Hôm nay,  

Thái Nguyên - rì rầm trong cổ tích

22/11/201708:28:00(Xem: 6684)

Thái Nguyên - rì rầm trong cổ tích

 

Nguyệt Quỳnh

 
blank

Thanksgiving 2017, Nguyệt Quỳnh xin dành bài viết này thay lời tạ ơn đến sinh viên Phan Kim Khánh và ông bà Phan văn Dung.

  
Bản án sáu năm tù giam và 4 năm quản chế mà Tòa án tỉnh Thái Nguyên tuyên cho sinh viên Phan Kim Khánh dẫn tôi đến một bài viết của anh “Nghĩ về chiến tranh”. Tim tôi chợt chùng xuống khi bắt gặp đôi mắt của bé trai và gương mặt của người mẹ trong tấm ảnh Khánh ­­­­­đăng cùng bài viết. Tấm ảnh là một minh họa sinh động về chiến tranh và người Mẹ. Riêng với tôi, nó minh họa nỗi đau của những người mẹ ngày hôm nay. Mẹ của Khánh, của Paulus Lê Sơn, Nguyễn Văn Oai, Nguyễn Viết Dũng, Nguyễn Văn Hóa, Nguyễn Mai Trung Tuấn, …
 

Khánh sinh ra sau chiến tranh nhưng ý thức về những mất mát, những hy sinh của người lính cho mảnh đất anh đang sống không ngừng thôi thúc trong những suy tư của anh. Và nỗi ám ảnh đó dắt tay anh vào một cuộc chiến mới. Cuộc chiến chống lại cái xấu, cái dối trá, cái thối nát và tha hóa đang làm trì trệ đất nước anh.

Ở năm thứ hai của đại học, Khánh bắt đầu tìm hiểu về những vấn đề khiến Việt Nam không thể phát triển. Anh lập trang web ngươiviettreonline để cập nhật đến các bạn trẻ những bài viết về tình hình VN, sự thiếu minh bạch, thiếu tự do trong các lĩnh vực. Đầu năm 2015, anh thành lập trang baothamnhung với mục tiêu thông tin về tình hình tham nhũng trong giới chức chính quyền.

Nếu không bị bắt, tháng bảy vừa qua Phan Kim Khánh đã tốt nghiệp Khoa Quốc Tế của trường Đại học Thái Nguyên. Nhà Khánh nghèo, nhưng anh học rất giỏi và là một sinh viên có thành tích hoạt động xuất sắc. Anh đã đem về căn nhà lụp xụp thuộc hộ nghèo ấy thật nhiều bằng khen. Luật sư Hà Huy Sơn bảo có lẽ tài sản lớn nhất của bố mẹ anh chính là người con trai Phan Kim Khánh. Nhưng Khánh không chỉ là tài sản riêng của gia đình anh. Ở thời điểm đất nước cần anh, anh góp mặt. Và đối với chúng ta anh là một trong những nhân tố cho sự đổi thay.
 

Giữa lúc sự bắt bớ nhắm vào các nhà hoạt động ôn hòa đang leo thang; giữa bức tranh u ám của xã hội VN qua hành động nhũng nhiễu tôn giáo, hành hung các nhà hoạt động, phá hoại tài sản, đánh đập người dân của các Hội Cờ Đỏ, tôi ngồi đọc những suy tư và ước mơ của Phan Kim Khánh.

Rõ ràng cái ác đang diễn ra nhưng người tốt vẫn âm thầm góp mặt và những điều tốt đẹp vẫn cứ tiếp tục đâm chồi. Tôi muốn cám ơn Khánh bằng một lời chân tình nhất, cám ơn anh đã cho tôi nhìn thấy hoài bảo của một lớp người trẻ thầm lặng. Cám ơn cái màu xanh, ngát đầy niềm tin hy vọng bên dưới cái bề mặt tối tăm, khắc nghiệt, ảm đạm của đất nước tôi.
 

Người ta bảo công lý là lương tâm con người. Giữa phiên tòa vắng bóng công lý dành cho Phan Kim Khánh, chàng sinh viên 24 tuổi đã nói với tòa án về công lý của chính mình. Anh không phủ nhận tội trạng mà lại nhận đó là hành vi, là quá trình nhận thức của anh. Những chia sẻ của Khánh không biết có làm bâng khuâg những người đại diện cho một thể chế đang bóp chết tương lai tốt đẹp của người sinh viên trẻ ấy không? Nhưng tôi biết nó làm dâng tràn tình thương trong muôn người vừa biết đến anh. Nó đủ mạnh để làm mờ đi những cái ác dẫn đến từ sự ngu muội, cái hình ảnh hung hăng của các hội nhóm cờ đỏ vừa được thành lập ở Nghệ An.

Và Khánh làm tôi nhớ đến cái khát vọng của cả một thế hệ Thái Nguyên ngày trước. Giữa lúc đất nước đắm chìm trong những ngày Pháp thuộc đen tối, những người lính khố xanh từ những trại tù nơi giam cầm các nghĩa sĩ đã trỗi dậy. Tự tuyên xưng mình là “Quang phục quân Thái Nguyên”, họ phá cửa trại giam và cùng với Lương Ngọc Quyến giành lại bảy ngày độc lập cho Thái Nguyên. Cái khoảnh khắc được đứng giữa đất trời, được là một người lính của một quốc gia độc lập với đầy đủ quốc kỳ, quốc hiệu không chỉ sống với họ ở giây phút đó, nó tác động đến hàng bao thế hệ Việt Nam sau này. Và họ đã chiến đấu và hy sinh đến người cuối cùng, những cái tên Đội Cấn, Đội Giá, Đội Trường,… đã đi vào lịch sử.
 

Người yêu dân ca khi nghĩ về Thái Nguyên là nghĩ đến những nương chè xanh ngút mắt và những câu hát lượn của các thôn nữ người Tày. Người yêu lịch sử sẽ nhớ đến hình ảnh hào hùng của những người lính khố xanh vào thế kỷ thứ 19. Nhưng cái đẹp của Thái Nguyên không chỉ dừng ở đó. Tôi muốn nhắc đến phiên tòa cách đây 100 năm và hai người mẹ. Hai người phụ nữ sống cách nhau đúng một thế kỷ. Tôi mường tượng đến nỗi xúc động và sự mạnh mẽ của hai người mẹ trao đến cho các con trai của họ.

Trong phiên tòa xử Lương Ngọc Quyến, thân mẫu của ông, bà Lê Thị Lễ thay vì phủ dụ con, bà đã dõng dạc nói trước phiên tòa của thực dân Pháp: "Từ thuở còn trong bào thai, chúng tôi đã dạy con về tình thương yêu nòi giống. Bởi vậy, các con tôi theo đuổi mục đích cứu nước là hợp đạo lý gia đình và đạo lý đất nước chúng tôi, sao lại gọi là phản loạn". Rồi bà quay sang nói với con trai: "Mẹ chỉ mong con xứng đáng là con dân nước Việt đến hơi thở cuối cùng".
 

Sau phiên tòa xử Phan Kim Khánh, bà Dung, thân mẫu của Khánh đã nói với luật sư “Nếu như tôi được gặp Khánh tôi sẽ nói : “Bố mẹ ủng hộ việc con làm. Tôi tin tưởng, con tôi yêu nước, yêu chính trị chứ không phải này kia”. Người mẹ ấy yêu con vô cùng. Khánh có quyền hãnh diện về bậc sinh thành của mình. Những bậc cha mẹ khác, yêu con luôn tìm cách bao bọc, bảo vệ con khỏi những bất trắc và do đó vô tình họ quay lưng lại với hạnh phúc đích thực của con. Mẹ của Khánh thì khác, bà biết đất nước này dù còn nhiều khó khăn, nhưng nó đâu có thuộc về thiểu số nhóm lợi ích, nó còn thuộc về thế hệ của những Phan Kim Khánh. Bà hiểu và thương cái khát vọng tươi đẹp của con trai mình:

“…Với tôi làm chính trị đơn giản là sao cho con đường của các em nhỏ tới trường được dễ dàng, cho đất cày của bà con nông dân quê tôi được mền lúa cấy lên tươi tốt. Đơn giản là cho người với người sống yêu thương nhau!”

***

Tôi nhớ trong một bài dân ca về Thái Nguyên, nhạc sĩ Cao Khắc Thúy có nhắc về tiếng “rì rầm trong cổ tích” của quê hương miền núi này. Phải chăng chúng ta cũng đang nghe tiếng rì rầm ấy; tiếng rì rầm cổ tích trở lại sau hàng trăm năm khi Lương Ngọc Quyến và những người lính khố xanh viết nên câu chuyện về Thái Nguyên.

Xin đất trời đem hơi ấm của những ngày lễ tạ ơn về đến căn nhà nhỏ bên chân đồi của ông bà Phan Văn Dung. Ở đó, đồi núi, gió rừng và những nương chè cũng đang lắng nghe. Ở đó, Thái Nguyên đang kể tiếp câu chuyện của mình, câu chuyện của người mẹ và chàng trai Phan Kim Khánh.

Nguyệt Quỳnh



In Trang
Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
1234567Trang sauTrang cuối

Ở đời dường như chúng ta hay nghe nói người đi buôn chiến tranh, tức là những người trục lợi chiến tranh như buôn bán vũ khí, xâm chiếm đất đai, lãnh thổ của nước khác, thỏa mãn tham vọng bá quyền cá nhân, v.v… Nhưng lại không mấy khi chúng ta nghe nói có người đi buôn hòa bình. Vậy mà ở thời đại này lại có người đi buôn hòa bình. Thế mới lạ chứ! Các bạn đừng tưởng tôi nói chuyện vui đùa cuối năm. Không đâu! Đó là chuyện thật, người thật đấy. Nếu các bạn không tin thì hãy nghe tôi kể hết câu chuyện dưới đây rồi phán xét cũng không muộn. Vậy thì trước hết hãy nói cho rõ ý nghĩa của việc đi buôn hòa bình là thế nào để các bạn khỏi phải thắc mắc rồi sau đó sẽ kể chi tiết câu chuyện. Đi buôn thì ai cũng biết rồi. Đó là đem bán món hàng này để mua món hàng khác, hoặc đi mua món hàng này để bán lại cho ai đó hầu kiếm lời. Như vậy, đi buôn thì phải có lời...

Hồi đầu năm nay, một người bạn quen gọi đến, chỉ sau một tháng quốc gia chuyển giao quyền lực. Giọng chị mệt mỏi, pha chút bất cần, “Giờ sao? Đi đâu bây giờ nữa?” Chị không hỏi về kế hoạch chuyến đi du lịch, cũng không phải địa chỉ một quán ăn ngon nào đó. Câu hỏi của chị đúng ra là, “Giờ đi tỵ nạn ở đâu nữa?” “Nữa!” Cái chữ “nữa” kéo dài, rồi buông thỏng. Chữ “nữa” của chị dài như nửa thế kỷ từ ngày làm người tỵ nạn. Vài tháng trước, cuộc điện thoại gọi đến người bạn từng bị giam giữ trong nhà tù California vì một sai phạm thời trẻ, chỉ để biết chắc họ bình an. “Mỗi sáng tôi chạy bộ cũng mang theo giấy quốc tịch, giấy chứng minh tôi sinh ở Mỹ,” câu trả lời trấn an người thăm hỏi.

Chỉ trong vài ngày cuối tuần qua, bạo lực như nổi cơn lốc. Sinh viên bị bắn trong lớp ở Đại học Brown. Người Do Thái gục ngã trên bãi biển Bondi, Úc châu, ngay ngày đầu lễ Hanukkah. Một đạo diễn tài danh cùng vợ bị sát hại — nghi do chính con trai. Quá nhiều thảm kịch trong một thời khắc ngắn, quá nhiều bóng tối dồn dập khiến người ta lạc mất hướng nhìn. Nhưng giữa lúc chưa thể giải được gốc rễ, ta vẫn còn một điều có thể làm: học cho được cách ứng xử và phản ứng, sao cho không tiếp tay cho lửa hận thù. Giữ đầu óc tỉnh táo giữa khủng hoảng giúp ta nhìn vào ngọn cháy thật, thay vì mải dập tàn lửa do người khác thổi lên.

Trong những thời khắc nguy kịch nhất, thảm họa nhất, tổng thống Hoa Kỳ là người duy nhất có tiếng nói quyền lực với toàn dân để đưa họ vượt qua nghịch cảnh. Tổng thống sẽ trấn an dân bằng luật pháp, bằng ý chí kiên cường, bằng bản lĩnh lãnh đạo, bao dung nhưng dứt khoát. Thậm chí, có khi phải bằng mệnh lệnh sắc bén để khống chế những tư tưởng bốc đồng sẽ gây hỗn loạn. Mấy trăm năm lập quốc của Mỹ đã chứng minh rất nhiều lần như thế.

(Sydney – 14 tháng 12, 2025) - Hàng trăm người có mặt tại bãi biển Bondi, Sydney, để dự lễ Hanukkah đã chứng kiến một trong những vụ khủng bố đẫm máu nhất kể từ sau thảm sát Port Arthur năm 1996. Vào lúc 6 giờ 45 chiều Chủ Nhật, hai tay súng mặc đồ đen xuất hiện trên cây cầu bộ hành nối Campbell Parade với Bondi Pavilion, bắt đầu nổ súng xuống đám đông đang dự lễ. Hai kẻ này dùng súng trường, bắn liên tục trong khoảng 10 phút, khiến hàng trăm người hoảng loạn bỏ chạy, nhiều người ngã gục ngay trên bãi cát và công viên ven biển. Ít nhất 12 người thiệt mạng, trong đó có 9 nạn nhân thường dân, 1 cảnh sát và 2 tay súng (một bị bắn chết tại chỗ, một bị bắt nhưng sau đó tử vong do vết thương). Ngoài ra, có ít nhất 38 người bị thương, trong đó có 2 cảnh sát và nhiều nạn nhân ở tình trạng nguy kịch.

Năm 2024, con người trung bình dành hai giờ rưỡi mỗi ngày trên mạng xã hội. Nhân lên, đó là hơn một tháng mỗi năm nhìn vào màn hình, lướt ‘feed’ (dòng tin), đợi ‘notification’ (báo tin), đếm ‘like’ (lược thích). Bạn dành nhiều thới giờ cho Facebook, Instagram, TikTok. Và câu hỏi không phải "có nhiều không?", mà là "chúng ta nhận được gì?" Câu trả lời, theo một nhóm triết gia, nhà tâm lý học, nhà xã hội học đương đại, không phải kết nối, không phải hạnh phúc, không phải sự thật. Mà là cô đơn có tổ chức, lo âu có hệ thống, và sự thật bị thao túng. Mạng xã hội—đặc biệt Facebook, nền tảng với ba tỷ người dùng, lớn hơn bất kỳ quốc gia nào trên hành tinh—không phải công cụ trung lập. Nó là kiến trúc quyền lực đang định hình lại não bộ, xã hội, và chính trị theo cách mà chúng ta chưa kịp nhận ra. Và đây là điều đáng sợ nhất: chúng ta không bị ép. Chúng ta tự nguyện. Chúng ta mở Facebook vì muốn "kết nối." Nhưng sau ba mươi phút lướt, chúng ta cảm thấy trống rỗng hơn. Chúng ta vào để "cập nhật

Trong sân khấu chính trị đồ sộ từ cổ chí kim của nước Mỹ, hiếm có nhân vật nào diễn xuất giỏi như Donald J. Trump. Những cuộc vận động tranh cử từ hơn mười năm trước của Trump vốn đã tràn ngập những lời hứa, giáo huấn, sự tức giận vì “nước Mỹ quá tệ hại”, những lời phỉ báng đối thủ. Tất cả hòa hợp thành những bản giao hưởng ký tên DJT. Mỗi lần Trump bước lên sân khấu, điệu nhảy YCMA vô tư, không theo chuẩn mực, thay cho tiếng kèn hiệu triệu “hoàng đế giá lâm.”

Năm 2025 được xem là giai đoạn khó khăn cho ngành khoa học khi ngân sách nghiên cứu bị thu hẹp và nhiều nhóm chuyên môn phải giải thể. Tuy vậy, những thành tựu y học nổi bật lại chứng minh rằng sức sáng tạo của con người chưa bao giờ dừng lại. Hàng loạt phát hiện mới đã mở rộng hiểu biết của chúng ta về sức khỏe, đồng thời thay đổi cách chăm sóc bệnh nhân hiện nay. Dưới đây là chín trong số những khám phá ấn tượng nhất trong năm 2025.

Năm 2025 khởi đầu bằng nỗi lo dấy lên từ các sàn tài chính quốc tế. Tháng Tư, Tổng thống Donald Trump khơi lại cuộc chiến thương mại, khiến nhiều người e sợ suy thái toàn cầu. Thế nhưng, sau mười hai tháng, kinh tế thế giới vẫn đứng vững: tổng sản lượng tăng khoảng 3%, bằng năm trước; thất nghiệp thấp và chứng khoán nhiều nơi tiếp tục lên giá. Chỉ riêng lạm phát vẫn còn là bóng mây bao phủ, vì phần lớn các nước trong khối công nghiệp OECD chưa đưa được vật giá về mức ổn định như mong muốn.

Sự phát triển nhanh chóng của Artificial Intelligence/ AI và robot đặt ra nhiều thách thức về đạo đức xã hội và cá nhân, đặc biệt là trong việc thu thập dữ liệu cá nhân làm ảnh hưởng đến các quyết định quan trọng như tuyển dụng, trị liệu và xét xử. Mặc dù AI có thể mô phỏng cảm xúc, nhưng không có ý thức thực sự, dẫn đến nguy cơ làm cho con người phụ thuộc vào AI và robot và suy giảm kỹ năng giao tiếp xã hội...
1234567Trang sauTrang cuối
VB Podcast



Kính chào quý vị,

Tôi là Derek Trần, dân biểu đại diện Địa Hạt 45, và thật là một vinh dự lớn lao khi được đứng nơi đây hôm nay, giữa những tiếng nói, những câu chuyện, và những tâm hồn đã góp phần tạo nên diện mạo văn học của cộng đồng người Mỹ gốc Việt trong suốt một phần tư thế kỷ qua.
Hai mươi lăm năm! Một cột mốc bạc! Một cột mốc không chỉ đánh dấu thời gian trôi qua, mà còn ghi nhận sức bền bỉ của một giấc mơ. Hôm nay, chúng ta kỷ niệm 25 năm Giải Viết Về Nước Mỹ của nhật báo Việt Báo.

Khi những người sáng lập giải thưởng này lần đầu tiên ngồi lại bàn thảo, họ đã hiểu một điều rất căn bản rằng: Kinh nghiệm tỵ nạn, hành trình nhập cư, những phức tạp, gian nan, và sự thành công mỹ mãn trong hành trình trở thành người Mỹ gốc Việt – tất cả cần được ghi lại. Một hành trình ý nghĩa không những cần nhân chứng, mà cần cả những người viết để ghi nhận và bảo tồn. Họ không chỉ tạo ra một cuộc thi; họ đã và đang xây dựng một kho lưu trữ. Họ thắp lên một ngọn hải đăng cho thế hệ sau để chuyển hóa tổn thương thành chứng tích, sự im lặng thành lời ca, và cuộc sống lưu vong thành sự hội nhập.

Trong những ngày đầu ấy, văn học Hoa Kỳ thường chưa phản ánh đầy đủ sự phong phú và đa dạng về kinh nghiệm của chúng ta. Giải thưởng Viết Về Nước Mỹ thực sự đã lấp đầy khoảng trống đó bằng sự ghi nhận và khích lệ vô số tác giả, những người đã cầm bút và cùng viết nên một thông điệp mạnh mẽ: “Chúng ta đang hiện diện nơi đây. Trải nghiệm của chúng ta là quan trọng. Và nước Mỹ của chúng ta là thế đó.”


Suốt 25 năm qua, giải thưởng này không chỉ vinh danh tài năng mà dựng nên một cộng đồng và tạo thành một truyền thống.
Những cây bút được tôn vinh hôm nay không chỉ mô tả nước Mỹ; họ định nghĩa nó. Họ mở rộng giới hạn của nước Mỹ, làm phong phú văn hóa của nước Mỹ, và khắc sâu tâm hồn của nước Mỹ. Qua đôi mắt họ, chúng ta nhìn thấy một nước Mỹ tinh tế hơn, nhân ái hơn, và sau cùng, chân thật hơn.

Xin được nhắn gửi đến các tác giả góp mặt từ bao thế hệ để chia sẻ tấm chân tình trên các bài viết, chúng tôi trân trọng cảm ơn sự can đảm của quý vị. Can đảm không chỉ là vượt qua biến cố của lịch sử; can đảm còn là việc ngồi trước trang giấy trắng, đối diện với chính mình, lục lọi ký ức đau thương sâu đậm, và gửi tặng trải nghiệm đó đến tha nhân. Quý vị là những người gìn giữ ký ức tập thể và là những người dẫn đường cho tương lai văn hóa Việt tại Hoa Kỳ.

Với Việt Báo: Xin trân trọng cảm ơn tầm nhìn, tâm huyết, và sự duy trì bền bỉ giải thưởng này suốt một phần tư thế kỷ.
Khi hướng đến 25 năm tới, chúng ta hãy tiếp tục khích lệ thế hệ kế tiếp—những blogger, thi sĩ, tiểu thuyết gia, nhà phê bình, nhà văn trẻ—để họ tìm thấy tiếng nói của chính mình và kể lại sự thật của họ, dù đó là thử thách hay niềm vui. Bởi văn chương không phải là một thứ xa xỉ; đó là sự cần thiết. Đó là cách chúng ta chữa lành, cách chúng ta ghi nhớ, và là cách chúng ta tìm thấy nơi chốn của mình một cách trọn vẹn.

Xin cảm ơn quý vị.

NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.