Theo kế hoạch mà Biden công bố, giảm lạm phát là ưu tiên kinh tế hàng đầu của ông. Mục tiêu của cả Biden và FED là “hạ cánh mềm” – nghĩa là giảm giá đối với người tiêu dùng Hoa Kỳ mà không làm giảm tăng trưởng kinh tế nói chung. (Nguồn: YouTube)
HOA KỲ – Trước cuộc gặp với Chủ tịch Quỹ Dự Trữ Liên Bang (FED) Jerome Powell, Tổng thống Biden đã đưa ra một kế hoạch để giải quyết vấn đề lạm phát đang ở mức cao kỷ lục trong gần 40 năm qua. Kế hoạch được đăng trên trang Wall Street Journal.
Biden nói rằng giảm lạm phát là ưu tiên kinh tế hàng đầu của ông. Mục tiêu của cả Biden và FED là “hạ cánh mềm” – nghĩa là giảm giá đối với người tiêu dùng Hoa Kỳ mà không làm giảm tăng trưởng kinh tế nói chung. Kế hoạch cũng nói về việc giảm nhu cầu bằng cách tiếp tục giảm thâm hụt liên bang, dự kiến sẽ giảm 1.7 nghìn tỷ đô la trong năm nay. Trang TheHill đã rút ra 5 điều từ kế hoạch của tổng thống:
1. Biden cần thị trường lao động hạ nhiệt và phụ thuộc vào FED
Thị trường lao động là một điều tích cực về mặt kinh tế đối với Biden, nhưng lại là một vấn đề đối với lạm phát. Tỷ lệ thất nghiệp hiện nay ở mức 3.6%, điều này dẫn đến tăng trưởng tiền lương trên danh nghĩa, tăng hơn 5% so với năm ngoái. Nó cũng mang lại cho người tìm việc nhiều cơ hội tìm việc làm hơn, và có thêm quyền thương lượng sau khi họ được tuyển dụng.
Nhưng các kinh tế gia nói rằng nếu không có tỷ lệ thất nghiệp cao hơn, hay cái mà họ gọi là thị trường lao động “lỏng lẻo,” thì giá tiêu dùng sẽ khó giảm xuống. Điều này là do mức lương và mức việc làm cao hơn đang củng cố cho nhau.
Kinh tế gia và là cựu Bộ Trưởng Tài Chánh Larry Summers cho biết trong một cuộc hội thảo trực tuyến do The Washington Post tổ chức: “Sẽ rất khó để vượt qua tình trạng bây giờ khi chúng ta có lạm phát tiền lương đang ở mức gần 6% và thị trường lao động thắt chặt nhất mà chúng ta từng thấy ở đất nước mình. Tôi không biết chúng ta phải làm thế nào có thể làm cho lạm phát giảm nhanh về cơ bản mà không làm giảm đáng kể lạm phát tiền lương.”
Ông nói thêm: “Tôi không nghĩ rằng có cách giảm lạm phát lâu dài mà không giảm đáng kể mức tăng trưởng tiền lương.”
Không giống như cựu Tổng thống Trump, thường xuyên chỉ trích cả ông Powell và Quỹ Dự Trữ Liên Bang, Biden cho biết rằng ông sẽ không cản trở việc FED tăng lãi suất vì cơ quan tìm cách phá vỡ chu kỳ lương cao và việc làm cao.
2. Biden nói nhiều về cắt giảm thâm hụt ngân sách
Mức thâm hụt ngân sách đang giảm xuống và Biden muốn ghi công cho điều đó. Phòng Ngân sách Quốc hội (Congressional Budget Office – CBO) tuần trước dự báo thâm hụt ngân sách trong năm 2022 sẽ ít hơn 1.7 nghìn tỷ đô la so với mức thâm hụt được ghi nhận trong năm trước.
Nhưng mức giảm này không phải do nguồn tiền thu vào tăng lên nhiều, mà là do khoản tiền chi tiêu đặc biệt trong đại dịch COVID-19 mà chính phủ đã chi ra trong các năm 2020 và 2021 giảm đi.
Trong khi các kinh tế gia nói rằng giảm thâm hụt là một cách để giảm nhu cầu hàng hóa và từ đó giảm lạm phát, các khoản tiền thu vào lớn hơn vẫn chỉ là một giải pháp trên lý thuyết tại thời điểm hiện nay, vì chúng cần được Quốc hội phê duyệt. Các đề xuất thuế mà Biden muốn đưa ra trong Đạo luật Xây dựng lại Tốt hơn (Build Back Better) đã “chết tại chỗ” do sự phản đối của những người trung dung bên đảng Dân Chủ.
Mức thuế thu nhập tối thiểu mà Biden đề xuất dành cho các tỷ phú giới siêu giàu cũng phải đối mặt với một con đường đầy chông gai và có thể vấp phải những vụ kiện phản kháng.
Các đề xuất dành cho nguồn thu của tổng thống cũng sẽ chẳng đi đến đâu nếu cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ dẫn đến kết quả có đa số dân cử Cộng Hòa tại Thượng Viện hoặc Hạ Viện.
3.Biden quan tâm về vấn đề nhà cửa
Mọi người đang lo lắng về việc tìm một nơi để sống và đang chứng kiến giá thuê và giá nhà tăng lên. Lãi suất thế chấp theo lãi suất cố định tiêu chuẩn 30 năm đã tăng trên 5% lần đầu tiên kể từ năm 2011, và tỷ lệ nhà thuộc sở hữu của các công ty bất động sản thương mại, hoặc chủ sở hữu nhà chuyên nghiệp, đang tăng lên.
Việc Quỹ Dự Trữ Liên Bang tăng lãi suất cũng có thể gây thêm áp lực lên thị trường nhà ở và khiến người dân khó mua nhà hơn. Biden ủng hộ việc có nhiều nhà ở giá cả phải chăng hơn trong kế hoạch của mình, để cho thấy rằng ông có quan tâm tới giá cả bất động sản, vốn là một trong những chi phí lớn nhất đối với người tiêu dùng Hoa Kỳ.
Các nỗ lực về vấn đề nhà ở của Biden, nhằm xây dựng các đơn vị nhà ở có giá cả phải chăng hơn, có thể không giúp được gì nhiều để giảm lạm phát, vì chúng thuộc lĩnh vực cụ thể và nhắm vào một triệu chứng của lạm phát hơn là nguyên nhân gốc rễ của nó. Tuy nhiên, chúng vẫn có thể giúp một số người dân có thể tự sở hữu căn nhà của mình, và họ sẽ coi ông Biden là người đã giúp đỡ họ.
4. Nga và Trung Quốc đang gây ra vấn đề cho Biden
Biden muốn đổ lỗi phần nào lạm phát là do cuộc chiến của Nga ở Ukraine, vốn đã làm tăng giá năng lượng và dẫn đến một cuộc cải tổ lớn trên thị trường năng lượng; vì cả Hoa Kỳ và hiện nay là Liên Minh Châu Âu đã công bố kế hoạch ngừng nhập cảng các sản phẩm năng lượng của Nga. Các dân cử Dân Chủ đã sử dụng cụm từ “sự tăng giá của Putin” (Putin’s price hike) để mô tả lạm phát, cũng giống như các dân cử Cộng Hòa đặt ra cụm từ đổ lỗi của riêng họ là “lạm phát Biden” (Biden-flation).
Chính quyền Biden cũng nhấn mạnh vai trò của các vấn đề chuỗi cung ứng ở Trung Quốc đối với lạm phát, khi nước này phải đối mặt với những lời chỉ trích vì ban hành các lệnh phong tỏa nghiêm ngặt ở các thành phố lớn như Thượng Hải, vốn đã ảnh hưởng đến thị trường lao động Trung Quốc và dây chuyền sản xuất toàn cầu. Tòa Bạch Ốc cho biết vào năm ngoái: “Khả năng phục hồi của chuỗi cung ứng nên được đưa vào phương pháp tiếp cận chính sách thương mại của Hoa Kỳ đối với Trung Quốc.”
Dù rằng các xu hướng địa lý chính trị chắc chắn không phải là nguyên nhân gốc rễ của lạm phát, nhưng chúng tạo ra một bối cảnh về trạng thái không chắc chắn có thể đè nặng lên lòng tin của nhà đầu tư và làm tăng giá các sản phẩm năng lượng, sử dụng trong việc vận chuyển hàng hóa trong toàn bộ nền kinh tế.
5. Những lo ngại về một cuộc suy thoái
Kế hoạch của Biden không nói về khả năng xảy ra suy thoái, nhưng nếu nỗ lực để tăng lãi suất và hạ nhiệt nền kinh tế của FED không có hiệu quả như dự đoán, thì có thể sẽ xảy ra một cuộc suy thoái bắt đầu từ cuối năm nay hoặc năm sau.
Mark Zandi, kinh tế gia của Moody’s Analytics, cho biết: “Rủi ro suy thoái là rất cao. Tôi cược rằng có khả năng một cuộc suy thoái sẽ bắt đầu trong mười hai tháng tới vào khoảng một phần ba, và cũng có thể là thậm chí trong vài năm tới.”
Ông nói thêm: “Rõ ràng vấn đề là lạm phát cao, lạm phát cao một cách đau đớn, và Quỹ Dự Trữ Liên Bang hiện đang rất tích cực để tăng lãi suất nhanh chóng để làm chậm tăng trưởng, để dập tắt lạm phát đó. Trong quá khứ, khi chúng ta ở trong tình huống giống như thế này, thường xảy ra suy thoái, cho nên chắc chắn chúng ta không thể loại bỏ khả năng suy thoái vào thời điểm hiện nay.”
Lãi suất cao hơn chắc chắn sẽ gây áp lực giảm lạm phát, nhưng nếu các vấn đề chuỗi cung ứng khó giải quyết hơn các kinh tế gia nghĩ, lãi suất cao hơn có thể làm chậm lại nền kinh tế vốn đã đang trên đà phát triển chậm lại rồi.
Gửi ý kiến của bạn
