Những bài Đạo ca hay của đại hành giả Jetsun Milarepa
Phan Minh Hành
Đại hành giả Jetsun Milarepa (1052 - 1135), sinh tại tỉnh Gung Tang, thuộc miền tây nước Tây Tạng. Tuổi thơ của Ngài Milarepa là nỗi bất hạnh, đau thương cùng cực! Ngài là con trai của một đại điền chủ giàu có, tên là Mila Sherab Gyaltsen. Cha Ngài qua đời khi Ngài được 7 tuổi. Trước khi qua đời cha Ngài đã ủy quyền toàn bộ tài sản cho chú thím của Ngài quản trị, cùng gửi gắm vợ con mình cho chú thím bảo bọc và nuôi nấng. Nằm trên giường bệnh cha Ngài trối trăn rằng đến khi Milarepa trưởng thành, chú thím Ngài phải hoàn trả toàn bộ gia sản cho Ngài và cô em gái. Nhưng chú thím Ngài là loại người xấu xa và độc ác, không những tước bộ tài sản của cha Ngài, mà còn hành hạ, đánh đập Ngài và buộc Ngài phải làm việc không công cho họ như kẻ nô lệ. Mùa hè đến ông chú bắt Ngài lao động suốt ngày ngoài cánh đồng, còn mùa đông về bà thím buộc Ngài làm việc trong nhà như một đầy tớ. Thân tâm Ngài đau nhức và mỏi mệt do bởi lao lực quá sức, khắp trên thân thể Ngài có nhiều ghẻ ngứa do bởi chí rận trên quần áo rách nát, và da thịt Ngài lạnh cóng do bởi không có áo ấm mặc trong mùa đông, chú thím Ngài dửng dưng, chẳng hề quan tâm đến đứa cháu ruột của họ. Đúng như câu tục ngữ của chúng ta đã nói "Con không cha như nhà không nóc".
Chúng ta hãy nghe Ngài than oán:
Bởi vì công đức và thiện hạnh của chúng tôi nhỏ
Và nghiệp nhân quá khứ không chừa một ai
Cha tôi qua đời quá sớm
Của cải và vật sở hữu của gia đình chúng tôi
Bị chú và thím tôi tước đoạt
Mẹ và tôi phải phục vụ cho họ
Họ cho chúng tôi đồ ăn của chó
Gió lạnh xuyên qua áo quần của chúng tôi
Da tê cứng và thân tê dại
Tôi thường bị chú tôi đánh đập
Và chịu sự trừng phạt dã man của ông ta
Khi đến tuổi trưởng thành, có đủ trí khôn và sự hiểu biết, Milarepa đòi hỏi chú thím Ngài phải trả lại tài sản do cha Ngài để lại. Với tính tham lam và ác độc, chú thím Ngài dĩ nhiên không trả lại gia sản cho Ngài, viện lý do rằng đó là phần mà cha Ngài phải trả nợ cho họ. Mẹ Ngài quá đổi tức giận trước sự lọc lừa trắng trợn của chú thím Ngài, nên bà đã lấy ra tất cả số tiền dành dụm, gởi Ngài đi học huyền thuật để trừng phạt những kẻ vong ân bội tín. Sau khi Milarepa thành thục quyền năng huyền thuật, Ngài trở về thi triển những điều học hỏi, bằng tạo ra sấm chớp và lở đất để hủy diệt ngôi nhà chú thím Ngài, mà trong đó 37 người đã bị giết chết trong tiệc cưới của người anh em họ. Mẹ Ngài, bà Nyangtsa Kargyen, mãn nguyện khôn xiết khi thấy Ngài đã trả được oán hận bị chú thím cưỡng đoạt tài sản và hành hạ ba mẹ con Ngài trong quá khứ. Ngược lại với bà mẹ, hành vi trả thù đối với chú thím phải sát hại quá nhiều người, khiến Ngài Milarepa ôm niềm ân hận khôn nguôi và đã ám ảnh, dày vò tâm hồn Ngài suốt thời gian dài. Để cải hối ác nghiệp của mình, Ngài từ giã mẹ và em gái ra đi tìm thầy học đạo, quyết lòng chí tâm muốn hiến cuộc đời mình cho Phật pháp hầu tìm được sự giải thoát cho ác nghiệp đã gieo. Ngài Milarepa đã thỉnh giáo rất nhiều vị thầy, nhưng kết quả tu tập không được như ý nguyện. Sau cùng duyên lành đưa Ngài tìm gặp được Marpa Lotsawa, vị tổ sư khai sáng tông phái Bkarh-gyudpa của Phật giáo Tây Tạng. Sau một thời gian dài thử thách Milarepa, Đại Dịch Giả Marpa chấp nhận Ngài là đệ tử chính thức và ban cho Jetsun Milarepa mật danh là "Tiếng Cười Kim Cương". Ngài quỳ lạy biết ơn Đại sư Marpa và lập thề nguyện phải đạt được sự giác ngộ giải thoát để chuyển hóa đời mình và cứu độ chúng sanh. Và sau hơn 10 năm ẩn mình thiền định trong hang động âm u, tăm tối ở vùng núi Hy Mã Lạp Sơn với tuyết lạnh quanh năm, hình hài Ngài Milarepa gầy gò, tiều tụy, vì chỉ ăn rau tầm ma như loại cây thông và chẳng có áo ấm che thân. Nhưng Ngài cảm thấy rất hạnh phúc và mãn nguyện, bởi vì cuối cùng Ngài đã đạt được Giác ngộ và Giải thoát, hoàn thành ước nguyện trước ân sư Marpa Lotsawa. Danh tiếng về Ngài tỏa sáng khắp nước Tây Tạng và được tôn sùng như vị Bồ Tát thời đó.
Lúc còn trẻ Ngài Milarepa đã có giọng hát rất hay và quyến rũ, đến nổi làm mê đắm và thuyết phục người nghe và được ví von như tiếng hót của chim Ca Lăng Tần Già. Thay vì trả lời bằng những lời nói trước những câu hỏi của các đệ tử, hoặc phải tranh luận trước các Đại sư khác về những giáo lý hay các phương pháp tu tập, Ngài Milarepa ứng khẩu bằng những bài ca chuyên chở tràn đầy đạo lý sâu xa, khiến họ phải hoàn toàn tâm phục. Chẳng hạn như một hôm Ngài Milarepa đi đến vùng thượng lưu Gung Tang, trông thấy nhiều người đang xây dựng ngôi nhà. Ngài đến chào hỏi họ và xin một ít thực phẩm. Một người người trong nhóm nói với ông rằng nếu ông muốn có thức ăn thì hãy chung sức làm việc xây dựng ngôi nhà với bọn họ. Ngài mỉm cười và trả lời rằng cách xây dựng ngôi nhà của ông không giống với kiểu nhà với bọn họ. Rồi ông cất tiếng hát:
Niềm tin là cái nền vững chắc của ngôi nhà tôi
Tinh tấn tạo thành những bức tường cao
Thiền định làm những viên gạch lớn
Và trí tuệ là hòn đá móng vĩ đại
Với bốn thứ nầy tôi đã dựng lâu đài của tôi
Nhà thế gian của các anh chỉ là mê hoặc
Chỉ là những ngục tù của quỷ
Và vì thế tôi bỏ hoang chúng…
Thức A Lại Gia là đất tốt
Giáo lý bên trong là hạt giống đã gieo
Thành đạt trong thiền định là mầm
Và ba thân của Phật là hoa màu đã chín
Đây là bốn trột cụ trường kỳ của trời
Sự canh tác của các anh là mê hoặc và lừa dối
Chỉ là lao động nô lệ của người đói
Tôi vứt nó đi không ngần ngại
Một ngày trên đường đi đến vùng Shri Ri để thiền định, Jetsun Milarepa gặp một đoàn thương nhân và xin họ bố thí thức ăn. Một thương nhân tên DhawaNorbu mỉa mai Ngài rằng nếu Ngài chịu cực nhọc đi buôn như họ, ắt sẽ có đời sống tốt đẹp giống như họ hiện tại. Để trả lời nhóm thương nhân, Ngài cười và hát vang bài "Tám Nhắc Nhở":
Lâu đài và thành phố đông người là những nơi ông thích ở
Nhưng hãy nhớ rằng chúng sẽ sụp đổ điêu tàn
Sau khi ông ra đi từ trái đất nầy
Kiêu hãnh và khoe khoang là miếng mồi câu nhử
Mà bây giờ ông vui thích và đuổi theo
Nhưng hãy nhớ rằng khi ông sắp chết
Chúng chẳng cho ông chỗ trú hay ẩn thân
Thân nhân và bà con là những kẻ
Mà bây giờ ông thích sống chung
Nhưng hãy nhớ rằng ông phải bỏ tất cả lại phía sau
Khi ông ra đi từ thế giới nầy
Tôi tớ, giàu sang và con cái
Là những gì ông yêu thích nắm giữ
Nhưng hãy nhớ rằng vào lúc chết
Tay trắng ra đi không mang theo được thứ gì
Sinh lực và sức khỏe là những gì bây giờ thân thiết nhất
Nhưng hãy nhớ rằng vào lúc chết
Thi thể ông được bỏ lại và mang đến nghĩa trang
Bây giờ các giác quan của ông còn tỏ rõ, máu và thịt còn thắm đỏ và đầy sinh lực
Nhưng hãy nhớ rằng vào lúc chết
Chúng sẽ không còn theo ý muốn của ông
Thức ăn ngon ngọt là những vật bây giờ ông ưa thích
Nhưng hãy nhớ rằng vào lúc chết
Miệng của ông nước miếng chảy ra
Khi nghĩ đến những điều nầy, tôi không thể giúp
Nhưng hãy tìm những lời Phật dạy
Vui thú và khoái lạc của thế gian nầy
Đối với tôi không có gì hấp dẫn!
Đại hành giả Jetsun Milarepa có rất nhiều đệ tử và Rechungpa là một đệ tử gần gũi và thương yêu nhất của Milarepa. Một hôm đến thăm sư phụ, Rechungpa đã ân cần hỏi han sức khỏe và sự an lạc của Milarepa. Ngài ngưng tọa thiền và đứng lên hát rằng:
Con kính đầu đảnh lễ dưới chân Marpa, bậc ân sư
Bởi vì ta đã lìa bỏ thân nhân, ta an lạc
Bởi vì ta đã dứt bỏ vướng mắc với quê hương, ta an lạc
Bởi vì ta không mặc y phục tu sĩ cao sang, ta an lạc
Bởi vì ta không bám vào nhà cửa và gia đình, ta an lạc
Ta không cần cái nầy cái kia, ta an lạc
Bởi vì ta sở hữu sự giàu sang vĩ đại của Pháp, ta an lạc
Bởi vì ta không lo âu về của cải, ta an lạc
Bởi vì ta không sợ mất bất cứ thứ gì, ta an lạc
Đã thắng được nhân duyên tốt nhất cho sự tu tập Pháp, ta an lạc
Không còn làm những hành vi ác và từ bỏ phạm tội, ta an lạc
Đi trên Con Đường Công Đức, ta an lạc
Lìa xa ghét và gây tổn thương, ta an lạc
Đã mất hết sự kiêu hãnh và ganh tị, ta an lạc
Hiểu rõ cái sai của Tám Gió Thế Gian, ta an lạc
Nhập vào tịch tỉnh và tâm bình thường, ta an lạc
Dùng tâm nhìn tâm, ta an lạc
Không hy vọng và sợ hãi, ta luôn an lạc
Dừng tâm đến và đi là an lạc
Ôi, ta có rất nhiều an lạc và vui!
Đây là bài hát vui tươi ta hát
Đây là bài hát biết ơn Đạo Sư của ta và Tam Bảo
Ta không muốn hạnh phúc nào khác
Tiếng hát của Milarepa vang vọng khắp núi đồi ở quanh vùng biên giới giữa xứ Nepal và Ấn Độ, không những mang đến niềm an lạc cho mọi người, mà còn chuyển hóa được cho loài vật nữa. Một ngày vừa chấm dứt việc tọa thiền, Ngài Milarepa rời hang động, đi đến ngồi trên tảng đá ngoài trời và nghe tiếng chân của một con nai đang hốt hoảng và sợ hãi chạy trốn. Thương hại cho ác nghiệp của con nai, Ngài cất tiếng hát:
Con cúi đầu đảnh lễ dưới chân sư phụ Marpa
Nguyện hãy cứu độ tất cả chúng sanh đau khổ
Hãy lắng nghe ta, hỡi con nai với bộ sừng sắc bén
Bởi vì ngươi muốn chạy trốn
Điều gì ở thế giới bên ngoài
Ngươi không có cơ hội để giải thoát cho chính mình
Khỏi sự mù lòa và những mê hoặc bên trong
Với không hối hận hay buồn phiền
Hãy quên tâm và thân bên ngoài của ngươi
Đã đến lúc để ngươi từ bỏ tất cả mù quáng và mê hoặc
Nghiệp chín muồi thì đáng sợ và đang thúc bách
Nhưng làm sao ngươi có thể trốn được
Bằng cách bỏ chạy với cái thân mê hoặc của nguơi
Nếu trốn chạy là những gì ngươi muốn
Hãy trốn trong Bản Tánh của Tâm
Nếu ngươi muốn bỏ chạy
Hãy chạy đến chỗ Bồ Đề
Không chỗ nào khác an toàn ẩn trú
Khi nhổ rễ tất cả lầm lẫn khỏi tâm ngươi
Hãy ở lại đây yên nghỉ bên ta
Ngay giây phút này ngươi đầy sợ chết;
Ngươi đang nghĩ, "An toàn nằm bên phía đồi xa. Nếu ta ở lại đây ta sẽ bị bắt!"
Sự sợ hãi và hy vọng này là lý do ngươi lang thang trong Sinh Tử.
Ta sẽ dạy ngươi Sáu Yoga của Naropa
Và xếp đặt cho ngươi tu tập Đại Thủ Ấn
Lời ca từ bi và chan chứa tình thương của Milarepa khiến con nai dừng chân, thôi chạy trốn và không còn sợ hãi, đến liếm áo Ngài và nằm bên trái Ngài. Vừa lúc ấy Ngài Milarepa cũng nghe tiếng chó sủa đang chạy về hướng Ngài. Milarepa biết đó là con chó sói đang tìm kiếm chạy đuổi theo con nai. Vì thế để cải hóa con chó sói, Ngài cất lên tiếng hát:
Con cúi đầu đảnh lễ dưới chân sư phụ Marpa
Con nguyện Người bình an cho sự căm ghét của tất cả chúng sanh
Ôi ngươi, con chó cái với bộ mặt của sói
Hãy lắng nghe bài hát nầy của Milarepa
Bất cứ thấy cái gì ngươi cũng tưởng là kẻ thù
Tim của ngươi đầy căm ghét và ý nghĩ ác
Bởi vì nghiệp ác mà ngươi sinh làm con chó cái
Mãi khổ đau vì đói và thống khổ vì phiền não
Nếu ngươi không cố gắng bắt Tự Tâm bên trong
Tốt gì mà bắt mồi bên ngoài?
Đã đến lúc để ngươi bắt lấy Tự Tâm
Bây giờ là lúc để từ bỏ cuồng nộ
Hãy ngồi đây yên nghỉ với ta
Tâm của ngươi đầy tham và giận
Đang nghĩ, "Nếu ta đi đường ấy, ta sẽ mất nó. Nhưng ta sẽ bắt được nó nếu ta đi phía này."
Sự sợ hãi và hy vọng này là lý do ngươi lang thang trong Sinh Tử
Ta sẽ dạy ngươi Sáu Yoga của Naropa
Và xếp đặt cho ngươi tu tập Đại Thủ Ấn
Giống như con nai, nghe xong những lời giáo hóa bằng tiếng hát vi diệu của Ngài Milarepa, con chó sói dừng ngay cuồng nộ và hung hãn, từ từ tiến đến liếm áo Ngài rồi nằm bên phải Ngài. Đúng như ý nghĩ, Jetsun Milarepa nghe tiếng chân của người thợ săn đang tìm theo dấu vết tiếng chân của con chó sói của mình. Hình ảnh hai con vật, chó và nai, nằm tỉnh lặng và yên bình bên người hành giả Yoga khiến chàng thợ săn sửng sờ và kinh ngạc. Không thể tin vào hình ảnh trước mắt, chàng thợ săn nổi cơn giận dữ nên giương cung bắn vào Milarepa. Ngài vẫn ngồi yên bất động, mắt nhắm lại, nhưng thật lạ kỳ, mũi tên bay bổng lên cao, không trúng Ngài. Rồi Milarepa cất cao tiếng hát vi vu và diệu vợi, nghe giống như âm điệu trên cõi trời Phạm Thiên:
Ngươi, người mang thân người nhưng có bộ mặt của quỷ
Hãy lắng nghe ta. Lắng nghe bài hát của Milarepa
Người ta nói thân người là quý nhất, như ngọc
Không có gì là quí nơi ngươi
Ngươi, kẻ tội lỗi với cái nhìn của quỷ
Mặc dù ngươi ham muốn khoái lạc của đời nầy
Bởi vì tội lỗi, ngươi sẽ không bao giờ có được
Nhưng nếu từ bỏ những ham muốn bên trong
Ngươi sẽ thắng được Đại Thành Tựu
Chinh phục chính mình là khó
Trong khi thắng được thế giới bên ngoài
Bây giờ hãy chinh phục Tự Tâm của ngươi
Giết con nai nầy sẽ không bao giờ làm ngươi hài lòng
Nhưng nếu ngươi giết được Năm Độc bên trong
Tất cả ước mơ của ngươi sẽ thành hiện thực
Nếu cố gắng thắng được kẻ thù ở thế giới bên ngoài
Kẻ thù gia tăng nhiều hơn nữa
Nếu môt người chinh phục được Tự Tâm bên trong
Tất cả những kẻ thù của y biến mất
Đừng tiêu phí đời mình làm những hành vi tội lỗi
Tu tập thánh Pháp tột cho ngươi
Bây giờ Ta sẽ dạy ngươi Sáu Yoga của Naropa
Và xếp đặt cho ngươi tu tập Đại Thủ Ấn
Từng lời ca vi diệu của Milarepa rót vào tâm trí chàng thợ săn, khiến ngay tức khắc chàng tỉnh ngộ và tự nghĩ Ngài hành giả nầy phải là bậc Giác ngộ cao cả và vĩ đại, mới cảm hóa được con chó sói hung ác trở nên hiền thục, không ăn thịt con nai trước mặt, và cũng giáo hóa được con nai trở nên tự tại, không còn biết khiếp sợ con chó kề bên. Chàng thợ săn cũng tự nghĩ Ngài thiền sư nầy phải là vị Lạt Ma phi thường và lẫm liệt, mới khiến tài thiện nghệ bắn cung bách phát bách trúng của chàng rơi vào hư không! Vì thế khi Ngài Milarepa dứt tiếng ca, chàng thợ săn đến đảnh lễ và quỳ lạy trước mặt Ngài, đặt cung tên dưới áo Ngài Milarepa, rồi khẩn cầu Ngài nhận làm đệ tử. Jetsun Milarepa mỉm cười hiền hòa, rồi cất tiếng hát:
Ta, Repa kỳ lạ ở trong am
Trong ba tháng mùa hè
Thiền định trong núi tuyết
Việc đó làm tươi mát lại thân, tâm và hứng khỏi
Trong ba tháng mùa thu
Ta ra ngoài xin của bố thí, xin hạt thóc để làm lương thực
Trong ba tháng mùa đông
Ta thiền định trong rừng
Và vì thế ta không có các Khí xấu và không thuần thục
Trong ba tháng mùa xuân
Ta tới lui trong đồng cỏ, khe đồi
Giữ phổi, mật của ta khỏe mạnh
Trong tất cả mọi mùa năm
Ta thiền định không phân tán
Sau đó Ngài chấp nhận chàng thợ săn là đệ tử của mình, với danh hiệu Chira Repa.
Muốn thưởng thức thêm những bài Đạo Ca khác, xin tìm đọc tác phẩm gần 1,000 trang "ĐẠO CA MILAREPA MILA GRUBUM" của dịch giả Đỗ Đình Đồng. Việc làm bố thí pháp của dịch giả và các đồng sự trong sự dịch thuật và in ấn tác phẩm giá trị nầy rất đáng được ngưỡng phục và biết ơn.
1/15/2019
Phan Minh Hành
Send comment
