CÁ VOI XANH, CHỦ QUYỀN VÀ CUỘC SỐNG
Nguyễn Anh Nguyên
Mấy tuần qua nhiều tờ báo mạng và báo giấy ở Việt Nam đồng loạt đăng bài về BLUE WHALE CHALLENGE (Thử Thách Cá Voi Xanh) và cho rằng trào lưu nguy hiểm này đã có mặt ở một trường Phổ Thông Trung Học ở Cái Bè, Tiền Giang, Việt Nam. Nếu đúng như vậy thì đây là một thông tin khá nguy hiểm vì trò chơi này có thể ảnh hưởng xấu đến giới trẻ Việt Nam.
Thử thách Cá Voi Xanh là một trò chơi trên nền tảng Internet xuất phát từ Nga cách đây khoảng hơn 3 năm. Người tham gia sẽ phải thực hiện 50 thử thách trong vòng 50 ngày từ lúc 4 giờ 20 sáng với mức độ khó khăn tăng dần và “Tận Cùng Là Cái Chết”. Khởi đầu là những nhiệm vụ rất dễ như đi dạo ở những nơi được chỉ định, check in ăn uống ở một nhà hàng hay quán café nào đó,... Sau đó nhiệm vụ sẽ khó hơn chẳng hạn như xem một bộ phim ma, thức dậy sớm ra nghĩa địa chơi, leo lên đỉnh nhà cao tầng ... Càng lên Level cao hơn thì các thử thách sẽ càng khó vượt qua và thử thách bản thân nhiều hơn như yêu cầu người chơi tự gây tổn thương cho mình với những hành động như tự xăm môi, rạch tay, khắc hình cá voi lên tay...Và cuối cùng đến ngày thứ 50, người chơi sẽ phải tự sát và chết thật để được coi là người chiến thắng-Winner (nhưng DIE-CHẾT). Còn không dám vượt qua thì chấp nhận thua cuộc-Game Over (nhưng ALIVE-SỐNG). Tên của trò chơi đặt theo hình ảnh các chú Cá Voi Xanh tự sát bằng cách lao mình lên các bãi cát để kết thúc cuộc sống.
Vậy mà hơn 130 người trẻ ở Nga và một số không nhỏ chưa thống kê ở các nước Châu Âu, Châu Mỹ và Châu Á đã tự sát và chết thật để THẮNG trò chơi này. Một điểm khá quan trọng là muốn chơi trò chơi này người chơi phải khai tên tuổi, điện thoại, email, địa chỉ thật và có người đang chơi giới thiệu để cài đặt phần mềm và nhận tin nhắn kích hoạt trò chơi và nhận các thử thách hàng ngày. Chính việc khai hết thông tin khiến cho việc dừng cuộc chơi trở nên khó khăn khi người chơi sẽ bị đe dọa qua tin nhắn, điện thoại,… đe dọa đến sự an toàn của bản thân, gia đình và cả thú cưng trong nhà.
Dù luật chơi rất khắc nghiệt nhưng trò chơi này vẫn thu hút được một số người trẻ khắp nơi tham gia. Người ta cho rằng do trò này vẫn phát triển và lan ra khắp nơi trên thế giới vì các lý do sau.
(1) Đánh vào tâm lý lứa tuổi mới lớn còn thiếu hiểu biết, thích sống ảo, dễ tổn thương, cô đơn nhưng muốn khẳng định bản thân, thích chơi trội.
(2) Các thử thách lạ, không biết trước, tăng dần mức độ gây cảm giác ức chế, hồi hộp dễ gây nghiện như nghiện chơi các game điện tử.
(3) Bị đe doạ bởi các chủ trò chơi bí ẩn và các cá voi đầu trò về sự an toàn của bản thân và gia đình, sợ mất danh dự nếu dừng lại.
(4) Sức thu hút như một giáo phái ảo (Kiểu như Hội thánh Đức Chúa Trời) khiến người chơi mù quáng.
Không biết còn nguyên nhân nào nữa không? Người tạo ra trò chơi có dụng ý gì và được lợi gì? Đó là những câu hỏi không dễ có lời đáp.
Nghe tin trào lưu này đã vào Việt Nam mình cảm thấy thấy hơi lo lắng. Học sinh Việt Nam ở Thành phố thì bị áp lực học hành, cha mẹ bận rộn công việc ít có thời gian gần gũi quan tâm đến con cái. Còn các em ở các miền quê thì ít niềm vui, thiếu tự tin,... là những đối tượng dễ bị rủ rê lôi kéo tham gia vào các tệ nạn xã hội, các trò chơi vô bổ hoặc nguy hiểm như trò này. Mọi người cần quan tâm chia sẻ với các con trẻ trong độ tuổi mới lớn nhiều hơn để giúp các con đi đúng đường và trở thành người tốt, sống có ích và có trách nhiệm với bản thân, gia đình và đất nước của mình.
x x x
Bên cạnh Blue Killer Whale hung ác thì còn một chú Cá Voi Xanh hiền lành khác cũng đang là một đề tài nóng ở Việt Nam trong mấy năm vừa qua.
CÁ VOI XANH là tên một dự án khí tự nhiên (Natural gas) rất tiềm năng nằm ngoài khơi Đà Nẵng, cách bờ biển miền Trung khoảng hơn 80 km, với trữ lượng dự kiến khoảng 19 Tcf (Triệu feet khối) tương đương khoảng 538 tỷ mét khối khí thiên nhiên gấp hơn 3 lần dự án Lan Tây-Lan Đỏ thuộc bể Nam Côn Sơn lớn nhất Việt Nam hiện đang khai thác bởi Petro Viet Nam. Mỏ khí Cá Voi Xanh do Tập Đoàn Exxon Mobil điều hành, đang tiến hành thăm dò chuẩn bị đưa vào khai thác. Dự án này gồm một đường ống dẫn khí đốt từ ngoài khơi cung cấp cho bốn tổ máy điện sẽ được xây dựng tại tỉnh Quảng Nam, tổ máy đầu tiên dự kiến đi vào hoạt động từ năm 2023. Nếu dự án được triển khai sẽ đóng góp vào ngân sách Việt Nam hơn 20 tỷ USD. Tuy nhiên từ cuối năm 2017 dự án đã bị trì hoãn có lẽ do một số vấn đề nhạy cảm về tranh chấp chủ quyền trên biển Đông.
Khu vực mỏ Cá Voi Xanh nằm tại lô 118 thuộc Bể Sông Hồng, nằm hoàn toàn trong vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) 200 hải lý của Việt Nam. Tuy nhiên với đường lưỡi bò mà Trung Quốc ngang nhiên vẽ ra, dù đã bị Tòa án Trọng tài Thường trực Liên Hiệp Quốc phán quyết là vô căn cứ, Chính quyền Bắc Kinh cũng đang đưa ra yêu sách chủ quyền ở khu vực này. Đường lưỡi bò chín đoạn của Trung Quốc chỉ cách bờ biển miền Trung Việt Nam khoảng 50 hải lý cắt ngang mỏ khí Cá Voi Xanh, chiếm hết khoảng một phần ba khu vực phía Đông của lô 118.
Cuối năm 2017, Tập đoàn Exxon Mobil dự định khoan thăm dò tại khu vực cách đường lưỡi bò khoảng 18 hải lý, cách bờ biển Việt Nam khoảng 88 km. Dù địa điểm khoan thăm dò dự kiến không nằm trong đường lưỡi bò, nhưng lại trong khu vực mà trước đây Trung Quốc đã đưa giàn khoan nước sâu Hải Dương 981 ra thăm dò khai thác dầu khí vào năm 2014. Sau các đợt biểu tình phản đối và bạo động tại cả ba miền của Việt Nam và những lên án của một số nước trên thế giới ở thời điểm đó, Trung Quốc đã phải rút giàn khoan này ra khỏi vùng biển Hoàng Sa.
Trước thềm hội nghị APEC vào đầu tháng 11 năm 2017, Exxon Mobil đã có những động thái chuẩn bị cho việc khởi động Dự án Cá Voi Xanh khi Chủ Tịch Tập Đoàn đã tham gia diễn đàn với những phát biểu rất tích cực. Tuy nhiên vào giờ chót, khi phát biểu tại diễn đàn APEC ngày 7 tháng 11 năm 2017, giám đốc ExxonMobil Development Company Liam Mallon đã nói bóng gió rằng “có những thỏa thuận đặc biệt mà chúng tôi cần phải bàn bạc” và công bố Exxon Mobil hoãn lại quyết định đầu tư đến năm 2019. Vậy những thỏa thuận đặc biệt này có thể là gì khác ngoài các vấn đề về tranh chấp chủ quyền khi mà trữ lượng và hiệu quả của Dự án đã được xác định rất rõ ràng. Có lẽ những áp lực căng thẳng từ phía Trung Quốc đã khiến Việt Nam phải nhượng bộ và thuyết phục Mỹ tạm hoãn Dự án tiềm năng này. Hay phía Mỹ quyết định hoãn vì không muốn gây căng thẳng và đánh đổi những lợi ích khác trong mối quan hệ kinh tế, chính trị với Trung Quốc.
Kịch bản này khá giống với việc tập Đoàn BP Petroleums của Anh quyết định rút lui khỏi Dự án mỏ khí Hải Thạch-Mộc tinh ngoài khơi Vũng Tàu (Lô 5.2 và 5.3) vào năm 2009 sau nhiều lẫn hoãn việc tiến hành khoan thăm dò dù đã xong phần thiết kế cơ sở của các giàn khoan này. Sau đó vào năm 2012, BP cũng bắt đầu rút vốn khỏi dự án đường ống dẫn khí Nam Côn Sơn và nhà máy xử lý khí ở Dinh Cố, Bà Rịa Vũng Tàu. Đến năm 2015, BP chuyển luôn phần vốn của mình ở nhà máy Nhiệt điện Phú Mỹ 3 cho SembCorp. Dù không được xác nhận chính thức nhưng theo các chuyên gia về thị trường và đầu tư trong ngành năng lượng, BP rút lui khỏi Dự án mỏ khí Hải Thạch-Mộc tinh vì chịu sức ép từ chính phủ Trung Quốc và cân nhắc việc ảnh hưởng đến các lợi ích kinh tế khá lớn của Tập Đoàn này trong các dự án đầu tư ở Trung Quốc. Tất nhiên, không loại trừ khả năng có tác động từ chính phủ Việt Nam đến BP trong việc này. Với những kết quả thăm dò đã được kiểm chứng từ BP, thiết kế FEED đã hoàn tất bởi Worley Parsons, các công tác chuẩn bị hợp đồng triển khai dự án đã gần xong thì Petro VietNam đã tiếp nhận và triển khai thành công dự án này và đổi tên thành Dự án Biển Đông 1. Nhìn chung trong việc này Việt Nam có hai cái lợi là không mất lòng Trung Quốc và triển khai thành công một dự án Dầu khí Offshore đầu tiên ở vai trò 100% vốn chủ đầu tư. Tuy nhiên cái hại lớn nhất là giảm sức thu hút đầu tư và chủ quyền trên biển bị ảnh hưởng nghiêm trọng, kiểu như khách vào nhà mình chơi và hợp tác làm ăn mà bị hàng xóm đuổi đi.
Gần hơn là câu chuyện đầu năm 2018, Tập Đoàn Dầu Khí Quốc Gia Việt Nam (PetroVietnam) yêu cầu Repsol (Một Công ty N ăng lượng của Tây Ban Nha) dừng dự án Cá Rồng Đỏ ở lô 07/03 ngoài khơi phía Đông Nam. Đây là một dự án mỏ Dâu và Khí thiên nhiên vời trữ lượng ước tính là 45 triệu thùng dầu và 172 tỷ feet khối khí đốt. Repsol và các đối tác có thể đã thiệt hại khoảng 200 triệu đô la đầu tư vào dự án cho công tác thăm dò và chuẩn bị khai thác khi các công tác chuẩn bị cuối cùng cho việc khoan thương mại đã diễn ra. Trước đó vào tháng 7 năm 2017, Repsol cũng đã bị chính phủ Việt Nam yêu cầu ngưng hoạt động khoan thăm dò tại Lô 136/03, nằm bên ngoài ngay cạnh Lô 07/03. Như vậy lần này, phía Việt Nam đã phải chủ động yêu cầu Repsol ngừng triển khai dự án. Điều này thể hiện một sự nhượng bộ hoàn toàn trước các yêu sách, áp lực kể cả đe dọa xung đột vũ trang trên biển từ phía Trung Quốc. Lần này mình mời khách vào nhà chơi và hợp tác làm ăn rồi phải tự đuổi khách đi vì hàng xóm hung dữ quá.
Lúc Dự án Cá Rồng Đỏ bị dừng, nhiều người đã đồn đoán về số phận của dự án khí Cá Voi Xanh của Exxon Mobil. Lúc đó nhiều người hy vọng dự án này nằm gần bờ hơn nên có thể sẽ không khiến cho Trung Quốc tức giận. Tuy nhiên Cá Voi Xanh lại rất gần các căn cứ quân sự trên đảo Hải Nam của Trung Quốc cũng như các đảo nhân tạo ở quần đảo Hoàng Sa nên việc một Tập Đoàn lớn của Mỹ đầu tư Dự án vài chục năm ở đây là điều Trung Quốc hoàn toàn không mong muốn. Hiện nay dự án đã bị tạm hoãn. Hãy chờ đến năm 2019 để biết rằng Cá Voi Xanh hiền lành và có ích có bị chết yểu hay không? Theo tình hình hiện tại, dự đoán nghiêng về một kịch bản bất lợi hơn khi Trung Quốc đã hoàn thành, đổ quân và trang bị hệ thống vũ khí phòng không và chống hạm trên các đảo nhân tạo ở quần đảo Hoàng Sa không xa khu vực dự án. Câu chuyện về khẳng định chủ quyền ở Biển Đông càng trở nên mờ mịt khi một dự án nằm ngoài phạm vi đường lưỡi bò chín đoạn, chỉ cách bờ biển Việt Nam hơn 80 km cũng không thể triển khai dù chủ đầu tư là một Tập Đoàn hàng đầu của Mỹ, cường quốc đứng đầu thế giới hiện nay.
Trong tuần vừa qua, phản đối Luật Đặc Khu và Luật An Ninh Mạng, hàng ngàn người đã xuống đường biểu tình ở một số Thành phố từ Bắc đến Nam Việt Nam. Bạo động cũng đã xảy ra ở Bình Thuận. Nguyên nhân chính vẫn là lo ngại việc mất thêm chủ quyền trong đất liền vào tay Trung Quốc và sợ bị mất đi tự do ngôn luận khi Internet ở Việt Nam sẽ bị kiểm soát chặt chẽ như cách Trung Quốc đã thực hiện. Câu chuyện chủ quyền và tự do tưởng là to tát lắm nhưng thật sự những thay đổi đó sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến cuộc sống hàng ngày của người dân Việt Nam ngay trong hiện tại và ở tương lai rất gần.
x x x
Trò chơi Cá Voi Xanh giết người có thể lan rộng và dự án Cá Voi Xanh đầy hiệu quả có thể chết yểu cũng như việc bành trướng và yêu sách chủ quyền vô lý bằng mọi thủ đoạn của Trung Quốc làm mọi người cảm thấy có vẻ lúc này cái Ác đang dần chiến thắng cái Thiện. Điều này là hoàn toàn có cơ sở khi Thế giới dù trở nên phẳng hơn nhưng lợi ích của các Tập Đoàn, các Cường Quốc luôn đan xen lẫn nhau rất phức tạp. Một Quốc Gia dù nhỏ nhưng mạnh mẽ, kiên định và có nội lực kinh tế, kỹ thuật cũng không dễ dàng để tất cả lợi ích quốc gia, chủ quyền lãnh thổ đều được đảm bảo nói gì đến một quốc gia yếu đuối, lập trường không rõ ràng và kinh tế kỹ thuật còn non trẻ và khiếm khuyết. Đó là chưa nói đến có hay không sự chi phối về tương lai chính trị và củng cố quyền lực từ phía “Mẫu Quốc” đến cấp lãnh đạo của các nước nhỏ liền kề. Cuộc sống bên cạnh ông hàng xóm to xác và xấu tính có vẻ càng lúc càng trở nên khó khăn hơn.
Một điểm sáng trong tuần là cuộc gặp mặt thượng đỉnh giữa Tổng Thống Bắc Hàn và Tổng Thống Mỹ tại Singapore. Chênh lệch tuổi tác, bản lĩnh thương trường, tình trường và chính trường giữa Mr. Trump và Mr. Kim làm tôi liên tưởng đến hình ảnh “Chú Sam” chìa cây gậy và củ Cà rốt cho các đối tác như trong một số tranh biếm họa đã xem. Dù Mr. Kim cũng khá bản lĩnh và tự tin trước Tổng Thống Mỹ nhưng cảm giác về sự chệnh lệch vẫn cứ hiển hiện ra. Có thể liên tưởng đến hình ảnh một đứa con hư hỏng, đi bụi đời nay quay về bên gia đình làm lại cuộc đời khiến hàng xóm bớt lo lắng vì không còn bị quậy phá như trước. Hy vọng cậu chuyện này sẽ có một kết thúc có hậu hơn và sẽ tác động tích cực đến việc cư xử của các ông lớn ngang ngược còn lại.
Tuần qua, cả thế giới và nhất là những người yêu du lịch và ẩm thực lại bàng hoàng khi cây bút ẩm thực, du lịch, cựu đầu bếp Anthony Bourdance tự sát tại khách sạn ở Pháp khi đang quay tập tiếp theo của chương trình Parts Unknown (Những phần chưa biết) nổi tiếng của mình. Quyết định từ bỏ cuộc sống theo cách cực đoan nhất của Ông khi đang ở trên đỉnh cao danh vọng, sự nổi tiếng và tiền bạc khiến mọi người vô cùng tiếc nuối và khó có thể lý giải. Có thể sự cô đơn và không còn nhiều mục đích sống khi đã đạt được tất cả mục đích sống trên đỉnh cao danh vọng của mình cộng với các yếu tố khách quan khác đã khiến Ông quyết định như vậy. Có người cho rằng, với tính cách luôn thích trải nghiệm khắp nơi và thưởng thức các món ăn trên khắp thế giới, có lẽ đã đến lúc muốn tìm trải nghiệm ở một cuộc sống khác phía bên kia cuộc sống vừa từ bỏ.
Quyết định tự sát khi tham gia trò chơi Cá Voi Xanh vì bị ép buộc hay muốn trải nghiệm cảm giác là người chiến thắng cũng có nguyên nhân từ sự cô đơn trong cuộc sống của lứa tuổi mới lớn. Quyết định kết thúc cuộc đời khi đang ở đỉnh cao của các nhân vật nổi tiếng như Anthony cũng phần nào đưa đến từ cảm giác cô đơn mà họ phải đối mặt một mình sau những ánh hào quang. Sự cô đơn, bị cô lập và cấm vận bởi các quốc gia phát triển trên thế giới cũng là một trong những lý do khiến Chủ Tịch Kim Jong Un nhượng bộ trong việc phát triển Vũ khí hạt nhân và gặp Tổng Thống Mỹ để đàm phán tiến tới chính thức kết thúc cuộc chiến tranh Triều Tiên và “Giã từ Vũ khí“ (Hạt nhân) trên bán đảo Triều Tiên. Do vậy chúng ta (hay nói rộng ra hơn là các nước, các dân tộc) hãy luôn sống tích cực, chan hòa và tôn trọng mọi người xung quanh (các quốc gia, dân tộc khác) để cuộc sống trên trái đất trở nên tốt đẹp hơn. Có lẽ điều này ai cũng hiểu nhưng không dễ thực hiện vì cái Tôi và tham vọng của nhiều người (nhiều nước lớn) là không hề nhỏ và khó có thể thay đổi trong một sớm một chiều.
World Cup 2018 đã cận kề, sự kiện thể thao này cũng là một trong những sự kiện có thể kéo mọi người, mọi dân tộc xích lại gần nhau, hiểu nhau hơn để đoàn kết cùng phát triển thay vì chia rẽ thù địch, chiến tranh và tụt hậu. Vậy, hãy chuẩn bị một ít đồ và ăn thức uống, ngồi cùng gia đình hoặc bạn bè xem bóng đá để cùng chia sẻ tình yêu thương, sự quan tâm và không khí ấm áp cùng các trận bóng đá hấp dẫn nhất hành tinh. Chắc chắn rằng cảm giác cô đơn trong cuộc sống (nếu có) sẽ vơi bớt đi hoặc không còn nữa và cuộc sống sẽ trở nên thú vị hơn phải không các Bác, Cô Chú, Anh Chị Em và Các Bạn. Tuy nhiên vấn đề Chủ quyền trên biển, Đặc khu, An ninh mạng, tự do ngôn luận và những tác động của nó đến cuộc sống hàng ngày của người dân Việt vẫn là những vấn đề hết sức bức xúc của người dân Việt đang sống ở Việt Nam cũng như bà con Việt kiều trên toàn thế giới hiện nay.
12/06/2018
Nguyễn Anh Nguyên
Gửi ý kiến của bạn
