Vào ngày 2-11 sắp tới, cử tri Virginia sẽ có dịp đi bầu để chọn lựa thống đốc mới, cùng với phó thống đốc, bộ trưởng tư pháp, toàn bộ Quốc Hội Virginia và một số chức vụ địa phương.
Có ba ứng cử viên thống đốc: (1) Terry McAuliffe (Dân Chủ), (2) Glenn Youngkin (Cộng Hòa), và (3) Princess Blanding (Giải Phóng). Liberation Party (Giải Phóng) là đảng mới thành lập. Cho tới nay số cử tri phỏng đoán dành cho Blanding không đáng kể. Theo luật của Virginia, một người không thể làm thống đốc trong hai nhiệm kỳ liên tiếp, nhưng có thể tái ứng cử sau đó. Bài báo này tập trung vào cuộc bầu cử thống đốc và hai ứng cử viên chính thức của Đảng Dân Chủ và Đảng Cộng Hòa.
TERRY McAULIFFE LÀ AI?
McAuliffe, 64 tuổi, quê ở New York, theo học chương trình cử nhân tại Catholic University of America, sau đó tốt nghiệp tiến sĩ luật tại Georgetown University. McAuliffe làm trong nhiều ngành nghề khác nhau từ ngân hàng, bất động sản, đến kỹ nghệ xe hơi. Ông cũng từng là nghiên cứu gia tại Harvard University và giáo sư tại George Mason University.
Vào thời trẻ McAuliffe từng tham gia vào các chiến dịch tranh cử của cựu Tổng Thống Jimmy Carter, cựu tổng thống Bill Clinton, và ứng cử viên tổng thống Hillary Clinton. Vào năm 2001, ông được chọn làm chủ tích của Democratic National Committee. Ông nổi tiếng về khả năng gây quỹ cho Đảng Dân Chủ. Trong hai thập niên gần đây ông tham gia trực tiếp vào chính trị của Virginia. Ông đã được bầu vào chức thống đốc của Virginia trong thời gian 2014-2018. Tổng Thống Obama lúc đó đã chọn ông làm chủ tịch Hội Đồng Thống Đốc (Council of Governors).
Trong thời gian McAuliffe làm thống đốc, tỉ lệ thất nghiệp theo chiều hướng toàn quốc, giảm từ 5.7% xuống còn 3.3%. Ông đã thành công trong việc mang nhiều cơ sở và dịch vụ kinh doanh lớn vào Virginia như Stone Brewing, American Paper of Virginia, Corporate Executive Board, Carnival Cruise Lines, Air China, Nestle USA, Amazon (trụ sở chính thứ hai).
Kế hoạch mở rộng chương trình Medicaid ở Virginia của McAuliffe bị Đảng Cộng Hòa ngăn chặn, nhưng ông thành công trong việc chấm dứt tình trạng vô gia cư của những cựu quân nhân. Virginia trở thành tiểu bang đầu tiên làm được việc này.
LẬP TRƯỜNG CHÍNH TRỊ CỦA McAULIFFE
McAuliffe là người ủng hộ mãnh liệt việc luận tội Donald Trump. Vào năm 2018, ông tuyên bố rằng nếu Tổng Thống Obama đến Helsinki mà làm những điều mà Tổng Thống Trump đã làm, chắc chắn là sẽ cuộc luận tội.
McAuliffe theo lập trường của Đảng Dân Chủ về vấn đề phá thai nói chung. Ông ủng hộ kế hoạch gia đình, không khuyến khích phá thai, nhưng bảo vệ quyền phá thai của phụ nữ khi việc phá thai hợp pháp và an toàn.
McAuliffe ủng hộ việc kiểm tra lý lịch của những người mua súng cũng như giới hạn việc mua một súng ngắn mỗi tháng, cấm những người lạm dụng hay cha mẹ không cung cấp tiền cấp dưỡng con cái có súng. Ông cũng kêu gọi cấm những võ khí tấn công trong tiểu bang Virginia.
Về y tế, McAuliffe hỗ trợ Affordable Care Act còn gọi là Obamacare. Như đã nói ở trên ông ủng hộ việc nới rộng Medicaid, một chương trình y tế giúp người có lợi tức thấp. Ông ủng hộ việc cưỡng bách chích ngừa chống COVID-19 đồng thời đòi hỏi học sinh trên 12 tuổi cũng phải chích ngừa. McAuliffe tố cáo Youngkin khuyến khích việc chống chích ngừa.
Trong cuộc bầu cử thống đốc, McAuliffe đã được nhiều nhân vật quan trọng lên tiếng hỗ trợ như Tổng Thống Joe Biden, Phó Tổng Thống Kamala Harris, Chủ Tịch Hạ Viện Nancy Pelosi, cựu Tổng Thống Bill Clinton, cựu ứng cử viên tổng thống Hillary Clinton, Thống Đốc California Gavin Newsom, cựu Thống Đốc Virginia Ralph Northam, TNS Tim Kaine, TNS Amy Klobuchar, TNS Mark Warner. Ngoài ra, ông còn được báo Washington Post bảo trợ.
GLENN YOUNGKIN LÀ AI?
Youngkin, 55 tuổi, quê ở Richmond, Virginia, theo học tại Norfolk Academy, sau đó được học bổng bóng rổ để theo học tại Rice University, tốt nghiệp từ trường này với bằng kỹ sư cơ khí và về quản trị. Ông tiếp tục học cao học tại Harvard Business School và tốt nghiệp với bằng Cao Học Quản Trị Kinh Doanh.
Youngkin từng làm cho một số ngân hàng đầu tư, công ty cố vấn quản trị, và sau cùng tại Carlyle Group, một công ty tài chánh. Sau 25 năm, qua nhiều chức vụ, ông trở thành đồng tổng giám đốc điều hành (co-chief executive officer) vào 2018.
Vào tháng 1, đầu năm nay, Youngkin tuyên bố ông muốn Đảng Cộng Hòa đề cử ứng viên tranh cử thống đốc Virginia. Đây là lần đầu tiên ông tranh cử một chức vụ chính trị. Với một gia tài lớn lao, ông đã tự tài trợ chiến dịch tranh cử, sử dụng ít nhất là $5.5 triệu trong cuộc bầu cử sơ bộ và thành công loại bỏ sáu ứng cử viên Cộng Hòa khác và trở thành ứng cử viên thống đốc Virginia chính thức của Đảng Cộng Hòa kể từ tháng 5 vừa qua.
LẬP TRƯỜNG CHÍNH TRỊ CỦA YOUNGKIN
Trong thời gian tranh cử sơ bộ, tất cả các ứng viên, kể cả Youngkin đều nhấn mạnh đến sự trung thành của họ đối với Trump và chủ thuyết Trumpism. Sau khi Youngkin đoạt được sự đề cử của Đảng Cộng Hòa, cựu Tổng Thống Trump đã lên tiếng ủng hộ Youngkin, tổng cộng tới bây giờ là năm lần. Trump nói rằng Youngkin muốn thắng phải theo phong trào MAGA (Make America Great Again).
Trong thời gian tranh cử sơ bộ, Youngkin tránh né hay từ chối không xác nhận Joe Biden thắng cử một cách hợp pháp. Sau khi thắng cử vòng sơ bộ, ông thay đổi lập trường, nói rằng Joe Biden là tổng thống hợp pháp.
Trong khi vận động để được đảng Cộng Hòa đề cử đề cử làm thống đốc, Youngkin hứa sẽ chống lại tất cả những pháp chế đã được thông qua bởi Đảng Dân Chủ và sẽ là người chống phá thai. Ông cũng chống cả những luật lệ giới hạn việc mua súng của Đảng Dân Chủ, bao gồm kiểm tra lý lịch và giới hạn súng ngắn.
Sau khi có được sự đề cử, ông lơ là những vấn đề xã hội này để thu hút những cử tri thành thị độc lập. Ông nói riêng với một nhà hoạt động nhưng vô tình microphone đã phát truyền đi khiến người ta nghe được rằng ông muốn giới hạn nhũng phê bình về phá thai để không làm mếch lòng những cử tri độc lập. Youngkin quay sang chỉ trích Texas Heartbeat Act (Đạo Luật Tim Đập của Texas), theo đó hầu hết những vụ phát thai sau sáu tuần bị cấm. Trong một cuộc phỏng vấn, ông sẽ không đồng ý một đạo luật cho Virginia như của Texas. Ông ủng hộ đạo luật 20 tuần “pain threshold bill”, theo đó thai nhi bắt đầu cảm nhận được sự đau đớn.
Youngkin ủng hộ thuốc chích ngừa nhưng chống việc cưỡng bách chích ngừa. Trong chương trình The John Fredericks Show vào ngày 6-8-2021, ông phát biểu “Tôi tin là không nên bắt buộc đeo khẩu trang ở Virginia.” Điều này xem ra chỉ áp dụng cho những đứa trẻ của những người khác. Thật vậy, Youngkin gửi những đứa con của ông vào học tại Georgetown Preparatory School, một trường tư ở North Bethesda, Maryland với học phí gần 40,000 đô la một năm. Trường bắt buộc mọi người phải đeo khẩu trang bất kể đã chích ngừa hay chưa, trong mọi sinh hoạt do trường bảo trợ ở trong hay ngoài khuôn viên của trường, kể cả thời gian chuyên chở, ngoại trừ lúc ăn hoặc ở trong ký túc xá. Những người đến trường đưa đón học sinh cũng phải đeo khẩu trang.
Ông nghi ngờ rằng Tổng Thống Biden có quyền cưỡng bách chích ngừa. Tổ chức National Rifle Association (NRA) từ chối không bảo trợ Youngkin vì ông không xác nhận lập trường của ông về quyền có súng.
Youngkin được một số nhân vật tăm tiếng bảo trợ như cựu Tổng Thống Donald Trump, cựu Phó Tổng Thống Mike Pence, cựu Ngoại Trưởng Mike Pompeo, TNS Ted Cruz, Thống Đốc Texas Greg Abbott, và Thống Đốc Maryland Larry Hogan.
BA VẤN ĐỀ LỚN GÂY TRANH CÃI
Cuộc thăm dò dư luận của báo Washington Post và Schar School thực hiện vào tháng 9, 2021 cho thấy rằng cử tri Virginia lưu tâm đến bẩy vấn đề sau đây: (1) kinh tế (25%), (2) COVID-19 (17%), giáo dục (14%), tội phạm (11%), phá thai (9%) và thuế (7%). Tuy nhiên trong số này chỉ có hai vấn đề gây tranh cãi nhiều nhất là COVID-19 và phá thai.
Đầu tiên phải nói đến đại dịch mà đa số cử tri Virginia quan tâm nhiều sau kinh tế. McAuliffe được cử tri đánh giá cao về việc đối phó với COVID-19. Ralph Northam (Dân Chủ), đương kim Thống Đốc Virginia, đã khống chế được COVID-19. Ít ra McAuliffe cũng sẽ tiếp tục những biện pháp ngăn chặn đại dịch như hiện nay hoặc xiết chặt hơn nữa như tại California. Số người lây virus và số người chết vì COVID-19 gia tăng ở Texas, Florida hay ở Mississippi làm cử tri lo ngại nếu luật lệ về COVID-19 ở những tiểu bang này sẽ được áp dụng tại Virginia.
Kế tiếp là việc phá thai. Luật phá thai của Texas đã làm vấn đề phá thai trở nên nổi cộm ở Virginia và có lẽ ở nhiều nơi khác trên đất Mỹ. McAuliffe đã nhấn mạnh rằng ông ủng hộ quyền phá thai và sẽ vận động để việc phá thai vào thời kỳ III (third-trimester) dễ dàng hơn nếu mạng sống của nạn nhân bị đe dọa. Theo viện Gallup, đa số dân Mỹ (48%) tin rằng phá thai nên được hợp pháp trong một số trường hợp. Trong khi đó, khoảng 1/3 tin rằng phá thai luôn luôn hợp pháp và chì có 1/5 dân Mỹ nghĩ rằng phá thai luôn luôn là điều bất hợp pháp.
Sau khi Texas ra luật phá thai khắt khe nhất được mệnh danh là “đạo luật tim đập” có điều khoản thưởng $10,000 cho ai tố cáo người vi phạm, McAuliffe tuyên bố rằng “Đây không phải là phong cách Mỹ. Đây là hành động xúi giục láng giềng chống láng giềng, bạn bè chống bạn bè. Thật là một sỉ nhục. Và luật này sẽ không thể tới Virginia.”
McAuliffe có lập trường rõ ràng về phá thai. Trong khi đó Youngkin cố tình lượn lẹo vì sợ mất phiếu của một số cử tri. Trong một đoạn video phổ biến trên mạng American Independent, Youngkin nói với một phụ nữ chống phá thai rằng nói về việc chống phá thai sẽ làm cho ông khó thắng cử, Nguyên văn ông nói như sau:
“Khi tôi là thống đốc và tôi có đa số ở Hạ Viện, chúng ta sẽ bắt đầu tấn công. Nhưng là một đề tài tranh cử, thật sự đáng buồn là sẽ không thắng được phiếu độc lập mà tôi phải có.”
(“When I’m governor and I have a majority in the House, we can start going on offense. But as a campaign topic, sadly, that in fact won’t win any independent votes that I have to get.”)
Câu nói trên đây đã để lộ mặt thực của Youngkin về vụ phá thai. Bản chất lươn lẹo của Youngkin sẽ còn thể hiện ở vài lãnh vực khác nữa. Thât vậy, Youngkin thiếu thành thật với chính mình về một số vấn đề liên quan đến cuộc bầu cử tổng thống 2020.
Trong suốt thời gian tranh cử sơ bộ, Youngkin từ chối trả lời những câu hỏi về cựu Tổng Thống Donald Trump nói dối về bầu cử gian lận, cuộc bạo loạn 6/1/2021 và liệu Joe Biden có được trúng cử hợp pháp hay không. Dựa theo chiến thuật của Trump, Youngkin chọn “bầu cử toàn vẹn” (election integrity) là một trong những chủ điểm tranh cử. Ông tiếp tục reo nghi ngờ về sự gian lận của cuộc bầu cử 2020 và tiếp tay phổ biến thuyết âm mưu của Đảng Cộng Hòa. Ông từng đề nghị là những máy bầu cử của Virginia phải được kiểm tra đều đặn để mọi người tin tưởng vào tiến trình bầu cử. Nhưng thực sự Virginia đã có lịch trình kiểm tra những máy bầu cử hàng năm và trung bình 80% cử tri ghi danh đi bầu tin tưởng rằng lá phiếu của họ sẽ được kiểm điểm một cách chính xác. Tỉ lệ đối với cử tri Dân Chủ cao hơn trung bình (95%). Tỉ lệ của cử tri Cộng Hòa thấp hơn (70%). McAuliffe đã chấp thuận thủ tục kiểm tra kết quả bầu cử vào năm 2017. Ông vẫn tiếp tục ủng hộ luật này.
Ủy ban hành động chính trị của cựu Tổng Thống Trump bắt lấy cơ hội hiếm có để tung ra bản tin “Youngkin đòi phải kiểm tra các máy bầu cử tại Virginia” vì Trump muốn thúc đẩy các thành viên Cộng Hòa tại những tiểu bang tranh chấp phải kiểm tra lại kết quả bầu cử.
Báo Washington Post từng hỏi thẳng Youngkin nếu Joe Biden thắng cử hợp pháp, Youngkin từ chối trả lời. Nhưng sau khi thắng được cuộc bầu cử sơ bộ trong Đảng Cộng Hòa, Youngkin đổi giọng. Tại hai buổi tranh luận giữa hai ứng cử viên trước công chúng, Youngkin buộc lòng phải nói rằng “không hề có gian lận. Cuộc bầu cử được chứng thực công bằng.” Ông còn nói rõ hơn “Tôi đã nói tới nói lui rằng Joe Biden là tổng thống của chúng ta. Tôi ước mong ông không là tổng thống.”
Đại dịch, phá thai, và cựu Tổng Thống Trump là ba yếu tố chính trị của cả nước Mỹ có ảnh hưởng mạnh đến cuộc bầu cử thống đốc Virginia sắp tới.
KẾT LUẬN
Những cuộc thăm dò dư luận cho thấy cuộc tranh cử thống đốc Virginia rất gay go. Kết quả của cuộc thăm dò mới nhất do Nexstar / Emerson College thực hiện vừa được phổ biến vào giữa tuần này cho thấy McAuliffe được 48.7 % số phiếu của những cử tri nhiều phần sẽ đi bầu so với 47.9% của Youngkin. Số cử tri chưa quyết định chiếm khoảng 1.9%.
Ông Meagher, giáo sư chính trị tại Randolph-Macon College, nhận định rằng mặc dù hai ứng cử viên của hai đảng chính đang ở trong một cuộc đua gay gắt, theo cuộc thăm dò mới nhất trên đây 55% cử tri nghĩ rằng McAuliffe, người luôn luôn nhiều điểm hơn đối thủ, cuối cùng sẽ thắng cuộc bầu cử thống đốc. Khoảng 45% cử tri cho rằng Youngkin sẽ thắng.
Trong khi Youngkin chịu một số bất lợi vì cùng đảng và liên kết chặt chẽ với cựu Tổng Thống Trump, McAuliffe cũng phải chịu ít nhiều thiệt thòi vì Đảng Dân Chủ đang ngự trị Nhà Trắng. Lịch sử trong bốn thập niên vừa qua cho thấy, Dân Chủ thường mất chức thống đốc Virginia nếu có Dân Chủ thắng bầu cử tổng thống vào năm trước đó. Ngoài ra, Biden trong vài tuần qua chứng kiến tỉ lệ tán thành xuống còn 45/48 sau vụ rút quân ở Afghanistan. Chính trị địa phương nay không tách biệt khỏi chính trị quốc gia được nữa.
Nhận thức được tình thế, McAuliffe nhắc nhở cử tri Dân Chủ đi bầu cho đông. Ông nói “Chúng ta phải thúc đẩy cử tri dân chủ đi bầu. Chúng ta đang phải đối phó với cơn gió thổi ngược từ Washington như chúng ta biết. Không may Tổng Thống hiện nay không được lòng dân tại Virginia. Vì vậy chúng ta phải vượt qua.”
Cũng giống như Trump và còn có thể tệ hơn Trump, Youngkin chưa hề tham gia chính trị bao giờ và chưa hề ra tranh cử một chức vụ chính trị bao giờ. Ông chưa hề có một kinh nghiệm nào trong chính trường. Đây là một yếu điểm to lớn của Youngkin. Điểm thứ hai là chỉ trong chưa đầy một năm qua, Youngkin đã cho thấy ông là người lươn lẹo. Người ta không biết nếu sau khi đắc cử thống đốc, ông sẽ nghĩ như thế nào về các vấn đề then chốt của Virginia.
McAuliffe là một chính trị gia giàu kinh nghiệm và đã đạt được những thành tích đáng kể đã được chứng minh về kinh tế, việc làm, y tế và giáo dục. Cử tri Mỹ đã trả một giá quá đắt về việc bầu một người không kinh nghiệm vào một chức vụ lớn. Kinh nghiệm này không thể tái diễn.
Cuộc bầu cử thống đốc ở Virginia mang một tính cách quan trọng đặc biệt vì dù muốn dù không nó sẽ là một thí điểm cho cuộc tranh cử giữa kỳ vào 2022. Virginia cũng sẽ là thí điểm cho cả hai đảng Cộng Hòa và Dân Chủ về chính sách COVID-19, phá thai, kiểm tra súng, thuế vụ, y tế, giáo dục và các chương trình an sinh xã hội.
Nguyễn Quốc Khải
10-10-2021
THAM KHẢO:
1. Editorial Board, “Opinion: On the ‘big lie,’ Glenn Youngkin wants to have it both ways,” Washington Post, October 8, 2021.
2. Danielle Kurtzleben, “Far from Texas, the Virginia Governor’s race will test how abortion motivates voters,” NPR, September 21, 2021.
3. Julia Manchester, “Virginia governor’s race in dead heat: poll,” The Hill, October 6, 2021.
4. Dean Mirshahi, “New poll shows virtual ties in races for Virginia governor, attorney general,” WRIC, October 6, 2021.
5. Sarah Rankin, “Trump’s false election claims in focus in VA governor race,” APNews, October 8, 2021.
6. Gregory S. Schneider, et al, “McAuliffe. Youngkin locked in tight race for Virginia governor, Post-Schar School poll finds,” Washington Post, September 18, 2021.
7. Geoffrey Skelley, “Why a Republican might win in Virginia’s governor race, and how New Jersey’s race could get tighter,” FiveThirtyEight, September 15, 2021.
8. Wikipedia, “2021 Virginia gubernatorial election,” October 8, 2021.
Gửi ý kiến của bạn
