Hôm nay,  

Não Trạng Bắc Hàn

21/04/201700:00:00(Xem: 11093)

Giải phẫu một trường hợp bệnh lý của các cường quốc…

Người ta chưa rõ việc Hải quân Hoa Kỳ điều động Đoàn Mẫu hạm Tập kích Số Một (Carrier Strike Group One) trong đó có Hàng không Mẫu hạm USS Carl Vinson, lên vùng biển Đông Bắc Á vào tuần trước là sự khuất tất hay khúc mắc.

Khuất tất vì lãnh đạo, từ Tổng thống Donald Trump đến Tổng trưởng Quốc phòng Jim Mattis và Cố vấn An ninh Quốc gia H.R. McMasters có vẻ nói một đàng mà Tư lệnh Hải quân lại làm một nẻo trước sự ngỡ ngàng của dư luận: tuần đó chiếc Carl Vinson chưa lên tới vùng biển gần bán đảo Triều Tiên như mọi người nghĩ mà lại đi ngược xuống eo biển Sundra của Indonesia cho một cuộc thao dượt quân sự với Quân đội Úc. Chắc chắn là Tư lệnh Hạm đội Thái Bình Dương và thuộc cấp là Tư lệnh Đệ Tam Hạm Đội (trong đó có Mẫu hạm Carl Vinson) phải biết các chiến hạm của mình đang nằm ở đâu! Hải quân Úc cũng biết về vị trí của chiếc CVN- 70 Carl Vinson, vốn dĩ không là cái xuồng ba lá.

Khúc mắc vì tất cả có thể chỉ là sự dàn dựng – hỏa mù và hù dọa - nhằm can gián tính toán phiêu lưu của chế độ Cộng sản Bắc Hàn trong lễ kỷ niệm 105 năm ngày sinh của Kim Nhật Thành - mà Bình Nhưỡng gọi là “Nhật Quang Tiết”.

Chúng ta chưa thể biết vì sao, nhưng được biết Đoàn Mẫu hạm Tập kích Số Năm và hàng không mẫu hạm chỉ huy là chiếc CVN-76 Ronald Reagan vẫn nằm tại quân cảng Sokosuka của Nhật. Sở dĩ biết vì Phó Tổng thống Mike Pence lên đó hôm Thứ Tư 19 để cảnh cáo Bắc Hàn và trấn an các đồng minh tại Đông Á trước khi thăm viếng Indonesia rồi Úc Đại Lợi.

Hải quân Hoa Kỳ có 11 Đoàn Mẫu hạm Tập kích và 10 hàng không mẫu hạm ở nhiều nơi trên thế giới, mỗi đơn vị có hơn bảy ngàn chiến binh, mà việc di chuyển hay tu bổ ít khi được thông báo công khai rõ ràng. Nhiều đội còn có tiềm thủy đĩnh ở dưới mà vị trí cũng là bí mật quốc phòng. Vài chi tiết ấy cho thấy vụ chiếc Carl Vinson đi đâu và làm gì không là điều đơn giản!

Khó hiểu hơn vậy là chế độ Cộng sản Bắc Hàn, có tên chính thức là Cộng Hòa Dân chủ Nhân dân Triều Tiên. Bài này sẽ viết về những ưu thế bất ngờ của một chế độ bất nhân. Ưu thế đó nằm trong não trạng của các cường quốc.

Nhìn từ bên ngoài, chế độ độc tài toàn trị này có biệt tài là gây phân vân nghi ngờ vì cùng lúc bật ra ba tín hiệu mâu thuẫn.

Tín hiệu thứ nhất là chế độ có thể sụp đổ vì kinh tế quá kiệt quệ suy yếu, và sự sụp đổ một hệ thống toàn trị có võ khí tàn sát như vậy sẽ gây họa cho lân bang. Tín hiệu thứ hai là dù khó khăn như vậy, chế độ vẫn theo đuổi quốc sách đề ra từ ba chục năm trước là chế tạo võ khí hạch tâm (nuclear, có nơi dịch là hạt nhân) với tầm bắn ngày càng xa để có thể tấn công Hoa Kỳ, chưa nói đến các láng giềng như Nam Hàn hay Nhật Bản. Tín hiệu thứ ba còn đáng sợ hơn vậy: chế độ nằm dưới sự cai trị độc đoán của một người mắc bệnh tâm thần là Kim Chính Ân, kẻ đã sát hại những người thân tín nhất trong gia đình và triều đình, bằng phương pháp man rợ.

Với một chế độ khó hiểu và dễ sợ như vậy, các nước nên xử trí ra sao? – Thiếu gì cách bình luận!

Đối thoại để đổi viện trợ kinh tế lấy hòa bình? Trải qua hơn 20 năm, Hoa Kỳ và sáu nước đã nghiệm giải pháp này mà không có kết quả. Hay là thúc đẩy sự sụp đổ của chế độ bằng phong tỏa kinh tế? Khi ấy, hậu quả sẽ là những gì cho các láng giềng? Cả triệu nạn dân đói rét sẽ tràn qua xứ khác trong khi chế độ ôm bom tự sát để cùng chết với mọi người? Với lãnh tụ điên khùng như vậy, ai dám loại bỏ kịch bản đó? Hay là “tiên hạ thủ vi cường”, tấn công hệ thống võ khí chiến lược của Bắc Hàn, từ quy ước tới hóa học hay hạch tâm, đã được phân tán và yểm sâu trong núi? Cường quốc nào dám thi hành việc ấy, với hậu quả ra sao trên vùng Đông Bắc Á? Hay là vừa dọa vừa dụ để hy vọng làm người điên tỉnh giấc?

Những câu hỏi ấy khiến ta phải tìm hiểu sâu xa hơn. Dường như người ta có thói gán tội điên hay bệnh tâm thần cho những ai không suy nghĩ như mình. Donald Trump có thể đồng ý với nhận xét đó! Trong khi lãnh đạo Bắc Kinh lại cười lạnh lùng.

Sự kiện đáng ghi nhớ là hơn ba chục năm trước, khi Trung Cộng khởi sự cải cách kinh tế, chế độ Cộng sản Bắc Hàn đã kín đáo thực hiện kế hoạch hạch tâm. Sau đấy, Bình Nhưỡng không che giấu chủ đích, bất kể tới việc bị các nước trừng phạt, phong tỏa tài chánh, cô lập, đe dọa quân sự và cả chiêu dụ viện trợ qua việc Nam Hàn kêu gọi hòa giải và hợp tác để cải tổ kinh tế (“Nhật Quang Chính Sách” của Tổng thống Kim Đại Trung năm 2000). Ngần ấy biện pháp cứng rắn hay ôn hòa, dọa hay dụ, đều thất bại. Từ đó, Bắc Hàn tiếp tục thử nghiệm võ khí, còn phóng hỏa tiễn tầm xa hơn để đưa một vệ tinh lên quỹ đạo. Họ cho thấy khả năng quân sự còn dữ dội hơn.

Có khi thành công về kỹ thuật, có khi thất bại, Bắc Hàn vẫn kiên trì khẳng định ý chí trở thành cường quốc quân sự có loại võ khí tuyệt đối. Vì sao?

Vì sự dung túng của Trung Cộng khi Bắc Kinh cũng thiết trí hỏa tiễn trên các đảo nhân tạo mà họ ngang nhiên chiếm đoạt của xứ khác tại vùng quần đảo Hòang Sa và Trường Sa? Hay vì Bắc Hàn thấy Hoa Kỳ hòa giải với hai chế độ hung đồ là Cuba và Iran nên cũng muốn tồn tại để được Mỹ đối xử như vậy?

Hóa ra, từ bản chất, việc minh định lại bài toán Bắc Hàn cũng đã là một bài toán!

Phải chăng vì đấy là hiện tượng đáng ngại của việc sản xuất và phổ biến võ khí tàn sát hàng loạt? Bắc Hàn không chỉ chế tạo bom hạch tâm mà còn cung cấp loại võ khí tàn sát cho chế độ hiếu sát tại Syria, cho tổ chức khủng bố Hamas và Hezbollah được Iran bảo trợ. Dù xưa nay vẫn coi việc ngăn ngừa võ khí tàn sát là một ưu tiên chiến lược, Chính quyền Obama lại ngần ngại nâng mức trừng phạt Bắc Hàn, rồi còn kết ước với Iran từ năm 2015 và để lại một bài toán Bắc Hàn nan giải hơn trước, tượng tự như bài toán của chế độ Bashar al Assad tại Syria.

Phải chăng vì Nam Hàn bị Bắc Hàn đe dọa với các loại võ khí quy ước? Nếu có bom hạch tâm thì Kim Chính Ân chẳng ngần ngại gây chiến trên bán đảo Triều Tiên và làm đảo lộn an ninh Đông Bắc Á khiến Nam Hàn, Nhật Bản, Đài Loan và Trung Cộng rồi Hoa Kỳ phải nhập cuộc? Khi ấy, tại sao Bắc Kinh không thể hay không muốn can ngăn Bình Nhưỡng để khỏi gây thêm khó khăn cho Nam Hàn, là một nền kinh tế cần thiết cho thị trường Hoa lục?

Hay là vì Bắc Hàn đã vi phạm nhân quyền một cách quá lộ liễu và không còn sợ ai khi đã có loại võ khí tuyệt đối, như một người điên bắt giữ con tin và đòi tự sát bên một kho đạn? Hay như một tay hung đồ đang chứng tỏ khả năng tấn công lãnh thổ Hoa Kỳ bằng hỏa tiễn tầm xa và từ nay còn có đầu đạn hạch tâm?


Như liệt kê ở trên, ngần ấy bài toán đều có lý do chính đáng và đáng ngại cho từng nước hay cho cả khu vực. Nhưng bài toán Bắc Hàn còn rắc rối hơn vậy. Dưới cái vẻ khật khùng, chế độ Cộng sản Bắc Hàn thật ra biết lạnh lùng tính toán và có khả năng tính toán cao cho mục tiêu tồn tại.

Họ biết khai thác mâu thuẫn trong nội bộ từng quốc gia – đầu tiên là siêu cường Hoa Kỳ - để chi phối đối sách của các nước trước mối đe dọa của họ. Nhờ vậy, dù là quốc gia nghèo đói có nền kinh tế mạt rệp ở giữa nhiều cường quốc quân sự và kinh tế, Bắc Hàn vẫn có thể tác yêu tác quái. Họ gây ly gián trong từng nước và giữa các nước với nhau, để bảo vệ một chế độ thuộc loại tồi tệ nhất. Các nước đó là Trung Cộng, Nam Hàn, Liên bang Nga, Hoa Kỳ, và cả tổ chức ồn ào mà bất lực là Liên hiệp quốc. Tức là một phần bài toán Bắc Hàn nằm tại các quốc gia khác. Mỗi khi các nước nói đến một giải pháp cứng rắn thì lại có người can ngăn, rằng nếu chẳng khéo xử thì sẽ có chiến tranh lan rộng. Chưa thấy chiến tranh thì Bắc Hàn đã tiến lên vị trí bất khả xâm phạm.

Ngày nay, thay vì lui về chủ trương tự cô lập theo tôn chỉ “Nước Mỹ Trên Hết”, Chính quyền Donald Trump đang bung ra thì bị kết án là có phản ứng côn đồ và âm mưu bành trướng! Huống hồ là còn chẳng biết Hàng không Mẫu hạm Carl Vinson nằm ở đâu! Ai là người điên, Kim Chính Ân hay Donald Trump? Đọc báo Mỹ thì người ta có câu trả lời: Tội ở Trump!

Nhưng khi nhìn bài toán Bắc Hàn cho thiên hạ như vậy, ta nên tưởng tượng ra… bài toán Bắc Kinh. Nó không khác mà nguy kịch gấp bội!

Chưa tưởng tượng ra thì hãy nhớ tới nỗ lực bành trướng của lãnh đạo Bắc Kinh trong tám năm qua, dưới triều đại Obama. Cách nay một năm, ta đã thấy Bắc Kinh thiết trí hỏa tiễn địa-không lọai Hồng Kỳ lớp 9, có tầm xa hơn 200 cây số, trên đảo nhân tạo mà họ chiếm đoạt của Việt Nam. Trong Thượng đỉnh Mỹ Hoa năm ngoái, sau khi gặp Chủ tịch Tập Cận Bình và họp báo tại Rancho Mirage, Tổng thông Obama lờ hẳn chuyện này, như là không có khiến Bắc Hàn yên tâm…. Khi hung đồ nắm võ khí thì ai cũng cố nghĩ tới quyền lực mềm, hay giải pháp nhượng bộ. Qua năm nay, tới lượt Tổng thống Trump bị kết án là nhượng bộ Bắc Kinh để tìm giải pháp cho bài toán Bắc Hàn.

Sau khi thấy ra kích thước và bản chất rắc rối của bài toán, chúng ta có thể lặng lẽ đóng lại và quên đi. Hoặc nghĩ tới một khảo hướng hay approach khác…

Trước loại vấn đề nan giải thì ai cũng mơ một kịch bản lý tưởng và đơn giản mà không tưởng, theo hướng cương hoặc nhu. Các nước đã có hai chục năm đối phó với Bình Nhưỡng khi lãnh tụ Kim Chính Ân còn là học sinh. Từ song phương tới đa phương, từ hai phe tới sáu nước (Nam-Bắc Hàn, Nhật, Tầu, Nga, Mỹ) các nhà ngoại giao đã thương thuyết mà không xong. Một lý do giải thích là vì muốn tránh rủi ro đụng độ trước mắt, họ cố đẩy lui vấn đề và tự khen là hiếu hòa nhưng lại tích lũy nhiều rủi ro lớn hơn. Cho đến khi hết chỗ lùi thì chiến tranh bùng nổ.

Nay ta thử nhìn bài toán Bắc Hàn từ một giác độ khác. Từ cái đầu của các lãnh tụ côn đồ.

Chế độ cộng sản Bắc Hàn xuất hiện sau Thế chiến II nhờ Liên bang Xô viết và Trung Cộng với khẩu hiệu độc lập và tự chủ. Nó ra đời từ một vụ xâm lược trắng trợn của khối cộng sản là Chiến tranh Triều Tiên 1950-1953. Sau đấy, từ năm 1953 tới nay, nó tồn tại như một di căn khi hai quan thầy cộng sản kia là Nga Tầu đều biến chất; tiêu vong như Liên Xô rồi tái sinh thành Liên bang Nga; hoặc cải cách theo kinh tế thị trường mà vẫn duy trì phương pháp cộng sản và tinh thần Đại Hán là Trung Cộng thời nay.

Chế độ Bình Nhưỡng tự thấy mình là quái thai có thể sẽ bị diệt vì trước mặt là Nam Hàn giàu mạnh có dân chủ, một nguồn khích lệ cho dân Cao Ly. Đằng sau Nam Hàn lại có Hoa Kỳ với hơn hai vạn quân vẫn hiện diện chính đáng – trong khuôn khổ Liên hiệp quốc – từ Hiệp định Ngưng bắn Bàn Môn Điếm vào năm 1953. Chung quanh là các cường quốc Nga Tầu nay đang bắt tay làm ăn với Nam Hàn, lâu lâu mới cho họ một chút cơm thừa canh cặn vì sợ họ đập bể nồi cơm Nam Hàn.

Chế độ Bắc Hàn sợ bị lật đổ là sẽ chịu số phận của Romania dưới thời Nicolas Ceaucescu, hay gần đây hơn, của Iraq dưới thời Saddam Hussein, Libya dưới thời Muamar Gadhafi. Nó nương vào Bắc Kinh để gây rối mỗi khi Trung Cộng cần phô trương ảnh hưởng. Nó muốn có một thỏa ước ngoại giao hợp thức hóa quyền hiện hữu thay cho Hiệp định 1953, nhưng không tin vào loại kết ước ngoại giao ấy. Các cường quốc đã có thể ký nhiều hiệp định rồi xé nát, Hiệp định Paris 1973 cho Việt Nam Cộng Hòa là một thí dụ mà cả Nam và Bắc Hàn đều nhớ!

Vì vậy, ngoài tờ giấy không đáng tin thì họ phải có một quả bom đáng sợ.

Iran cũng tính như vậy nên được Chính quyền Obama o bế. Cha con Gadhafi thì tìm thế giao kết với các nước Tây phương từ năm 2003 mà sau đó vẫn bị bức tử vì dại dột từ bỏ kế hoạch chế tạo võ khí tàn sát. Saddam Hussein cũng thế…. Đâm ra, chính là sự lật lọng của Hoa Kỳ mới củng cố lý luận bi quan và tàn khốc của các chế độ hung đồ.

Tình đồng chí của Trung Cộng làm nốt phần vụ còn lại. Bắc Kinh luôn luôn chung thủy với bọn đồ tể do họ nhào nặn lên. Họ có một hệ thống luân lý khác và khinh thường cái lý tưởng ưa dời đổi của các nước dân chủ Tây phương. Tấm gương của Quốc vương Pahlavi xứ Iran hay Tổng thống Hosni Mubarak của Ai Cập đã chiếu tới Bình Nhưỡng. Và Bắc Kinh với Bắc Hàn hiểu nhau hơn cả, họ có sự thông cảm cùa phù thủy với âm binh.

Cách Hoa Kỳ vuốt ve Cuba hay Hà Nội càng củng cố lý luận quái đản ấy: phải chơi với Mỹ trên thế mạnh. Cứ chửi cha Hoa Kỳ thì dù độc tài hay tham nhũng vẫn được ôm hôn thắm thiết. Nói về võ khí tàn sát thì Pakistan và Ấn Độ đều đạt thành tích ngoại giao là đã chế bom hạch tâm mà vẫn có quan hệ ngoại giao với Hoa Kỳ, chứ làm gì có chuyện đoạn giao?

Sau cùng, khi phân giải bài toán Bắc Hàn trong cái đầu của Bình Nhưỡng, ta không quên trường hợp của ba quốc gia từng bị Hoa Kỳ kết án là “Trục Tội Ác”: Iraq, Iran và Bắc Hàn. Ngày nay, Iraq đã bị loạn to, Iran đang được Hoa Kỳ giải vây, còn Bắc Hàn thì vẫn đứng ngoài. Họ kết luận: ta không thể tiêu vong và lại còn được Mỹ o bế nếu có võ khí tuyệt đối trong tay!

Bây giờ, tới lượt Donald Trump phải giải quyết bài toán này mà làm gì thì cũng bị đả kích và chưa làm gì thì cũng lãnh chửi!

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Ở đời dường như chúng ta hay nghe nói người đi buôn chiến tranh, tức là những người trục lợi chiến tranh như buôn bán vũ khí, xâm chiếm đất đai, lãnh thổ của nước khác, thỏa mãn tham vọng bá quyền cá nhân, v.v… Nhưng lại không mấy khi chúng ta nghe nói có người đi buôn hòa bình. Vậy mà ở thời đại này lại có người đi buôn hòa bình. Thế mới lạ chứ! Các bạn đừng tưởng tôi nói chuyện vui đùa cuối năm. Không đâu! Đó là chuyện thật, người thật đấy. Nếu các bạn không tin thì hãy nghe tôi kể hết câu chuyện dưới đây rồi phán xét cũng không muộn. Vậy thì trước hết hãy nói cho rõ ý nghĩa của việc đi buôn hòa bình là thế nào để các bạn khỏi phải thắc mắc rồi sau đó sẽ kể chi tiết câu chuyện. Đi buôn thì ai cũng biết rồi. Đó là đem bán món hàng này để mua món hàng khác, hoặc đi mua món hàng này để bán lại cho ai đó hầu kiếm lời. Như vậy, đi buôn thì phải có lời...
Hồi đầu năm nay, một người bạn quen gọi đến, chỉ sau một tháng quốc gia chuyển giao quyền lực. Giọng chị mệt mỏi, pha chút bất cần, “Giờ sao? Đi đâu bây giờ nữa?” Chị không hỏi về kế hoạch chuyến đi du lịch, cũng không phải địa chỉ một quán ăn ngon nào đó. Câu hỏi của chị đúng ra là, “Giờ đi tỵ nạn ở đâu nữa?” “Nữa!” Cái chữ “nữa” kéo dài, rồi buông thỏng. Chữ “nữa” của chị dài như nửa thế kỷ từ ngày làm người tỵ nạn. Vài tháng trước, cuộc điện thoại gọi đến người bạn từng bị giam giữ trong nhà tù California vì một sai phạm thời trẻ, chỉ để biết chắc họ bình an. “Mỗi sáng tôi chạy bộ cũng mang theo giấy quốc tịch, giấy chứng minh tôi sinh ở Mỹ,” câu trả lời trấn an người thăm hỏi.
Chỉ trong vài ngày cuối tuần qua, bạo lực như nổi cơn lốc. Sinh viên bị bắn trong lớp ở Đại học Brown. Người Do Thái gục ngã trên bãi biển Bondi, Úc châu, ngay ngày đầu lễ Hanukkah. Một đạo diễn tài danh cùng vợ bị sát hại — nghi do chính con trai. Quá nhiều thảm kịch trong một thời khắc ngắn, quá nhiều bóng tối dồn dập khiến người ta lạc mất hướng nhìn. Nhưng giữa lúc chưa thể giải được gốc rễ, ta vẫn còn một điều có thể làm: học cho được cách ứng xử và phản ứng, sao cho không tiếp tay cho lửa hận thù. Giữ đầu óc tỉnh táo giữa khủng hoảng giúp ta nhìn vào ngọn cháy thật, thay vì mải dập tàn lửa do người khác thổi lên.
Trong những thời khắc nguy kịch nhất, thảm họa nhất, tổng thống Hoa Kỳ là người duy nhất có tiếng nói quyền lực với toàn dân để đưa họ vượt qua nghịch cảnh. Tổng thống sẽ trấn an dân bằng luật pháp, bằng ý chí kiên cường, bằng bản lĩnh lãnh đạo, bao dung nhưng dứt khoát. Thậm chí, có khi phải bằng mệnh lệnh sắc bén để khống chế những tư tưởng bốc đồng sẽ gây hỗn loạn. Mấy trăm năm lập quốc của Mỹ đã chứng minh rất nhiều lần như thế.
(Sydney – 14 tháng 12, 2025) - Hàng trăm người có mặt tại bãi biển Bondi, Sydney, để dự lễ Hanukkah đã chứng kiến một trong những vụ khủng bố đẫm máu nhất kể từ sau thảm sát Port Arthur năm 1996. Vào lúc 6 giờ 45 chiều Chủ Nhật, hai tay súng mặc đồ đen xuất hiện trên cây cầu bộ hành nối Campbell Parade với Bondi Pavilion, bắt đầu nổ súng xuống đám đông đang dự lễ. Hai kẻ này dùng súng trường, bắn liên tục trong khoảng 10 phút, khiến hàng trăm người hoảng loạn bỏ chạy, nhiều người ngã gục ngay trên bãi cát và công viên ven biển. Ít nhất 12 người thiệt mạng, trong đó có 9 nạn nhân thường dân, 1 cảnh sát và 2 tay súng (một bị bắn chết tại chỗ, một bị bắt nhưng sau đó tử vong do vết thương). Ngoài ra, có ít nhất 38 người bị thương, trong đó có 2 cảnh sát và nhiều nạn nhân ở tình trạng nguy kịch.
Năm 2024, con người trung bình dành hai giờ rưỡi mỗi ngày trên mạng xã hội. Nhân lên, đó là hơn một tháng mỗi năm nhìn vào màn hình, lướt ‘feed’ (dòng tin), đợi ‘notification’ (báo tin), đếm ‘like’ (lược thích). Bạn dành nhiều thới giờ cho Facebook, Instagram, TikTok. Và câu hỏi không phải "có nhiều không?", mà là "chúng ta nhận được gì?" Câu trả lời, theo một nhóm triết gia, nhà tâm lý học, nhà xã hội học đương đại, không phải kết nối, không phải hạnh phúc, không phải sự thật. Mà là cô đơn có tổ chức, lo âu có hệ thống, và sự thật bị thao túng. Mạng xã hội—đặc biệt Facebook, nền tảng với ba tỷ người dùng, lớn hơn bất kỳ quốc gia nào trên hành tinh—không phải công cụ trung lập. Nó là kiến trúc quyền lực đang định hình lại não bộ, xã hội, và chính trị theo cách mà chúng ta chưa kịp nhận ra. Và đây là điều đáng sợ nhất: chúng ta không bị ép. Chúng ta tự nguyện. Chúng ta mở Facebook vì muốn "kết nối." Nhưng sau ba mươi phút lướt, chúng ta cảm thấy trống rỗng hơn. Chúng ta vào để "cập nhật
Trong sân khấu chính trị đồ sộ từ cổ chí kim của nước Mỹ, hiếm có nhân vật nào diễn xuất giỏi như Donald J. Trump. Những cuộc vận động tranh cử từ hơn mười năm trước của Trump vốn đã tràn ngập những lời hứa, giáo huấn, sự tức giận vì “nước Mỹ quá tệ hại”, những lời phỉ báng đối thủ. Tất cả hòa hợp thành những bản giao hưởng ký tên DJT. Mỗi lần Trump bước lên sân khấu, điệu nhảy YCMA vô tư, không theo chuẩn mực, thay cho tiếng kèn hiệu triệu “hoàng đế giá lâm.”
Năm 2025 được xem là giai đoạn khó khăn cho ngành khoa học khi ngân sách nghiên cứu bị thu hẹp và nhiều nhóm chuyên môn phải giải thể. Tuy vậy, những thành tựu y học nổi bật lại chứng minh rằng sức sáng tạo của con người chưa bao giờ dừng lại. Hàng loạt phát hiện mới đã mở rộng hiểu biết của chúng ta về sức khỏe, đồng thời thay đổi cách chăm sóc bệnh nhân hiện nay. Dưới đây là chín trong số những khám phá ấn tượng nhất trong năm 2025.
Năm 2025 khởi đầu bằng nỗi lo dấy lên từ các sàn tài chính quốc tế. Tháng Tư, Tổng thống Donald Trump khơi lại cuộc chiến thương mại, khiến nhiều người e sợ suy thái toàn cầu. Thế nhưng, sau mười hai tháng, kinh tế thế giới vẫn đứng vững: tổng sản lượng tăng khoảng 3%, bằng năm trước; thất nghiệp thấp và chứng khoán nhiều nơi tiếp tục lên giá. Chỉ riêng lạm phát vẫn còn là bóng mây bao phủ, vì phần lớn các nước trong khối công nghiệp OECD chưa đưa được vật giá về mức ổn định như mong muốn.
Sự phát triển nhanh chóng của Artificial Intelligence/ AI và robot đặt ra nhiều thách thức về đạo đức xã hội và cá nhân, đặc biệt là trong việc thu thập dữ liệu cá nhân làm ảnh hưởng đến các quyết định quan trọng như tuyển dụng, trị liệu và xét xử. Mặc dù AI có thể mô phỏng cảm xúc, nhưng không có ý thức thực sự, dẫn đến nguy cơ làm cho con người phụ thuộc vào AI và robot và suy giảm kỹ năng giao tiếp xã hội...



Kính chào quý vị,

Tôi là Derek Trần, dân biểu đại diện Địa Hạt 45, và thật là một vinh dự lớn lao khi được đứng nơi đây hôm nay, giữa những tiếng nói, những câu chuyện, và những tâm hồn đã góp phần tạo nên diện mạo văn học của cộng đồng người Mỹ gốc Việt trong suốt một phần tư thế kỷ qua.
Hai mươi lăm năm! Một cột mốc bạc! Một cột mốc không chỉ đánh dấu thời gian trôi qua, mà còn ghi nhận sức bền bỉ của một giấc mơ. Hôm nay, chúng ta kỷ niệm 25 năm Giải Viết Về Nước Mỹ của nhật báo Việt Báo.

Khi những người sáng lập giải thưởng này lần đầu tiên ngồi lại bàn thảo, họ đã hiểu một điều rất căn bản rằng: Kinh nghiệm tỵ nạn, hành trình nhập cư, những phức tạp, gian nan, và sự thành công mỹ mãn trong hành trình trở thành người Mỹ gốc Việt – tất cả cần được ghi lại. Một hành trình ý nghĩa không những cần nhân chứng, mà cần cả những người viết để ghi nhận và bảo tồn. Họ không chỉ tạo ra một cuộc thi; họ đã và đang xây dựng một kho lưu trữ. Họ thắp lên một ngọn hải đăng cho thế hệ sau để chuyển hóa tổn thương thành chứng tích, sự im lặng thành lời ca, và cuộc sống lưu vong thành sự hội nhập.

Trong những ngày đầu ấy, văn học Hoa Kỳ thường chưa phản ánh đầy đủ sự phong phú và đa dạng về kinh nghiệm của chúng ta. Giải thưởng Viết Về Nước Mỹ thực sự đã lấp đầy khoảng trống đó bằng sự ghi nhận và khích lệ vô số tác giả, những người đã cầm bút và cùng viết nên một thông điệp mạnh mẽ: “Chúng ta đang hiện diện nơi đây. Trải nghiệm của chúng ta là quan trọng. Và nước Mỹ của chúng ta là thế đó.”


Suốt 25 năm qua, giải thưởng này không chỉ vinh danh tài năng mà dựng nên một cộng đồng và tạo thành một truyền thống.
Những cây bút được tôn vinh hôm nay không chỉ mô tả nước Mỹ; họ định nghĩa nó. Họ mở rộng giới hạn của nước Mỹ, làm phong phú văn hóa của nước Mỹ, và khắc sâu tâm hồn của nước Mỹ. Qua đôi mắt họ, chúng ta nhìn thấy một nước Mỹ tinh tế hơn, nhân ái hơn, và sau cùng, chân thật hơn.

Xin được nhắn gửi đến các tác giả góp mặt từ bao thế hệ để chia sẻ tấm chân tình trên các bài viết, chúng tôi trân trọng cảm ơn sự can đảm của quý vị. Can đảm không chỉ là vượt qua biến cố của lịch sử; can đảm còn là việc ngồi trước trang giấy trắng, đối diện với chính mình, lục lọi ký ức đau thương sâu đậm, và gửi tặng trải nghiệm đó đến tha nhân. Quý vị là những người gìn giữ ký ức tập thể và là những người dẫn đường cho tương lai văn hóa Việt tại Hoa Kỳ.

Với Việt Báo: Xin trân trọng cảm ơn tầm nhìn, tâm huyết, và sự duy trì bền bỉ giải thưởng này suốt một phần tư thế kỷ.
Khi hướng đến 25 năm tới, chúng ta hãy tiếp tục khích lệ thế hệ kế tiếp—những blogger, thi sĩ, tiểu thuyết gia, nhà phê bình, nhà văn trẻ—để họ tìm thấy tiếng nói của chính mình và kể lại sự thật của họ, dù đó là thử thách hay niềm vui. Bởi văn chương không phải là một thứ xa xỉ; đó là sự cần thiết. Đó là cách chúng ta chữa lành, cách chúng ta ghi nhớ, và là cách chúng ta tìm thấy nơi chốn của mình một cách trọn vẹn.

Xin cảm ơn quý vị.

NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.