịch nước hay Thủ tướng... không cần người dân bỏ phiếu theo ý của dân mà phải theo ý Đảng đã chỉ định, nên chẳng lo ngại có kẻ tranh giành. Nếu có ai gan góc ra tranh giành chức vụ lãnh đạo, thì bảo: “Chống phá Đảng, chống phá Nhà nước” và dùng Điều 258 của Bộ luật Hình sự đã quy định, để trấn áp: 

     Bà con nghĩ xem, hiện nay “Tứ trụ Ba Đình” tại Việt Nam, đảng trưởng Nguyễn Phú Trọng muốn đánh bại phe nhóm tham ô Nguyễn Tấn Dũng thì nhờ Trung cộng hỗ trợ, để được tái làm Tổng bí thư Đảng CSVN, ông Trọng âm thầm làm thái thú Trung cộng; đất nước và đồng bào bị thiệt thòi chứ ông Trọng vẫn làm đảng trưởng, có thiệt thòi gì dâu?!. Thế mà, ông Trọng còn bạo miệng: “Tôi cũng không ngờ là mình lại được đại hội tín nhiệm bầu tôi làm Tổng bí thư, gần như 100% tuyệt đối?!”. 

     Còn 3 người kia: Trần Đại Quang, Nguyễn Thị Kim Ngân, Nguyễn Xuân Phúc vào đầu tháng 4, 2016 lại được đảng trưởng Trọng bổ nhiệm vào các chức vụ: Chủ tịch nước, Chủ tịch quốc hội, Thủ tướng; mãi đến 3 tháng sau tức tháng 7/2016, mới cho bầu cử để hợp thức hóa các chức danh đã chỉ định, đấy là việc làm phi pháp, thiếu yếu tố pháp lý để cầm quyền đất nước?! Thế nhưng kể từ đấy, 3 nhân vật này người ta cũng phải gọi: Chủ tịch nước, Chủ tịch quốc hội, Thủ tướng?! 
 

     Thế mà, trong Đại hội XII vào đầu năm 2016, nhà lý luận Marx-Lenin là đảng trưởng Nguyễn Phú Trọng đã phát biểu rất, rất là ngớ ngẩn: “Dân chủ đến thế là cùng!”, và có lẽ bà con còn nhớ vào năm 2011, bà Nguyễn Thị Doan, phó chủ tịch nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam, cũng đã phát biểu trơ trẽn: “Nước ta dân chủ gấp vạn lần hơn các nền dân chủ lâu đời ở Tây phương”?!.

     Cái trò hề của đảng CSVN, có lẽ nhân dân thế giới rất khinh khi, mà người Việt có thể cũng bị ảnh hưởng khó tránh khỏi bị bàn dân thiên hạ xem thường! Muốn thoát khỏi cái tệ trạng này, chỉ khi nào toàn dân Việt Nam đồng lòng vứt bỏ cái đảng độc tài, độc ác, độc đảng này thì đất nước Việt Nam mới có bầu cử tự do và dân quyền thật sự.

Mong thay

Ngày 11-11-2016