Vua Tuyên Vương sai Kỷ Sảnh nuôi một con gà chọi. Được mười hôm, vua hỏi:
- Gà đã đem chọi được chưa"
Kỷ Sảnh thưa:
- Chưa được. Gà hăng lắm. Chưa thấy gà khác đã muốn chọi rồi.
Cách mười hôm. Vua hỏi:
- Gà đã đem chọi được chưa"
Kỷ Sảnh thưa:
- Chưa được. Gà còn hăng. Mới thấy bóng gà khác đã muốn chọi rồi.
Cách mười hôm sau. Vua lại hỏi:
- Gà đã đem chọi được chưa"
Kỷ Sảnh thưa:
- Chưa được. Gà còn hơi hăng. Trông thấy gà khác đã muốn chọi rồi.
Mười hôm sau. Vua lại hỏi:
- Gà đã đem chọi được chưa"
Kỷ Sảnh thưa:
- Được rồi. Gà bây giờ nghe thấy tiếng gà khác cũng không cho vào đâu. Trông thì tựa như gà gỗ. Mà thực, thì đủ các ngón hay. Gà khác coi thấy cũng đủ sợ. Phải lùi chạy.
Vua Tuyên Vương nghe thế, lấy làm hả dạ, bèn thét tả hữu ban cho một chung bồ đào mỹ tửu, để vinh danh cho sự cố công của Kỷ Sảnh, xứng đáng là bề tôi trung chính, đáng cho muôn người ngưỡng mộ ngó trông. Đáng cho lê thứ muôn dân ùa theo học tập, rồi đợi cho Kỷ Sảnh… trăm phần đâu vô đó, mới nhẹ nhàng phán bảo với bầy tôi:
- Ngươi hãy đem con gà này về. Om cho kỹ. Đợi ngày có lệnh thì xách lồng xách bội ra đi. Chớ không thể lãng xao mà… bay đầu ba họ. Còn việc quan quân ngươi cứ bình tâm để đó, sẽ có người lo sắp đặt dùm cho. Sẽ có đám sai nha chú chăm cái này cái nọ. Còn phận ngươi cứ… gà đây mà ôm lấy. Cho trọn cái phần trách nhiệm của mình thôi!
Thế là Kỷ Sảnh đang làm quan bỗng trở thành dân… nuôi gà chọi - mà là nuôi gà chọi cho vua - nên trong phút chốc tiếng tăm nổi tràn như sóng biển, khiến thiên hạ đua nhau nhào dzô kiếm chác. Trước hưởng tí thơm nồng sau ngóng đợi vua chơi, đặng cáp độ với nhau cho thêm phần xôm tụ, bởi dịp như ri ngàn năm khó kiếm - khi Thiên tử con Trời - lại khoái màn máu lửa của dân gian. Lại hổng thích cái chi mà chỉ kết món gà… nuôi mới độc, thành thử khắp nơi chốn bỗng bừng lên khí thế. Như bão như rừng như thác đổ ầm vang. Như gió như phong như lửa thui… bò hơi bự, khiến Kỷ Sảnh ngây người như say thuốc. Say tiếng hỏi chào của bá tánh gần xa. Say cả tiếng khen của thế nhân quây quần quá… đặc. Chừng một hôm do bá tánh muốn tường thêm hiểu thấu. Cách nuôi gà của Kỷ Sảnh này đây - là chỉ có mấy mươi hôm mà làm nên đại sự - đến nỗi được vua khen mừng thôi quá xá, khiến Kỷ Sảnh tươi cười như gái hãy còn xuân. Như lúa đang mơn như trăng tròn chiếu rạng, bèn hít một hơi rồi đăng đàn diễn thuyết, cho bá tánh trăm người hiểu thấu chuyện gà nuôi:
- Cách thức nuôi gà của ta, tựu trung chỉ gút vào ba điều nên tránh. Thứ nhất. Chưa trông thấy gà khác đã muốn chọi. Thế là tức khí hão. Vị tất đã chọi được. Thứ hai. Trông thấy bóng gà khác. Đã muốn chọi. Thế là cậy khỏe. Vị tất chọi mà đã được. Thứ ba. Trông thấy gà khác đã muốn chọi. Thế là còn hiếu thắng. Vị tất chọi mà đã được. Chỉ đến lúc mất hết tất cả tức khí. Cậy khỏe. Hiếu thắng. Luyện đã đủ hết các ngón hay, mà trông bề ngoài tựa ra như gỗ. Lúc ấy mới chọi được. Có khi không phải đợi chọi. Gà khác ngó thấy cũng đủ sợ mà chạy biến mất tiêu, thì rõ ra sự khôn ngoan là… chẳng cần làm chi hết cả. Kinh nghiệm của ta trước sau chỉ chừng bi nhiêu đó. Chẳng hay trăm họ nghe nhiều, có thu nhặt được chút nào chăng"
Tối hôm ấy, Kỷ Sảnh đang ngồi nhậu. Chợt quân lính báo có người xin tiếp kiến, để lãnh hội đôi phần về kinh nghiệm chàng… Kê. Về cái khéo cái hay của người đang nổi cộm. Kỷ Sảnh nhân lúc tửu dư mà thiếu người đấu hót, bèn lẹ lẹ cho vào kẻo lỡ mất niềm vui. Lỡ mất đi cái lên hương của trời cao ban tặng, rồi trong lúc đợi mong người khách đến, mới ngẫm nghĩ đôi điều quá đã thật mê say:
- Cha ông mình ngày xưa có nói: Cái gì nhận được hôm nay thì chớ để ngày mai, bởi ngày mai hổng chừng là ngày… chẳng thật, nên mọi lợi lộc đến ta làm ngay không chối. Không bỏ cái nào hết trọi hết trơn. Không xẻ bớt san chia cho thằng mô hết cả. Nhờ vậy đời của ta bỗng tràn dư ánh sáng, bởi tính lũy thì nhiều mà xài chẳng đếm được bao nhiêu, thành thử cứ phất lên như diều bay gió lộng. Đã vậy tiếng khen kia lại tăng thêm phần hứng thú, khiến trí óc nở bùng như hoa nụ đang ra. Như trái trên cây tới luôn ngày chín rục. Có điều ở dương gian chẳng gì mà hết ý, nên nghe riết cũng nhàm cũng chán cũng buồn tai, thành thử cứ ước mong sớm hôm có người khen thật độc. Chớ chỉ ba tiếng sáo khuôn cứ xào đi nấu tới, thì chẳng thà… im mẹ nó mà hay!
Vài giây sau quân lính đưa khách vào tới, khiến Kỷ Sảnh nẩy người đôi mắt mở tròn xoe, bởi khách như ri thì nước non gì nữa được, mà trông ngóng lời khen tiếng tốt, khi chân đất vai trần chẳng bảnh lấy một ly. Chẳng có tí cao sang lộ ra tứ chi gì hết cả. Chừng chủ, khách, định phân vào ngôi thứ. Khách mới mở lời mát tựa mấy làn sương:
- Tôi nghe tiếng tướng công đã lâu, nhưng khó lòng mong gặp. Nay duyên trời từ đâu đưa tới, để thân phận thấp hèn được quá đêán nhà sang, thì ước nguyện bấy lâu bỗng chốc thành hiện thực. Vậy nếu tướng công không nệ hà câu chấp. Không đặt sang hèn ở giữa cái thành tâm. Không ví không von cho rằng mình cao trọng, thì thân tôi đây mới yên tâm đẩy đưa vài câu nói. Chớ phận dân nghèo tôi không dám nhìn lên. Không dám biến ra… con bám đu vào chân hạc…
Kỷ Sảnh nghe thế, mới giật mình trộm nghĩ:
- Từ ngày được vời ra làm quan đến nay, ta đoán biết tâm can con người ít trật, nên dẫu chẳng có bạc vàng chi hết ráo, ta cũng cứ thăng dần leo đến chỗ giàu sang. Leo đến giấc mơ hoa của bao người đương đại. Vậy mà hôm nay Cậu Bà nỡ nào che mắt thánh - đến nỗi bi chừ đoán trật quá chừng xa - thì rõ ra ở dương gian chẳng có gì không xảy đặng. Thế mới biết họa hổ họa bì nan họa cốt. Tri nhân tri diện bất tri tâm. Câu xưa ấy chẳng bao giờ sai chạy, nên ta mới đoán người trớt he trớt hướt. Tưởng nó khù khờ ai dè nó thật khôn!
Đoạn, Kỷ sảnh mới nói rằng:
- Ngay từ bây giờ, ông đừng xem ta là quan nữa, mà như một người có phận với chữ Duyên, thì ông mới thoải mái tâm can mà nói đặng. Chớ giữa hai ta mà xây bức tường ngăn cách - thì dẫu nói trăm lần - cũng chẳng thu được cái… mụ nội gì đâu!
Khách. Mĩm cười một phát, rồi mới hỏi rằng:
- Vua trao quyền nuôi gà chọi cho tướng công. Chẳng hay tướng công nghĩ thế nào về chuyện đó"
Kỷ Sảnh đáp:
- Phàm đã là người, ai cũng có một thú vui. Người thích câu cá. Kẻ chơi cờ. Người khác thích bài bạc. Kẻ nọ thích mùi bia. Tựu trung thế nhân ai cũng có niềm vui riêng cả. Nay vua Tuyên Vương thích nuôi gà để đá, thì phận tôi đòi tôi phải cố mà tuân. Chớ không thể lắc lia chia mà giữ yên cái đầu cho được, bởi nuôi gà cũng chỉ là nồi cơm để sống. Để có tí tiền lo sấp nhỏ ngày sau. Để có tí kim ngân khi tóc nhiều… rơi rụng. Chuyện rõ như thế mà ông dồn hỏi tới, thì tự đáy tâm hồn tôi hết hiểu mần răng!
Người khách nhắp vài hớp rượu, rồi mới ngã người nói nhỏ như sau:
- Vua Tuyên Vương sai tướng công nuôi gà chọi. Đến khi chuyện thành lại dặn phải cất đi, mà chớ bảo tướng công lo độ điếc gì hết cả, thì xét ra Tuyên Vương chẳng… mặn gì cho lắm, nên mới lệnh truyền cất gà để một bên. Chớ chẳng nói tướng công tháng ngày đi cáp độ, thì tôi e có ẩn chứa gì trong đó, mà trong nhất thời chưa kịp nghĩ cùng suy. Chưa kịp thấy tâm tư của người đang liên hệ. Chuyện như thế nên tôi mới vào xin yết kiến. Tướng công nào giờ có nghĩ đến chuyện này chăng"
Kỷ Sảnh nghe qua lạnh toát cả sống lưng. Như thấy trăm ma trong đêm trường vắng lặng, bèn hít một hơi cho người thêm sung sức, rồi mới vội vàng nghĩ đến chuyện buồn lo:
- Từ ngày được vua giao cho nuôi gà chọi đến nay. Ta luôn sống trong lời khen quá mạng - nên dễ chủ quan núp trong đường u tối - đến nỗi việc rõ như dzầy mà cũng nhắm mắt làm ngơ. Cũng chẳng quan tâm đến chuyện khó thông bày ra trước mặt. Thời may khách quý từ đâu bang tới. Vạch lối chỉ đường cho hướng đẹp mà dong, thì mạng số của ta hẳn chưa đến ngày tận diệt. Thế mới biết lời khen hổng phải lúc nào cũng tốt. Cũng rỡ ràng như rễ đợi cô dâu. Cũng quá ngon như đói meo thấy vài cân thịt lợn, mà lời khen chỉ nên nhìn nên ngắm - rồi để nó bay ào chứ chẳng đặng thấm vào thân - bởi đã ngấm dzô làm sao mà tẩy sạch" Thôi thì chuyện đâu còn nằm y ra đó. Nước vẫn còn ta tát lẹ liền ngay. Chớ không thể đứng khoanh tay chờ số trời xếp đặt, rồi ở một mai không còn xe với pháo, thì dẫu tiếc ngàn lần, liệu có còn sửa đổi được chăng"
Nghĩ vậy. Kỷ Sảnh mới chồm lên phía trước, rồi nói khẽ khàng như mật đổ vào tai:
- Chẳng hay ông nghĩ thế nào" Có thể vì… năng tương ngộ mà tỏ bày chút híu được chăng"
Khách mới nói rằng:
- Con người ta. Khi nào mất hết cái tự cao tự mãn. Cái hiếu thắng sân si, thì mới mong hiểu được cái thâm sâu ở cõi đời dung tạm. Ví như con gà chọi mà ông nuôi đó. Ở trong đủ các ngón hay. Ở ngoài chẳng khác gì khúc gỗ, đến nỗi gà khác ngó thấy cũng sợ mà chạy trốn rồi. Thế mới hay những bậc thánh hiền chỉ thu cái tài vào khuôn phép. Nén cái khí vào tâm thần. Chỉ cốt trong mình cho đầy đủ. Không có ý gì tranh cạnh với ai, mà thiên hạ hồ dễ đã mấy ai tranh cạnh nỗi. Chớ những kẻ chỉ vụ bề ngoài. Chăm chăm danh lợi. Có tranh giành mới lấy làm vui thích. Có tham lam mới lấy làm mãn nguyện. Chỉ là những hạng tầm thường. Có khi hại đến thân, mà vẫn tự đắc cho là phải.
Tuyên Vương. Phán bảo ông nuôi gà chọi, là muốn lấy cái này để ám chỉ cái kia. Muốn gởi đến khuyên răn, mà khiến ông chẳng nổi tự ái gì hết cả. Vậy thì ông phải mau kíp soi mình cho chóng. Gọt hết những gì vướng bận của tà tâm, thì hậu vận mai sau mới có mòi bốc lên được. Chớ vận may đưa đến mà không vời không bắt, thì biết chừng nào mới tiến được hả ông"
- Gà đã đem chọi được chưa"
Kỷ Sảnh thưa:
- Chưa được. Gà hăng lắm. Chưa thấy gà khác đã muốn chọi rồi.
Cách mười hôm. Vua hỏi:
- Gà đã đem chọi được chưa"
Kỷ Sảnh thưa:
- Chưa được. Gà còn hăng. Mới thấy bóng gà khác đã muốn chọi rồi.
Cách mười hôm sau. Vua lại hỏi:
- Gà đã đem chọi được chưa"
Kỷ Sảnh thưa:
- Chưa được. Gà còn hơi hăng. Trông thấy gà khác đã muốn chọi rồi.
Mười hôm sau. Vua lại hỏi:
- Gà đã đem chọi được chưa"
Kỷ Sảnh thưa:
- Được rồi. Gà bây giờ nghe thấy tiếng gà khác cũng không cho vào đâu. Trông thì tựa như gà gỗ. Mà thực, thì đủ các ngón hay. Gà khác coi thấy cũng đủ sợ. Phải lùi chạy.
Vua Tuyên Vương nghe thế, lấy làm hả dạ, bèn thét tả hữu ban cho một chung bồ đào mỹ tửu, để vinh danh cho sự cố công của Kỷ Sảnh, xứng đáng là bề tôi trung chính, đáng cho muôn người ngưỡng mộ ngó trông. Đáng cho lê thứ muôn dân ùa theo học tập, rồi đợi cho Kỷ Sảnh… trăm phần đâu vô đó, mới nhẹ nhàng phán bảo với bầy tôi:
- Ngươi hãy đem con gà này về. Om cho kỹ. Đợi ngày có lệnh thì xách lồng xách bội ra đi. Chớ không thể lãng xao mà… bay đầu ba họ. Còn việc quan quân ngươi cứ bình tâm để đó, sẽ có người lo sắp đặt dùm cho. Sẽ có đám sai nha chú chăm cái này cái nọ. Còn phận ngươi cứ… gà đây mà ôm lấy. Cho trọn cái phần trách nhiệm của mình thôi!
Thế là Kỷ Sảnh đang làm quan bỗng trở thành dân… nuôi gà chọi - mà là nuôi gà chọi cho vua - nên trong phút chốc tiếng tăm nổi tràn như sóng biển, khiến thiên hạ đua nhau nhào dzô kiếm chác. Trước hưởng tí thơm nồng sau ngóng đợi vua chơi, đặng cáp độ với nhau cho thêm phần xôm tụ, bởi dịp như ri ngàn năm khó kiếm - khi Thiên tử con Trời - lại khoái màn máu lửa của dân gian. Lại hổng thích cái chi mà chỉ kết món gà… nuôi mới độc, thành thử khắp nơi chốn bỗng bừng lên khí thế. Như bão như rừng như thác đổ ầm vang. Như gió như phong như lửa thui… bò hơi bự, khiến Kỷ Sảnh ngây người như say thuốc. Say tiếng hỏi chào của bá tánh gần xa. Say cả tiếng khen của thế nhân quây quần quá… đặc. Chừng một hôm do bá tánh muốn tường thêm hiểu thấu. Cách nuôi gà của Kỷ Sảnh này đây - là chỉ có mấy mươi hôm mà làm nên đại sự - đến nỗi được vua khen mừng thôi quá xá, khiến Kỷ Sảnh tươi cười như gái hãy còn xuân. Như lúa đang mơn như trăng tròn chiếu rạng, bèn hít một hơi rồi đăng đàn diễn thuyết, cho bá tánh trăm người hiểu thấu chuyện gà nuôi:
- Cách thức nuôi gà của ta, tựu trung chỉ gút vào ba điều nên tránh. Thứ nhất. Chưa trông thấy gà khác đã muốn chọi. Thế là tức khí hão. Vị tất đã chọi được. Thứ hai. Trông thấy bóng gà khác. Đã muốn chọi. Thế là cậy khỏe. Vị tất chọi mà đã được. Thứ ba. Trông thấy gà khác đã muốn chọi. Thế là còn hiếu thắng. Vị tất chọi mà đã được. Chỉ đến lúc mất hết tất cả tức khí. Cậy khỏe. Hiếu thắng. Luyện đã đủ hết các ngón hay, mà trông bề ngoài tựa ra như gỗ. Lúc ấy mới chọi được. Có khi không phải đợi chọi. Gà khác ngó thấy cũng đủ sợ mà chạy biến mất tiêu, thì rõ ra sự khôn ngoan là… chẳng cần làm chi hết cả. Kinh nghiệm của ta trước sau chỉ chừng bi nhiêu đó. Chẳng hay trăm họ nghe nhiều, có thu nhặt được chút nào chăng"
Tối hôm ấy, Kỷ Sảnh đang ngồi nhậu. Chợt quân lính báo có người xin tiếp kiến, để lãnh hội đôi phần về kinh nghiệm chàng… Kê. Về cái khéo cái hay của người đang nổi cộm. Kỷ Sảnh nhân lúc tửu dư mà thiếu người đấu hót, bèn lẹ lẹ cho vào kẻo lỡ mất niềm vui. Lỡ mất đi cái lên hương của trời cao ban tặng, rồi trong lúc đợi mong người khách đến, mới ngẫm nghĩ đôi điều quá đã thật mê say:
- Cha ông mình ngày xưa có nói: Cái gì nhận được hôm nay thì chớ để ngày mai, bởi ngày mai hổng chừng là ngày… chẳng thật, nên mọi lợi lộc đến ta làm ngay không chối. Không bỏ cái nào hết trọi hết trơn. Không xẻ bớt san chia cho thằng mô hết cả. Nhờ vậy đời của ta bỗng tràn dư ánh sáng, bởi tính lũy thì nhiều mà xài chẳng đếm được bao nhiêu, thành thử cứ phất lên như diều bay gió lộng. Đã vậy tiếng khen kia lại tăng thêm phần hứng thú, khiến trí óc nở bùng như hoa nụ đang ra. Như trái trên cây tới luôn ngày chín rục. Có điều ở dương gian chẳng gì mà hết ý, nên nghe riết cũng nhàm cũng chán cũng buồn tai, thành thử cứ ước mong sớm hôm có người khen thật độc. Chớ chỉ ba tiếng sáo khuôn cứ xào đi nấu tới, thì chẳng thà… im mẹ nó mà hay!
Vài giây sau quân lính đưa khách vào tới, khiến Kỷ Sảnh nẩy người đôi mắt mở tròn xoe, bởi khách như ri thì nước non gì nữa được, mà trông ngóng lời khen tiếng tốt, khi chân đất vai trần chẳng bảnh lấy một ly. Chẳng có tí cao sang lộ ra tứ chi gì hết cả. Chừng chủ, khách, định phân vào ngôi thứ. Khách mới mở lời mát tựa mấy làn sương:
- Tôi nghe tiếng tướng công đã lâu, nhưng khó lòng mong gặp. Nay duyên trời từ đâu đưa tới, để thân phận thấp hèn được quá đêán nhà sang, thì ước nguyện bấy lâu bỗng chốc thành hiện thực. Vậy nếu tướng công không nệ hà câu chấp. Không đặt sang hèn ở giữa cái thành tâm. Không ví không von cho rằng mình cao trọng, thì thân tôi đây mới yên tâm đẩy đưa vài câu nói. Chớ phận dân nghèo tôi không dám nhìn lên. Không dám biến ra… con bám đu vào chân hạc…
Kỷ Sảnh nghe thế, mới giật mình trộm nghĩ:
- Từ ngày được vời ra làm quan đến nay, ta đoán biết tâm can con người ít trật, nên dẫu chẳng có bạc vàng chi hết ráo, ta cũng cứ thăng dần leo đến chỗ giàu sang. Leo đến giấc mơ hoa của bao người đương đại. Vậy mà hôm nay Cậu Bà nỡ nào che mắt thánh - đến nỗi bi chừ đoán trật quá chừng xa - thì rõ ra ở dương gian chẳng có gì không xảy đặng. Thế mới biết họa hổ họa bì nan họa cốt. Tri nhân tri diện bất tri tâm. Câu xưa ấy chẳng bao giờ sai chạy, nên ta mới đoán người trớt he trớt hướt. Tưởng nó khù khờ ai dè nó thật khôn!
Đoạn, Kỷ sảnh mới nói rằng:
- Ngay từ bây giờ, ông đừng xem ta là quan nữa, mà như một người có phận với chữ Duyên, thì ông mới thoải mái tâm can mà nói đặng. Chớ giữa hai ta mà xây bức tường ngăn cách - thì dẫu nói trăm lần - cũng chẳng thu được cái… mụ nội gì đâu!
Khách. Mĩm cười một phát, rồi mới hỏi rằng:
- Vua trao quyền nuôi gà chọi cho tướng công. Chẳng hay tướng công nghĩ thế nào về chuyện đó"
Kỷ Sảnh đáp:
- Phàm đã là người, ai cũng có một thú vui. Người thích câu cá. Kẻ chơi cờ. Người khác thích bài bạc. Kẻ nọ thích mùi bia. Tựu trung thế nhân ai cũng có niềm vui riêng cả. Nay vua Tuyên Vương thích nuôi gà để đá, thì phận tôi đòi tôi phải cố mà tuân. Chớ không thể lắc lia chia mà giữ yên cái đầu cho được, bởi nuôi gà cũng chỉ là nồi cơm để sống. Để có tí tiền lo sấp nhỏ ngày sau. Để có tí kim ngân khi tóc nhiều… rơi rụng. Chuyện rõ như thế mà ông dồn hỏi tới, thì tự đáy tâm hồn tôi hết hiểu mần răng!
Người khách nhắp vài hớp rượu, rồi mới ngã người nói nhỏ như sau:
- Vua Tuyên Vương sai tướng công nuôi gà chọi. Đến khi chuyện thành lại dặn phải cất đi, mà chớ bảo tướng công lo độ điếc gì hết cả, thì xét ra Tuyên Vương chẳng… mặn gì cho lắm, nên mới lệnh truyền cất gà để một bên. Chớ chẳng nói tướng công tháng ngày đi cáp độ, thì tôi e có ẩn chứa gì trong đó, mà trong nhất thời chưa kịp nghĩ cùng suy. Chưa kịp thấy tâm tư của người đang liên hệ. Chuyện như thế nên tôi mới vào xin yết kiến. Tướng công nào giờ có nghĩ đến chuyện này chăng"
Kỷ Sảnh nghe qua lạnh toát cả sống lưng. Như thấy trăm ma trong đêm trường vắng lặng, bèn hít một hơi cho người thêm sung sức, rồi mới vội vàng nghĩ đến chuyện buồn lo:
- Từ ngày được vua giao cho nuôi gà chọi đến nay. Ta luôn sống trong lời khen quá mạng - nên dễ chủ quan núp trong đường u tối - đến nỗi việc rõ như dzầy mà cũng nhắm mắt làm ngơ. Cũng chẳng quan tâm đến chuyện khó thông bày ra trước mặt. Thời may khách quý từ đâu bang tới. Vạch lối chỉ đường cho hướng đẹp mà dong, thì mạng số của ta hẳn chưa đến ngày tận diệt. Thế mới biết lời khen hổng phải lúc nào cũng tốt. Cũng rỡ ràng như rễ đợi cô dâu. Cũng quá ngon như đói meo thấy vài cân thịt lợn, mà lời khen chỉ nên nhìn nên ngắm - rồi để nó bay ào chứ chẳng đặng thấm vào thân - bởi đã ngấm dzô làm sao mà tẩy sạch" Thôi thì chuyện đâu còn nằm y ra đó. Nước vẫn còn ta tát lẹ liền ngay. Chớ không thể đứng khoanh tay chờ số trời xếp đặt, rồi ở một mai không còn xe với pháo, thì dẫu tiếc ngàn lần, liệu có còn sửa đổi được chăng"
Nghĩ vậy. Kỷ Sảnh mới chồm lên phía trước, rồi nói khẽ khàng như mật đổ vào tai:
- Chẳng hay ông nghĩ thế nào" Có thể vì… năng tương ngộ mà tỏ bày chút híu được chăng"
Khách mới nói rằng:
- Con người ta. Khi nào mất hết cái tự cao tự mãn. Cái hiếu thắng sân si, thì mới mong hiểu được cái thâm sâu ở cõi đời dung tạm. Ví như con gà chọi mà ông nuôi đó. Ở trong đủ các ngón hay. Ở ngoài chẳng khác gì khúc gỗ, đến nỗi gà khác ngó thấy cũng sợ mà chạy trốn rồi. Thế mới hay những bậc thánh hiền chỉ thu cái tài vào khuôn phép. Nén cái khí vào tâm thần. Chỉ cốt trong mình cho đầy đủ. Không có ý gì tranh cạnh với ai, mà thiên hạ hồ dễ đã mấy ai tranh cạnh nỗi. Chớ những kẻ chỉ vụ bề ngoài. Chăm chăm danh lợi. Có tranh giành mới lấy làm vui thích. Có tham lam mới lấy làm mãn nguyện. Chỉ là những hạng tầm thường. Có khi hại đến thân, mà vẫn tự đắc cho là phải.
Tuyên Vương. Phán bảo ông nuôi gà chọi, là muốn lấy cái này để ám chỉ cái kia. Muốn gởi đến khuyên răn, mà khiến ông chẳng nổi tự ái gì hết cả. Vậy thì ông phải mau kíp soi mình cho chóng. Gọt hết những gì vướng bận của tà tâm, thì hậu vận mai sau mới có mòi bốc lên được. Chớ vận may đưa đến mà không vời không bắt, thì biết chừng nào mới tiến được hả ông"
Mõ Sàigòn
Gửi ý kiến của bạn
