HOCHIMINH CITY (KL) – Tin của Rajiv Chandrasekaran, phái viên của Washington Post hôm Thứ Sáu 3/11.
Chỉ có tấm liếp để nằêm, tấm vải nylon để che mưa, 100 nông dân đã nằm hè đường bố ntháng trời của một thành phố có những người qua lại bận bịu nhất, hè này nằm ngay đường phố có văn phòng của thủ tướng.
Những người nông dân tiều tụy này đang làm cái điều cấm kỵ nhất trong cái nước cộng sản còn sót lại này: phản đối chính quyền. Trong sự thầm lặng, nhưng là hành động mạnh mẽ để bất tuân luật lệ, những nông dân này đã giương ra hàng chục biển ngữ đủ mầu với những chi tiết tố giác các cán bộ của đảng cộng sản.
Còn gì đáng để ý hơn, dân chúng tại đây cho biết, chính quyền đang thả lỏng cho biểu tình. Công an không đuợc sé các biển ngữ hay luồn lên chiếc xe van của cảnh sát như những năm trước đây họ đã làm. Sự quyết định của chính quyền là cam chịu sự phản đối, một dấu hiệu mới nhất tại Việt Nam, một nước được nhóm nhân quyền cho biết là nước nổi tiếng trên thế giới về lối đàn áp người dân.
Tổng thống Clinton sẽ tơi Việt Nam vào ngày 16/11, lưu lại vài ngày, đây là chuyến viếng thăm đầu tiên của Tổng thống Hoa kỳ còn tại chức trong 31 năm qua, các giới chức Hoa kỳ mong mỏi tổng thống nêu vấn đề nhân quyền này ra.
Các nhà ngoại giao Tâu phương tại Hanoi đã cho biết : “Nhà cầm quyền có rộng rãi hơn, họ nhận thức được nghị luận [chỉ trích] không phải là mối đe dọa đối với việc ổn định tình thế như họ đã tin tưởng.”
Đây là một sự thay đổi lớn sau những ngày hậu chiến đã cho đi học tập cải tạo để giảng thuyết Lenin cho hàng triệu người nằm trong chính quyền cũ tại miền Nam Việt Nam đã được Hoa kỳ hậu thuẫn.
Bây giờ các buổi lễ của nhà thờ đã đầy người. Các chùa đã đột nhiên hồi sinh. Các báo chí không còn là những cái loa độc quyền của nhà nước. Những người dân đi lại tự do khắp nơi trong nước và còn được hộ chiếu để du lịch nước ngoài. Một số nhà trí thức đã chỉ trích chính quyền không còn bị hành hạ hay bạc đãi nữa.
Một tronh những nhà văn nổi tiếng tại Việt Nam là Dương Thu Hương, nhà nữ văn sĩ này đã đả kích chính quyền trên tờ báo Nhân Dân hồi tháng tư, trước ngày lễ kỷ niệm 25 năm chiến thắng của cộng sản tại miền Nam Việt Nam. Mặc dầu nhà nữ văn sĩ này đã gọi chính quyền là một lũ chuyên nói láo chạy theo những lãnh tụ tham ô, ngu si và không có khả năng, nhà nữ văn sĩ này đã không bị sô vào tù.
Các phe vận động nhân quyền và Bộ ngoại giao Hoa kỳ biết rằng thành tích về nhân quyền của chính quyền Việt Nam có cải tiến, nhưng họ vẫn chưa đạt được đúng tiêu chuẩn quốc tế. Những lời phê bình của nhà nữ văn sĩ không sao, nhưng lời chỉ trích này mà nhắm ngay vào quan chức của đảng cộng sản vẫn còn có thể đuợc ngồi tù.
Hiện nay những nông dân phản đối này không chống chức quyền tối cao của đảng, họ chỉ khiếu nại về tham nhũng và cửa quyền của cán bộ tỉnh. Trên các biểu ngữ chỉ có những hàng chữ như “Chúng tôi yêu đảng. Chúng tôi không chống lại nhà nước. Chúng tôi chỉ muốn các vấn để được giải quyết.”
Công khai là chính quyền không chấp nhận sự khác chính kiến. Tổng bí thư Lê Khả Phiêu trong bài diễn từ năm ngoái có cho biết “Nhà nước chúng ta không cho phép làm chính trị để hùa theo bất cứ lực lượng nào. Bất cứ ý kiến nào về dân chủ tuyệt đối, đặt nhân quyền trên chủ quyền, và hỗ trợ đa đảng hay chính trị đa phương đều là sự lường gạt nhân dân .”
Lường gạt nhân dân là tội hình sự, can phạm phải bị kết án tù.
Các nhà bênh vực nhân quyền khẳng định các giới chức Việt Nam đang cho quậy phá giáo phái Hoà Hảo, giáo phái có lịch sử chống lại đảng cộng sản. Các người theo hòa thuợng Thích Quảng Độ cho biết nhà sư này đã bị chính quyền giam giữ trong khi đang phát thực phẩm và tiền cho những nạn nhân bị lụt tại đồng bằng sông Cửu Long vào đầu tháng mưới.
Năm nhà thượng nghị sĩ Hoa kỳ : Charles S. Robb (Dân chủ của Va.), Dianne Feinstein (Dân chủ của Calif.), Barbara Boxer (Dân chủ của Calif.), Daniel K. Akaka (Dân chủ của Hawaii) và cựu tù binh VN John McCain (Cộng hòa của Ariz.) mới đây gửi một lá thư thúc tổng thống phải nhấn mạnh làm cho Việt Nam có tiến triển quan trọng, thực thụ và cụ thể về nhân quyền khi nhà tổng thống gặp mặt các giới chức Việt Nam trong tháng tới.
Giới chức của văn phòng Clinton đã cho biết, tổng thống Hoa kỳ sẽ nêu ra các vấn đề nhân quyền trong những cuộc họp song phương riêng với các giới chức Việt nam, có lẽ không nỡ công khai chỉ trích chính quyền này. Giới chức này đã cho biết “Việt Nam cũng có nhiều tiến triển, đặc biệt nhất về các khoản thuộc quyền tự do tín ngưỡng. Nhưng giới chức này đã chỉ ra có vài nơi cần phải có sự cố gắng để cải tiến hơn nữa.”
Có những bước làm cho các giới chức Hoa kỳ xúc động là sự ân xá năm nay cho trên 12 ngàn tù nhân, trong đó có một số đã bị tù vì các lý do tôn giáo và chính trị theo như các phe vận động nhân quyền đã cho biết.
Các lực lượng của toàn cầu hóa cũng có hiệu quả giải phóng tại Việt Nam. Các báo chí nước ngoài đã thấy xuất hiện ở các thành phố lớn và có nhiều người được quyền theo rõi tin tức của CNN và các kênh TV của Tây phương qua vệ tinh phát hình.
Sự truy nhập vào Internet đã gia tăng cho dân chúng tại các quán Internet-cà-phê (Cyber Cafes) mọc ra khắp nơi trong nước. Mặc dầu nhà nước đã chặn các Web sites của nhóm người muốn lật đổ đảng cộng sản, nhưng không ngăn cấm để truy nhập tin tức và điện thư trên các sites của Tây phương.
Hiện nay có sự xuống đường tại thành phố Hồ Chí Minh, tức là Saigon cũ, thủ đô của Việt Nam Cộng Hòa. Mặc dầu các nông dân xuất phát từ nhiều tỉnh gần ngoại ô thành phố này, họ chỉ hò hét trên các vỉa hè của con đuờng mang tên Lê Duẩn vì họ đã bị ức chế: Các cán bộ tại địa phương đuổi họ ra khỏi nhà đang ở. Các nông dân đưa ra đủ các loại tố giác đối với các cán bộ nắm quyền của đảng, từ vơ vét, tham nhũng cho đến kế hoạch rời cư cho những người bị đuổi nhà không hoàn thành như đã hứa.
“Chúng tôi chỉ muốn được giải quyết các vấn đề dất đai của chúng tôi,” theo như lời của công nhân làm cho quán ăn 45 tuổi đã cho biết, công nhân này là người của quận Bình Thạnh, cho biết gia đình của ông đuợc lệnh phải rời đi lại căn hộ mới cách xa năm cây số, nơi không có chợ búa và bệnh viện nào ở gần.
“Chúng tôi phải dọn đi vì nhà nước muốn làm đường lộ ngay chỗ tôi đang ở. Nhưng nếu nhà nước muốn chúng tôi phải rời đi nơi khác, ít ra nơi này không đỗi quá tệ,” theo như công nhân này đã cho biết.
Một cán bộ giấùu tên đã cho biết, nhiều nông dân là những người chiếm ngụ bất hợp pháp, họ không có quyền đòi cấp đất bằng vào nơi cư ngụ truớc đây. Một cán bộ khác cũng giấu tên và đã cho biết, chính người cán bộ phát ngôn này đã mua lại giấy tờ cũ của chủ nhà đã vượt biên ra nước ngoài, minh chứng để được cấp đất (")
Nhưng trong tuần qua, có một chuyện bất ngờ, chủ tịch của đảng ủy của thành phố Hồ Chí Minh đã đứng ra xin lỗi dân chúng về việc làm quanh hai vùng gần thành phố trong đó có Bình Thạnh. Chủ tịch Võ Viết Thanh đã cho biết, ông sẽ từ chức nếu “chính quyền sở tại không giải quyết được hai trường hợp này” theo như báo Saigon Times đã cho loan tin.
Nhà nước đã tuyên bố, có gửi đi năm phái đoàn kiểm tra cấp cao tới 15 thành phố và tỉnh để lắng nghe tiếng kêu ca của người dân về việc tham nhũng và việc tẩu tán tài sản. Một công dân Hoa kỳ đã làm ăn lâu năm tại Saigon đã cho biết, cuộc viếng thăm của ông Clinton là một cuộc thử nghiệm quan trọng về thái độ của chính quyền đối với vụ biểu tình.
“Chắc chắn là ông Clinton tạt xuống phố, nên nhà nước có quyết định để đuổi dân đi để cho thế giới nghĩ rằng dân chúng không bị đàn áp. Nhưng giá mà nhà nước khôn ngoan, cứ để cho họ ở nguyên đó để chứng tỏ Việt Nam có một chút tự do trên diễn đàn,” theo như nhà thương gia Hoa kỳ này đã nói.
Gửi ý kiến của bạn
