Hôm nay,  

Xin Chia Sẻ Chuyện Bực Mình: Những Dấu Hiệu Bán Nước Từ Chuyện Phúc Du (Đi LạyTàu) Đến Hà Zì Fù Ca Tụng Tiếng Tàu

03/08/201807:33:00(Xem: 5450)

2018-08-03: Xin Chia Sẻ Chuyện Bực Mình:

 

Những Dấu Hiệu Bán Nước

Từ Chuyện Phúc Du (Đi LạyTàu)

Đến Hà Zì Fù Ca Tụng Tiếng Tàu

 

Phan Văn Song

 

 

Đầu tuần, đầu tháng, sao lắm chuyện bực mình!

Đầu tháng Tám, ngoài trời nóng như đỗ lửa, nên đành  ngồi trong văn phòng ôm cái máy trốn nóng.

 - Bực mình, sốt ruột từ cả hai tháng qua, lo sợ, cảm thấy cuộc Cách Mạng Mùa Hè nầy, cũng như bao cuộc nổi dậy, xuống đường trong nước các năm tháng trước, sợ rồi sẽ không đi đến đâu. Lòng dân chưa hoàn toàn thống nhứt, hệ thống Đảng Cộng Sản vẫn một mặt kiểm soát chặc chẻ người dân, một mặt nuôi dưởng đám đảng viên. Tiền tài, của cải, địa vị cá nhơn lớn hơn tương lai vận mạng một Quốc gia, sanh tồn một dân tộc! Có người nói với tôi, " biến thành công dân Tàu đâu có mất chất Việt Nam?"... Ở Pháp, ở Mỹ... chúng ta, con cái hậu duệ chúng ta đã thành công dân Tây, công dân Mỹ đâu có mất chất Việt và văn hóa Việt đâu? Ăn thua mình dạy dỗ tụi nó, ăn thua cộng đồng mình có đủ sức mạnh giữ lề, giữ lối, giữ nguồn giữ giống hay không thôi! Nghe muốn khùng luôn. Tôi từ giả bọn bạn nầy, gần xuống lỗ rồi, lựa bạn mà chơi, thằng nào theo Tàu, theo Cộng tui nghỉ chơi, gần chết rồi nương nương nhịn nhịn chả đi vào đâu! Từ nay thà ở nhà với cô vợ chứ chơi với mấy thằng cà chớn hổng chơi!

- Bực mình vì những chuyện động trời, mà sao người mình không biết mắc cở? Nào dân trong nước đang bị đàn áp! Nào dự luật Đặc khu bán nước! Nào luật An ninh mạng! Nào Đảng cầm quyền vẫn muôn năm đi sứ, mỗi mỗi việc phải chạy qua Beijing "khấu đầu dưới trướng liệu điều kêu ca" xin xỏ nhận chỉ thị.

 - Bực mình cái mồm của lão Thủ tướng Phúc, thì, đòi nhứt nhứt phải tất cả "phải Ma dzề in Việt Nam", nhưng cái thân của lão Phúc (thì lại mỗi mỗi) Du sứ Tàu!

 - Bực mình với những chuyện Phúc Du, thì hôm qua nhận được một bài viết do một anh bạn già Paris gởi hỏi ý kiến mình. Bài viết, xưa rồi, của tay nhà văn tự nhận nào là nhà bất đồng chánh kiến, nào là nhà dân chủ, tuy tên cúng cơm bố mẹ đặt hoàn toàn việt nam, nhưng lại lấy tên giả Tàu lai để viết bài, với tên ngòi viết (bút danh) thật kêu, thật cường điệu, việt hóa là Hà Sĩ Phu – Hei Xí Fù -   (Kẻ Sĩ đất Hà ‘nội’), tuy lão nay ở Đà Lạt, ca tụng chữ Tàu. Chúng tôi xin phép được trích vài đoạn để quý bạn làm chứng cái bực mình của chúng tôi:

 

"Hán văn là một bộ phận cấu thành của tiếng Việt

Hà Sĩ Phu

 

" … Để góp thêm, mở đầu, tôi xin lấy vài ví dụ vui để thấy chữ Hán đã dính chặt vào dân tộc Việt Nam như thế nào, người mù chữ Nho tuyệt đối cũng đang dùng chữ Nho một cách tự nhiên, vô thức. Không phải là chuyện vay mượn vài chữ như vay mượn tiếng Anh, tiếng Pháp, mà người Việt dùng chữ Nho tự nhiên, tuôn chảy như viết, như nói tiếng mẹ đẻ của mình.

….

- Có thể đâu đó đã xuất hiện những tấm biển quảng cáo thế này:

Kinh doanh quần áo các loại - hoa quả thời vụ - tạp hóa tổng hợp”.

Phục vụ học sinh: sách giáo khoa, bút mực, dụng cụ thủ công, truyện cổ tích thế giới”.

Chẳng mấy ai bảo các tấm biển kia đã dùng chữ Hán. Nhưng xin thưa đó là ngôn ngữ Hán học hay Nho học trăm phần trăm, thuần Nho, không lẫn một chữ thuần Việt nào hết. Bạn có thể nghĩ “quần áo” hay “hoa quả” là tiếng thuần Việt chứ gì, không đâu, quần áo là hai chữ Nho 裙襖, đúng cả về phát âm và ngữ nghĩa. Quần 裙 là cái quần, áo 襖 là cái áo, cứ tra từ điển Hán Việt Đào Duy Anh thì biết. Hoa quả 花果 cũng vậy, vốn là chữ Nho. Cũng hai ký tự ấy nhưng người Tàu Bắc Kinh phát âm hơi khác, người Tàu Quảng Đông phát âm hơi khác mà thôi (nên mặc dù là tử ngữ nhưng bằng chữ Hán người Việt và người Tàu có thể bút đàm) …

- Không phải chỉ những câu ngắn mà có thể cả một buổi thuyết trình một ông cán bộ Việt mù chữ Nho có thể dùng toàn ngôn ngữ Hán, vốn chỉ là “tử ngữ” (mà không lẫn một chữ thuần Việt nào mới khiếp!), chẳng hạn ông ấy nói thao thao bất tuyệt như sau: “Các đồng chí cán bộ chính trị, cán bộ quân đội, sĩ quan công an cần đề cao tinh thần phục vụ nhân dân, kính trọng nhân dân, đề cao tinh thần trách nhiệm, phục tùng ý kiến đa số, bảo lưu ý kiến thiểu số, vận động các đoàn thể thanh niên, phụ nữ, công đoàn tích cực đấu tranh, bài trừ nạn tham ô, hối lộ, trấn áp quần chúng…

Chẳng hạn câu đầu tiên “Các đồng chí cán bộ chính trị, cán bộ quân đội, sĩ quan công an cần đề cao tinh thần phục vụ nhân dân…”sẽ ghi ra giấy thành各同志幹部政治, 幹部軍隊,士官公安勤提高精神服務人民, 敬重人民…, đọc lên cũng y như đọc bản quốc ngữ vậy, bảo rằng thuyết trình viên đã nói tiếng Việt hay đọc “Hán văn” đều đúng… »

- Trong những cuộc thảo luận của giới trí thức hiện nay, cả người thân Tàu hay ghét Tàu cũng có thể nói toàn chữ Hán:

dụ ông Cộng sản thân Trung Quốc thì giữ lập trường “Độc quyền lãnh đạo, kiên trì định hướng Xã hội chủ nghĩa” 獨權領導,堅持定向社會主義. Toàn chữ Nho!

Ông Dân chủ tiên tiến không biết mặt một chữ Nho nào cũng “Quyết tâm thực hiện Dân chủ đa nguyên Pháp trị” 决心實現民主多元法治Cũng toàn chữ Nho!"

(Ngưng trích)

Đọc xong tôi giận run cả người. Bài nầy tôi viết trong bực bội. Có lời gì khiếm nhã, xin quý bà con thông cảm.

Dĩ nhiên sau trên 1000 năm hoàn toàn bị đô hộ, và dù tuy được 1000 năm độc lập, nhưng vì các Vua Việt Nam ta lo mở mang bờ cỏi, cũng cố giòng họ, sợ chiến tranh, tiếp tục đi sứ, theo văn hóa Tàu và tiếp tục lẫn lộn Bắc Nam. Tuy 6 lần bị xâm lược, nhưng vì bị 1000 năm văn hóa Tàu từ trước, nên vẫn cứ xem Tàu « chỉ » là người anh em phía Bắc, không (dám) rõ ràng nghĩ hắn ta là Hán Tộc, một dân tộc khác, là khác hẳn với chúng ta là Việt tộc. Chỉ có Vua Quang Trung (thế kỷ thứ 18), người duy nhứt, là rõ ràng nhứt, dứt khoát nhứt. Vua Quang Trung tổ chức đưa chữ Nôm vào Văn Kiện Hành Chánh và có chương trình đòi lại Lưởng Quãng là hai tỉnh thuộc đất Đại Việt xưa của ta. Nhưng, chuyện chưa thành Ngài đã mất.

Nhà Nguyễn, quá nhu nhược, nhứt là bắt đầu Vua Minh Mạng và các con cháu đều là những vua quan được các quan chức Tống nho giáo dục nên là những tay phục tùng đắc lực nhứt của nền văn hóa Hán, điển hình là Vua Tự Đức, dám tự phụ hãnh diện là tay làm thơ làm phú Tàu, Tự Đức với tội phạm to lớn nhứt là đã làm mất nước Việt Nam!  

Cái tội lớn nhứt là các quan lại hủ nho, suốt đời nầy đến đời khác không đủ Tình Yêu Nước để dứt bỏ văn hóa Tàu, bỏ hẳn chữ Nho, Nho Giáo, đi tìm một văn hóa, văn minh, truyền thống hoàn toàn việt nam, đi tìm một lối chữ viết hoàn toàn việt nam (như các trí thức quan lại Hàn quốc đã tìm ra chữ viết hàn hangul). 

Thật vậy! Các quan lại Việt Nam hủ nho không đủ lòng Yêu Nước để đi tìm một sự độc lập về văn hóa, một độc lập về suy nghĩ, một độc lập về tư tưởng mà cứ bám riết vào cái văn hóa Khổng tử, Mạnh tử, gọi là Thánh Hiền của Tàu. Tại sao chỉ có Tàu mới có Thánh Hiền? Ông bà Việt Nam ta không phải là Thánh Hiền sao? Văn hóa đình làng với ông Bụt, Ông Thần cây Đa, ông Chìa Vôi … những tục những lệ làng không được xem là văn hóa thật việt nam ta sao? là văn hóa đúng mức Việt Nam ta sao? Y chang Đảng Cộng Sản Việt Nam ngày nay không đủ lòng yêu nước để đi tìm một hướng đi hoàn toàn độc lập với Đảng Cộng Sản Tàu vậy!

Không phải người Việt chúng ta không có chữ riêng, ngôn ngữ riêng. Chúng ta có tiếng nói riêng, có cái phát biểu riêng. Ta nói Con Ngựa Trắng, Tàu nói Bạch Mã. Tàu nói ngược với ta. Ta để tỉnh từ sau danh từ, Tàu để trước. Như tiếng Pháp với tiếng Anh Pháp Cheval Blanc, Anh White Horse.

Bằng chứng, năm 771, khi Phùng Hưng, trong thời gian Việt Nam ta bị Nhà Đường của Tàu đô hộ, đã nổi dậy giành Độc lập, trong vòng 7 năm, cho một vùng đất Việt « đất Phong Châu – Ninh Bình ngày nay »!  Lên ngôi, tự xưng mình là « Bố Cái Đại Vương » - Bố và Cái đều hai từ ngữ hoàn toàn Việt Nam, Đại Vương mới là chữ Hán Việt. 

Hà Sĩ Phu đã lầm tiếng nói và chữ viết. Dĩ nhiên vì Hán thuộc, dĩ nhiên vì bị đô hộ văn hóa người Việt ta lúc bấy giờ mượn cách viết của Tàu, dùng chữ Tàu, làm phương tiện truyền thông. Nhưng các quan dân việt của ta đều phát « âm việt » cả, vì vậy nên gọi là Hán Việt. Hán Viết là viết bằng chữ Hán nhưng phát âm Việt. Đó cũng là cái may mắn cho dân Việt vì vậy không bị mất giống, không bị diệt chủng.  Khi ta đọc tiếng Pháp, tiếng Anh, tiếng Đức ta đều phát âm Pháp, Anh Đức chớ có phát âm Việt đâu? Có chăng thì có cái giọng thôi. Chúng tôi có anh bạn người Huế nói tiếng Pháp, tiếng Anh gì, cũng với giọng huế. Có dịp tôi đọc cho bà con nghe!

Và dĩ nhiên, người Việt có tiếng nói riêng của người Việt. Cùng với Hán Việt, tiếng Việt giàu hơn tiếng Tàu, chúng ta có hai âm để chỉ một vật, ta đếm một hai ba … (chữ việt âm việt toàn việt), và ta cũng đếm nhứt, hay nhất, nhì tam … (chữ hán, âm hán việt) …Và do đó để viết chữ Việt thuần túy, tiền nhơn ta, những người yêu nước dùng chữ Nôm. Để phát biểu tư tưởng viết bằng âm việt ngữ, các tiền nhơn yêu nước chúng ta phải dùng một thủ thuật là phải cộng hai chữ hán, một chữ về nghĩa một chữ về thanh để biểu diển âm việt nam thuần… Thí dụ muốn nói Năm (năm tháng) phải công chữ niên (hán là năm) + với chữ hán ngũ (là số năm).

 

- Nhờ thế mà đại văn hào Tiên Điền Nguyễn Du viết được một bản trường ca Kim Vân Kiều bất hủ toàn bằng chữ Nôm. Thử đọc to để cảm hứng: Vì Thơ là một bài hát, với vần với âm, với nhịp, với cắt khoảng, với hơi thở, và ta phải đọc ta, phải ngâm, phải hò. Thơ không phải một bức tranh mà ta nhìn vào nét vẽ nét chữ!

« …Người lên ngựa, kẻ chia bào,
Rừng phong thu đã nhuốm màu quan san.
Dặm hồng, bụi cuốn chinh an,
Trông người đã khuất mấy ngàn dâu xanh… ”

Tả cảnh chia ly giữa Thúc Sinh và Thúy Kiều, tuyệt vời! Hồn thơ, hơi thơ hoàn toàn Việt. Có gì là chất Tàu đâu?

- Nhờ thế mà bà Đoàn Thị Điểm đã dịch được Chinh Phụ Ngâm của Đặng Trần Côn từ Hán tự Đường Thi sang chữ Nôm với âm điệu hoàn toàn việt nam. Hãy đọc to, để nghe Bà tả tất cả những tâm sự ai oán của một người vợ thời chinh chiến

« …Dạo hiên vắng thầm gieo từng bước
Ngồi rèm thưa rủ thác đòi phen.
Ngoài rèm thước chẳng mách tin,
Trong rèm giường đã có đèn biết chăng?
Đèn có biết giường bằng chẳng biết?
Lòng thiếp riêng bi thiết mà thôi.
Buồn rầu nói chẳng nên lời,
Hoa đèn kia với bóng người khá thương! ... »

Tàu đâu? Tàu ở chổ nào hởi ông Sĩ Phu đất Hà? Còn hỏi bao nhiêu chữ gốc tàu bao nhiêu chữ gốc việt? Người đọc tui không cần biết! Đối với tôi tất cả là việt! Như trong ngôn ngữ pháp, ngôn ngữ anh, bao nhiêu gốc la tinh, bao nhiêu gốc hy lạp.

 

 - Nhờ thế mà nữ sĩ Hồ Xuân Hương viết những bài thơ âm việt nhiều ẩn ý, rất việt tánh, đề đời:

 « …Hai Xe Hà Chàng Gát Hai Bên,

Thiếp Sợ Bí Thiếp Bèn Ngẩng Sĩ… ».  (Đánh Cờ). Tàu đâu?

 

- Nhờ thế mà đại văn hào Nguyễn Đình Chiểu cũng với chữ Nôm viết Truyện Dài bằng Thơ Nôm, Lục Vân Tiên, với tất cả âm điệu miền nam việt nam, với âm giai, điệu gió, thơ đọc như « kể chiện », kiểu nói bình dân của dân Nam kỳ Lục tỉnh.

«…Trước xe quân tử tạm ngồi        
Xin cho tiện thiếp lạy rồi sẽ thưa… »
 
Hay
« …Vân Tiên ghé lại bên đàng,

      Bẻ cây làm gậy nhằm làng xông vô…

         - Vân Tiên tả đột hữu xông

      Khác nào Triệu Tử phá vòng Đương Dang… »

Tàu đâu? Hán đâu? Hay là đúng dân Nam kỳ của chúng tôi!

 

Nhưng các quan lại hủ nho Việt ta, cứ khư khư bám vào cái chữ Tàu, bám vào cái văn hóa Khổng tử, sợ rằng sang chữ Nôm các lão sẽ mất ghế, mất danh tiếng, mất hiểu biết. Y chang đảng Cộng sản ngày mai ôm một lô « chữ nghĩa khẩu hiệu, lý thuyết cũng vì sợ mất ghế… mất Đảng, mất ăn nhậu… » Lại còn bày đặt ra những bằng cấp, ngành học, nào lý luận Mác Xít, nào Tư Tưởng Hồ Mao, nào chủ nghĩa Mác Lê… với các trường Đại Học chuyên ngành Cộng Sản, Trường Đảng, với những bằng cấp « to đùng » cường điệu: Tiến sĩ, phó Tiến sĩ, Giáo sư, phó giáo sư… Mẹ! Giáo sư là thấy dạy học. Nghề Thầy giáo, một ngày đi dạy cũng là Thầy giáo. Phó Thầy Giáo là cái gì? Dạy học nửa ngày hay sao?

 

Ngôn ngữ theo nghĩa Hán việt là tiếng nói (ngôn) Như vậy tiếng việt nam là tiếng nói, là nói tiếng Việt Nam. Tại sao Hàn Sĩ Phu lại dám bảo người việt đọc một câu giống như người tàu đọc được? Thử dùng một câu ngắn thôi ;

Anh đi đâu? Nị hui pín tù? (Quảng Đông). Nói tiếng Quảng Đông, Cỏn Qwang Tung Hỏa. Sua Qwang Túng dù (Bắc Kinh). 

Như vậy, về mặt ngôn ngữ, các âm điệu hoàn toàn không giống nhau. Còn nói về viết thì viết toàn bằng chữ Tàu giống nhau. Nhưng đó là cả xứ Tàu. Xứ Tàu là xứ duy nhứt có TiVi nói tiếngTàu có phụ đề hoa ngữ.

Các tiền nhơn ta không đủ sáng kiến và lòng yêu nước như người Đại Hàn và người Nhựt Bổn đặt ra chử viết riêng. Người Hàn còn hay hơn người Nhựt là đã tạo ra chữ viết hangul là một loại ký hiệu theo âm vần a b c… Ráp chử ráp vần như vần gốc latinh của chữ quốc ngữ việt nam ta ngày nay vậy!

Chúng ta có cái may mắn gặp các vị cố đạo giòng tên đã dùng ký âm a b c để tạo chữ quốc ngữ cho chúng ta ngày nay. Nhờ chữ quốc ngữ với ký âm a b c chúng ta đã dễ dàng truyền bá quốc ngữ và dẹp được nạn mù chữ và mở mang trí tuệ cho người dân việt nam. Các quốc gia dùng những ký hiệu khác như chữ Tàu, chữ ả rập, chữ ấn độ đều gặp những khó khăn. Vài quốc gia tân thời muốn dễ dàng giáo dục dẹp nạn mù chữ đã chuyển sang ký âm la tinh: Thổ Nhĩ Kỳ, Indônêsia, Mã lai Á…Tàu muôn dùng máy đánh chữ, hay internet đều phải qua dạng dùng ký âm latinh PinYin (bính âm) la tinh để dùng bàn phiếm.

Ấy là nói đến tiện lợi Còn nói về văn hóa! Chúng ta hình dáng giống Tàu, thêm bị văn hóa Tàu, chúng ta phải cảnh giác và chống Tàu hơn! Vì càng giống nhau, càng láng giềng nhau, chúng ta dễ bị chúng nó xâm chiếm. Dân Do Thái Hébreu và dân Ảrập đều là cùng một chủng tộc sémite, cùng văn hóa sémite. Cả hai đều chào mở đầu câu chuyện bằng Salem (Do Thái) ; Salam (Ả rập). Hai tay nầy thù nhau đến giết nhau. Tàu với Ta, bên Nị Hảo, bên Mạnh Giỏi thì thù nhau phải là cái chắc! Người Tàu chỉ tử tế khi người Tàu bị thất thế, tỵ nạn ở Việt Nam. Người anh em phương Bắc tỵ nạn miền Nam sẽ là những người phương Nam tốt Phan Thanh Giản, Mạc Cửu là những thí dụ.

 

Ít hàng nói hết, mong chia sẻ cùng quý bà con. Mất lòng ai thì đành chịu vậy! Tôi nhỏ lớn dân Nam kỳ thấy sao nói vậy! Thấy người đi nịnh Tàu, trong lúc Tàu đang hoành hành hống hách hùng hổ xâm chiếm nước ta, dân tộc Tàu đang diệt chủng dân tộc ta, mà người gọi là trí thức, tự nhận là sĩ phú đất Bắc Hà lại nịnh Tàu! Chịu không nổi! Và còn tên Phúc Du nữa! Đúng là Phúc Du 遊! Thôi ráng nhịn không nói tiếng Anh!

Quý bà con nào động lòng trắc ẩn vì có bà con người Hoa tui đây đôi lời xin lỗi.

 

Hồi Nhơn Sơn, giữa những ngày hè nóng bức
Phan Văn Song 

 

Gửi ý kiến của bạn
Vui lòng nhập tiếng Việt có dấu. Cách gõ tiếng Việt có dấu ==> https://youtu.be/ngEjjyOByH4
Tên của bạn
Email của bạn
)
Ở đời dường như chúng ta hay nghe nói người đi buôn chiến tranh, tức là những người trục lợi chiến tranh như buôn bán vũ khí, xâm chiếm đất đai, lãnh thổ của nước khác, thỏa mãn tham vọng bá quyền cá nhân, v.v… Nhưng lại không mấy khi chúng ta nghe nói có người đi buôn hòa bình. Vậy mà ở thời đại này lại có người đi buôn hòa bình. Thế mới lạ chứ! Các bạn đừng tưởng tôi nói chuyện vui đùa cuối năm. Không đâu! Đó là chuyện thật, người thật đấy. Nếu các bạn không tin thì hãy nghe tôi kể hết câu chuyện dưới đây rồi phán xét cũng không muộn. Vậy thì trước hết hãy nói cho rõ ý nghĩa của việc đi buôn hòa bình là thế nào để các bạn khỏi phải thắc mắc rồi sau đó sẽ kể chi tiết câu chuyện. Đi buôn thì ai cũng biết rồi. Đó là đem bán món hàng này để mua món hàng khác, hoặc đi mua món hàng này để bán lại cho ai đó hầu kiếm lời. Như vậy, đi buôn thì phải có lời...
Hồi đầu năm nay, một người bạn quen gọi đến, chỉ sau một tháng quốc gia chuyển giao quyền lực. Giọng chị mệt mỏi, pha chút bất cần, “Giờ sao? Đi đâu bây giờ nữa?” Chị không hỏi về kế hoạch chuyến đi du lịch, cũng không phải địa chỉ một quán ăn ngon nào đó. Câu hỏi của chị đúng ra là, “Giờ đi tỵ nạn ở đâu nữa?” “Nữa!” Cái chữ “nữa” kéo dài, rồi buông thỏng. Chữ “nữa” của chị dài như nửa thế kỷ từ ngày làm người tỵ nạn. Vài tháng trước, cuộc điện thoại gọi đến người bạn từng bị giam giữ trong nhà tù California vì một sai phạm thời trẻ, chỉ để biết chắc họ bình an. “Mỗi sáng tôi chạy bộ cũng mang theo giấy quốc tịch, giấy chứng minh tôi sinh ở Mỹ,” câu trả lời trấn an người thăm hỏi.
Chỉ trong vài ngày cuối tuần qua, bạo lực như nổi cơn lốc. Sinh viên bị bắn trong lớp ở Đại học Brown. Người Do Thái gục ngã trên bãi biển Bondi, Úc châu, ngay ngày đầu lễ Hanukkah. Một đạo diễn tài danh cùng vợ bị sát hại — nghi do chính con trai. Quá nhiều thảm kịch trong một thời khắc ngắn, quá nhiều bóng tối dồn dập khiến người ta lạc mất hướng nhìn. Nhưng giữa lúc chưa thể giải được gốc rễ, ta vẫn còn một điều có thể làm: học cho được cách ứng xử và phản ứng, sao cho không tiếp tay cho lửa hận thù. Giữ đầu óc tỉnh táo giữa khủng hoảng giúp ta nhìn vào ngọn cháy thật, thay vì mải dập tàn lửa do người khác thổi lên.
Trong những thời khắc nguy kịch nhất, thảm họa nhất, tổng thống Hoa Kỳ là người duy nhất có tiếng nói quyền lực với toàn dân để đưa họ vượt qua nghịch cảnh. Tổng thống sẽ trấn an dân bằng luật pháp, bằng ý chí kiên cường, bằng bản lĩnh lãnh đạo, bao dung nhưng dứt khoát. Thậm chí, có khi phải bằng mệnh lệnh sắc bén để khống chế những tư tưởng bốc đồng sẽ gây hỗn loạn. Mấy trăm năm lập quốc của Mỹ đã chứng minh rất nhiều lần như thế.
(Sydney – 14 tháng 12, 2025) - Hàng trăm người có mặt tại bãi biển Bondi, Sydney, để dự lễ Hanukkah đã chứng kiến một trong những vụ khủng bố đẫm máu nhất kể từ sau thảm sát Port Arthur năm 1996. Vào lúc 6 giờ 45 chiều Chủ Nhật, hai tay súng mặc đồ đen xuất hiện trên cây cầu bộ hành nối Campbell Parade với Bondi Pavilion, bắt đầu nổ súng xuống đám đông đang dự lễ. Hai kẻ này dùng súng trường, bắn liên tục trong khoảng 10 phút, khiến hàng trăm người hoảng loạn bỏ chạy, nhiều người ngã gục ngay trên bãi cát và công viên ven biển. Ít nhất 12 người thiệt mạng, trong đó có 9 nạn nhân thường dân, 1 cảnh sát và 2 tay súng (một bị bắn chết tại chỗ, một bị bắt nhưng sau đó tử vong do vết thương). Ngoài ra, có ít nhất 38 người bị thương, trong đó có 2 cảnh sát và nhiều nạn nhân ở tình trạng nguy kịch.
Năm 2024, con người trung bình dành hai giờ rưỡi mỗi ngày trên mạng xã hội. Nhân lên, đó là hơn một tháng mỗi năm nhìn vào màn hình, lướt ‘feed’ (dòng tin), đợi ‘notification’ (báo tin), đếm ‘like’ (lược thích). Bạn dành nhiều thới giờ cho Facebook, Instagram, TikTok. Và câu hỏi không phải "có nhiều không?", mà là "chúng ta nhận được gì?" Câu trả lời, theo một nhóm triết gia, nhà tâm lý học, nhà xã hội học đương đại, không phải kết nối, không phải hạnh phúc, không phải sự thật. Mà là cô đơn có tổ chức, lo âu có hệ thống, và sự thật bị thao túng. Mạng xã hội—đặc biệt Facebook, nền tảng với ba tỷ người dùng, lớn hơn bất kỳ quốc gia nào trên hành tinh—không phải công cụ trung lập. Nó là kiến trúc quyền lực đang định hình lại não bộ, xã hội, và chính trị theo cách mà chúng ta chưa kịp nhận ra. Và đây là điều đáng sợ nhất: chúng ta không bị ép. Chúng ta tự nguyện. Chúng ta mở Facebook vì muốn "kết nối." Nhưng sau ba mươi phút lướt, chúng ta cảm thấy trống rỗng hơn. Chúng ta vào để "cập nhật
Trong sân khấu chính trị đồ sộ từ cổ chí kim của nước Mỹ, hiếm có nhân vật nào diễn xuất giỏi như Donald J. Trump. Những cuộc vận động tranh cử từ hơn mười năm trước của Trump vốn đã tràn ngập những lời hứa, giáo huấn, sự tức giận vì “nước Mỹ quá tệ hại”, những lời phỉ báng đối thủ. Tất cả hòa hợp thành những bản giao hưởng ký tên DJT. Mỗi lần Trump bước lên sân khấu, điệu nhảy YCMA vô tư, không theo chuẩn mực, thay cho tiếng kèn hiệu triệu “hoàng đế giá lâm.”
Năm 2025 được xem là giai đoạn khó khăn cho ngành khoa học khi ngân sách nghiên cứu bị thu hẹp và nhiều nhóm chuyên môn phải giải thể. Tuy vậy, những thành tựu y học nổi bật lại chứng minh rằng sức sáng tạo của con người chưa bao giờ dừng lại. Hàng loạt phát hiện mới đã mở rộng hiểu biết của chúng ta về sức khỏe, đồng thời thay đổi cách chăm sóc bệnh nhân hiện nay. Dưới đây là chín trong số những khám phá ấn tượng nhất trong năm 2025.
Năm 2025 khởi đầu bằng nỗi lo dấy lên từ các sàn tài chính quốc tế. Tháng Tư, Tổng thống Donald Trump khơi lại cuộc chiến thương mại, khiến nhiều người e sợ suy thái toàn cầu. Thế nhưng, sau mười hai tháng, kinh tế thế giới vẫn đứng vững: tổng sản lượng tăng khoảng 3%, bằng năm trước; thất nghiệp thấp và chứng khoán nhiều nơi tiếp tục lên giá. Chỉ riêng lạm phát vẫn còn là bóng mây bao phủ, vì phần lớn các nước trong khối công nghiệp OECD chưa đưa được vật giá về mức ổn định như mong muốn.
Sự phát triển nhanh chóng của Artificial Intelligence/ AI và robot đặt ra nhiều thách thức về đạo đức xã hội và cá nhân, đặc biệt là trong việc thu thập dữ liệu cá nhân làm ảnh hưởng đến các quyết định quan trọng như tuyển dụng, trị liệu và xét xử. Mặc dù AI có thể mô phỏng cảm xúc, nhưng không có ý thức thực sự, dẫn đến nguy cơ làm cho con người phụ thuộc vào AI và robot và suy giảm kỹ năng giao tiếp xã hội...


Kính chào quý vị,

Tôi là Derek Trần, dân biểu đại diện Địa Hạt 45, và thật là một vinh dự lớn lao khi được đứng nơi đây hôm nay, giữa những tiếng nói, những câu chuyện, và những tâm hồn đã góp phần tạo nên diện mạo văn học của cộng đồng người Mỹ gốc Việt trong suốt một phần tư thế kỷ qua.
Hai mươi lăm năm! Một cột mốc bạc! Một cột mốc không chỉ đánh dấu thời gian trôi qua, mà còn ghi nhận sức bền bỉ của một giấc mơ. Hôm nay, chúng ta kỷ niệm 25 năm Giải Viết Về Nước Mỹ của nhật báo Việt Báo.

Khi những người sáng lập giải thưởng này lần đầu tiên ngồi lại bàn thảo, họ đã hiểu một điều rất căn bản rằng: Kinh nghiệm tỵ nạn, hành trình nhập cư, những phức tạp, gian nan, và sự thành công mỹ mãn trong hành trình trở thành người Mỹ gốc Việt – tất cả cần được ghi lại. Một hành trình ý nghĩa không những cần nhân chứng, mà cần cả những người viết để ghi nhận và bảo tồn. Họ không chỉ tạo ra một cuộc thi; họ đã và đang xây dựng một kho lưu trữ. Họ thắp lên một ngọn hải đăng cho thế hệ sau để chuyển hóa tổn thương thành chứng tích, sự im lặng thành lời ca, và cuộc sống lưu vong thành sự hội nhập.

Trong những ngày đầu ấy, văn học Hoa Kỳ thường chưa phản ánh đầy đủ sự phong phú và đa dạng về kinh nghiệm của chúng ta. Giải thưởng Viết Về Nước Mỹ thực sự đã lấp đầy khoảng trống đó bằng sự ghi nhận và khích lệ vô số tác giả, những người đã cầm bút và cùng viết nên một thông điệp mạnh mẽ: “Chúng ta đang hiện diện nơi đây. Trải nghiệm của chúng ta là quan trọng. Và nước Mỹ của chúng ta là thế đó.”


Suốt 25 năm qua, giải thưởng này không chỉ vinh danh tài năng mà dựng nên một cộng đồng và tạo thành một truyền thống.
Những cây bút được tôn vinh hôm nay không chỉ mô tả nước Mỹ; họ định nghĩa nó. Họ mở rộng giới hạn của nước Mỹ, làm phong phú văn hóa của nước Mỹ, và khắc sâu tâm hồn của nước Mỹ. Qua đôi mắt họ, chúng ta nhìn thấy một nước Mỹ tinh tế hơn, nhân ái hơn, và sau cùng, chân thật hơn.

Xin được nhắn gửi đến các tác giả góp mặt từ bao thế hệ để chia sẻ tấm chân tình trên các bài viết, chúng tôi trân trọng cảm ơn sự can đảm của quý vị. Can đảm không chỉ là vượt qua biến cố của lịch sử; can đảm còn là việc ngồi trước trang giấy trắng, đối diện với chính mình, lục lọi ký ức đau thương sâu đậm, và gửi tặng trải nghiệm đó đến tha nhân. Quý vị là những người gìn giữ ký ức tập thể và là những người dẫn đường cho tương lai văn hóa Việt tại Hoa Kỳ.

Với Việt Báo: Xin trân trọng cảm ơn tầm nhìn, tâm huyết, và sự duy trì bền bỉ giải thưởng này suốt một phần tư thế kỷ.
Khi hướng đến 25 năm tới, chúng ta hãy tiếp tục khích lệ thế hệ kế tiếp—những blogger, thi sĩ, tiểu thuyết gia, nhà phê bình, nhà văn trẻ—để họ tìm thấy tiếng nói của chính mình và kể lại sự thật của họ, dù đó là thử thách hay niềm vui. Bởi văn chương không phải là một thứ xa xỉ; đó là sự cần thiết. Đó là cách chúng ta chữa lành, cách chúng ta ghi nhớ, và là cách chúng ta tìm thấy nơi chốn của mình một cách trọn vẹn.

Xin cảm ơn quý vị.

NHẬN TIN QUA EMAIL
Vui lòng nhập địa chỉ email muốn nhận.