Hầu hết bệnh nhân Covid-19 nằm bệnh viện có khó thở và không đủ oxy. (AP Images/David Goldman – www.theconversation.com)
Qua thời gian dài thử nghiệm, nghiên cứu và điều trị Covid-19, giới y khoa từ từ đã có kinh nghiệm về các cách điều trị đại dịch thế kỷ này ngày càng tự tin và có hiệu quả hơn. Ba vị Phó Giáo Sư Y Khoa tại Đại Học University of Pittsburgh, cũng là những vị bác sĩ, gồm GS William G. Bain, GS Georgios D. Kitsios, và GS Tomeka L. Suber đã có bài nghiên cứu về 6 cách điều trị để giúp các bệnh nhân Covid-19 sống sót được đăng trên trang mạng www.theconversation.com hôm 1 tháng 3 năm 2021. Việt Báo xin đăng bản dịch Việt của Thụy Âm để độc giả am tường.
*******
Một năm trước, khi các viên chức thẩm quyền sức khỏe Hoa Kỳ đưa ra cảnh báo lần đầu tiên của họ rằng Covid-19 sẽ gây “sự gián đoạn nghiêm trọng đối với cuộc sống hàng ngày,” các bác sĩ đã không có các cách điều trị hiệu quả để đưa ra ngoài việc chăm sóc hỗ trợ.
Tới nay vẫn không có cách chữa lành, nhưng nhờ nỗ lực nghiên cứu chưa từng có, nhiều cách điều trị đang giúp các bệnh nhân sống sót khỏi Covid-19 và không phải tất cả điều vào bệnh viện.
Các cách điều trị Covid-19 nhắm hai vấn đề lớn: khả năng của vi khuẩn corona lây lan qua cơ thể, và thiệt hại được gây ra bởi sự phản ứng của hệ thống miễn nhiễm của cơ thể. Khi vi khuẩn vào cơ thể, nó xâm chiếm nhiều tế bào và sử dụng chúng để tái tạo chính nó. Trong phản ứng, cơ thể gửi các dấu hiệu nhiễm trùng và các tế bào miễn nhiễm đánh với vi khuẩn. Trong một số bệnh nhân, phản ứng viêm có thể tiếp tục ngay sau khi vi khuẩn bị kiểm soát, dẫn tới sự thiệt hại trong phổi và các bộ phận khác.
Dụng cụ tốt nhất là ngăn ngừa, gồm việc sử dụng khẩu trang và thuốc chích ngừa. Các thuốc chích ngừa huấn luyện hệ thống miễn nhiễm để chống lại những kẻ tấn công. Với ít nguy cơ hơn của nhiễm trùng không kiểm soát, chúng có thể cắt giảm nguy cơ tử vong từ Covid-19 tới gần zero. Nhưng các mức cung cấp thuốc chích ngừa bị hạn chế, ngay cả với thuốc chích ngừa thứ ba hiện đã được trao thẩm quyền sử dụng ở Hoa kỳ, vì vậy các cách điều trị đối với những bệnh nhân bị truyền nhiễm vẫn còn quan trọng.
Là các bác sĩ là những người làm việc với các bệnh nhân Covid-19, chúng tôi đã và đang theo dõi các thử nghiệm thuốc và những câu chuyện thành công. Sau đây là 6 cách điều trị được dùng hiện nay cho Covid-19. Như bạn sẽ thấy, các vấn đề thời gian.
Các điều trị có thể giúp bạn khỏi vào bệnh viện
2 loại điều trị đầy hứa hẹn gồm việc tiêm các kháng thể chống vi khuẩn vào các bệnh nhân Covid-19 có nguy cơ cao trước khi người bệnh trở thành bệnh nặng.
Biểu đồ điều trị Covid-19. (www.theconversation.com)
Cơ thể của chúng ta tự nhiên tạo ra các kháng thể để nhận dạng những kẻ xâm nhập xa lạ và giúp chống lại chúng. Nhưng việc sản xuất kháng thể tự nhiên mất nhiều ngày, và SARS-CoV-2 – các vi khuẩn corona tạo ra Covid-19 – tái tạo rất nhanh. Các nghiên cứu cho thấy rằng những bệnh nhân đang tiêm với các kháng thể ngay sau khi các triệu chứng bắt đầu thì có thể giúp bảo vệ các bệnh nhân chống lại việc bị nhiễm trùng nghiêm trọng.
Các kháng thể đơn dòng: Những kháng thể được chế tạo trong phòng thí nghiệm này có thể trói buộc SARS-CoV-2 và ngăn ngừa vi khuẩn xâm nhập vào các tế bào và truyền nhiễm chúng. Chúng gồm Bamlanivimab và liệu pháp kết hợp casirivimab/imdevimab được phát triển bởi Regeneron. Cơ Quan FDA của Hoa Kỳ đã cho phép sử dụng khẩn cấp đối với những liệu pháp này bởi vì chúng đã được khám phá để bảo vệ những bệnh nhân có nguy cơ cao khỏi vào bệnh viện và thiệt mạng. Một khi các bệnh nhân bị bệnh nặng phải cần vào bệnh viện điều trị, tuy nhiên, các nghiên cứu đã không tìm thấy lợi ích được chứng minh đối với chúng.
Huyết tương của những bệnh nhân hồi phục: Cách khác để cung cấp kháng thể liên quan đến máu lấy từ những bệnh nhân đã hồi phục từ Covid-19. Huyết tương của những người hồi phục chủ yếu được đưa ra trong các cơ sở nghiên cứu bởi vì chứng cứ lâm sàng cho đến nay là hỗn hợp. Một số thử nghiệm cho thấy các lợi ích trong giai đoạn đầu của bệnh. Các nghiên cứu khác đã không cho thấy bất cứ lợi ích nào trong các bệnh nhân được điều trị trong bệnh viện.
Có thể có vai trò nào đó đối với huyết tương của những bệnh nhân hồi phục như là liệu pháp bổ sung cho một số bệnh nhân bởi vì sự gia tăng đe dọa của các biến thể SARS-CoV-2, mà có thể tránh né liệu pháp kháng thể đơn dòng. Tuy nhiên, cần nghiên cứu thận trọng hơn nữa.
Các cách điều trị đối với những bệnh nhân vào bệnh viện
Một khi các bệnh nhân đã trở bệnh nặng mà họ phải được vào bệnh viện điều trị, thì các cách điều trị thay đổi.
Hầu hết các bệnh nhân trong bệnh viện có khó thở và mức khí oxy thấp. Oxy thấp xảy ra khi vi khuẩn và sự phản ứng miễn nhiễm tương ứng làm tổn thương phổi, đưa đến việc sưng trong các túi khí phổi làm hạn chế số lượng oxy đưa vào trong máu. Các bệnh nhân được điều trị trong bệnh viện với Covid-19 thường cần oxy y tế bổ sung để giúp họ thở. Các bác sĩ thường điều trị những bệnh nhân bằng oxy với thuốc kháng sinh remdesiver và thuốc chống viêm corticosteroids.
Remdesivir: Remdesivir, thường được thiết đặt để điều trị bệnh viêm gan C, chận đứng vi khuẩn corona khỏi tự tái tạo bằng việc can thiệp vào các khối tạo dựng gen của nó. Nó đã được chứng minh là có thể rút ngắn thời gian nằm bệnh viện, và các bác sĩ có thể viết toa nó cho các bệnh nhân cần oxy ngay sau khi đến bệnh viện.
Corticosteroids: Steroids làm dịu phản ứng miễn nhiễm của cơ thể và đã được sử dụng qua nhiều thập niên để điều trị các rối loạn do viêm. Chúng cũng có sẵn khắp nơi, loại thuốc rẻ và được nghiên cứu kỹ, vì thế chúng nằm trong các liệu pháp đầu tiên để đưa vào các thử nghiệm lâm sàng đối với Covid-19. Nhiều nghiên cứu đã cho thấy rằng các thuốc steroids liều thấp làm giảm tử vong trong những bệnh nhân nằm bệnh viện là những người thiếu oxy, gồm các bệnh nhân nặng nhất trong phòng chăm sóc đặc biệt, hay ICU. Theo sau những khám phá này của các nghiên cứu bức ngoặc RECOVERY and REMAP-CAP COVID-19, steroids hiện là tiêu chuẩn của chăm sóc cho các bệnh nhân nằm bệnh viện với Covid-19 là những người đang được điều trị với oxy.
Blood thinners [chất làm loãng máu]: Viêm trong lúc bị Covid-19 và những truyền nhiễm vi khuẩn khác cũng có thể gia tăng nguy cơ của những cục máu đông, mà có thể gây ra trụy tim, tai biến mạch máu não và các cục máu nguy hiểm trong các lá phổi. Nhiều bệnh nhân Covid-19 được cho dùng heparin hay enoxaparin làm loãng máu để ngăn ngừa các cục máu trước khi chúng xảy ra. Các tài liệu trước đây từ một thử nghiệm rộng lớn của các bệnh nhân Covid-19 cho thấy rằng những bệnh nhân nằm bệnh viện có lợi ích từ các liều thuốc làm loãng máu cao hơn.
Một số bệnh nhân Covid-19 trở bệnh nặng mà họ cần vào phòng chăm sóc đặc biệt đối với mức hỗ trợ oxy cao hay máy thở để giúp họ thở. Có nhiều liệu pháp sẵn có đối với các bệnh nhân nằm trong phòng ICU, nhưng những bệnh nhân trong phòng ICU chưa được thấy có lợi ích từ các liều thuốc làm loãng máu cao.
Điều trị các bệnh nhân bị nặng nhất
Các bệnh nhân Covid-19 nằm phòng chăm sóc đặc biệt (ICU) có khả năng sống sót nhiều hơn nếu họ nhận thuốc steroids, theo các nghiên cứu đã cho thấy. Tuy nhiên, các thuốc steroids liều thấp đơn độc thì có thể không đủ để hạn chế việc viêm nặng.
Máy thở cho bệnh nhân Covid-19. (https://www.tahlequahdailypress.com)
Tocilizumab: Tocilizumab là kháng thể được chế tạo trong phòng thí nghiệm mà ngăn chận con đường interleukin-6, mà có thể gây ra viêm trong lúc bị Covid-19 và các bệnh khác. Các kết quả mới từ thử nghiệm REMAP-CAP mà chưa được đồng nghiệp xem xét cho thấy rằng một liều tocilizumab được chích từ một tới hai ngày sau khi đặt sự hỗ trợ hô hấp đã làm giảm nguy cơ tử vong trong các bệnh nhân đã nhận steroids liều thấp. Tocilizumab cũng đã chứng minh có lợi cho các bệnh nhân với mức độ viêm cao trong các kết quả trước từ thử nghiệm khác.
Những liệu pháp sáng tạo này có thể giúp, nhưng sự chăm sóc hỗ trợ cẩn thận trong ICU cũng quan trọng. Nhiều thập niên nghiên cứu mở rộng đã xác định các nguyên lý điều hành chính đối với sự giúp đỡ các bệnh nhân bị nhiễm trùng phổi nặng là những người cần máy thở. Những điều này gồm tránh việc sử dụng máy thở không đủ hay quá nhiều cho phổi, việc điều trị đau nhức và lo lắng với các mức thấp của thuốc an thần, và định kỳ đặt một số bệnh nhân có mức oxy thấp lên bụng của họ, nằm trong số nhiều sự can thiệp khác. Các nguyên lý chính tương tự có thể áp dụng đối với những bệnh nhân Covid-19 để giúp họ sống sót và hồi phục từ bệnh nặng mà có thể kéo dài nhiều tuần hay nhiều tháng.
Sự tiến bộ y khoa kể từ buổi đầu của đại dịch đã gây kinh ngạc. Hiện nay nhiều bác sĩ có thuốc chích ngừa, các kháng thể chống vi khuẩn cho những bệnh nhân có nguy cơ cao và nhiều cách điều trị cho những bệnh nhân nằm bệnh viện. Nghiên cứu tiếp tục sẽ là quan trọng để cải thiện khả năng của chúng ta chống lại bệnh mà đã lấy đi hơn 2.5 triệu mạng người trên toàn thế giới.
Gửi ý kiến của bạn
