Bình luận chính trị nước Mỹ
Một cựu tổng thống bị truy tố tái tranh cử vào Nhà Trắng chưa bao giờ xảy ra. Nhưng không phải là không thể dự đoán tất cả sẽ rơi rụng như thế nào. Đây là điều sẽ xảy ra nếu ứng cử viên Trump bị truy tố.
Donald Trump tuyên bố tranh cử tổng thống lần thứ ba vào tối thứ Ba trong một động thái được nhiều người coi là một nước cờ để ngăn chặn một bản cáo trạng hình sự liên bang. Hành động này sẽ không có hiệu quả. Trump có thể bị Bộ Tư Pháp truy tố, khiến ông trở thành cựu tổng thống đầu tiên vận động tranh cử vào Nhà Trắng trong khi đối mặt với nhiều cáo buộc. Bản chất lịch sử của kịch bản này có vẻ phù hợp với một ứng cử viên đã bất chấp mọi chuẩn mực của chính trị Mỹ trong suốt đời sống công cộng kéo dài bẩy năm. Mặc dù chưa từng có tiền lệ, nhưng một số thực tế nhất định trong các vụ truy tố liên bang đưa ra một lộ trình hữu ích có thể cho thấy những gì sẽ diễn ra tại các tòa án trong hai năm tới.
LIỆU TUYÊN BỐ TÁI TRANH CỬ CỦA TRUMP CÓ ẢNH HƯỞNG ĐẾN QUYẾT ĐỊNH TRUY TỐ ÔNG CỦA BỘ TƯ PHÁP?
Không thực sự. Donald Trump là tổng thống ngay trước đây và là một trong những chính trị gia nổi tiếng và gây tranh cãi nhất ở Hoa Kỳ. Ông đã được nhiều người coi là nhà lãnh đạo trên thực tế của Đảng Cộng Hòa và có khả năng là một ứng cử viên. Bộ Tư Pháp sẽ không mở cuộc điều tra hình sự đối với Trump nếu họ không sẵn sàng xem xét việc truy tố ông ta.
Nói cách khác, hậu quả của một bản cáo trạng tiềm tàng đối với Trump đã nằm trong quá trình ra quyết định của Bộ Tư Pháp. Ngay cả khi Trump không tuyên bố, họ cũng sẽ phải đối mặt với những lời chỉ trích tương tự, và Trump có thể sẽ lập luận rằng ông ta bị truy tố để ngăn cản ông ta tuyên bố ứng cử trong tương lai.
KHI NÀO BỘ TƯ PHÁP SẼ ĐƯA RA CÁO TRẠNG?
Tôi sẽ không ngạc nhiên nếu Bộ Tư pháp đợi cho đến sau cuộc bầu cử Thượng viện Georgia vào ngày 6 tháng 12 để thực hiện bất kỳ bước công khai nào – một bản cáo trạng, thực hiện một lệnh khám xét khác hoặc một vụ bắt giữ. Sau khi sự kiện chính trị đó qua đi, các cáo buộc có thể xảy ra trước hoặc sau kỳ nghỉ lễ.
NHƯNG CÓ NHIỀU SUY ĐOÁN RẰNG GARLAND SẼ CHỈ ĐỊNH MỘT CỐ VẤN ĐẶC BIỆT (SPECIAL COUNCEL). CÓ ĐÚNG KHÔNG?
Tổng chưởng lý Merrick Garland được cho là đang cân nhắc bổ nhiệm một cố vấn đặc biệt nếu Trump tuyên bố tranh cử tổng thống. Việc bổ nhiệm một cố vấn đặc biệt về cơ bản tạo ra một Văn phòng cố vấn Hoa Kỳ đặc biệt có quyền điều tra và truy tố các vấn đề cụ thể. Garland vẫn có thể bác bỏ quan điểm của cố vấn đặc biệt, nhưng ông không thể làm như vậy mà không thông báo cho Quốc hội.
Một cố vấn đặc biệt (mà tôi đã đề xuất trong các trường hợp khác) là một ý tưởng hay vì việc bổ nhiệm một cố vấn đặc biệt chuyên nghiệp không có mối liên hệ nào với Tổng thống Joe Biden hoặc những người do ông ấy bổ nhiệm sẽ mang lại tính cách độc lập, đặc biệt nếu Garland đã tuyên bố trước rằng ông ấy sẽ làm theo khuyến nghị của cố vấn đặc biệt.
ĐIỀU ĐÓ CÓ LÀM MỌI THỨ CHẬM LẠI KHÔNG?
Việc bổ nhiệm một cố vấn đặc biệt tiềm năng đã làm dấy lên lo ngại rằng sẽ mất nhiều năm để kết luận. Nỗi lo sợ này có thể là do cuộc điều tra kéo dài gần hai năm do cựu cố vấn đặc biệt Robert Mueller tiến hành.
Nhưng trường hợp này sẽ khác vì Bộ Tư Pháp đã điều tra Trump và các đặc vụ FBI tương tự có thể làm việc với văn phòng cố vấn đặc biệt. Một số công tố viên chuyên nghiệp tại Bộ Tư Pháp có thể được thuê và làm việc cho cố vấn đặc biệt mới. Việc bổ nhiệm một cố vấn đặc biệt sẽ làm mọi thứ chậm lại vài tuần chứ không phải vài tháng, nếu có. Việc truy tố Trump sẽ giống như việc Mueller truy tố Paul Manafort, chủ tịch chiến dịch tranh cử của Trump một thời, người đã bị truy tố trong vòng khoảng năm tháng sau khi Mueller được bổ nhiệm vì phần lớn công việc điều tra đã được thực hiện.
TRUMP CÓ KHẢ NĂNG BỊ TRUY TỐ VÌ TỘI GÌ?
Kể từ khi Trump từ chối trả lại tất cả các tài liệu mật mà ông ta giữ tại Mar-a-Lago, ngay cả sau khi Bộ Tư Pháp tống đạt cho ông trát đòi hầu tòa của đại bồi thẩm đoàn và yêu cầu trả lại tài liệu đó, các cáo buộc liên quan đến việc ông cố ý giữ tài liệu mật đã có thể xảy ra. Cản trở công lý cũng có thể xảy ra, tùy thuộc vào bằng chứng do các công tố viên đưa ra.
Như tôi đã viết trước đây, việc Trump quyết tâm giữ các tài liệu tuyệt mật tại nơi cư trú của ông ở Nam Florida ngay cả sau khi chính phủ liên bang nói với ông rằng chúng đã được phân loại và yêu cầu trả lại chúng giống như những tội ác đơn giản mà tôi đã truy tố với tư cách là một công tố viên liên bang cấp thấp — cướp ngân hàng và buôn bán ma tuý — hơn cả những tội phạm cổ cồn trắng phức tạp mà sau này tôi đã dành nhiều năm để điều tra và truy tố.
Tội phạm văn phòng (white-collar crimes) như gian lận hoặc cản trở công lý thường cho thấy ý định của bị cáo. Thường không có câu hỏi nào về việc bị cáo đã nộp tờ khai thuế của mình. Nhưng anh ta làm như vậy với ý định lừa đảo cơ quan thuế vụ IRS? Nhưng không phải mọi tội phạm đều phức tạp như vậy. Trong một vụ án ma túy, nếu bạn sở hữu nha phiến hoặc cocaine, bạn sẽ phạm tội. Bạn có thể lập luận rằng bạn không thực sự biết đó là ma túy – có thể bạn nghĩ đó là đường bột – nhưng đó hiếm là một biện pháp phòng vệ khả thi.
Bằng cách giữ các tài liệu Tối mật ngay cả sau khi nhận được trát đòi hầu tòa của đại bồi thẩm đoàn và một chuyến thăm cá nhân từ Bộ Tư Pháp để yêu cầu trả lại chúng, Trump đã tạo một trường hợp rất dễ dàng cho Bộ Tư Pháp.
CÒN VỀ CÁC CÁO BUỘC BẮT NGUỒN TỪ VỤ TẤN CÔNG NGÀY 6 THÁNG 1 THÌ SAO?
Mặc dù Bộ Tư Pháp cuối cùng có thể có đủ bằng chứng để buộc tội Trump xúi giục hoặc đưa ra tuyên bố sai sự thật với chính phủ liên bang hoặc âm mưu lừa gạt Hoa Kỳ liên quan đến kế hoạch bầu cử giả, nhưng những tội ác đó đã cho thấy ý định hoặc tâm trạng của Trump và do đó khó chứng minh hơn.
Vì lý do đó, tôi mong Bộ Tư Pháp tập trung vào các tội ác liên quan đến việc Trump lưu giữ tài liệu mật và các hồ sơ chính phủ khác. Có thể Bộ Tư Pháp sẽ bổ sung các cáo buộc cản trở liên quan đến các tài liệu đó vì chúng thực sự liên hệ với các cáo buộc khác và làm nổi bật bằng chứng cho thấy Trump nhận thức được tội lỗi. Điều này có thể thuyết phục các bồi thẩm viên kết tội các tội danh khác.
NHỮNG NGƯỜI KHÁC TRONG QUỸ ĐẠO CỦA TRUMP CÓ THỂ PHẢI ĐỐI MẶT VỚI CÁO BUỘC HÌNH SỰ KHÔNG?
Có thể. Một số cộng sự của Trump có thể đã giúp ông ta che giấu tài liệu hoặc cản trở công lý, điều này có thể khiến Bộ Tư Pháp đưa họ vào bản cáo trạng. Ngoài ra còn có các cuộc điều tra riêng về các cộng sự khác của Trump như Jeffrey Clark. Clark có thể bị truy tố bất kể Bộ Tư Pháp làm gì với Trump.
NẾU TRUMP BỊ TRUY TỐ, PHIÊN TÒA CÓ DIỄN RA TRƯỚC CUỘC BẦU CỬ THÁNG 11 NĂM 2024 KHÔNG?
Sau bản cáo trạng, quá trình này sẽ chậm lại.
Thông thường, luật sư bào chữa có nhiều tháng để xem xét bằng chứng và trong một vụ án liên quan đến quá nhiều tài liệu mật, đó có thể là một quá trình chậm chạp. Luật sư bào chữa sẽ đệ trình các kiến nghị mà thẩm phán có thể mất vài tháng để xem xét. Thử nghiệm có thể sẽ diễn ra trong 12 đến 24 tháng, nói cách khác là một phạm vi sẽ bao gồm toàn bộ năm bầu cử.
Mặc dù Trump có quyền được xét xử nhanh chóng — một phiên tòa trong vòng 70 ngày hoặc ít hơn kể từ khi bị buộc tội — hầu hết các bị cáo hình sự đều từ bỏ quyền đó và kéo dài quá trình xét xử. Khi tôi còn là công tố viên liên bang, một số bị cáo đã tạo đủ thời gian trì hoãn để kéo dài quá trình xét xử trong nhiều năm trước khi xét xử. Tuy nhiên, trong hoàn cảnh đó, tôi nghĩ rằng hầu hết các thẩm phán có thể sẽ đảm bảo rằng một phiên tòa sẽ được lên lịch trước khi nhiệm kỳ của Biden kết thúc để giảm tác động của một phiên tòa hình sự đối với cuộc bầu cử năm 2024.
TRUMP VẪN CÓ THỂ TRANH CỬ TỔNG THỐNG NẾU BỊ KẾT ÁN? ÔNG TA CÓ THỂ LÀM TỔNG THỐNG NẾU ÔNG TA THẮNG CỬ KHI ĐANG Ở TRONG TÙ KHÔNG?
Trump sẽ không bị kết án cho đến vài tháng sau khi bị buộc tội và có khả năng vẫn ở ngoài tù trong khi chờ kháng cáo. Nhưng một bản án hoặc thậm chí bỏ tù sẽ không ngăn cản Trump tranh cử tổng thống. Hiến pháp đặt ra các yêu cầu đối với các ứng cử viên tổng thống và lý lịch tư pháp trong sạch không phải là một trong số đó.
Một số người đã tự hỏi liệu một Trump bị buộc tội nhưng vẫn chưa bị kết án có thể được nhậm chức và nắm quyền kiểm soát Phòng Bầu Dục hay không. Mặc dù có lẽ điều đó có thể xảy ra, nhưng việc áp đặt một bản án tù đối với một tổng thống đương nhiệm là điều gần như quá kỳ lạ để thậm chí có thể suy tính và chắc chắn sẽ làm nảy sinh các vấn đề về hiến pháp mà Tòa án Tối cao cuối cùng sẽ giải quyết.
– Renato Mariotti
(16/11/2022)
Bản tiếng Việt: Nguyễn Quốc Khải
Bài gốc:
Renato Mariotti là người viết chuyên mục về các vấn đề pháp lý cho Tạp chí POLITICO. Ông là cựu công tố viên liên bang và là người dẫn chương trình podcast “On Topic”.
Gửi ý kiến của bạn
