Hôm nay,  

Cánh Đồng Chum Ai Lao

16/01/201800:00:00(Xem: 8050)
CANH DONG CHUM
Cánh Đồng Chum.

Đường Bình

Cánh đồng Chum (Plain of Jars) là một vùng đồng bằng rộng lớn miền cực bắc thuộc tỉnh Xiang Khouang nước Ai Lao . Đèo cao núi thẩm đường đi rất nguy hiểm. Trong vùng này có hằng ngàn cái chum đủ cỡ nằm rải rác khắp thung lũng Xieng Khuoang. Cánh đồng Chum là vùng đất tiền sử, cho đến nay không có ai biết làm bằng vật liệu gì? Làm với mục đích gì? và niên đại của cánh đồng Chum.

Anh bạn Lào nói với tôi đây là một vùng đất hứng chịu nhiều nhứt bom đạn của Mỹ thả xuống , mục đích để ngăn chận quân lính Bắc Việt và quân Cộng Sản Pathet Lào. Máy bay Mỹ loại B-52 thả bôm ngày đêm, và thả thuốc khai hoang để tiêu diệt hằng triệu cây rừng, người ta ước tính từ năm 1964 đến 1973 quân đội Mỹ đã thả 262 triệu quả bom đủ loại khắp khu vực này, nó nhiều hơn số bom thả trong thời kỳ đệ nhị Thế Chiến trên thế giới. Trong số bom thả xuống có hơn 80 triệu quả chưa phát nổ, vẫn còn đang nằm rải rác trong vùng này. Anh bạn Lào nói rất nhiều trái loại bom chùm (Cluster bom) chống cá nhân giống như trái banh nhỏ, nhiều người tưởng nó là đồ chơi, nhứt là trẽ em, nhặc nó lên bị phát nổ chết và chết rất nhiều.

Cả khu vực phía bắc Ai Lao bây giờ là một vùng rừng lá thấp, không còn cây cao bóng mát như xưa. Sau Hiệp định đình chiến Paris năm 1973 quân đội Mỷ chấm dứt thả bom, nhiều người dân Lào chết vì bom trong vùng Cánh Đồng Chum, chánh phủ Lào kêu gọi Mỹ và nhiều tổ chức quốc tế giúp tháo gỡ, tất cả nỗ lực mấy chục năm nay chỉ giài quyết được một phần nào trong vùng số 1 thôi, vì nó quá nhiều làm không xuể nên đành bó tay.

Sau chiến tranh, vì nhu cầu phát triển kinh tế, hằng triệu thước khối gỗ quý bị hạ xuống đem bán. Núi rừng bị đốt sạch để trồng hằng triệu cây chuối để xuật khẩu. Vào mùa mưa, cỏ mây mọc xum xê rất nhanh, sau mùa mưa người ta đốt, đứng trên đỉnh núi Trường Sơn nhìn xa thẩm về chân trời phía Lào, lửa cháy sáng rực mấy ngọn núi, khói bay cao che khuất bầu trời, ban ngày không thấy mặt trời, ban đêm không thấy trăng sao.

Cánh Đồng Chum chia thành 9 vùng, vùng số #1 có 400 cái chum, đủ kích thước, có cái hai ba người ôm và cao hơn hai thước, một vài cái có nấp đậy, tôi tò mò trèo lên một cái nhìn bên trong thấy đất và lá cây khô. Du khách chỉ đến tham quan trong vùng #1, có thể nhìn thấyhố bom lớn nhỏ rải rác khắp nơi, có cái sâu hơn thước, nhiều cái Chum bị bom nổ làm sức mẻ bể miệng, có cái bị chôn vùi một phần nằm lô nhô. Đường mòn vạch sẵn cho du khách đi tham quan, một vài nơi có gắng bảng cảnh cáo nguy hiểm du khách không nên đến gần. Có một ngọn núi thấp nằm riêng rẻ, mới nhìn tưởng là hầm trú ẩn, tại miệng hang có một cái bàn thờ đặc trên khúc cây khô chơi vơi cao khoảng một thước, vài cây nhang đang tỏa khói do du khách đến trước cúng bái, tôi thấp nắm nhang chiêm bái người quá cố rồi lên dường về thị trấn Phongsavang thủ Phủ Tỉnh Xieng Khouang.


Phongsavang cao nguyên đất đỏ, một hàng phố nhỏ nằm trên môt con đường dài cả cây số, đường xá mới tái tạo tráng nhựa chạy rất êm. Trời tối sương khói bao phủ, hàng đèn đường vàng chiếu sáng lờ mờ, thỉnh thoảng một chiếc xe mô tô hai bánh chạy nhanh tiếng động cơ chát chúa không biết đi về đâu. Xe chúng tôi chạy chầm chậm trên con phố chính đi tìm chổ ngủ, bất chợt anh tài xế ngừng xe giửa đường, nhìn dáo dát thấy căn phố bên phải có tấm bảng hiệu lớn với hình một cô gái xinh đẹp mỉm cười mời mọc, trên tấm bản có một hàng chữ Lào ngòang nghèo không ai biết đọc, tôi không nhìn hàng chữ đó mà nhìn khuôn mặt đẹp của cô, liết mắt tôi thấy mấy chữ bằng tiếng Anh ghi rõ ... Maty Hotel - Your Home Away From Home. Mừng quá, tôi la lên và dục mỏi người xuống xe, chưa bước vô tiệm mà trong lòng nghỉ rằng sau một ngày rông rủi tìm tòi và nghe những chuyện hải hùng đau thương của dân tộc Ai Lao, tôi chỉ mong có chổ cho tôi một giất ngủ bình yên là thần tiên rồi.

Xuống xe bước vô thấy trước cửa chính ra vào có một cây xanh, chủ khách sạn treo một hàng vỏ bôm bi lòng thòng trang trí cho cửa tiệm, một võ bình xăng máy bay dài thòn nằm bên lối đi. Hotel Maty có chỗ cho ngủ và có cho ăn thật là thần tiên vì suốt cả ngày nay chúng tôi không mang theo thức ăn, nước uống củng quên mang theo. Bữa cơm Maty Hotel hôm nay có rau có nước mắm cay hợp khẩu vị ngon tuyệt vời. Sau cơm tối ông chủ hotel mời chúng tôi xuống phòng khách xem truyền hình. Ông nói: Đêm nay đài truyền hình chiếu phim thời sự. Tôi xuống phòng khách mở cửa phòng bên trong tối thui, dưới ánh đèn mờ thấy có người ngồi trong đó, âm thanh T.V phát ra rầm rầm, chương trình đã bắc đầu từ hồi nào rồi. Tôi bước vào sâu bên trong tìm chổ ngồi, trên màn ảnh 16 inch không màu, máy bay Mỹ oanh kích thả bôm, dân chúng chạy tán loạn. Các anh chiến sĩ (Pathet Lao) áo đen đi dép râu tay cầm súng A.K không sợ chết, hùng dũng xong pha chiến trận. Bôm nổ khắp vùng nhà tan cửa nát người chết kẻ bị thương đầy máu và nước mắt. Trong phòng khách một nhóm khoản mười người, nam nữ sồn xồn thuộc một hội cựu chiến binh Mỹ từ Chicago mới đến chiều nay, mọi người xem phim trầm lặng. Chương trình T.V chấm dứt, mấy người bước ra khòi phòng khách đứng dưới ánh đèn màu treo ngoài trời, mấy ngụm khói thuốc Marboro bay lên cao, một người buồn bả trách mốc ai đó đã gây đau thương cho dân tộc Ai Lao.

Không gian yên tịnh, vần trăng sáng tỏa xuyên qua màng sương mỏng dảy núi Trường Sơn xa xa đậm nét màu xanh tô điểm Phongsavang đẹp tuyệt vời.

Đường Bình

 

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Ở đời dường như chúng ta hay nghe nói người đi buôn chiến tranh, tức là những người trục lợi chiến tranh như buôn bán vũ khí, xâm chiếm đất đai, lãnh thổ của nước khác, thỏa mãn tham vọng bá quyền cá nhân, v.v… Nhưng lại không mấy khi chúng ta nghe nói có người đi buôn hòa bình. Vậy mà ở thời đại này lại có người đi buôn hòa bình. Thế mới lạ chứ! Các bạn đừng tưởng tôi nói chuyện vui đùa cuối năm. Không đâu! Đó là chuyện thật, người thật đấy. Nếu các bạn không tin thì hãy nghe tôi kể hết câu chuyện dưới đây rồi phán xét cũng không muộn. Vậy thì trước hết hãy nói cho rõ ý nghĩa của việc đi buôn hòa bình là thế nào để các bạn khỏi phải thắc mắc rồi sau đó sẽ kể chi tiết câu chuyện. Đi buôn thì ai cũng biết rồi. Đó là đem bán món hàng này để mua món hàng khác, hoặc đi mua món hàng này để bán lại cho ai đó hầu kiếm lời. Như vậy, đi buôn thì phải có lời...
Hồi đầu năm nay, một người bạn quen gọi đến, chỉ sau một tháng quốc gia chuyển giao quyền lực. Giọng chị mệt mỏi, pha chút bất cần, “Giờ sao? Đi đâu bây giờ nữa?” Chị không hỏi về kế hoạch chuyến đi du lịch, cũng không phải địa chỉ một quán ăn ngon nào đó. Câu hỏi của chị đúng ra là, “Giờ đi tỵ nạn ở đâu nữa?” “Nữa!” Cái chữ “nữa” kéo dài, rồi buông thỏng. Chữ “nữa” của chị dài như nửa thế kỷ từ ngày làm người tỵ nạn. Vài tháng trước, cuộc điện thoại gọi đến người bạn từng bị giam giữ trong nhà tù California vì một sai phạm thời trẻ, chỉ để biết chắc họ bình an. “Mỗi sáng tôi chạy bộ cũng mang theo giấy quốc tịch, giấy chứng minh tôi sinh ở Mỹ,” câu trả lời trấn an người thăm hỏi.
Chỉ trong vài ngày cuối tuần qua, bạo lực như nổi cơn lốc. Sinh viên bị bắn trong lớp ở Đại học Brown. Người Do Thái gục ngã trên bãi biển Bondi, Úc châu, ngay ngày đầu lễ Hanukkah. Một đạo diễn tài danh cùng vợ bị sát hại — nghi do chính con trai. Quá nhiều thảm kịch trong một thời khắc ngắn, quá nhiều bóng tối dồn dập khiến người ta lạc mất hướng nhìn. Nhưng giữa lúc chưa thể giải được gốc rễ, ta vẫn còn một điều có thể làm: học cho được cách ứng xử và phản ứng, sao cho không tiếp tay cho lửa hận thù. Giữ đầu óc tỉnh táo giữa khủng hoảng giúp ta nhìn vào ngọn cháy thật, thay vì mải dập tàn lửa do người khác thổi lên.
Trong những thời khắc nguy kịch nhất, thảm họa nhất, tổng thống Hoa Kỳ là người duy nhất có tiếng nói quyền lực với toàn dân để đưa họ vượt qua nghịch cảnh. Tổng thống sẽ trấn an dân bằng luật pháp, bằng ý chí kiên cường, bằng bản lĩnh lãnh đạo, bao dung nhưng dứt khoát. Thậm chí, có khi phải bằng mệnh lệnh sắc bén để khống chế những tư tưởng bốc đồng sẽ gây hỗn loạn. Mấy trăm năm lập quốc của Mỹ đã chứng minh rất nhiều lần như thế.
(Sydney – 14 tháng 12, 2025) - Hàng trăm người có mặt tại bãi biển Bondi, Sydney, để dự lễ Hanukkah đã chứng kiến một trong những vụ khủng bố đẫm máu nhất kể từ sau thảm sát Port Arthur năm 1996. Vào lúc 6 giờ 45 chiều Chủ Nhật, hai tay súng mặc đồ đen xuất hiện trên cây cầu bộ hành nối Campbell Parade với Bondi Pavilion, bắt đầu nổ súng xuống đám đông đang dự lễ. Hai kẻ này dùng súng trường, bắn liên tục trong khoảng 10 phút, khiến hàng trăm người hoảng loạn bỏ chạy, nhiều người ngã gục ngay trên bãi cát và công viên ven biển. Ít nhất 12 người thiệt mạng, trong đó có 9 nạn nhân thường dân, 1 cảnh sát và 2 tay súng (một bị bắn chết tại chỗ, một bị bắt nhưng sau đó tử vong do vết thương). Ngoài ra, có ít nhất 38 người bị thương, trong đó có 2 cảnh sát và nhiều nạn nhân ở tình trạng nguy kịch.
Năm 2024, con người trung bình dành hai giờ rưỡi mỗi ngày trên mạng xã hội. Nhân lên, đó là hơn một tháng mỗi năm nhìn vào màn hình, lướt ‘feed’ (dòng tin), đợi ‘notification’ (báo tin), đếm ‘like’ (lược thích). Bạn dành nhiều thới giờ cho Facebook, Instagram, TikTok. Và câu hỏi không phải "có nhiều không?", mà là "chúng ta nhận được gì?" Câu trả lời, theo một nhóm triết gia, nhà tâm lý học, nhà xã hội học đương đại, không phải kết nối, không phải hạnh phúc, không phải sự thật. Mà là cô đơn có tổ chức, lo âu có hệ thống, và sự thật bị thao túng. Mạng xã hội—đặc biệt Facebook, nền tảng với ba tỷ người dùng, lớn hơn bất kỳ quốc gia nào trên hành tinh—không phải công cụ trung lập. Nó là kiến trúc quyền lực đang định hình lại não bộ, xã hội, và chính trị theo cách mà chúng ta chưa kịp nhận ra. Và đây là điều đáng sợ nhất: chúng ta không bị ép. Chúng ta tự nguyện. Chúng ta mở Facebook vì muốn "kết nối." Nhưng sau ba mươi phút lướt, chúng ta cảm thấy trống rỗng hơn. Chúng ta vào để "cập nhật
Trong sân khấu chính trị đồ sộ từ cổ chí kim của nước Mỹ, hiếm có nhân vật nào diễn xuất giỏi như Donald J. Trump. Những cuộc vận động tranh cử từ hơn mười năm trước của Trump vốn đã tràn ngập những lời hứa, giáo huấn, sự tức giận vì “nước Mỹ quá tệ hại”, những lời phỉ báng đối thủ. Tất cả hòa hợp thành những bản giao hưởng ký tên DJT. Mỗi lần Trump bước lên sân khấu, điệu nhảy YCMA vô tư, không theo chuẩn mực, thay cho tiếng kèn hiệu triệu “hoàng đế giá lâm.”
Năm 2025 được xem là giai đoạn khó khăn cho ngành khoa học khi ngân sách nghiên cứu bị thu hẹp và nhiều nhóm chuyên môn phải giải thể. Tuy vậy, những thành tựu y học nổi bật lại chứng minh rằng sức sáng tạo của con người chưa bao giờ dừng lại. Hàng loạt phát hiện mới đã mở rộng hiểu biết của chúng ta về sức khỏe, đồng thời thay đổi cách chăm sóc bệnh nhân hiện nay. Dưới đây là chín trong số những khám phá ấn tượng nhất trong năm 2025.
Năm 2025 khởi đầu bằng nỗi lo dấy lên từ các sàn tài chính quốc tế. Tháng Tư, Tổng thống Donald Trump khơi lại cuộc chiến thương mại, khiến nhiều người e sợ suy thái toàn cầu. Thế nhưng, sau mười hai tháng, kinh tế thế giới vẫn đứng vững: tổng sản lượng tăng khoảng 3%, bằng năm trước; thất nghiệp thấp và chứng khoán nhiều nơi tiếp tục lên giá. Chỉ riêng lạm phát vẫn còn là bóng mây bao phủ, vì phần lớn các nước trong khối công nghiệp OECD chưa đưa được vật giá về mức ổn định như mong muốn.
Sự phát triển nhanh chóng của Artificial Intelligence/ AI và robot đặt ra nhiều thách thức về đạo đức xã hội và cá nhân, đặc biệt là trong việc thu thập dữ liệu cá nhân làm ảnh hưởng đến các quyết định quan trọng như tuyển dụng, trị liệu và xét xử. Mặc dù AI có thể mô phỏng cảm xúc, nhưng không có ý thức thực sự, dẫn đến nguy cơ làm cho con người phụ thuộc vào AI và robot và suy giảm kỹ năng giao tiếp xã hội...


Kính chào quý vị,

Tôi là Derek Trần, dân biểu đại diện Địa Hạt 45, và thật là một vinh dự lớn lao khi được đứng nơi đây hôm nay, giữa những tiếng nói, những câu chuyện, và những tâm hồn đã góp phần tạo nên diện mạo văn học của cộng đồng người Mỹ gốc Việt trong suốt một phần tư thế kỷ qua.
Hai mươi lăm năm! Một cột mốc bạc! Một cột mốc không chỉ đánh dấu thời gian trôi qua, mà còn ghi nhận sức bền bỉ của một giấc mơ. Hôm nay, chúng ta kỷ niệm 25 năm Giải Viết Về Nước Mỹ của nhật báo Việt Báo.

Khi những người sáng lập giải thưởng này lần đầu tiên ngồi lại bàn thảo, họ đã hiểu một điều rất căn bản rằng: Kinh nghiệm tỵ nạn, hành trình nhập cư, những phức tạp, gian nan, và sự thành công mỹ mãn trong hành trình trở thành người Mỹ gốc Việt – tất cả cần được ghi lại. Một hành trình ý nghĩa không những cần nhân chứng, mà cần cả những người viết để ghi nhận và bảo tồn. Họ không chỉ tạo ra một cuộc thi; họ đã và đang xây dựng một kho lưu trữ. Họ thắp lên một ngọn hải đăng cho thế hệ sau để chuyển hóa tổn thương thành chứng tích, sự im lặng thành lời ca, và cuộc sống lưu vong thành sự hội nhập.

Trong những ngày đầu ấy, văn học Hoa Kỳ thường chưa phản ánh đầy đủ sự phong phú và đa dạng về kinh nghiệm của chúng ta. Giải thưởng Viết Về Nước Mỹ thực sự đã lấp đầy khoảng trống đó bằng sự ghi nhận và khích lệ vô số tác giả, những người đã cầm bút và cùng viết nên một thông điệp mạnh mẽ: “Chúng ta đang hiện diện nơi đây. Trải nghiệm của chúng ta là quan trọng. Và nước Mỹ của chúng ta là thế đó.”


Suốt 25 năm qua, giải thưởng này không chỉ vinh danh tài năng mà dựng nên một cộng đồng và tạo thành một truyền thống.
Những cây bút được tôn vinh hôm nay không chỉ mô tả nước Mỹ; họ định nghĩa nó. Họ mở rộng giới hạn của nước Mỹ, làm phong phú văn hóa của nước Mỹ, và khắc sâu tâm hồn của nước Mỹ. Qua đôi mắt họ, chúng ta nhìn thấy một nước Mỹ tinh tế hơn, nhân ái hơn, và sau cùng, chân thật hơn.

Xin được nhắn gửi đến các tác giả góp mặt từ bao thế hệ để chia sẻ tấm chân tình trên các bài viết, chúng tôi trân trọng cảm ơn sự can đảm của quý vị. Can đảm không chỉ là vượt qua biến cố của lịch sử; can đảm còn là việc ngồi trước trang giấy trắng, đối diện với chính mình, lục lọi ký ức đau thương sâu đậm, và gửi tặng trải nghiệm đó đến tha nhân. Quý vị là những người gìn giữ ký ức tập thể và là những người dẫn đường cho tương lai văn hóa Việt tại Hoa Kỳ.

Với Việt Báo: Xin trân trọng cảm ơn tầm nhìn, tâm huyết, và sự duy trì bền bỉ giải thưởng này suốt một phần tư thế kỷ.
Khi hướng đến 25 năm tới, chúng ta hãy tiếp tục khích lệ thế hệ kế tiếp—những blogger, thi sĩ, tiểu thuyết gia, nhà phê bình, nhà văn trẻ—để họ tìm thấy tiếng nói của chính mình và kể lại sự thật của họ, dù đó là thử thách hay niềm vui. Bởi văn chương không phải là một thứ xa xỉ; đó là sự cần thiết. Đó là cách chúng ta chữa lành, cách chúng ta ghi nhớ, và là cách chúng ta tìm thấy nơi chốn của mình một cách trọn vẹn.

Xin cảm ơn quý vị.

NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.